Rozpoczęła rejestracja do konkursu CLIMATHON GZM, który odbędzie się w dniach 5 – 6 listopada b.r. To 24-godzinny wyścig kreatywności odbywający się równolegle w ponad 100 miastach na świecie. Podczas metropolitalnego wydarzenia uczestnicy będą szukać rozwiązań w jaki sposób, w trosce o ochronę klimatu, możemy zadbać o czyste powietrze w mieście. Na autorów najlepszego pomysłu czeka nagroda główna w wysokości 12 000 zł. A przede wszystkim wspaniałe emocje i wielka satysfakcja. Konkurs skierowany jest do studentów wszystkich uczelni w całej Polsce. Wiedza specjalistyczna ani umiejętności programistyczne nie są potrzebne.

Według Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska jakość powietrza w Polsce poprawiła się w porównaniu do lat poprzednich. W Polsce mamy jednak nadal problem z tzw. niską emisją. Gdy temperatura spada, emisja zanieczyszczeń rośnie, bo więcej spalamy, by ogrzać pomieszczenia, a jednocześnie w większej ilości gromadzą się zanieczyszczenia na niskiej wysokości. Z tego powodu czasami dochodzi do ekstremalnych przekroczeń normy wyznaczanej przez WHO. Wciąż oddychamy mocno zanieczyszczonym powietrzem i z tego powodu co roku ponad 40 000 osób umiera w Polsce przedwcześnie. Oddychanie zanieczyszczeniami powietrza skraca przeciętną długość życia człowieka o 1 rok i 8 miesięcy. Największe koszty zdrowotne z powodu zanieczyszczenia powietrza ponoszą głównie małe dzieci, ludzie w wieku podeszłym, kobiety w ciąży oraz osoby z przewlekłymi chorobami układów krążenia i oddechowego. Najbardziej niebezpieczne są pyły PM2,5 oraz obecne na ich powierzchni węglowodory aromatyczne. W trakcie incydentów smogowych dochodzi do zwiększenia liczby zawałów serca i udarów mózgu.

Jak zapewnić dobrą jakość powietrza w mieście? Rozwiązań będą szukać uczestniczki i uczestnicy szóstej edycji Climathonu GZM.

 Co to jest Climathon?

To wydarzenie, które ma charakter 24-godzinnej rywalizacji, w trakcie której uczestnicy we współpracy z zaproszonymi ekspertami i mentorami wypracowują propozycje rozwiązań, służących ochronie klimatu. Podczas Climathonu szansę na wygraną ma każdy kreatywny pomysł, który zaproponuje ciekawe i nowoczesne podejście do tematów związanych ze światowymi wyzwaniami klimatycznymi, w tym roku – z czystym powietrzem w mieście.

 Dla kogo jest Climathon GZM?

Zgłosić może się każdy, kto ma status studenta I i/lub II stopnia studiów, studenci studiów podyplomowych oraz studiów doktoranckich uczelni wyższych działających w Polsce, prowadzonych w dowolnym trybie. Wystarczy mieć pomysł związany z tematem „Czyste powietrze w mieście”. Organizatorzy nie szukają skomplikowanych rozwiązań wiążących się np. z powstaniem zaawansowanej aplikacji mobilnej czy instalowaniem kosztowanych urządzeń. Wygrać może nawet prosta edukacyjna koncepcja jak zachęcić siebie i osoby z najbliższego otoczenia do zmiany naszych codziennych nawyków w trosce o jakość powietrza .

Jak można się zgłosić do Climathonu?

Wystarczy wejść na stronę GZM i wypełnić formularz rejestracyjny wraz z niezbędnymi oświadczeniami. Zakwalifikowane osoby otrzymają mailowe potwierdzenie rejestracji

Rejestracja

Rejestracja na wydarzenie trwa do 31 października 2025

metropoliagzm.pl/climathon-gzm-2025/

Regulamin udziału i oświadczenie uczestnika

• Regulamin Climathon GZM (1)

Co trzeba umieć?

Aby wziąć udział w Climathonie nie trzeba posiadać specjalistycznej wiedzy związanej z jakością powietrza. Wystarczy otwarty umysł i chęć tworzenia niestandardowych pomysłów. Podczas wydarzenia uczestniczki i uczestnicy otrzymają wsparcie mentorów oraz inspirację ekspertów.

Czyste powietrze w mieście, czyli co?

Organizator rozumie temat przewodni „Czyste powietrze w mieście” jako dosłownie stan powietrza przy założeniu niskiego stężenia zanieczyszczeń (pyłów zawieszonych PM10 i PM2.5, tlenków azotu (NOx),tlenku węgla (CO), benzo(a)pirenu, ozonu troposferycznygo (O₃) czy dwutlenku siarki (SO₂)) – im mniej tych substancji w powietrzu tym jest ono ‘czystsze”.

Czyste powietrze w mieście” to często cel, do którego się dąży — poprzez rozwój transportu publicznego i rowerowego, elektryfikację komunikacji, termomodernizację budynków, likwidację kopciuchów czy sadzenie zieleni miejskiej.

„Czyste powietrze w mieście” w sensie społecznym i ekologicznym to również idea lub hasło promujące zdrowsze, bardziej ekologiczne życie miejskie — bez smogu, z większą troską o środowisko i zdrowie mieszkańców.

W jakiej formule odbędzie się Climathon?

Climathon GZM odbędzie się stacjonarnie 5-6 listopada 2025 na Politechnice Śląskiej w Centrum Ochrony Klimatu i Środowiska w Gliwicach  przy ulicy Konarskiego 22B.

W jakich godzinach będzie się odbywać?

Climathon zacznie się 5 listopada o godz. 09:00, skończy się natomiast 6 listopada o godz. 15:00.

Co można wygrać?

Dla najciekawszych pomysłów przewidziane zostały nagrody:

1. Nagroda I 12 000 zł
2. Nagroda II 7 000 zł
3. Nagroda III 5 000 zł

GZM każdego roku stawia na współpracę z uczelniami i studentami, na aktywizację środowiska akademickiego, w szczególności młodych ludzi w walce ze zmianami klimatu poprzez angażowanie w ważne obszary życia od strony ekologii.

Trzy firmy zgłosiły się w przetargu na dostawę 15 autobusów zasilanych gazem. Zakup tych nowoczesnych pojazdów wpisuje się w strategię miejskiego przewoźnika – PKM Katowice, zmierzającą do unowocześnienia taboru oraz inwestowania w ekologiczne rozwiązania. Nowe autobusy będą emitowały ok. 25% mniej dwutlenku węgla w porównaniu do wcześniej wykorzystywanych pojazdów, które zostaną wycofane z eksploatacji.

– Inwestowanie w nowoczesny tabor to jeden z filarów polityki transportowej Katowic. Chcemy, aby podróżowanie autobusami po naszym mieście było wygodne, a jednocześnie przyjazne środowisku – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic. – W ostatnich latach do floty PKM Katowice trafiły m.in. 22 autobusy hybrydowe oraz 8 zasilanych gazem, a obecnie realizowane jest rekordowe zamówienie na 30 pojazdów elektrycznych o łącznej wartości 117 mln zł. Ich dostawa jest podzielona na dwie tury i powinna się zakończyć w połowie przyszłego roku – dodaje prezydent.

Zakup z dofinansowaniem

Przetarg na zakup 15 autobusów zasilanych gazem CNG jest podzielony na dwie części. Przewoźnik zabezpieczył na zakup pojazdów łącznie prawie 32 mln zł – na 5 przegubowych autobusów oraz 10 jednoczłonowych. W pierwszej części dotyczącej autobusów przegubowych wpłynęły dwie oferty. Obie przekraczają dostępny budżet na tę część. Natomiast w zakresie autobusów jednoczłonowych są trzy oferty i jedna z nich mieści się w zakładanym budżecie. Teraz wszystkie oferty będą analizowane pod kątem formalno-prawnym.

Wybrany wykonawca będzie miał 20 miesięcy od podpisania umowy na realizację dostaw. Zakup nowych autobusów zostanie współfinansowany ze środków unijnych — blisko 22 mln zł pochodzić będzie z Funduszy Europejskich dla Śląskiego 2021–2027 (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego) dla Priorytetu: FESL.03.00-Fundusze Europejskie dla zrównoważonej mobilności.

Autobusy muszą spełniać rygorystyczne normy emisji

Nowe pojazdy zostaną wyposażone w silniki spełniające rygorystyczne normy emisji Euro 6. Jedno tankowanie umożliwi im przejechanie ponad 450 kilometrów. Każdy z pięciu autobusów przegubowych będzie mieścić ok. 120 pasażerów, natomiast krótsze pojazdy po co najmniej 80 osób. Autobusy będą wyposażone w automatyczne skrzynie biegów z oprogramowaniem ograniczającym zużycie paliwa oraz w systemy wspierające hamowanie i przyspieszanie.

Komfort i bezpieczeństwo pasażerów

Nowe autobusy będą w pełni przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Zostaną wyposażone w niską podłogę, rampy ułatwiające wjazd wózków, system „przyklęku” obniżający wejście. Część miejsc będzie dostępna z poziomu niskiej podłogi – w dłuższych autobusach ma to być minimum 12 siedzeń, a w krótszych minimum 6. Pojazdy będą przystosowane do potrzeb osób niedowidzących, dzięki przyciskom oznakowanym w alfabecie Braille’a. We wnętrzu będzie także możliwe bezpieczne podróżowanie z wózkiem dziecięcym, inwalidzkim lub rowerem na specjalnie wyznaczonych miejscach z dostępnymi pasami.
Oprócz tego w pojazdach znajdzie się wyposażenie poprawiające komfort podróży: automatyczne systemy klimatyzacji  i ogrzewania sterowane czujnikami temperatury, gniazda USB, dostęp do Wi-Fi oraz nowoczesny system informacji pasażerskiej prezentujący trasę i kolejne przystanki.

Autobusy z różnymi rodzajami napędu

– Regularna wymiana taboru pozwala utrzymać wysoki standard świadczonych usług. Średni wiek naszych autobusów to obecnie osiem lat. Aby utrzymać ten wynik i jednocześnie zwiększać elastyczność działania, inwestujemy w różne typy napędów – elektryczny, hybrydowy i gazowy – wyjaśnia Roman Urbańczyk, prezes PKM Katowice.

Katowice ponownie dają mieszkańcom możliwość realizacji ich pomysłów z finansowym wsparciem miasta w ramach Inicjatywy Lokalnej. Propozycje na 2026 rok mieszkańcy mogą przesyłać do 15 listopada. W latach 2013–2024 mieszkańcy zrealizowali 864 pozytywnie zaopiniowane pomysły. Łączna wartość ich dofinansowania przez miasto Katowice wyniosła 8,3 mln zł.

– Inicjatywa lokalna, obok budżetu obywatelskiego i zielonego budżetu to sprawdzony sposób włączania katowiczanek i katowiczan w kształtowanie przestrzeni publicznej i budowania sąsiedzkiej współpracy – podkreśla Marcin Krupa, prezydent Katowic – To narzędzie aktywizacji społecznej nie miałoby jednak sensu bez pomysłów i zaangażowania mieszkańców. To właśnie oni najlepiej znają potrzeby swoich społeczności, a korzystając z inicjatywy lokalnej, mogą realnie wpływać na rozwój miasta i widzieć konkretne efekty swojej pracy – dodaje prezydent.

Wszystko w Twoich rękach

Nabór wniosków na 2026 rok trwa od 1 października do 15 listopada. Wnioski można zgłaszać w formie papierowej oraz elektronicznej poprzez system e-PUAP lub e-Doręczenia.

W inicjatywie lokalnej istotny jest nie tylko dobry, odpowiadający na potrzeby mieszkańców pomysł, ale również aktywne zaangażowanie w realizację projektu, przede wszystkim w formie pracy społecznej. To ważny element zarówno przy ocenie wniosku, jak i późniejszej realizacji projektu. – W 2024 r. w ramach 166 zrealizowanych inicjatyw mieszkańcy ponownie wykazali się ogromnym zaangażowaniem w różne działania organizowane w przestrzeni naszego miasta, wnosząc rekordową liczbę 44 520 godzin pracy społecznej – przypomina Agnieszka Lis, pełnomocnik prezydenta ds. organizacji pozarządowych.

Więcej informacji, w tym wzór wniosku, jest dostępnych na stronie internetowej Urzędu Miasta Katowice: katowice.eu, w dziale „Dla Mieszkańca”, zakładka „Inicjatywa Lokalna”. Informacje można uzyskać również dzwoniąc pod nr tel. 32 259 31 18 lub drogą mailową: inicjatywalokalna@katowice.eu.

O inicjatywie lokalnej

Na 2025 r. mieszkańcy zgłosili 259 pomysłów, z czego do realizacji trafiło 138 inicjatyw z dofinansowaniem 1 mln zł. Największą aktywnością wykazali się mieszkańcy Szopienic i Burowca – zgłosili 38 inicjatyw, a następnie Giszowca, skąd wpłynęło ich 34, Ligoty-Panewnik oraz Piotrowic i Ochojca – 21 inicjatyw, Załęża – 15, Zawodzia i Koszutki – 14. Część tych inicjatyw jest obecnie w trakcie realizacji i mieszkańcy mogą korzystać z ich efektów. Są one adresowane do osób w różnym wieku, a wśród pomysłów jest organizacja wydarzeń edukacyjnych, kulturalnych, sportowych i integracyjnych, warsztatów, koncertów, festynów, konkursów oraz działań na rzecz przestrzeni wspólnej i lokalnej społeczności.

Jeszcze w tym roku mieszkańcy mogą wziąć udział w inicjatywie BERSZACHT BLUES – dwóch koncertach świetnych muzyków pełnych bluesowo – rockowych klimatów, które odbędą się Miejskim Domu Kultury, oddział Kostuchna, ul. Żeleńskiego 83. Pierwszy zaplanowano na 3 października o godz. 18:00, a drugi na 28 listopada o godz. 17:00. Wstęp wolny.

Źródło: UM Katowice

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia przeznaczyła ponad 78,0 mln zł na przygotowanie dokumentacji oraz prace budowlane na odcinkach velostrad w Katowicach, Mysłowicach i Czeladzi. Decyzję o uruchomieniu funduszy podjęło dzisiaj (24.09.2025) Zgromadzenie GZM.

 Velostrada Katowice – Mysłowice z nowymi odcinkami

Katowice otrzymały na realizację tego odcinka velostrady nr 6 ok. 27,9 mln zł, a Mysłowice 14,9 mln zł. Budowa tej drogi rowerowej o łącznej długości 4,72 km będzie realizowana w dwóch gminach. Odcinek w Katowicach obejmie opracowanie dokumentacji projektowej oraz wykonanie robót budowlanych. Trasa rozpocznie się od istniejącego odcinka w Giszowcu, poprowadzi śladem nieczynnej kolei piaskowej, nad autostradą A4, a następnie wzdłuż ulicy Mysłowickiej aż do granicy z Mysłowicami. Kontynuacja tej trasy w Mysłowicach, obejmuje również dokumentację projektową i roboty budowlane, a sama trasa będzie biec od granicy z Katowicami wzdłuż ulicy Mikołowskiej, kończąc się na rondzie im. Rotmistrza Pileckiego.

 Velostrada w Czeladzi w formule „Zaprojektuj i Buduj”

Trzecim ważnym projektem jest budowa miejskiego odcinka Velostrady nr 7 w Czeladzi. Miasto otrzyma na ten cel 35,2 mln zł. Realizacja nastąpi w formule „Zaprojektuj i Buduj” i obejmie opracowanie dokumentacji projektowej oraz wykonanie robót budowlanych dla odcinka o długości 3,80 km. Trasa rozpocznie się na granicy z Sosnowcem, poprowadzi nasypem kolejowym wzdłuż ulicy Nowopogońskiej, przez ulicę Kościuszki, a następnie dawnym torowiskiem kolei piaskowej. Trasa przejdzie tunelem pod ulicą Nowopogońską, a następnie nasypem do DK 94 i wzdłuż ulicy Grodzieckiej do granicy z Będzinem.

 O projekcie velostrad GZM

Celem projektu realizowanego przez GZM jest stworzenie spójnej sieci szybkich tras rowerowych. Ich przebiegi zostały wytyczone we współpracy z miastami członkowskimi. Łącznie w ramach tej inicjatywy powstanie 9 velostrad o szacunkowej długości około 120 km, które usprawnią komunikację w regionie i będą stanowić alternatywę dla transportu samochodowego.

Pierwsze autobusy wodorowe już wkrótce pojawią się na ulicach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Pierwszy pojazd można oglądać na Kongresie Nowej Mobilności, który rozpoczął się dzisiaj w Międzynarodowym Centrum Kongresowym. Pozostałe 7 pojazdów trafi do GZM do końca roku.

Nowoczesny, ekologiczny tabor będzie obsługiwać linie w Katowicach, Tychach, Łaziskach i w Mikołowie. Jego zakup był możliwy w ramach projektu „Hydrogen GZM”, którego łączna wartość przekracza 124 mln zł.

– Troszczymy się o przyszłość nas wszystkich, dlatego tak ważne jest wprowadzanie nowoczesnego taboru. Testujemy różne technologie tak, by pasażerowie mogli korzystać z niskoemisyjnych pojazdów o jak najwyższym standardzie. Dzięki temu przygotowujemy się na przyszłość i sprawdzamy, jaki tabor najlepiej spełni nasze oczekiwania w warunkach Metropolii – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Gdzie pojadą wodorowce

Osiem autobusów zasilanych wodorem obsłuży linie: 2, 21, 137, 273, 696, 46, 115 i 70. To połączenia, które pozwolą rzetelnie przetestować technologię wodorową w codziennej eksploatacji. Pasażerowie odczują także różnicę w komforcie podróży. Wodorowce są ciche, bezemisyjne i nowocześnie wyposażone. Standard obejmuje m.in. klimatyzację, Wi-Fi, ładowarki USB, rozbudowany monitoring i systemy informacji pasażerskiej.

Pilotaż i inwestycja w przyszłość

– Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia wprowadzenie ośmiu autobusów wodorowych do obsługi tras traktuje jako pilotaż. Chcemy poznać realne koszty, sprawdzić bilans eksploatacji i przygotować się na moment, gdy rynek stanie się bardziej konkurencyjny cenowo. To inwestycja w wiedzę i w przyszłość – podkreśla Kazimierz Karolczak. Nowe pojazdy będą tankowane m.in. na stacji w Katowicach, która obsłuży zarówno Katowice, jak i Tychy. Sieć punktów tankowania wodoru będzie systematycznie rozbudowywana, co ułatwi rozwój tego typu transportu w regionie. Serwis i gwarancja leżą po stronie producenta. Ogniwa paliwowe objęto gwarancją na 10 lat, a magazyny energii na 15 lat.

Kolejny krok w stronę zeroemisyjności

Projekt „Hydrogen GZM” obejmuje także 18 przegubowych autobusów elektrycznych. Wprowadzenie wodorowców to nie tylko inwestycja w nowy tabor, ale również w rozwój technologii odnawialnych źródeł energii i budowanie niezależności od paliw kopalnych.

Foto: GZM/ Łukasz Folda

W mieście rozwijane będą wkrótce nowoczesne modele zamieszkania dla osób starszych, które mają przeciwdziałać samotności, wspierać samodzielność i tworzyć społeczności oparte na relacjach. Nie wyczerpuje to jednak skali działań samorządu, który cały czas poszukuje najlepszych form wsparcia seniorów w sferze mieszkalnictwa. Naprzeciw oczekiwaniom Gliwic wychodzi m.in. program tzw. najmu senioralnego, którego założenia przedstawiła 7 sierpnia Marzena Okła-Drewnowicz, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, odpowiedzialna za politykę senioralną.

Żyjemy coraz dłużej, co stawia przed miastami nowe wyzwanie: zapewnienie starszym mieszkańcom jak najlepszych warunków do godnego i aktywnego, a jednocześnie samodzielnego życia.

– Dla Gliwic – miasta, które intensywnie rozwija program budowy tysiąca mieszkań na wynajem komunalny i w systemie TBS, wykorzystując do tego dostępne formy dofinansowania z Banku Gospodarstwa Krajowego – niezwykle ważne jest, obok zaspokajania potrzeb osób młodych i rodzin, wpisanie się w rosnące potrzeby mieszkaniowe osób starzejących się i seniorów. Mamy już pierwsze doświadczenia w tym zakresie – zrealizowane osiedle przy ul. Warszawskiej 37, na którym Gliwice uczyły się, jak budować mieszkania adresowane do osób starszych. Niestety nie wszystkie elementy w tym projekcie doczekały się realizacji (a planowano m.in. przestrzenie wspólne), bo okazało się, że nie obejmowały ich koszty kwalifikowane. Przyszłe rozwiązania obecnego rządu w sferze poprawy warunków mieszkaniowych osób starszych są jednak tak obiecujące, że po ich wejściu w życie jako miasto na pewno z nich skorzystamy – podkreśla prezydent Katarzyna Kuczyńska-Budka, która rozmawiała o mieszkalnictwie dla seniorów, a także najmie senioralnym z Marzeną Okłą-Drewnowicz.

Na czym ma polegać najem senioralny?

Projekt ustawy o najmie senioralnym jest na zaawansowanym etapie prac legislacyjnych i może zacząć obowiązywać jeszcze w tym roku. Program skierowany jest do seniorów posiadających mieszkania własnościowe, którzy mają trudności z codziennym funkcjonowaniem w swoich obecnych lokalach (np. mieszkaniach na wyższych piętrach bez windy). Seniorzy będą mogli dobrowolnie zawrzeć umowę najmu senioralnego z gminą, w ramach której wynajmą mieszkanie przystosowane do ich potrzeb, np. na parterze lub w budynku z windą. Zachowają przy tym prawo własności do swojego dotychczasowego mieszkania, które wynajmą gminie; po zakończeniu najmu lokal wróci do nich lub stanie się częścią spadku po ich śmierci.

W odróżnieniu od innych programów najmu komunalnego, w najmie senioralnym nie będzie obowiązywało kryterium dochodowe – głównym warunkiem jest ograniczona samodzielność seniora, nie jego sytuacja finansowa. Udział w programie ma być całkowicie dobrowolny, a seniorzy będą mieli pełne prawo wyboru, czy chcą z niego skorzystać. Gmina ma pełnić rolę gwaranta praw seniorów, zapewniając umowy najmu i standard mieszkań odpowiadający potrzebom osób starszych. Program ma bowiem na celu zapobieganie zjawisku tzw. więźniów czwartego piętra – seniorów uwięzionych w mieszkaniach trudnych do opuszczenia z powodu barier architektonicznych.

Od osiedli po mieszkania współdzielone

– Fundamentem współczesnej polityki senioralnej musi być dobrze zaprojektowane mieszkanie – bezpieczne, dostępne, zintegrowane z przestrzenią miejską i usługami społecznymi – mówiła w Gliwicach minister Okła-Drewnowicz. – Gliwice są dziś jednym z miast, które pokazują, że w tej dziedzinie można działać odważnie, nowocześnie i z realnym wpływem na jakość życia osób starszych – dodała.

Nowym i wyjątkowym przedsięwzięciem, do którego przygotowuje się obecnie miasto, jest pilotażowy projekt mieszkania współdzielonego dla seniorów realizowany we współpracy z Fundacją Habitat for Humanity Poland. W dwóch połączonych lokalach komunalnych na parterze budynku przy ul. Młyńskiej powstanie przestrzeń, w której kilka seniorek zamieszka razem, tworząc wspólnotę opartą na wzajemnym wsparciu i codziennym kontakcie. Jeśli ten projekt się sprawdzi, po pozytywnej ocenie pilotażu miasto będzie rozwijało sieć mieszkań w ramach cohousingu senioralnego.

W dalszych planach Gliwic jest także projekt adaptacji większego pustostanu na dom wielopokoleniowy, w którym mogłyby zamieszkać zarówno osoby starsze, jak i młodzież wychodząca z pieczy zastępczej czy rodziny z dziećmi. To rozwiązanie, realizowane również we współpracy z Fundacją Habitat for Humanity Poland, ma promować solidarność międzypokoleniową i wykorzystywać potencjał wspólnotowości w mieście.

(kik)

Źródło: UM Gliwice

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia uruchomiła w autobusach i w tramwajach biletomaty, w których za bilet można zapłacić kartą płatniczą. Urządzenia działają już we wszystkich niemal 1900 pojazdach. Nowoczesne „mobilne biletomaty” to dodatkowe punkty dystrybucji biletów.

W całej sieci Transport GZM jeżdżą już pojazdy wyposażone w mobilne urządzenia EMV umożliwiające płatność kartą. Aby kupić bilet w biletomacie mobilnym, płacąc kartą płatniczą nie trzeba mieć konta w systemie ani żadnej specjalnej aplikacji. Można w nich kupić najpopularniejsze rodzaje biletów – 20, 40 i 90-minutowe oraz bilet Dzienny, jak również można skorzystać z opcji Start/Stop.

– Uzupełniamy sieć dystrybucji biletów o biletomaty umożliwiające zakup bezpośrednio w pojeździe za pomocą karty płatniczej – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM. – Do tej pory były one obecne w podregionie tyskim i w Metroliniach. Teraz mamy je już we wszystkich pojazdach. To rozwiązanie znane z wielu europejskich miast, wygodne w obsłudze i w pełni bezpieczne – dodaje Karolczak.

Zakup biletu jednorazowego

Aby zakupić bilet, na ekranie głównym należy wybrać ikonę przedstawiającą wybrany przez nas bilet. W następnym kroku należy wybrać ich liczbę i zatwierdzić przyciskiem „przejdź do płatności” ze wskazaną ceną. Proces zakupu kończy przyłożenie karty do czytnika i wyświetlenie informacji potwierdzenia zakupu. W ten sam sposób za bilet można zapłacić również Metrokartą.

Tak kupiony bilet jest od razu skasowany. Biletomat umożliwia zakup kilku biletów, ale nie są to bilety kupione na zapas. Urządzenie w trakcie transakcji nie drukuje potwierdzeń. W momencie użycia karty płatniczej, system Transport GZM tworzy dla niej unikatowy token. Podczas kontroli biletów kontroler przykładając do kontrolerki kartę, którą dokonano transakcji, otrzymuje jedynie potwierdzenie wniesienia opłaty za przejazd. Proces ten jest całkowicie bezpieczny i nie wymaga logowania czy podawania dodatkowych danych.

Aby upewnić się, że zakup dokonał się poprawnie, wystarczy nacisnąć ikonę z literką „i” i przyłożyć kartę do biletomatu. Co ważne, transakcja nie jest od razu widoczna na rachunkach bankowych. Obciążenie rachunku za zakup biletu nastąpi następnego dnia roboczego.

Podróż start/stop

Kartą płatniczą można dokonać wniesienia opłaty za podróż w taryfie Start/Stop poprzez przyłożenie karty przy wejściu i wyjściu z pojazdu bez wybierania żadnego przycisku na ekranie. System na podstawie rozkładowego czasu przejazdu, na koniec dnia wyliczy opłatę, którą rachunek bankowy karty zostanie obciążony w następnym dniu roboczym. Podobnie jak w przypadku używania Metrokarty czy Metroappki, opłata nie będzie wyższa niż wartość biletu Dziennego.

Wygoda korzystania

W każdym pojeździe znajduje się przynajmniej jeden mobilny biletomat. I tak w „krótkich” autobusach urządzenia znajdują się zazwyczaj przy drugich drzwiach, a w „długich” – przy drugich i trzecich drzwiach. Podobnie w tramwajach. Płatność za bilet możliwa jest również za pomocą telefonu lub zegarka z podpiętą kartą. Aby ułatwić korzystanie z biletomatów obcokrajowcom, menu jest dostępne również w angielskiej, niemieckiej i ukraińskiej wersji językowej.

„Mobilne biletomaty” to nowoczesne punkty sprzedaży biletów. Obecnie pasażerowie sieci Transport GZM, która obejmuje ponad 55 miast i gmin, mogą dokonywać ich zakupu również w aplikacji Transport GZM, w innych aplikacjach, biletomatach znajdujących się na przystankach, w kioskach czy w Punktach Obsługi Pasażera.

Znamy wyniki badań zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem azotu w 14 miastach GZM. Badania wykazały przekroczenia dopuszczalnych stężeń w 8% badanych lokalizacji. To najczęściej przestrzenie przy ruchliwych ulicach i gęstej zabudowie, które sprzyjają koncentrowaniu się zanieczyszczeń.

– Nie jest źle, ale oczywiście może być lepiej. Wyniki tych badań mają przede wszystkim charakter edukacyjny i nie zastępują danych z państwowego systemu monitoringu powietrza – mówi Igor Śmietański, wiceprzewodniczący zarządu GZM. – Dla nas są one impulsem do dalszych działań na rzecz rozwoju transportu publicznego oraz wspierania gmin w ograniczaniu niskiej emisji transportowej, chociażby poprzez wymianę taboru na bezemisyjny, utrzymanie systemu Metrorower czy budowę sieci velostrad – dodaje Śmietański.

W celu szerszego monitoringu sytuacji związanej z zanieczyszczeniami transportowymi, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia zleciła Stowarzyszeniu Alarm Smogowy przeprowadzenie pasywnych pomiarów stężeń dwutlenku azotu w mieście.

W ramach badań uzyskano wyniki z prawie 700 lokalizacji w 14 miastach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. W 51 lokalizacjach stężenia były powyżej obowiązującej w Polsce normy jakości powietrza przyjętej dla stężenia NO₂ w powie­trzu – a więc powyżej 40 µg/m³. Pomiary zostały wykonane za pomocą pasywnych próbników, które zawisły na słupkach przystankowych oraz referencyjnie na terenach parkowych. Następnie zostały one przebadane w jednym ze szwajcarskich laboratoriów.

To pierwsze tak duże badanie w Polsce. Do tej pory z metody tej korzystały takie miasta, jak Kraków, Warszawa, Wrocław, Poznań czy Łódź. W przypadku tych miast przekroczenia dopuszczalnego poziomu stężeń były częstsze – w Krakowie stwierdzono je w 59%, w Warszawie w 54%, w Poznaniu w 40%, we Wrocławiu w 39%, a w Łodzi w 33% lokalizacji (badania z lutego i marca 2021 roku).

Badania w 14 miastach GZM trwały miesiąc i zostały przeprowadzone na przełomie stycznia i lutego 2025 roku. Celem pomiaru było określenie stężenia dwutlenku azotu, który jest gazem charakterystycznym dla emisji transportowych, w lokalizacjach, gdzie mieszkańcy mogą być narażeni na jego nadmierne stężenia w powie­trzu.

Według programu jakości powietrza dla województwa śląskiego za poziom stężenia dwutlenku azotu odpowiada głównie ruch samochodowy. W 5 miastach GZM, w których znajdują się stacje monitoringu w ramach systemu GIOŚ (Główny Inspektorat Ochrony Środowiska), wynosi on od 44 do 69 % – taka część tlenków azotu w powietrzu ma pochodzić ze spalin.

Badaniami zostały objęte następujące miasta: Katowice, Sosnowiec, Gliwice, Zabrze, Bytom, Ruda Śląska, Dąbrowa Górnicza, Chorzów, Mysłowice, Siemianowice Śląskie, Tarnowskie Góry, Piekary Śląskie, Świętochłowice oraz Czeladź.

 Dlaczego dwutlenek azotu jest szkodliwy?

Badania prowadzone na całym świecie, w tym w Polsce, jednoznacznie wskazują na szkodliwy wpływ dwutlenku azotu (NO₂) na zdrowie. Już niewielki wzrost jego stężenia w powietrzu – o 10 µg/m³ – może zwiększyć ryzyko zachorowania na astmę nawet o 10–17 procent. Taki sam wzrost stężenia NO₂ wiąże się z 9-procentowym wzrostem ryzyka infekcji dróg oddechowych u dzieci. Coraz więcej dowodów wskazuje także na związek między wyższym poziomem NO₂ a ryzykiem cukrzycy. Dodatkowo, wzrost stężenia NO₂ w powietrzu o 10 µg/m³ podnosi ryzyko zgonu z powodu zapalenia płuc lub oskrzeli o 6 procent.

Wyraźną korelację między zanieczyszczeniem NO₂ a nagłymi schorzeniami układu sercowo-naczyniowego, takimi jak zawał serca, udar mózgu czy migotanie przedsionków pokazują również dane ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Krótkotrwałe narażenie na spaliny również nie pozostaje bez wpływu, szczególnie w przypadku dzieci.

Badania prowadzone w szkołach w Barcelonie wykazały, że jakość powietrza w okolicy placówki wpływa na wyniki uczniów w testach poznawczych. Dzieci uczące się w najbardziej zanieczyszczonych rejonach osiągały gorsze rezultaty – nawet o 8–23 procent – w zakresie koncentracji i pamięci. Podobne wyniki odnotowali psychologowie z Uniwersytetu Jagiellońskiego, którzy stwierdzili, że w dniach o wyższym stężeniu NO₂ dzieci miały trudności z utrzymaniem uwagi i rozumowaniem, a ich wyniki w testach pogarszały się o kilka do 20 procent.

Raport z badań:

Zanieczyszczenie powietrza na terenie GZM – raport końcowy

Nowoczesny obiekt dla klubów żeglarskich, przestrzeń szkoleniowa i magazynowa, pomosty, oświetlenie oraz infrastruktura przyjazna mieszkańcom – Tychy zyskały kolejne miejsce łączące rekreację z aktywnością sportową.

Nowa przystań sportów wodnych nad Jeziorem Paprocańskim to kolejna inwestycja, która wzbogaci infrastrukturę rekreacyjno-sportową Tychów i domknie proces zagospodarowania tej części Jeziora Paprocańskiego.

1 sierpnia br. (piątek) obiekt został oficjalnie przekazany klubom żeglarskim, które od tego momentu będą mogły korzystać z nowego zaplecza szkoleniowego, magazynowego i sanitarnego. Dzień później, w sobotę, 2 sierpnia – zaplanowano wydarzenia dla mieszkańców w formule dnia otwartego. W godzinach od 10.00 do 14.00 będzie można zajrzeć do wnętrza obiektu, zobaczyć, jak działają kluby, poznać funkcje nowej przystani i zrobić sobie pamiątkowe zdjęcia w tej malownicznej przestrzeni Jeziora Paprocańskiego (pełny program dnia otwartego znajduje się na końcu artykułu).

– Nowa przystań sportów wodnych to nie tylko kolejna wizytówka Tychów – miasta nowoczesnego, otwartego i przyjaznego aktywnemu wypoczynkowi, ale przede wszystkim wsparcie dla lokalnych klubów żeglarskich i pasjonatów wodnych dyscyplin. To także nowa przestrzeń dla mieszkańców i gości. Wierzę, że będzie to miejsce chętnie odwiedzane, które stanie się powodem do dumy i przyczyni się do rozwoju młodych talentów – podkreśla Maciej Gramatyka, Prezydent Miasta Tychy.

Z obiektu będzie mogło korzystać sześć klubów, dla których przewidziano osobne pomieszczenia biurowo-organizacyjne oraz przyporządkowaną przestrzeń magazynową – przeznaczoną m.in. na łodzie, konserwację i drobne naprawy sprzętu pływającego. Do wspólnego użytku oddane będzie również nowoczesne zaplecze sanitarne, a także aneksy kuchenne, szatnie oraz sala szkoleniowa z możliwością dzielenia jej przestrzeni na dwie mniejsze sale konferencyjne, w zależności od potrzeb.

– Zależy nam, by marina służyła nie tylko rekreacji, ale i aktywizowała lokalne środowiska sportowe. Z infrastruktury nowej przystani skorzystają lokalne kluby żeglarskie, które będą tu prowadzić swoją działalność, ale także organizować szkolenia i różnego rodzaju wydarzenia – mówi Marcin Staniczek, Dyrektor MOSiR Tychy.

Lista klubów, które będą korzystać z nowej przystani sportów wodnych:

• Stowarzyszenie Klub Żeglarski „Ziemowit” w Tychach
• Abstynencki Klub Żeglarski „Paprocany”
• Stowarzyszenie Wodniackie „Szkwał”
• ZHP Chorągiew Śląska Hufiec Ziemi Tyskiej, 9 Harcerska Drużyna Wodna „Konie Morskie” Oddziału Szturmowego Marynarzy kpt. Roberta Oszka
• Fundacja „Więcej Żagli”
• Stowarzyszenie Klub Żeglarski Wyga

Koszt realizacji przedsięwzięcia to blisko 23 miliony złotych. Inwestycję zrealizowało Przedsiębiorstwo Budowlane Mazur Sp. z o.o., a projekt architektoniczny opracowała pracownia RS+ Robert Skitek.

Nowa przystań wieńczy kompleksowe zagospodarowanie tej części Jeziora Paprocańskiego, sąsiadującej z promenadą, kąpieliskiem i pomostami. Teren w kierunku Zameczku Myśliwskiego w Promnicach pozostanie niezagospodarowany, zachowując swój naturalny charakter.

Źródło: UM Tychy

Chorzowskie ZOO ma nowego mieszkańca. To tygrys amurski, który do Chorzowa przybył kilka dni temu z czeskiej Pragi. Jego opiekunem została Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, dla której adopcja zwierzęcia to inicjatywa zarówno o charakterze zarówno promocyjnym, jak i wspierającym – to realny wkład w działania ogrodu na rzecz ochrony zagrożonych gatunków oraz edukacji przyrodniczej.

Tygrys ma na imię Tiber. Dziś po raz pierwszy, po przejściu obowiązkowej kwarantanny, pojawił się na wybiegu i pokazał publiczności.

– Tygrysy to wspaniałe zwierzęta – silne, majestatyczne, jedyne w swoim rodzaju. Ich siła, odwaga i wyjątkowość są tym, z czym chcemy się kojarzyć – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM. – Jesteśmy pierwszą i jak na razie jedyną w Polsce metropolią. Siłę do działania czerpiemy z energii naszych miast i gmin, ze współpracy i integracji. To ona pozwala nam na realizację dużych projektów, które mają służyć mieszkańcom. Adopcja tygrysa to dla nas nie tylko promocja, ale też gest wsparcia dla wspaniałej pracy, jaką wykonuje Śląski Ogród Zoologiczny – dodaje Karolczak.

Wsparcie GZM przyczyni się do zapewnienia zwierzęciu wysokiej jakości opieki weterynaryjnej, odpowiedniego żywienia i utrzymania środowiska życia tygrysa na najwyższym poziomie.

– Taka adopcja to nie tylko wsparcie zagrożonego gatunku, jakim jest tygrys amurski – mówi Marek Mitrenga, dyrektor Śląskiego Ogrodu Zoologicznego.    – Dla nas, jako zoo, to także okazja do współpracy w zakresie edukacji, zwiększaniu świadomości ekologicznej i promowaniu działań na rzecz bioróżnorodności. Ważne też, że dzięki adopcji Tiber zyskuje stałego opiekuna, który zadba o jego potrzeby i wesprze nas w zapewnieniu mu odpowiednich warunków do życia – dodaje.

Tygrys amurski, zwany również syberyjskim to największy z podgatunków tygrysa azjatyckiego, drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych. Porównywalne rozmiary osiąga jedynie tygrys bengalski oraz uznany za wymarły już podgatunek tygrys kaspijski. Tygrys syberyjski to gatunek krytycznie zagrożony. Szacuje się, że na wolności żyje około 750 przedstawicieli tego gatunku.

Śląski Ogród Zoologiczny od lat angażuje się w programy hodowlane i ochronne, mające na celu ratowanie zagrożonych gatunków przed wyginięciem. Adopcja dokonywane przez różne instytucje to cenne wsparcie finansowe, które pomoże kontynuować te ważne działania.