Czystsze powietrze, ładne i ciepłe kamienice bliżej! Kolejny etap programu ELENA
Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia informuje o pierwszych rezultatach realizacji programu ELENA współfinansowanego ze środków Europejskiego Banku Inwestycyjnego. W ramach programu przygotowano kompleksową dokumentację projektową, techniczną i finansową dla pierwszych 20 budynków spośród 138 zgłoszonych przez 16 gmin GZM.
„Podejmujemy działania, które mają pomagać samorządom w transformacji energetycznej, mówi Igor Śmietański, wiceprzewodniczący GZM. W zasobach miejskich ciągle jest wiele „kopciuchów”, a budynki wymagają głębokiej termomodernizacji. Program ELENA wraz z drugim strategicznym programem GZM, STOP SMOG, istotnie wpisuje się w działania samorządów w ograniczanie niskiej emisji. Rola Metropolii jest tutaj kluczowa, ponieważ możemy aktywnie koordynować te procesy, zapewniając wsparcie i efektywność w walce o czyste powietrze”, tłumaczy Igor Śmietański.
Opracowana dokumentacja w ramach projektu ELENA posłuży do głębokiej termomodernizacji budynków w Chorzowie (10 budynków), Czeladzi (6 budynków), Tychach (3 budynki) i Siewierzu (1 budynek). Prace te mają na celu poprawę stanu technicznego zasobów mieszkaniowych, wymianę przestarzałych systemów ogrzewania na odnawialne źródła energii (OZE) oraz ograniczenie niskiej emisji, w tym zmniejszenie emisji cząstek PM10 i PM2.5. Szacuje się, że program inwestycyjny wyniesie łącznie 80-100 mln zł.
Wykonanie dokumentacji było możliwe dzięki dofinansowaniu z Europejskiego Banku Inwestycyjnego w ramach programu Horyzont 2020 (program ELENA) oraz dotacjom dla gmin ze strony GZM. Dodatkowo, każda z gmin otrzymała kompletną dokumentację niezbędną do pozyskania zewnętrznych środków finansowych na inwestycje. Do 16 lutego 2026 roku planowane jest opracowanie dokumentacji dla pozostałych 118 budynków w gminach Bieruń, Będzin, Bytom, Katowice, Piekary Śląskie, Pyskowice, Radzionków, Rudziniec, Sośnicowice, Świerklaniec, Tarnowskie Góry i Zbrosławice.
Działania GZM na rzecz czystego powietrza i efektywności energetycznej
GZM angażuje się w poprawę jakości powietrza i efektywności energetycznej w regionie. Obok programu ELENA, Metropolia realizuje również program STOP SMOG, oferujący do 100% dofinansowania na termomodernizację budynków jednorodzinnych dla mieszkańców o najniższych dochodach. Program jest realizowany wspólnie z 9 gminami (Bieruń, Bytom, Dąbrowa Górnicza, Gierałtowice, Katowice, Mysłowice, Sośnicowice, Tychy, Zabrze) od 2022 roku.
Całkowita kwota realizacji wspólnego programu STOP SMOG wyniesie około 22,2 mln zł, w tym współfinansowanie ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów w wysokości około 18,1 mln zł. Metropolia jest odpowiedzialna za doradztwo techniczne oraz przeprowadzenie prac budowlanych dotyczących realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych. Ponadto GZM udzielił gminom pomocy finansowej na częściowe sfinansowanie zadania.
W czerwcu 2025 roku, w ramach programu „Stop Smog”, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia podpisała cztery umowy na realizację prac budowlanych w 43 budynkach mieszkalnych. Umowy te, o łącznej wartości prawie 3,8 mln zł, obejmują termomodernizację budynków jednorodzinnych i wymianę przestarzałych źródeł ciepła na nowoczesne, ekologiczne rozwiązania w Katowicach (10 budynków), Tychach (11 budynków), Mysłowicach (19 budynków) i Bytomiu (3 budynki). Prace mają zostać zakończone na przełomie 2025/2026 roku.