Przygotowaliśmy kolejny numer kwartalnika „W Metropolii. Biznes”.

Prezentujemy w nim najważniejsze informacje o tym, co wydarzyło się w gospodarce GZM w III kwartale 2022 roku.

W tym numerze przeczytacie więc o:

• znakomitych wynikach Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej,
• kolejnych projektach inwestycyjnych miast i gmin poprawiających jakość życia,
• działaniach i sukcesach uczelni znajdujących się w Metropolii.

Biuletyn „W Metropolii. Biznes” to kwartalnik prezentujący informacje o gospodarce, rynku pracy, edukacji i nauce, oraz o jakości życia w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Biuletyn jest adresowany do środowisk gospodarczych w kraju i za granicą, stąd ukazuje się w polskiej i w angielskiej wersji językowej.

Biuletyn „W Metropolii. Biznes” to projekt Departamentu Rozwoju Społeczno-Gospodarczego i Współpracy Urzędu Metropolitalnego Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii realizowany wspólnie z Departamentem Marki i Komunikacji Marketingowej.

Pobierz magazyn w wersji polskiej lub angielskiej:

W_METROPOLII_BIZNES_NR_3_2022

W_METROPOLII_BIZNES_ENG_NR_3_2022

Obie nowe linie, M15 i M109, wyjadą na drogi 10 listopada.

Linia M15 połączy Tychy, Lędziny, Mysłowice i Sosnowiec. To pierwsze bezpośrednie połączenie tych miast. Na swojej trasie autobusy częściowo jeździć będą drogą ekspresową S1, co przyspieszy ich kursy. W Tychach i Lędzinach autobusy obsłużą strefy ekonomiczne, w Sosnowcu – rejon uczelni akademickich. W Tychach i Sosnowcu umożliwią dojazd do wojewódzkich szpitali specjalistycznych.

Autobusy tej Metrolinii będą kursować codziennie, w dni robocze w szczycie co 30 min, poza szczytem co 45 min oraz wieczorem co godzinę; w dni wolne co 60 min.

Linia M109 powstanie z przekształcenia linii autobusowej nr 634 i połączy Sławków z centrum Dąbrowy Górniczej i Mydlicami. Jej rozkład będzie zsynchronizowany z linią 49. Kursy nocne będą zsynchronizowane z linią M2, co umożliwi szybkie przesiadki z i do Katowic w centrum Dąbrowy Górniczej.

Linia będzie kursowała całą dobę, w dni robocze w szczycie co 20 min, poza szczytem co 40 min; w dni wolne w ciągu dnia co 30 min, rano i wieczorem co 60 min.

Przy okazji wprowadzenia nowych linii zmianie ulegną oznaczenia, trasy i rozkłady linii nr 49, 84, 275 i 984. Więcej o tych zmianach przeczytasz w komunikacie ZTM.

Nowe Metrolinie obsłużą konsorcja złożone z firm wyłonionych w przetargu, w przypadku linii M15 PKS Gostynin i PKS Tarnobrzeg, a linii M109 – LZ Lazar i PKS Południe.

Czym są Metrolinie?

Metrolinie to uruchamiane regularnie od maja ubiegłego roku połączenia autobusowe. Ich zadaniem jest zwiększenie dostępności oferty komunikacyjnej i usprawnienie podróży w miastach i gminach, przez które przebiegają, do czasu budowy kolei metropolitalnej.

Zadaniem uczestników Climathonu było wypracowanie w ciągu 24 godzin rozwiązań na rzecz ochrony klimatu. W tym roku motywem przewodnim była gospodarka o obiegu zamkniętym. Zadaniem studentów było opracowanie pomysłów- w jaki sposób możemy zmniejszyć „produkcję” odpadów oraz ponownie wykorzystać te, które już powstały.

Metropolia zero vaste

W tegorocznych zmaganiach wzięło udział 64 studentów różnych stopni, kierunków i uczelni.

I miejsce zajęła grupa studentów Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, w składzie: Maciej Gil, Aleksandra Kozik, Carlos Bravo oraz Sophie Welsch, za projekt „on repeat”. Zwycięska drużyna opracowała pomysł, w jaki sposób drugie i kolejne życia dać przedmiotom kupowanym co roku przez studentów wyjeżdżających i przyjeżdżających na Erasmusa.

II miejsce, za projekt „majstrownik”, zdobyła grupa złożona ze studentów Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach i Politechniki Śląskiej, w składzie Julia Mzyk, Marzena Pawlus i Urszula Osolińska.

III miejsce w tegorocznym Climathonie przypadło grupie studentów Politechniki Warszawskiej, za projekt „nie marnuj złotego”, w składzie: Rozalia Bernat, Sylwia Stypułkowska, Kalina Kowalewska, Natalia Sobolewska i Natalia Kobza.

Zwycięzcy otrzymali nagrody, odpowiednio: 10, 5 i 3 tys. złotych.

Co oznacza gospodarka obiegu zamkniętego?

Gospodarka o obiegu zamkniętym to model produkcji i konsumpcji, który polega na dzieleniu się, pożyczaniu, ponownym użyciu, naprawie, odnawianiu i recyklingu istniejących materiałów i produktów tak długo, jak to możliwe. W ten sposób wydłuża się cykl życia produktów. W praktyce oznacza to ograniczenie odpadów do minimum. Kiedy cykl życia produktu dobiega końca, surowce i odpady, które z niego pochodzą, powinny zostać w gospodarce. Można je z powodzeniem wykorzystać ponownie, tworząc w ten sposób dodatkową wartość.

Takie podejście kontrastuje z tradycyjnym, liniowym modelem ekonomicznym, który opiera się na schemacie „weź – wyprodukuj – użyj – wyrzuć”.

Poprzednie edycje

Pierwszy Metropolitalny Climathon odbył się w 2020 r. Wówczas tematem przewodnim była: „Metropolia w dobie ocieplenia klimatu – retencja wody i zapobieganie suszy”.

W 2021 r. motywem przewodnim Climathonu było hasło „Energia w mieście – Metropolia efektywna energetycznie”. Jego uczestnicy szukali rozwiązań dla skuteczniejszego i oszczędniejszego wykorzystania energii w miastach.

Tegoroczny Climathon zorganizowaliśmy wspólnie z Fundacją Fortis pro Nobis pod auspicjami EIT Climate-KIC.

Więcej informacji na stronie www.climathon.pl oraz na www.climathon.climate-kic.org

Angażowanie interesariuszy i obywateli w planowanie zrównoważonego transportu było tematem kolejnego wykładu dr Marii Kamargianni z University College of London.

Dr Kamargianni zajmuje się zagadnieniami z zakresu efektywnej mobilności miejskiej, a swoje projekty wdraża m.in. w stolicy Wielkiej Brytanii. W swojej pracy badawczej zajmuje się zachowaniami podróżnych, nowymi usługami i technologiami mobilności, modelowaniem transportu, analizą systemów transportowych oraz badaniami rynku.

Uczestnicy trzeciego z cyklu czterech wykładów dr Kamargianni otrzymali solidną dawkę wiedzy na temat tego, w jaki sposób prowadzić badania społeczne w zakresie zrównoważonego transportu. Aby dobrze zaplanować transport, najpierw należy poznać potrzeby i oczekiwania jego użytkowników.

Dr Kamargianni rozpoczęła od analizy, kim są interesariusze transportu. To nie tylko podróżni, ale również lokalni decydenci, całe społeczności lokalne, pracownicy przedsiębiorstw, inwestorzy, różnego rodzaju klienci i dostawcy usług.

Następnie wykładowczyni przedstawiła omówiła proces tworzenia Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej (SUMP – Sustainable Urban Mobility Plan).

Duża część wykładu była poświęcona procesowi zbierania danych. Dr Kamargianni dokładnie omówiła jego rodzaje – prowadzenie badań ankietowych, przeprowadzanie wywiadów, tworzenie grup fokusowych, warsztatów, gier symulacyjnych czy decyzyjnych. Dużo uwagi gość WSB poświęcił sztuce zadawania pytań, w myśl zasady, że dobrze postawione pytanie daje właściwe odpowiedzi. Czasem jedno słowo inaczej sformułowane w pytaniu może diametralnie zmienić odpowiedź.

Na zakończenie dr Kamargianni przestawiła aplikację MobyApp, którą jej zespół wykorzystuje w Londynie do przeprowadzania badań ankietowych.

Wykład pt. Involving stakeholders & citizens to sustainable transport planning odbył się we wtorek 11 października. Wcześniej odbyły się dwa wykłady dr Kamargianni:

• 20 czerwca – wykład Future of Mobility: Challenges and opportunities that lie ahead.
• 4 października – wykład pt. Tools for assisting decision makers in sustainable transport planning.

Ostatni, czwarty wykład pt. The impact of new mobility services and technologies on travel behaviour odbędzie się 25 października.

Cykl wykładów dr Kamargianni jest organizowany przez Akademię WSB w Dąbrowie Górniczej przy wsparciu udzielonym przez GZM w ramach Metropolitalnego Funduszu Wspierania Nauki.

Nie w auli czy sali wykładowej, ale przy stole. W czwartkowe przedpołudnie, 10 października, najciekawsze rozmowy na Uniwersytecie Śląskim miały miejsce przy stołach ustawionych przed rektoratem uczelni w ramach Metropolitalnej Szkoły Prototypowania.

Spotkanie stało się okazją do rozmowy, jak przestrzeń kampusu uczelni nad Rawą powinna się zmieniać. Podczas rozmów, również tych, które przy stołach będą się toczyć w najbliższych tygodniach, chcemy sprawdzić, czy proponowane przez nas rozwiązania spełniają ich oczekiwania. Relację filmową ze spotkania zamieściliśmy powyżej.

Uczestnicy Szkoły w ciągu ostatnich dwóch tygodni stworzyli tymczasową aranżację przestrzeni części kampusu. Chodzi o fragment doliny Rawy w okolicy Wydziału Nauk Społecznych. W miejscu zlikwidowanych miejsc parkingowych pojawiła się zieleń i meble miejskie.

Razem budujemy Miasto Nauki!

W przyszłości przywrócona do stanu naturalnego Rawa będzie osią parku rzecznego, łączącego funkcje przyrodnicze, ekologiczne i badawcze. Więcej o Szkole przeczytasz tutaj: https://bit.ly/3xYkwrO

Climathon to 24-godzinny wyścig kreatywności odbywający się równolegle w ponad 100 miastach na świecie. Jego uczestnicy wypracują propozycje rozwiązań służących ochronie klimatu. Do udziału w wyścigu zapraszamy wszystkich studentów, niezależnie od stopnia i kierunku studiów. Na autorów najlepszego pomysłu czeka nagroda główna w wysokości 10 000 zł.

Osoby zainteresowane uczestnictwem w Climathonie zapraszamy na Otwarty Webinar, którego gośćmi będą prof. dr hab Edyta Zawisza z Polskiej Akademii Nauk – jedna z mentorów wydarzenia, Dawid Drożd – uczestnik i zwycięzca poprzedniej edycji Climathonu oraz Marcin Korzeb z Fundacji Ortis Pro Nobis.

Wydarzenie będzie transmitowane na żywo na profilu wydarzenia na Facebooku, w najbliższy poniedziałek 10.10. o godz. 16:45.

O co chodzi?

Podczas wydarzenia jego uczestnicy będą szukać rozwiązań, w jaki sposób, w trosce o klimat, zmniejszyć „produkcję” odpadów oraz ponownie wykorzystać te, które już powstały. To fundament gospodarki o obiegu zamkniętym. To model produkcji i konsumpcji, który polega na dzieleniu się, pożyczaniu, ponownym użyciu, naprawie, odnawianiu i recyklingu istniejących materiałów i produktów tak długo, jak to możliwe. W ten sposób wydłuża się cykl życia produktów i ogranicza się powstawanie odpadów do niezbędnego minimum.

III Metropolitalny Climathon odbędzie się 27 i 28 października w Centrum Nowych Technologii Politechniki Śląskiej w Gliwicach. W wydarzeniu będzie można wziąć udział zarówno stacjonarnie, jak i on-line. Climathon zacznie się w czwartek o godz. 13:00 i skończy w piątek o godz. 15:00.

Kto może się zgłosić?

Aby wziąć udział w Climathonie nie trzeba posiadać specjalistycznej wiedzy związanej z recyklingiem czy gospodarką obiegu zamkniętego. Wystarczy otwarty umysł i chęć tworzenia niestandardowych pomysłów. Podczas wydarzenia uczestnicy otrzymają wsparcie organizatorów oraz inspirację mentorów i ekspertów.

Zgłosić może się każdy, kto ma status studenta I i/lub II stopnia studiów, studenci studiów podyplomowych oraz studiów doktoranckich uczelni wyższych działających w Polsce, prowadzonych w dowolnym trybie. Rejestracja na wydarzenie trwa do 21 października. Wystarczy wejść na stronę www.climathon.pl i wypełnić formularz rejestracyjny. Zapraszamy do udziału!

Nagrody

Dla najciekawszych pomysłów przewidziane zostały nagrody finansowe, odpowiednio 3000, 5000 i 10000 zł dla zdobywców III, II i I miejsca. Oprócz tego zwycięzcy otrzymają inne upominki organizatorów oraz partnerów wydarzenia.

Tegoroczny, trzeci już Climathon organizowany jest przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię razem z Fundacją Fortis pro Nobis pod auspicjami EIT Climate-KIC – europejskiej wspólnoty wiedzy i innowacji.

Więcej informacji na stronie www.climathon.pl oraz na www.climathon.climate-kic.org

W ramach współpracy Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii z Instytutem Reportażu, podjętej w ramach festiwalu Miedzianka w Drodze, powstał materiał poświęcony przepływającej przez Katowice Rawie. Film to kolejny przyczynek do dyskusji na temat zmian, które czekać mogą dolinę rzeki w najbliższych latach.

Film pozwala zobaczyć Rawę z bliska. To wcale nie jest oczywiste – wielu mieszkańców Metropolii, choć wie, że Katowice leżą nad Rawą, nigdy nie widziało jej brzegów. Przez lata Rawa nie miała dobrej prasy. Teraz powoli się to zmienia, również dzięki działaniom organizowanym lub wspieranym przez GZM.

Rzeka zainspirowała studentów Akademii Sztuk Pięknych, którzy poświęcili jej swoje prace. W ten sposób powstała wystawa, której mecenasem była Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Wystawa była prezentowana w starej siedzibie Muzeum Śląskiego w Katowicach. Więcej o działaniach studentów ASP przeczytasz tutaj: https://bit.ly/3RrKASJ

Przestrzeń nad Rawą stała się również tematem kolejnej edycji Metropolitalnej Szkoły Prototypowania. Uczestniczy Szkoły tworzą tymczasową aranżację przestrzeni części kampusu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Chodzi o fragment doliny Rawy w okolicy Wydziału Nauk Społecznych. W przyszłości przywrócona do stanu naturalnego Rawa będzie osią parku rzecznego, łączącego funkcje przyrodnicze, ekologiczne i badawcze. Więcej o Szkole przeczytasz tutaj: https://bit.ly/3xYkwrO

Rawa stała się również jednym z pretekstów do rozmowy z prof. Tadeuszem Sławkiem, wybitnym naukowcem i byłym rektorem Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. O tym, czym Rawa jest dla Uniwersytetu, przeczytasz tutaj: https://bit.ly/3BRBwkE

Rzeki w Metropolii

Obszar GZM należy do Zlewiska Bałtyku. Przez środek obszaru przebiega europejski dział wodny pomiędzy dorzeczami Wisły i Odry. Najważniejsze dopływy Wisły to: Przemsza (z połączenia Białej Przemszy i Czarnej Przemszy), Brynica (dopływ Czarnej Przemszy), Gostynka z Mleczną. Najważniejsze dopływy Odry przepływające przez GZM to: Bierawka, Kłodnica i jej dopływy: Bytomka  Drama, Potok Toszecki oraz Stoła, dopływ Małej Panwi.

Najdłuższą rzeką w Metropolii jest Kłodnica. Jej długość, wg różnych źródeł, wynosi od 75 do 84 km. Powierzchnia jej dorzecza to 1125,8 km². Rzeka ma źródła w południowej części Katowic i przepływa przez Rudę Śląską, Mikołów, Gierałtowice, Zabrze, Gliwice i gminę Rudziniec. W Kędzierzynie-Koźlu wpada do Odry. Po drodze jest głównym źródłem zasilania w wodę Kanału Gliwickiego.

Rzece Kłodnicy poświęcona była duża część gliwickiej odsłony wędrownego festiwalu literackiego Miedzianka w Drodze. Więcej o tym przeczytasz tutaj: https://bit.ly/3BMsa9u

Bogactwo rzecznych ekosystemów

Rzeki to nasze bogactwo w sensie ekosystemowym. Ich nurt, wraz z przylegającymi terenami, to skarbnica bioróżnorodności oraz naturalny, jeśli rzeki zachowały takich charakter, rezerwuar wody.

To bogactwo można rozumieć również w sensie finansowym. W marcowym wydaniu magazynu Forbes możemy przeczytać, że przestrzeń pełna drzew nie jest jedynym pożądanym atrybutem najlepszych lokalizacji do zamieszkania. Dziś coraz częściej mówi się o miastach zielono-niebieskich, gdzie poza parkami i skwerami kluczową rolę odgrywa woda. Najczęściej w postaci przecinających metropolię rzek.

Od dziś zmienia się sposób personalizacji karty ŚKUP. Zamawiane od dziś karty spersonalizowane nie będą już zawierać informacji o imieniu i nazwisku oraz zdjęcia, a pasażer otrzyma kartę z opisem „Na okaziciela”. Dane pasażera składającego wniosek o wydanie karty spersonalizowanej od teraz będą zapisywane jedynie w systemie.

Zmiana wyglądu karty spersonalizowanej nie spowoduje żadnych zmian w procesie wydawania i korzystania z karty. Zdjęcie pasażera będzie zapisane w systemie, dzięki czemu kontroler będzie mógł ocenić, czy kartą posługuje się uprawniona osoba.

Nadal możliwe będzie zamawianie kart niespersonalizowanych, na dotychczasowych zasadach.

Aplikacja Transport GZM

Nowy system sprzedaży biletów, wraz z obsługującą go aplikacją mobilną Transport GZM, będzie działał od listopada.  Karty ŚKUP nie znikną jednak z obiegu – za ich pomocą będzie można korzystać z biletów, które były kupione i zapisane na nich przed uruchomieniem nowego systemu płatności za bilety.

Do najważniejszych zmian w unowocześnionym systemie należeć będzie przejście z trybu offline do online, dzięki czemu transakcje będą dokonywane w czasie niemal rzeczywistym. W celu utworzenia konta i korzystania z nowych funkcjo systemu nie będzie już potrzeba karta, wystarczy pobrać aplikację w sklepie Google Play lub App Store. Wygodniejszy będzie również sposób rejestrowania się nowych użytkowników czy kodowania zniżek.

Metrokarta

Od marca przyszłego roku dostępne również będą Metrokarty. Pozwolą one, aby pasażerowie, którzy za pomocą karty wolą kupować bilety komunikacji miejskiej, mogli w pełni korzystać z unowocześnionego systemu. Nowe karty zmienią się wizualnie i technologicznie. Będą wykonane z trwalszych materiałów, będą miały nową szatę graficzną, nie będą na nich nadrukowane zdjęcia i dane osobowe użytkownika. Dane te, podobnie jak po obecnie wprowadzanej zmianie, będą potrzebne jedynie do założenia konta imiennego i będą wyświetlane podczas kontroli biletów na terminalu kontrolera.

W czasie, gdy w obiegu pojawią się Metrokarty, wcześniej wyrobione karty ŚKUP również pozostaną w użyciu, aż do upływu terminu ich ważności.

Trolejbusy w Tychach rozpoczęły kursowanie dokładnie 1 października 1982 r. Uruchomiono wówczas pierwszą linię, której trasa liczyła zaledwie 4 km. Przez ten czas trolejbusy trwale wrosły w miejski krajobraz, stały się symbolem miasta. Tychy to jedno z zaledwie trzech miast w Polsce, po których jeżdżą trolejbusy.

Świętowanie jubileuszu odbędzie się w sobotę, 1 października, na placu pod Żyrafą w Tychach. Od 12.00 do 16.00 dostępna będzie wystawa pojazdów Tyskich Linii Trolejbusowych oraz interaktywne stanowiska z systemem informacji pasażerskiej i osprzętem sieciowym. Skoro to urodziny, nie zabraknie urodzinowego ciasta. Po zajezdni będzie się można przejechać trolejbusem specjalnym.

Tego dnia w Tychach będzie kursowała również bezpłatna linia nr 40, którą będzie można przyjechać na plac pod Żyrafą. Pasażerowie tej linii otrzymają pamiątkowe bilety z okazji jubileuszu.

Na placu pod Żyrafą, będzie można zobaczyć m.in. niepublikowane nigdy wcześniej materiały związane z powstawaniem i rozwojem tyskich trolejbusów.

Z historii…

Tyskie trolejbusy rozpoczęły kursowanie 1 października 1982 roku. Uruchomiono wówczas pierwszą linię, której trasa liczyła zaledwie 4 km. Projekt utworzenia komunikacji trolejbusowej w Tychach został pozytywnie przyjęty i kilka lat później sieć trakcyjna wisiała już nad wszystkimi głównymi ulicami.

Na przestrzeni lat zmieniał się zarówno tabor, jak i trasy linii, stare trolejbusy zostały zastąpione najpierw Jelczami, później Solarisami, przyjaznymi dla osób niepełnosprawnych.

… w nowoczesność

Prawdziwy renesans tyska komunikacja trolejbusowa przechodzi od 2013 r. Dzięki środkom unijnym wymieniany jest tabor, a sieć trakcyjna jest modernizowana. Dziś trolejbusy mogą poruszać się bez podłączenia do sieci trakcyjnej, dzięki specjalnym akumulatorom. Obecnie na sześciu z ośmiu obsługiwanych linii wyznaczone są odcinki pokonywane z wykorzystaniem baterii trakcyjnych.

Nowoczesne i często kursujące trolejbusy wpisały się na stałe do przestrzeni miejskiej i są dziś jednymi z symboli miasta Tychy.