Blisko 2,5 mln zł trafi do uczelni z obszaru GZM na realizację ponad 60 projektów w ramach pierwszego w tym roku rozdania Metropolitalnego Funduszu Wspierania Nauki. To rekordowa liczba projektów w historii programu.

W ramach Funduszu doktoranci oraz młodzi naukowcy otrzymują wsparcie na realizację swoich badań, szkoły wyższe zapraszają na zajęcia najlepszych naukowców na świecie, rozwijają nowatorskie metody kształcenia oraz organizują wydarzenia naukowe.

– Fundusz Wspierania Nauki jest naszym strategicznym programem. W ten sposób Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia wspiera uczelnie w podnoszeniu atrakcyjności ich oferty naukowej i edukacyjnej – mówi Stanisław Korman, członek zarządu GZM.

– To także zachęta dla młodych ludzi do studiowania w naszej Metropolii. Dla sukcesu naszej inicjatywy kluczowe jest zaangażowanie uczelni od przygotowania po realizację ambitnych przedsięwzięć. Z roku na rok wzrasta liczba projektów, jakie wspieramy. To wzmacnia rolę GZM jako ośrodka akademickiego oraz badawczo-rozwojowego – dodaje Korman.

Rekordowe wsparcie

22 stycznia Zgromadzenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii dokonało zmian w budżecie GZM, które umożliwią przekazanie uczelniom ok. 2,5 mln zł na realizację 64 projektów.

– Już teraz wiadomo, że w tym roku zostanie dofinansowana najwyższa liczba wniosków w historii Funduszu. Dla porównania, w ubiegłym roku wsparcie przeznaczono dla realizacji 57 projektów. Tymczasem w tym roku zostanie ogłoszony jeszcze drugi nabór – mówi Jacek Woźnikowski, dyrektor Departamentu Rozwoju Społeczno-Gospodarczego i Współpracy w GZM.

Fundusz Wspierania Nauki, który powstał w 2019 roku, jest jedynym w skali kraju programem wspierania nauki przez lokalny samorząd. Mogą z niego korzystać wszystkie uczelnie Metropolii – publiczne i prywatne. Od początku powstania programu do końca 2024 roku GZM przekazała na ten cel blisko 7 milionów złotych.

Jedyny tego typu program w Polsce

Początkowo dofinansowanie było przeznaczone na organizację zajęć ze światowej klasy naukowcami. W 2022 roku GZM zwiększyła zakres wsparcia do 5 obszarów tematycznych.

Uczelnie mogą zapraszać laureatów nagród lub naukowców z czołowych uniwersytetów w ramach pierwszego obszaru. W ramach tego działania promowane są zajęcia angażujące studentów. W obszarze artystycznym przewidziano możliwość zatrudniania uznanych twórców.

Drugi obszar to wsparcie badań naukowych, zarówno doktorantów, jak i młodych doktorów.

Trzeci obszar dotyczy nowatorskich metod kształcenia, szczególnie tych realizowanych we współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym.

Czwarty obszar obejmuje dofinansowanie konkursów i wydarzeń naukowych w GZM, z zaangażowaniem studentów i kół naukowych.

Piąty obszar „Studiuj w Metropolii” to inicjatywy dla uczniów szkół ponadpodstawowych oraz studentów pierwszego roku, mające zachęcić do studiowania w GZM.

Metropolia Nauki

Fundusz Wspierania Nauki jest realizowany w ramach Programu „Metropolia Nauki”, który działa w GZM od 2019 roku. Jest to pakiet narzędzi finansowych i organizacyjnych, wspierających uczelnie w podnoszeniu swojej oferty edukacyjnej.

Program „Metropolia Nauki” obejmuje także zaangażowanie we wsparcie Programu Naukowego dla Śląska. To fundusz badawczy, który jest efektem współpracy samorządu, w tym również GZM, a także uczelni wyższych i biznesu. To rodzaj funduszu badawczego, z którego finansowane będą interdyscyplinarne projekty wdrożeniowe, które będą ukierunkowane na rzecz transformacji regionu.

W 2025 roku Metropolia zapisała w budżecie ok. 4,7 mln zł na Program Naukowy dla Śląska i dotacje w ramach Funduszu Wspierania Nauki.

Stałym elementem wsparcia szkolnictwa wyższego jest też konkurs na najlepsze prace dyplomowe. Nagrody finansowe są przeznaczone dla studentów za obronione prace licencjackie, inżynierskie i magisterskie. Zakres prac dotyczy tematyki związanej z zadaniami realizowanymi przez GZM.

Ponad 39 mln zł z Funduszu Odporności trafi do gmin na realizację 37 projektów inwestycyjnych. Taką decyzję podjęło Zgromadzenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Do końca roku gminy mogą liczyć na kolejne pieniądze. Łączny poziom wsparcia zapisany w budżecie GZM na ten rok przekracza 201 mln zł.

Fundusz Odporności ma na celu wsparcie rozwoju gmin. Pieniądze są kierowane m.in. na inwestycje związane z ograniczeniem niskiej emisji. To termomodernizacja budynków, budowa instalacji OZE oraz modernizacja sieci ciepłowniczych.

Wsparcie można uzyskać na inwestycje związane z transportem publicznym jak np. budowa lub modernizacja zintegrowanych węzłów przesiadkowych, infrastruktura rowerowa, przystankowa oraz ruchu pieszych. Gminy mogą także pozyskać dotacje na przebudowę dróg czy też inne inwestycje związane z rozwojem infrastruktury gminy.

Wśród projektów, które w ramach I transzy otrzymały największe kwoty dofinansowania można wymienić projekt Bytomia. Miasto otrzyma 2,5 mln zł na prace związane z rewitalizacją terenu zabytkowej kolonii Zgorzelec oraz 2,7 mln. zł na Bytomski Jarmark Staroci.

Gmina Czeladź otrzyma 2,6 mln zł dotacji na adaptację dawnego budynku Straży Pożarnej na potrzeby odwiedzających kompleks byłej kopalni Saturn. Gmina Świętochłowice natomiast otrzyma 2 mln. zł na budowę nowego przedszkola oraz prawie 4,5 mln. zł na przebudowę budynku na potrzeby działalności Ośrodka Pomocy Społecznej.

Budżet Funduszu odporności nie został jeszcze wyczerpany. Gminy, które dotąd nie zgłosiły swoich projektów, będą mogły to zrobić podczas kolejnych rund naboru.

Lista dofinansowanych projektów (druk 588)

To już się dzieje! Dla 141 budynków wielorodzinnych z 16 gmin Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii ZM przygotowana zostanie dokumentacja projektowo-techniczna służąca ich kompleksowej termomodernizacji. W budynkach tych nastąpi również wymiana systemów ogrzewania i niezbędnych instalacji. 

22 stycznia Zgromadzenie GZM dokonało zmiany w budżecie Metropolii, która umożliwi przekazanie gminom uczestniczącym w projekcie dotacji na pokrycie wkładu własnego w łącznej wysokości prawie 3 milionów złotych.

– Podejmujemy działania, które mają pomagać samorządom w transformacji energetycznej. W zasobach miejskich ciągle jest wiele „kopciuchów”, a budynki wymagają głębokiej termomodernizacji – mówi Igor Śmietański Wiceprzewodniczący Zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. – Program ELENA pozwala na poprawę i podniesienie komfortu życia mieszkańców w kamienicach objętych inwestycjami, poprzez zwiększenie efektywności energetycznej budynków, która przełoży się na oszczędności dla mieszkańców budynków – dopowiada.

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia realizuje program „ELENA” od 2024 roku. Uzyskał on dofinansowanie ze środków Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz środków gmin. Istotny wkład stanowi dofinansowanie pochodzące z budżetu GZM.

W tym momencie na mocno zaawansowanym poziomie jest przygotowanie dokumentacji dla pięciu gmin GZM, Bierunia, Chorzowa, Czeladzi, Tychów i Siewierza. W lutym rozpocznie się realizacja umów dla pozostałych 11 gmin.

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jako lider projektu wraz z 16 gminami przygotuje dokumentację niezbędną do rozpoczęcia przyszłych inwestycji samorządowych zaplanowanych na rok 2027. Ich realizacja ma się przyczynić do poprawy efektywności energetycznej w budynkach komunalnych wielorodzinnych oraz redukcji emisji dwutlenku węgla co najmniej o 30 procent od stanu wyjściowego.

Gminy otrzymają wsparcie w zakresie doradztwa oraz wykonywania i przygotowania opracowań technicznych oraz pomoc przy przygotowaniu wniosków o środki finansowe ze źródeł zewnętrznych na realizację przyszłych inwestycji.

Uczestnikami projektu są miasta: Będzin, Bieruń, Bytom, Czeladź, Chorzów, Katowice, Piekary Śląskie, Pyskowice, Radzionków, Rudziniec, Siewierz, Świerklaniec, Sośnicowice, Tarnowskie Góry, Tychy oraz Zbrosławice.

Zapraszamy na 4 Design Days i Property Forum Miasta i Regiony, które odbędą się w dniach 23-24 stycznia 2025 r. w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. Na miejscu czekać będą panele dyskusyjne z udziałem przedstawicieli Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, a także wyjątkowa wystawa fotografii. 

4 Design Days to coroczne święto architektury i designu. Wydarzenie integruje liderów branży wyposażenia wnętrz mieszkaniowych i komercyjnych, wybitnych architektów i projektantów, szefów największych firm deweloperskich oraz budowlanych, a także przedstawicieli władz samorządowych i branżowych ekspertów.

W trakcie 4 Design Days 2025 uczestnicy skupią się na 4 tematach, wokół których koncentrować się będą dyskusje oraz wystawy:

• Jak będziemy mieszkać?
• Jak projektować miejsca pracy i wypoczynku?
• Jak planować miasta?
• Jak tworzyć zrównoważone budynki?

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jest partnerem całego wydarzenia oraz Property Forum Miasta i Regiony imprezy towarzyszącej 4 Design Days. To pierwsza konferencja w Polsce, w trakcie której szczegółowo zostanie omówiony plany rozwoju gospodarczego miast i regionów w kontekście nieruchomościowego biznesu. Przedstawiciele GZM wezmą udział w dwóch debatach.

1. Przewodniczący Zarządu GZM Kazimierz Karolczak weźmie udział w sesji pt. „Megamiasto na Śląsku – czy wizja wielkiej metropolii rozpala umysły inwestorów?” 24 stycznia 2025 r., godz. 10.00-11.30.
2. Dyrektor, Departament Rozwoju Społeczno-Gospodarczego i Współpracy Jacek Woźnikowski weźmie udział w sesji pt. „JAK PLANOWAĆ MIASTA? Gra w metropolię.” 24 stycznia 2025 r., godz. 15.00-16.00.

Zapraszamy na wystawę fotografii

W ramach wydarzenia zapraszamy również na wystawę pt. „Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Sztuka innego patrzenia”, którą będzie można zobaczyć podczas całego wydarzenia w Sali Wielofunkcyjnej B przy Strefie Miejski Dziedziniec.

Wystawa prezentuje prace dwóch cenionych fotografów – Radosława Kaźmierczaka i Aleksandra Małachowskiego, ukazujące spojrzenie zarówno z wewnątrz, jak i z zewnątrz Metropolii. Więcej o wystawie na stronie: 4DD.pl

Strefa miejski dziedziniec pokaże miasto idealne, urbanistycznie przemyślane, zdrowe, zrównoważone, wygodne do życia i pracy. Miasto, w którym to człowiek jest głównym bohaterem. Samorządowcy, deweloperzy, urbaniści, architekci, firmy budowlane i producenci – to oni przedstawią wizję idealnej aglomeracji. Wystawa skoncentruje się na pokazaniu inteligentnych i ekologicznych rozwiązań w przestrzeni miejskiej. Zaprezentuje również osiedla, budynki i domy wpisujące się w tę ideę.

Zarejestruj się: 4 Design Days i Property Forum Miasta i Regiony

11 stycznia wchodzi w życie nowelizacja ustawy Prawo ochrony środowiska. Po zmianie przepisów każde miasto liczące co najmniej 20 tys. mieszkańców będzie zobowiązane do opracowania planu adaptacji do zmian klimatu (MPA). Dokumenty te stanowią fundament przygotowania miast na skutki zmian klimatycznych, takich jak ekstremalne zjawiska pogodowe, wzrost temperatury, powodzie czy susze. Przy okazji nowelizacja rozszerza również katalog zadań Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Wszystko po to, by nasze miasta, mimo co raz bardziej odczuwalnych zmian klimatycznych, pozostawały miejscem przyjaznym do życia. MPA to kluczowy dokument lokalnej polityki klimatycznej, przyjmowany przez rady miast, w którym określa się konkretne scenariusze działań w kluczowych obszarach takich jak zieleń miejska czy wykorzystanie wody deszczowej.

Nowelizacja przepisów obejmuje również aspekt klimatyczny w planowaniu urbanistycznym oraz strategicznym na różnych poziomach: wojewódzkim, metropolitalnym, ponadlokalnym i gminnym. Przepisy te wymagają od inwestorów dokładniejszej analizy wpływu planowanych inwestycji na środowisko, w tym uwzględnienia ryzyka klimatycznego i podatności inwestycji na zmiany klimatyczne.

W Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM), na 41 gmin wchodzących w jej skład, aż 20 posiada już opracowane MPA. Wśród tych gmin znajdują się zarówno duże miasta, takie jak Katowice, Gliwice czy Sosnowiec, jak i mniejsze miasta, które również uznały konieczność opracowania tego typu dokumentów za priorytet.

MPA, przyjmowane zgodnie z nowymi przepisami, to nie tylko wymóg formalny, ale przede wszystkim narzędzie umożliwiające świadome i strategiczne zarządzanie miastami w obliczu globalnych wyzwań klimatycznych. Dzięki temu mieszkańcy mogą liczyć na poprawę jakości życia i lepsze zabezpieczenie przed skutkami zmian klimatu w najbliższych latach.

Rozszerzony katalog zadań GZM  

Nowelizacją objęta została również ustawa regulująca działalność Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. W ustawie działanie na rzecz ochrony klimatu zostało zapisane wprost. W art. 12. Ustawy o związku metropolitalnym w województwie śląskim do katalogu zadań publicznych związku zostało ono określone jako prowadzenie działań na rzecz ochrony klimatu oraz adaptacji do zmian klimatu.

Wprowadzenie tego zapisu wprost do ustawy nie tylko podkreśla priorytetowy charakter działań klimatycznych, ale także umożliwia GZM realizację szerokiego spektrum inicjatyw mających na celu ochronę środowiska naturalnego i zwiększenie odporności regionu na skutki zmian klimatycznych.

Dofinansowanie zostanie przeznaczone na zakup autobusów elektrycznych oraz budowę kolejnych odcinków velostrad.

W ramach projektu „Zrównoważona, inteligentna mobilność – kluczem do transformacji regionu – Etap 1”  Górnośląsko- Zagłębiowska Metropolia zakupi 8 nowych autobusów o napędzie elektrycznym oraz 4 ładowarki plug-in, które zostaną przekazane do PKM Świerklaniec. Pieniądze te zostaną też wykorzystane na budowę odcinków velostrad nr 6 Katowice – Mysłowice (4,383 km) oraz nr 3 Tychy – Katowice (3,073 km) wraz z infrastrukturą towarzyszącą.

Wartość projektu wynosi ponad 72 miliony złotych, z czego dofinansowanie z programu regionalnego Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027 (Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji) to prawie 56,5 miliona. Końcowy termin realizacji projektu to marzec 2027 roku.

Celem projektu jest łagodzenie skutków transformacji poprzez poprawę mobilności mieszkańców GZM. Rozwój infrastruktury transportu ekologicznego i wysokiej jakości zeroemisyjnego transportu publicznego przyczyni się do zwiększenia dostępności mieszkańców gmin obciążonych procesem transformacji regionu do lokalnych rynków pracy.

Kolejne zakupy autobusów

Ograniczenie emisji transportowych, rozwój nowoczesnej mobilności to jedne z najważniejszych priorytetów GZM. Przypomnijmy, w tym roku do końca listopada na drogi Metropolii ma wyjechać 8 autobusów napędzanych wodorem. Zostały one zakupione w ramach projektu HYDROGEN GZM finansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

To jednak nie wszystko. GZM prowadzi właśnie przetarg na zakup 31 elektrycznych autobusów i uruchomienie 20 ładowarek, które w pierwszej połowie 2026 r. trafią do PKM Gliwice, Katowice, Sosnowiec i Świerklaniec.

W planach na pierwszy kwartał tego roku jest też ogłoszenie postępowania na zakup kolejnych 42 sztuk autobusów elektrycznych wraz z infrastrukturą ładowania w ramach realizacji projektu HYDROGEN GZM oraz Zielony Transport GZM edycja II, również dofinansowanych ze środków unijnych.

6 stycznia 2025 roku rozpocznie się największa w Polsce kampania pomiarowa zanieczyszczeń generowanych przez transport drogowy na terenie miast należących do Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Raport z badań zaprezentowany zostanie w maju tego roku. W czternastu miejscowościach na słupkach przystankowych pojawią się tzw. samplery, rejestrujące stężenie dwutlenku azotu. Akcję organizuje Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia wraz ze Stowarzyszeniem Alarm Smogowy.

– Obok indywidualnych kotłów niespełniających żadnych norm emisyjnych, to właśnie transport samochodowy jest największym źródłem zanieczyszczenia powietrza na obszarze GZM. Chcemy poprawiać jakość życia naszych mieszkańców, obecnych jak i przyszłych. Czyste powietrze jest jednym z elementów, na które zwraca się szczególną uwagę przy wyborze miejsca zamieszkania – mówi Igor Śmietański, wiceprzewodniczący zarządu GZM.

Katowice, Sosnowiec, Gliwice, Zabrze, Bytom, Ruda Śląska, Dąbrowa Górnicza, Chorzów, Mysłowice, Siemianowice Śląskie, Tarnowskie Góry, Piekary Śląskie, Świętochłowice i Czeladź. W tych czternastu miejscowościach na słupkach przystankowych należących do ZTM pojawią się tzw. samplery, rejestrujące stężenie dwutlenku azotu, a więc zanieczyszczenia powietrza, za które w największym stopniu odpowiadają silniki spalinowe. Wybór lokalizacji nastąpił po konsultacji z przedstawicielami gmin, a usługa fizycznego zawieszenia i zdjęcia próbników została zlecona spółce Serwis GZM.

Raport pokaże czym oddychamy

Aż siedemset punktów pomiarowych w 14 miastach aglomeracji pokaże czym oddychają jej mieszkańcy. Czujniki będą mierzyć zanieczyszczenie przez cały miesiąc. Dodatkowo czujniki zostaną zainstalowane w pobliżu stacji państwowego monitoringu jakości powietrza, mierzących poziom stężenia NO₂ w powietrzu w pięciu lokalizacjach: Zabrzu, Dąbrowie Górniczej, Sosnowcu oraz dwa miejsca w Katowicach. Prowadzone będą także badania porównawcze na terenach parkowych oddalonych od drogowych ciągów komunikacyjnych.

Po zakończeniu pomiarów opublikowany zostanie raport podsumowujący, który pokaże najmocniej zanieczyszczone miejsca w aglomeracji oraz przeprowadzona zostanie kampania informacyjna wśród mieszkańców na terenie GZM. Raport z badań zaprezentowany zostanie w maju 2025 roku. Partnerem merytorycznym kampanii jest Stowarzyszenie Alarm Smogowy.

Szkodliwy wpływ dwutlenku azotu

Według pomiarów prowadzonych przez GIOŚ w latach 2018-2020 w Katowicach odnotowano przekroczenia dopuszczalnych poziomów stężeń NO₂, wynoszących średniorocznie 40 µg/m³. Podobna sytuacja wystąpiła również w Krakowie, Warszawie i Wrocławiu. Zgodnie z najnowszymi wytycznymi WHO z 2021 r. rekomendowane średnioroczne poziomy stężenia dwutlenku azotu nie powinny przekraczać 10 µg/m³.

Dwutlenek azotu jest szkodliwym gazem wytwarzanym podczas spalania paliw w silnikach spalinowych, największą jego emisją charakteryzują się starsze samochody z silnikami Diesla. Dwutlenek azotu działa drażniąco na spojówki oraz śluzówki nosa i gardła, podrażnia układ oddechowy, może wywołać duszności, kłucie w klatce piersiowej, przyczynić się do skrócenia oddechu i zwiększyć podatność na infekcje dróg oddechowych – szczególnie w przypadku dzieci i osób z obniżoną odpornością. Istnieją podstawy naukowe by przypisać oddychaniu podwyższonymi stężeniami dwutlenku azotu wpływ na rozwój poważnych schorzeń, takich jak astma oskrzelowa, przewlekła obturacyjna choroba płuc, choroby układu sercowo-naczyniowego oraz nowotwory, w szczególności płuc i piersi.

Sosnowiecki projekt wykorzystania terenów po kopalni „Kazimierz-Juliusz” otrzymał 70 mln zł dofinansowania! Wieża szybowa, budynek stacji ratowniczej i maszyny wyciągowej to tylko niektóre elementy dawnej kopalni, które w najbliższych latach przejdą metamorfozę.

– Zmiany rozpoczną się szybciej niż wiele osób może się spodziewać, ponieważ mamy już dokumentację przygotowaną przez pracownię PAS Projekt. To pozwoli nam na rozpisanie przetargu już za kilka tygodni – cieszy się Arkadiusz Chęciński.

Żłobek, miejsce dla start-upów

Wiadomo już, że pokopalniane obiekty mają w przyszłości spełniać kilka funkcji. Będzie tutaj żłobek i przedszkole, które zostanie przeniesione z dotychczasowych lokalizacji w Kazimierzu Górniczym, ale również inkubator przedsiębiorczości. Znajdą się tutaj również przestrzenie dla usług gastronomicznych. – Chcemy, żeby było to miejsce, do którego przychodzi się nie raz w roku, ale żeby mieszkańcy mogli tutaj spędzić czas wolny – podkreśla prezydent Sosnowca.

Najwięcej zmian czeka dawny kompleks BHP składający się z cechowni, łaźni, lampowni oraz części biurowej. Tu powstanie Inkubator Zagłębiowskiego Parku Przedsiębiorczości, przedszkole oraz żłobek wraz z placem zabaw. Dawna wieża wyciągowa zamieni się w wieżę widokową, a budynek stacji ratowniczej zostanie przekształcony na pomieszczenia biurowe, w tym na potrzeby organizacji pozarządowych. Z kolei w dawnym budynku maszyny wyciągowej szybu K-1 znajdzie się przestrzeń na małą gastronomię, a w dawnym warsztacie powstaną pomieszczenia usługowe i biurowe. Całość dopełni zagospodarowanie terenu.

– W projekcie bardzo ważnym elementem jest pozostawienie ważnych symboli związanych z górnictwem. Mam na myśli na przykład mozaiki w sali zbornej czy stworzenie punktu widokowego na wieży wyciągowej. To łącznie około 8 tysięcy metrów kwadratowych powierzchni. Mimo, że to przestrzeń poprzemysłowa, to ma się stać bardziej zielona, bardziej ekologiczna i bardziej atrakcyjna dla mieszkańców – mówi Małgorzata Golenko z pracowni PAS Projekt. To właśnie ta pracownia zajmowała się m.in. adaptacją na potrzeby muzealne dawnej kopalni Julia (w czasach PRL-u KWK Thorez) w Wałbrzychu.

Kilkaset działek dla miasta

To nie koniec zmian w tej części Sosnowca. W październiku 2024 roku Spółka Restrukturyzacja Kopalń zadeklarowała przekazanie miastu prawie 338 działek, co daje blisko 40 ha terenu! Celem jest przeprowadzenie transformacji w dzielnicach Kazimierz i Porąbka oraz zagospodarowanie pogórniczych terenów, nadając im nowe funkcje i przeznaczenie. – To przykład wspólnej troski o przyszłość regionu – z poszanowaniem dziedzictwa poprzemysłowego i nowoczesną gospodarką. SRK konsekwentnie pracuje na rzecz efektywnego zagospodarowywania, rekultywacji i rewitalizacji terenów pogórniczych. Właśnie zrobiliśmy kolejny krok w tym kierunku. Powodzenie tych zamierzeń zapewni dalsza współpraca pomiędzy Spółką Restrukturyzacji Kopalń, a Gminą Sosnowiec. Działamy, by jak najlepiej gospodarować majątkiem Skarbu Państwa umożliwiając rozwój pogórniczych gmin – mówi Jarosław Wieszołek, prezes SRK.

Przemysłowa historia Kazimierza Górniczego

Historia kopalni Kazimierz sięga lat 80. XIX wieku, w 1914 roku zaczęło się wydobycie węgla w kopalni Juliusz. Nazwa Kazimierz, która dała nazwę przyzakładowemu osiedlu, które od 1975 roku jest dzielnicą Sosnowca, wzięła się ponoć od imienia pierwszego robotnika, który zgłosił się tutaj do pracy. Faktem jest za to to, że w 1917 roku w katastrofie górniczej zginął tutaj ojciec Edwarda Gierka, późniejszego I sekretarza KC PZPR. Oba zakłady połączono jeszcze przed II wojną światową. Powojenna kopalnia Kazimierz-Juliusz była nie tylko miejscem pracy dla mieszkańców dzisiejszych wschodnich dzielnic Sosnowca, ale również organizatorem życia społeczno-kulturalnego. To górnicy wybudowali Park Leśna dzisiaj noszący imię Jacka Kuronia, to kopalnia utrzymała dom kultury i klub sportowy Górnik Kazimierz z silną sekcją siatkarską. Ostatnia tona dobrej jakości i dobrze sprzedającego się węgla wyjechała z Kazimierza-Juliusz na powierzchnię w maju 2015 roku. W tym momencie sosnowiecka kopalnia była ostatnim czynnym zakładem górniczym w Zagłębiu Dąbrowskim.

Po zamknięciu kopalni część budynków wyburzono. Niektóre – jak kompleks BHP, nadszybie z wieżą szybu Kazimierz I czy maszynownię jednego z szybów – przejęło od Spółki Restrukturyzacji Kopalń miasto.

– Budynki zostały przejęte przez miasto w grudniu 2020 roku. Od razu poczyniliśmy kroki, aby wprowadzić tutaj życie. Były plany projektowe, natomiast sytuacja na Ukrainie spowodowała, że to tutaj znajdowało się miejsce pobytowe dla ponad setki osób. Kilka tygodni temu zostały one relokowane w inne miejsce, co pozwoliło nam na powrót do prac projektowych – tłumaczy Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca. – Dokumentacja projektowa otworzy nam też możliwości uzyskania dofinansowania na roboty budowlane – dodaje.

70,1 mln dofinansowania z Funduszy Europejskich dla śląskiego 2021-2027 z działania 10.09. Ponowne wykorzystanie terenów poprzemysłowych, zdewastowanych, zdegradowanych na cele rozwojowe regionu. Koszt całej inwestycji jest szacowany na blisko 100 mln zł.

Źródło: UM Sosnowiec

Górnośląsko – Zagłębiowska Metropolia ogłasza postępowanie na zaprojektowanie oraz wykonanie robót budowlanych służących realizacji 63 przedsięwzięć niskoemisyjnych na terenie gmin: Katowice, Tychy, Gierałtowice, Mysłowice oraz Bytom w ramach projektu „STOP SMOG w GZM – poprawa jakości powietrza na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii” Przedsięwzięcia zlokalizowane są na terenie 5 z 11 gmin biorących udział w projekcie.

Oferty można składać w terminie od 18 grudnia 2024 do 9 stycznia 2025. Termin realizacji zamówienia przewidziano na 150 dni.

Przedsięwzięcie jest realizowane w ramach projektu „STOP SMOG w GZM – poprawa jakości powietrza na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii” współfinansowane ze środków NFOŚiGW, Metropolii oraz gmin biorących udział w projekcie. Program Stop Smog jest wsparciem dla właścicieli domów jednorodzinnych, którzy mają zbyt niskie dochody, by dokonać zmian w nieefektywnym i zagrażającym środowisku systemie ogrzewania. Projekt przewiduje też wsparcie dla budynków jednorodzinnych komunalnych.

Postępowanie zostało opublikowane pod linkiem: https://gzm.ezamawiajacy.pl/pn/GZM/demand/notice/public/152363/details

Do 1 marca na ulicach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii dostępnych będzie ok. 3500 rowerów, a więc połowa tego, co mieszkańcy GZM mają do dyspozycji w sezonie letnim. W 2024 r. użytkownicy wypożyczyli rowery dokładnie 1 006 989 razy, pokonując łączny dystans ponad 3,74 mln kilometrów i spędzając w siodełku ponad 27 mln minut.

Najwięcej wypożyczeń w ramach metropolii odnotowanych zostało w Katowicach, Gliwicach, Chorzowie i Sosnowcu, jednak we wszystkich z 31 gmin uczestniczących w projekcie odnotowanych zostały setki wypożyczeń, partycypujące w sukcesie pierwszego sezonu rowerowego w GZM.

– Pierwszy sezon funkcjonowania systemu podsumowujemy z dużą satysfakcją – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM. – W zaledwie kilka miesięcy Metrorower stał się ważnym elementem naszej mobilności. Jest  on dla nas czymś więcej niż tylko narzędziem ułatwiającym przemieszczanie się, tworzymy go również myślą o środowisku i przyjaznej przestrzeni miejskiej. Pierwszy milion wypożyczeń pokazuje, że użytkownicy Metroroweru chętnie z niego korzystają – dodaje.

System, z którego skorzystało już ponad 145  tys. zarejestrowanych użytkowników, został uruchomiony w lutym 2024 roku. Jest to największy w Polsce i trzeci w Europie system miejskich wypożyczalni rowerów. Jako jedyny w Polsce jest w pełni zintegrowany z systemem transportu publicznego, działającego pod marką Transport GZM. Każdy posiadacz biletu średnio- i długookresowego może korzystać z rowerów przez godzinę dziennie bez dodatkowych opłat, z czego skorzystało ponad 10 proc. użytkowników.

Średni czas jednego przejazdu w tym roku wyniósł 28 minut, a średnia długość przejechanego dystansu wyniosła 3,9 kilometra. To oraz fakt, że największa popularnością cieszą się stacje wypożyczania zlokalizowane przy dworcach kolejowych i centrach przesiadkowych pokazuje, że  mieszkańcy GZM częściej używają Metroroweru do celów transportowych, a nie rekreacyjnych, zwłaszcza do pokonania tzw. pierwszej i ostatniej mili.

Czas na sezon zimowy

Wraz z zakończeniem letniego sezonu rowerowego z ulic większości polskich miast znikają rowery publiczne. Metrorower będzie jednak nadal dostępny również zimą. Do dyspozycji użytkowników na ulicach zostaje ponad 3500 rowerów. Tylko w dniach 1-16 grudnia jednoślady systemu Metrorower zostały wypożyczone ponad 16 tys. razy.

– Całoroczny charakter Metroroweru to odpowiedź na potrzeby mieszkańców i dynamicznie zmieniające się nawyki komunikacyjne. Praktykowaliśmy takie podejście m.in. we Wrocławiu, jednym z naszych flagowych projektów. W okresie grudzień-styczeń system wykręcał średnio kilkadziesiąt tysięcy wypożyczeń i podobny potencjał widzimy w GZM. To dowód na to, że miejski rower publiczny już stał się stałym elementem życia w polskich miastach – podkreśla Tomasz Wojtkiewicz, Prezes Zarządu Grupy Nextbike. –  Analizując dane widzimy, że Metrorower już jest jednym z czołowych europejskich systemów. Tylko w ciągu jednego roku system znalazł się w pierwszej 20. Najpopularniejszych systemów Nextbike w Europie. System ponadto zdobył wyróżnienie w kategorii Mobility Award podczas prestiżowego Smart City Expo World Congress w Barcelonie. To jedno z najważniejszych wydarzeń poświęconych innowacjom i rozwiązaniom smart w miastach i to wyraźnie podkreśla rangę sukcesu śląsko-zagłębiowskiego systemu – dodaje.

Jak wynika z ankiety Nextbike, Metrorower nie jest tylko sposobem na spędzanie wolnego czasu – zaledwie 1 na 3 ankietowanych deklaruje wykorzystywanie go wyłącznie do rekreacji. Ponad 58% użytkowników używa roweru w codziennych podróżach, takich jak dojazdy do pracy lub szkoły, do węzłów komunikacyjnych czy lokalnych sklepów i usług. Metrorower nie tylko wspiera codzienną mobilność, ale także uzupełnia infrastrukturę transportową Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, wprowadzając rower jako kluczowy środek transportu miejskiego, dostępny przez cały rok.