Zgromadzenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii udzieliło Zarządowi absolutorium za wykonanie budżetu za rok 2021. Informatyzacja i integracja transportu miejskiego, zakupy zeroemisyjnego taboru, prace nad utworzeniem Kolei Metropolitalnej i infrastruktury dla rowerów to jedne z kierunków działań Metropolii w ubiegłym roku.

 Wydatki w 2021 roku wyniosły ok. 1 mld. zł. W tej kwocie największe środki – ok. 913,63 mln zł wydano na organizację i rozwój transportu miejskiego.

Dochody Metropolii GZM wyniosły ok. 1,28 mld zł. Największy udział – 566,33 mln zł stanowiła część zmienna składki rocznej. Część stała składki rocznej wyniosła 37,53 mln zł mln zł. Wpływy z usług przewozowych, jak sprzedaż biletów przyniosły ok. 147,83 mln zł dochodu.

Do budżetu Metropolii trafiło 406,29 mln zł.  Te pieniądze pochodzą z 5-procentowego udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Metropolia zainwestowała w zeroemisyjny tabor

We wrześniu 2021 roku Metropolia pozyskała 81 mln zł dotacji na zakup 20 autobusów wodorowych z programu „Zielony Transport Publiczny” do którego nabór był ogłoszony w październiku 2020 r. W ramach tej inwestycji Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia zaplanowała zakup autobusów zasilanych paliwem wodorowym. Wszystkie autobusy mają być także dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, wyposażone w klimatyzację i system informacji pasażerskiej.

Tabor zakupiony dzięki dotacji z NFOŚiGW w ramach upowszechniania w województwie śląskim transportu o napędzie wodorowym będzie obsługiwał w pierwszej kolejności połączenie metropolitalne między najważniejszymi ośrodkami i „generatorami” ruchu komunikacyjnego na terenie konurbacji. Intencją jest realizacja szybkiej i jednocześnie czystej ekologicznie komunikacji ponadlokalnej.

Wartość  całkowita inwestycji realizowanej przez GZM to 110,7 mln zł, przy czym koszty kwalifikowane wynoszą 90 mln zł, a dotacja ze środków NFOŚiGW obejmie 90 proc. z nich, co stanowi kwotę 81 000 000 zł. Projekt przewiduje także przeszkolenie około 60 kierowców i mechaników w zakresie obsługi pojazdów bezemisyjnych.

W ramach realizacji „Programu dla Śląska” Ministerstwo Finansów przyznało ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej niemal 40 mln zł oraz 40 mln z RPO dotacji na zakup 32 zeroemisyjnych autobusów do przewozu pasażerów oraz 11 pantografowych i 16 mobilnych punktów ładowania dla tych pojazdów.

W stronę integracji transportu pasażerskiego

 W maju 2021 uruchomiono pierwsze metropolitalne linie autobusowe- Metrolinie. Te dodatkowe połączenia autobusowe, które mają usprawnić poruszanie się komunikacją miejską po Metropolii. Ich celem jest poprawa dostępności i funkcjonowania transportu publicznego do czasu budowy Kolei Metropolitalnej. Łącznie ma zostać uruchomione 31 Metrolinii. Dotychczas uruchomiono 16 połączeń.

W ubiegłym roku Metropolia dofinansowała na kwotę ponad 9 mln zł 48 połączeń kolejowych na swoim obszarze. Jest to realizacja podstawowego wariantu Koncepcji Kolei Metropolitalnej. Ma on na celu poszerzenie oferty przewozowej pociągów pasażerskich na najbardziej obciążonych ruchem ciągach kolejowych w obszarze GZM, przy wykorzystaniu obecnych możliwości infrastruktury kolejowej.

Przeznaczono 16 mln zł dla Dąbrowy Górniczej na realizację projektu przebudowy infrastruktury kolejowej i drogowej w obszarze stacji Dąbrowa Górnicza. Zadanie to ma sprzyjać rozwojowi ruchu aglomeracyjnego i wpisuje się w rozwój Kolei Metropolitalnej. Łącznie w latach 2020-2021 inwestycja została dofinansowana kwotą 26 mln zł z budżetu GZM.

Metropolia podpisała z PKP PLK umowę na opracowanie studium wykonalności budowy drugiej pary torów na trasie Gliwice-Katowice. Wydzielone tory aglomeracyjne na trasie Gliwice-Katowice, czyli linii kolejowej nr 137. To kolejny krok na drodze do budowy Kolei Metropolitalnej. Inwestycja ma za zadanie zwiększyć przepustowość na jednej z najpopularniejszych tras w regionie i doprowadzić do standardu, w którym pociągi będą kursować w Metropolii co kilkanaście minut.

W roku 2021 Metropolia GZM przystąpiła do realizacji rządowo-samorządowego programu Kolej Plus. W efekcie w 2022 roku sześć projektów liniowych z Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii zostało zakwalifikowanych do dofinansowania na poziomie 1,5 mld zł w ramach programu Kolej Plus. Wszystkie z nich wpisują się w koncepcję Kolei Metropolitalnej.

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jest partnerem we wszystkich zgłoszonych projektach. Wspólnie z liderami (gminami GZM) podjęła już wcześniej decyzję, aby zwiększyć wkład własny dla pięciu z sześciu  projektów liniowych, za co były przyznawane dodatkowe punkty w rankingu, a to zwiększyło znacząco szansę poszczególnych inwestycji na realizację. Szacowany wkład własny zagwarantowany przez GZM dla zakwalifikowanych sześciu projektów, które mają zostać zrealizowane w Programie „Kolej+” to ponad 316,5 mln zł. Oprócz zakwalifikowanych projektów w trakcie prac w ramach programu Kolej+ opracowano także dokumentację (Wstępne Studia Planistyczno-Prognostyczne – WSPP) dla kilku (siedmiu) innych lokalizacji punktowych.

Informatyzacja usprawni podróżowanie po Metropolii

Metropolia uruchomiła  Mobilną Aplikację Pasażera – Mobilny ŚKUP.  Do czasu wprowadzenia tego rozwiązania obowiązywała jedynie plastikowa karta. Teraz pasażer ma wybór, z jakiego typu rozwiązania korzystać. Mobilny ŚKUP umożliwia m.in. zakodowanie biletu okresowego kupionego przez Portal Klienta lub pieniędzy do zasilenia konta jak również zakup biletu na podróż . Uruchomiono magazyn elektronicznych biletów tzw. „eMagazyn” na potrzeby sprzedaży biletów w aplikacjach mobilnych podmiotów zewnętrznych. To rozwiązanie wprowadza standardy bezpieczeństwa dla zakupu biletów ZTM w aplikacjach.

Metropolia uruchomiła również aplikację M2GO info. Pasażer może znaleźć wirtualne tablice odjazdów autobusów, tramwajów i trolejbusów z ok. 7 tys. przystanków, obsługiwanych przez Zarząd Transportu Metropolitalnego.

Aplikacja uzupełni tym samym komputerową wersję portalu SDIP, który w marcu 2021 roku został zmodernizowany i usprawniony.

W połowie ubiegłego roku  Metropolia rozstrzygnęła przetarg na unowocześnienie systemu poboru opłat w komunikacji miejskiej. Ich celem jest usunięcie wad, wynikających ze starzejącej się technologii sprzed ponad 10 lat Jesienią tego roku rozpocznie się jego uruchomianie. W pierwszym etapie pasażerowie będą mogli korzystać z nowej aplikacji mobilnej, która projektowana jest już w nowej architekturze systemu (system będzie działać w trybie online, a więc szybciej niż obecny). Oznacza to, że aplikacja mobilna stanie się wirtualną kartą. Umożliwi pasażerom wykonanie wszystkich operacji, potrzebnych do korzystania z komunikacji miejskiej oraz do obsługi swojego konta i planowania podróży. Oczywiście plastikowe karty nie znikną z obiegu – wciąż będą mogły z nich korzystać osoby, które w ten sposób wolą korzystać z biletów komunikacji miejskiej. Cały system będzie gotowy w I kwartale 2023 roku. Nowe rozwiązanie pozwoli też na szybkie wprowadzanie nowych funkcjonalności.

Powstał Metropolitalny Program Tras Rowerowych

 Ubiegły rok przebiegał pod znakiem prac planistycznych związanych z budową i planowaniem infrastruktury rowerowej w Metropolii. Powstał Metropolitalny Program Tras Rowerowych. Określa zasady i tryb realizacji dróg rowerowych o funkcji transportowej i o znaczeniu ponadlokalnym. Przedstawia kierunki rozbudowy dróg, których zadaniem jest stworzenie sieci połączeń. Dzięki temu ułatwione zostanie przemieszczenie się na rowerach podczas codziennych, obligatoryjnych podróży np. do pracy, szkoły, na zakupy, do przychodni.

Pierwszym elementem jest budowa velostrad, ale MPTS jest znacznie szerszy. Jego celem jest wdrożenie wspólnego programu rozbudowy dróg rowerowych, dzięki czemu powstanie spójna sieć.

Umożliwi to na maksymalnie wykorzystanie potencjału transportowego prowadzonych inwestycji rowerowych w poszczególnych gminach.

 Metropolia ogranicza niską emisję i wspiera rozwój gmin

 W ubiegłym roku Metropolia realizowała Program Ograniczania Niskiej Emisji (PONE). Dzięki temu mechanizmowi finansowania gminy Metropolii zrealizowały 54 inwestycje związane z ograniczeniem niskiej emisji, na łączną kwotę blisko 23,6 mln zł.

Na liście dofinansowania znalazły się m.in. inwestycje w termomodernizację budynków gminnych oraz budowę instalacji OZE (Odnawialne Źródła Energii). Projekty obejmują także modernizację systemu oświetlenia na energooszczędne. Wsparcie uzyskały także inwestycje związane z transportem publicznym, jak np. budowa lub modernizacja zintegrowanych węzłów przesiadkowych, infrastruktura przystankowa oraz drogi rowerowe i infrastruktura ruchu pieszych.

W 2021 GZM realizowała Metropolitalny Fundusz Solidarności. Ma on na celu wyrównywanie różnic rozwojowych gmin Metropolii. Na wsparcie realizacji 43 zadań inwestycyjnych wydano łącznie ok. 10,6 mln zł.

Metropolia wraz z 17 gminami przystąpiła do projektu mającego na celu przygotowania dokumentacji do przyszłych inwestycji związanych z poprawę efektywności energetycznej w budynkach wielorodzinnych komunalnych w ramach Programu European Local Energy Assistance (ELENA).

W ramach tego programu, realizowanego przez Komisję Europejską, gminy otrzymają wsparcie w zakresie doradztwa, przygotowania opracowań technicznych oraz pomoc przy przygotowaniu wniosków o dofinansowanie termomodernizacji oraz wymiany źródeł ciepła w budynkach o całkowitej powierzchni ok. 120 tys. m2.

W lutym tego roku Metropolia wraz z gminami członkowskimi pozyskała 1,9 mln euro dofinansowania z funduszy Europejskiego Banku Inwestycyjnego  na przygotowanie inwestycji związanych z poprawą efektywności energetycznej 184 budynków komunalnych wielorodzinnych.

Udział w programie ELENA to nie jedyne działanie Metropolii na rzecz ograniczania niskiej emisji, której źródłem są budynki i domy mieszkalne. W 2021 roku zainicjowała wraz z 13 gminami realizację rządowo- samorządowego programu STOP SMOG. Dzięki wspólnemu działaniu, wymiana źródeł ciepła oraz termomodernizacja może objąć ponad 250 prywatnych domów jednorodzinnych, które należą do osób, których nie stać na takie inwestycje. Wartość programu STOP SMOG w GZM, to około 20,0 mln zł.

Metropolia otwartych danych

W 2021 roku zakończono I etap realizacji projektu GZM Data Store. Jego celem jest udostępnienie danych gromadzonych na obszarze związku metropolitalnego na wspólnej platformie otwartych danych publicznych. W jego ramach zostało zinwentaryzowanych ponad 1700 zbiorów danych w 28 gminach w Metropolii, które uczestniczą w projekcie. Tworzony portal internetowy będzie jedną z największych tego rodzaju samorządowych platform w Polsce. Tego samego roku Metropolia pozyskała 4,6 mln zł z programu Polski Ład na realizację kolejnej fazy projektu.

Link: Uchwały Zgromadzenia GZM

Nowa linia metropolitalna M107 zapewni przez cały tydzień regularne, bezpośrednie połączenie Pyskowic i Zbrosławic z Tarnowskimi Górami. Druga emka – M105 będzie kursować na trasie Gliwice, Pyskowice oraz Knurów.

Metrolinie to dodatkowe połączenia autobusowe, które mają usprawnić poruszanie się komunikacją miejską po Metropolii. Ich celem jest poprawa dostępności i funkcjonowania transportu publicznego do czasu budowy Kolei Metropolitalnej. Zwiększenie częstotliwości kursowania, niemal całodobowa obsługa i regularne odstępy czasu odjazdów to główne zasady organizacji ruchu Metrolinii. Łącznie ma zostać uruchomione 31 Metrolinii, dotychczas na trasę wyjechało 16.

M107 zapewni bezpośrednie połączenie Pyskowic i Zbrosławic z Tarnowskimi Górami

Wprowadzenie M 107 będzie oznaczać dla pasażerów korzystną mianę. Dotychczas takie połączenie istniało w bardzo ograniczonej formie, głównie w połączeniu przesiadkowym. Autobusy na nowej Metrolinii zapewnią codzienne bezpośrednie połączenie i będą kursować co godzinę.

Od 25 czerwca 2022 roku uruchomiona zostanie linia metropolitalna M107 kursująca na trasie Pyskowice Szpitalna – Zbrosławice – Tarnowskie Góry Dworzec.

Dzięki wprowadzeniu Metrolinii Autobusy na nowej linii będą kursować co godzinę. Pierwszy autobus z Tarnowskich Gór o godzinie 5.07 a ostatni o 23.07. Odjazdy z Pyskowic co 60 min. codziennie od 4.55 do 22.55

M107 będzie obsługiwać przystanki: Pyskowice Szpitalna – Pyskowice Wojska Polskiego – Pyskowice Szopena  – Pyskowice Plac Wyszyńskiego  – Pyskowice Korty Tenisowe nż  – Zawada  – Karchowice II  – Karchowice I  – Boniowice Skrzyżowanie  – Boniowice Szkoła  – Kamieniec  – Kamieniec Apteka nż  – Zbrosławice Wolności  – Zbrosławice Dom Opieki– Zbrosławice Szkoła  – Zbrosławice Kościół  – Zbrosławice Jagiellońska  – Zbrosławice Rozwidlenie  – Laryszów Skrzyżowanie nż  – Stare Tarnowice Szpital  – Stare Tarnowice Janasa  – Stare Tarnowice Os. Przyjaźń  – Stare Tarnowice Pomorska  – Tarnowskie Góry Krótka  – Tarnowskie Góry Wyszyńskiego  – Tarnowskie Góry Bytomska  – Tarnowskie Góry Dworzec.

Ponadto, wraz ze uruchomieniem linii M107 Zarząd Transportu Metropolitalnego zaplanował   zmiany na innych liniach. Polegają one na zmniejszeniu liczby wariantów tras. Ma to przyczynić się do czytelności rozkładów jazdy

• 80 – likwidacja kursów wariantowych linii o relacji: Tarnowskie Góry – Kamieniec i  Gliwice – Tarnowskie Góry  przez Grzybowice i Repty Śląskie po trasie linii 112.
• 112 – gdzie z obsługi  zostanie wyłączony  przystanek Tarnowskie Góry Bytomska, w zamian włączony do obsługi zostanie przystanek Tarnowskie Góry Powstańców Śląskich. Ponadto linia będzie kursowała tylko w godzinach rannego i południowego szczytu przewozowego. W sołectwie Wieszowa z obsługi zostają wyłączone przystanki  zlokalizowane przy ulicy Sienkiewicza i Bytomskiej.
• 134 – gdzie zostanie wprowadzona korekta trasy przejazdu tej linii. wydłużeniem trasy do przystanku Wieszowa Stacja Paliw. Do obsługi zostaną włączone przystanki: Wieszowa Stacja Paliw – Wieszowa Bytomska nż – Wieszowa Szkoła – Wieszowa Kościuszki  – Wieszowa Kościół.
• 153, 739– gdzie wprowadzona zostanie nowa, skrócona trasa przejazdu linii: Pyskowice Szpitalna – Księży Las; na przystanku Księży Las linie zostaną skomunikowane z linią 191, w celu zapewnienia dojazdu do Tarnowskich Gór oraz w godzinach dopołudniowych do Urzędu Gminy Zbrosławice, Linia 739 nie będzie obsługiwała sołectwa Jaśkowice.
• 191- gdzie zaplanowaliśmy wprowadzenie korekty rozkładu jazdy i trasy przejazdu, uruchomione zostaną dodatkowe kursy linii. Na przystanku Księży Las linia będzie skomunikowana z linią 153. Z obsługi zostały wyłączone przystanki: Karchowice Kaplica, Karchowice I, Boniowice Skrzyżowanie.
• 712 – zaplanowane zmiany od 1 września 2022 roku.
• 791 – zmiana przebiegu trasy – linia kursować będzie na trasie TG – Boniowice Szkoła, śladem M107.

Jednocześnie nastąpi zmiana nazwy przystanku z Kamieniec Szkoła na Boniowice Szkoła.

Dzięki M105 wzrośnie częstotliwość kursowania

Linia M105 będzie tworzyć szkielet połączeń metropolitalnych w zachodniej części Metropolii i zapewni połączenie pomiędzy Gliwicami, Pyskowicami i Knurowem. Dzięki jej uruchomieniu m.in.:

• wzrośnie częstotliwość obsługi rejonu ul. Żwirki i Wigury w godzinach szczytu w dni robocze szkolne – autobusy w tym godzinach będą kursować co 15 minut (teraz co 30 minut),
• wzrośnie liczba kursów realizowanych w relacji Gliwice – Knurów oraz Gliwice Pyskowice,
• wzrośnie częstotliwość obsługi zachodniej i południowej części dzielnicy Kopernika,
• utworzone zostaną połączenia nocne z Gliwic do Pyskowic oraz utrzymane zostaną kursy nocne z Knurowa do Gliwic.

W dniu uruchomienia M105, wprowadzone zostaną także zmiany w rozkładach jazdy kilku dotychczas funkcjonujących linii:

– Wraz z uruchomieniem nowej linii metropolitalnej – dotychczasowe linie 194 N, 648, 677 i 710 zostaną przekształcone w M105.

– Aby zapewnić skomunikowanie Trynku i Osiedla Kopernika w Gliwicach, które były obsługiwane przez linie 677 i 710 – uruchomiona zostanie nowa linia 678.

– Aby usprawnić dojazd do Gliwic na godz. 6 i do Pyskowic na godz. 14 – dodatkowe kursy zostaną uruchomione na linii 71.

– Wybrane kursy linii 194 skierowane zostaną do obsługi ul. 26 Stycznia oraz Rybnickiej i Zwycięstwa w Knurowie, w celu przejęcia zadań przewozowych linii 710. Mając na uwadze czytelność oznakowania linii, kursy te realizowane będą jako linia 694.

Link: Komunikaty ZTM

Kondolencje Zarządu i Zgromadzenia Górnośląsko- Zagłębiowskiej Metropolii

Obchody 100. rocznicy przyłączenia Górnego Śląska do Polski są powodem wprowadzenia licznych modyfikacji w funkcjonowaniu ruchu autobusowego i tramwajowego w Katowicach. Zmiany, które obejmą prawie 50 linii, będą obowiązywać od godzin porannych 17 czerwca do godzin nocnych z 19 na 20 czerwca.

Pasażerowie, którzy przez długi czerwcowy weekend planują korzystać z komunikacji miejskiej w Katowicach, powinni przed wyjściem z domu na przystanek sprawdzić rozkłady jazdy. Lista linii objętych zmianami jest długa i obejmuje zarówno te tramwajowe, jak i autobusowe.

Zmiany w komunikacji tramwajowej

Modyfikacjom ulegną rozkłady jazdy 17 linii tramwajowych: 0, 6, 7, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 20, 23, 36, 40, 43, 46 i 49. Utrudnienia będą sprowadzać się przede wszystkim do zmian lub skrócenia tras przejazdów, a w niektórych przypadkach zawieszenia połączeń. Zarząd Transportu Metropolitalnego musiał w ten sposób dostosować funkcjonowanie komunikacji miejskiej, gdyż w związku z obchodami zaplanowano całkowite wstrzymanie ruchu tramwajowego na odcinkach Zawodzie Centrum Przesiadkowe – Katowice Rynek – Katowice Plac Wolności oraz Katowice Rondo – Katowice Plac Miarki.

Przywrócenie stałego kursowania tramwajów zostało zaplanowane na 20 czerwca 2022 r. na godz. 3:30.

Zmiany w komunikacji autobusowej

Lista linii autobusowych objętych zmianami jest dwa razy dłuższa niż ta z liniami tramwajowymi. Rozkłady jazdy zmienią się w sumie aż 34 liniom autobusowym: M1, M2, M3, M4, M22, M24, M101, AP, 0, 1, 4, 6, 7, 12, 30, 40, 51, 109, 110, 193, 296, 600, 672, 673, 674, 807, 808, 814, 835, 840, 900, 910, 920 i 930.

Podobnie jak w przypadku połączeń tramwajowych, modyfikacje w ruchu autobusów będą oznaczać zmiany tras przejazdów poszczególnych linii. Najwięcej utrudnień należy spodziewać się 19 czerwca – wówczas w różnych godzinach wyłączane z ruchu będą inne części miasta i to właśnie do tych ograniczeń ZTM musiał dostosować kursowanie poszczególnych autobusów.

Zastępcze połączenia i tymczasowe przystanki dla minimalizacji utrudnień

Dla zminimalizowania utrudnień wynikających z organizacji w Katowicach obchodów 100. rocznicy przyłączenia Górnego Śląska do Polski, Zarząd Transportu Metropolitalnego przygotował m.in. autobusową komunikację zastępczą. Linia T połączy katowicki Dworzec z Centrum Przesiadkowym Zawodzie, a linia T-16 przystanki Koszutka Słoneczna Pętla i Katowice Plac Miarki.

Poza organizacją zastępczej komunikacji autobusowej, ZTM zaplanował także uruchomienie przystanków tymczasowych. Będzie ich łącznie 12, m.in. w centrum miasta oraz na Koszutce, Zawodziu i Józefowcu.

Szczegółowe informacje dotyczące zmian w funkcjonowaniu komunikacji miejskiej, wprowadzanych w związku z obchodami 100. rocznicy przyłączenia Górnego Śląska do Polski, znajdują się na stronie internetowej ZTM w zakładce Aktualności – Komunikaty. Pasażerom informacją będą także służyć informatorzy terenowi. Będą oni obecni od piątku do niedzieli w pobliżu najważniejszych przystanków. Zainteresowani mogą również zadzwonić na bezpłatną i czynną przez całą dobę infolinię ZTM (800 16 30 30).

Organizator transportu jednocześnie zastrzega, że organizowane w Katowicach wydarzenie ma dynamiczny charakter, zatem możliwe jest wprowadzenie kolejnych zmian w funkcjonowaniu komunikacji miejskiej. Może się to odbyć doraźnie, np. na wniosek Policji, Straży Miejskiej lub Służby Ochrony Państwa. Pasażerowie powinni więc mieć na uwadze, że mogą występować odstępstwa od przyjętych rozkładów jazdy. Powyższe sprawia, że tym bardziej warto śledzić profil ZTM Info na Facebooku lub korzystać z aplikacji M2GOinfo.

(Źródło: Zarząd Transportu Metropolitalnego)

• W obliczu wojny w Ukrainie, system edukacji staje przed nowymi wyzwaniami. Ukraińskie dzieci powinny móc znowu czuć się bezpiecznie
• O tym, jak się dostosować mówi dr Megan Hopkins z Unversity of California San Diego.

Przedmiotem Pani badań jest przekształcanie systemów edukacji pod kątem wielokulturowości. Na czym polega ta działalność?

[Dr Megan Hopkins] Współpracuję z liderami na wszystkich poziomach amerykańskiego systemu edukacji – krajowym, stanowym i lokalnym, aby zrozumieć, w jaki sposób czynniki społeczno-po[1]lityczne umożliwiają lub ograniczają dostęp do edukacji oraz wpływają na równy dostęp do niej dla uczniów wielojęzycznych. Wspólnie tworzymy politykę i praktyki, które podnoszą rangę wielojęzycznych uczniów w procesie transformacji systemu.

Mamy obecnie do czynienia z ogromnym kryzysem humanitarnym w związku z wojną w Ukrainie. Czy w swoich badaniach analizowała Pani przypadki o podobnej skali?

[MH] Tak, współpracowałam z liderami na poziomie stanowym i lokalnym, którzy pracują nad integracją tysięcy imigrantów i uchodźców z całego świata. Mieszkam na granicy USA i Meksyku, gdzie szkoły obsługują tysiące dzieci i młodzieży pochodzenia meksykańskiego. Część z nich codziennie przekracza granicę, by uczęszczać do szkoły. Pracowałam także z systemami szkolnictwa w innych częściach Stanów Zjednoczonych, gdzie przyjmowano uchodźców z Afganistanu, Ameryki Środkowej i Azji Południowo-Wschodniej. Wszystkie te przypadki jasno pokazują, że potrzebne jest podejście systemowe .

Przed jakimi wyzwaniami staje nasz system edukacji?

[MH] Ukraińscy uczniowie i ich rodziny będą prawdopodobnie potrzebować czasu, przestrzeni oraz wsparcia, by poradzić sobie z traumatycznymi przeżyciami, co wpłynie na ich zdolność do zaangażowania się w polski system edukacji. Nauczyciele będą potrzebowali wsparcia w zakresie nauczania uczniów, którzy nie mówią po polsku. Liderzy oświaty staną przed wieloma trudnymi decyzjami, dotyczącymi zasobów finansowych i ludzkich, a także tego, jak szybko przeprojektować środowisko nauczania, by zintegrować ukraińskie dzieci i młodzież.

W jaki sposób go dostosować? Poprzez włączenie uchodźców w nasz system nauczania? Czy może powinni mieć własną ścieżkę edukacji, bliższą ich rodzimej?

[MH] Osobiście uważam, że nie powinno być „albo-albo”. Uczniowie powinni mieć możliwość poczucia bezpieczeństwa i zaadaptowania się w nowej szkole, a ich język i kultura powinny być doceniane w szkole. Czy nie byłoby pięknie, gdyby polscy i ukraińscy uczniowie oraz nauczy[1]ciele wspólnie określili swoje cele w zakresie edukacji, aby zachęcać do wielojęzyczności i wielokulturowości? Bardzo się cieszę, że wspólnie z naukowcami z Akademii WSB mam szansę bliżej przyjrzeć się tym problemom w Polsce. Bardzo liczę na to, że nasze wspólne badania pozwolą wypracować ciekawe rozwiązania dotyczące edukacji dwujęzycznej i dwukulturowej, które będą możliwe również do wykorzystania w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Przyjęcie przez Polaków Ukraińców, którzy – dzięki waszemu wsparciu – mogą tutaj zapomnieć o wojnie i spróbować zaadaptować się do nowych warunków jest dużym wyzwaniem także na polu edukacji. Cieszę się, że dzięki wsparciu z Funduszu Metropolitalnego mam możliwość wzięcia udziału w badaniach, które wychodzą naprzeciw właśnie takim wyzwaniom.

Jakie korzyści niesie dla społeczeństwa wielokulturowość?

[MH] Większe zrozumienie międzykulturowe, współczucie i empatia, które mogą przyczynić się do powstania bardziej sprawiedliwego społeczeństwa.

Rozmawiał: Michał Nowak

Wywiad ukazał się w majowym numerze magazynu „W Metropolii” (kliknij tutaj)

Jaka jest idea działania MetroLabu? Czy może wyzwolić energię społeczną i być źródłem zmian w przestrzeni miasta? Na jakich celach powinien się skupić- mobilności, smogu, kulturze czy zieleni miejskiej. To jedne z pytań, na jakie będą wspólnie szukać odpowiedzi uczestnicy spotkania z cyklu „Metropolia Idei”.

W marcu b.r. Metropolia zainicjowała prace  nad MetroLabem. To miejskie laboratorium współpracy, które jest otwarte na dialog o mieście i wspólne rozwiązywanie problemów. Ma wspierać zadania Metropolii m.in. w zakresie kształtowania ładu przestrzennego, rozwoju społecznego i gospodarczego, czy transportu. Ważna jest współpraca urzędników, naukowców, przedsiębiorców i mieszkańców. .

21 czerwca o godz. 16.30 w Galerii Teatru Korez w Katowicach (plac Sejmu Śląskiego 2) w ramach projektu Metropolia Idei rozpoczną się warsztaty dla mieszkańców regionu. Uczestnicy będą razem pracować nad określeniem głównych zadań, którymi powinien zająć się Metrolab.

Po ich zakończeniu  o godz. 18.15 odbędzie się debata z udziałem ekspertów. Będą oni mówić o dyskursie miejskim, potrzebie dochodzenia do kompromisu i wartości konsensusu, by osiągnąć wspólne cele.

W debacie uczestniczyć będą: Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, prof. Tadeusz Sławek, filolog, autorytet w zakresie teorii i historii literatury, prof. Piotr Kulas, socjolog i historyk idei oraz Marcin Bazylak, prezydent Dąbrowy Górniczej i Aneta Moczkowska, ekspertka projektów społecznych, była wiceprezydent Tychów.

Prosimy o nadsyłanie zapisów na adres: przemyslaw.jedlecki@agora.pl

Czerwcowe spotkanie z cyklu Miasta Idei jest organizowane przez Górnośląsko- Zagłębiowską Metropolię we współpracy z katowicką redakcją Gazety Wyborczej.

Literacka trasa ze  Zbigniewem Rokitą po Zandce, Batorym i śródmieściach  Świętochłowic oraz Chorzowa to nagroda, dla osób, które wygrały aukcje w tegorocznej edycji WOŚP. Pisarz opowiadał o swoich fascynacjach tymi miejscami. 

Wzięli udział w trzech aukcjach zainicjowanych w ramach WOŚP przez Metropolię GZM. W każdej z nich wylicytowali jeden podwójny bilet na wycieczkę autobusową ze Zbigniewem Rokitą, autorem książki „Kajś”, za którą otrzymał nagrodę literacką Nike. Teraz autor poprowadził ich po miejscach opisanych w książce.

W 2021 roku Zbigniew Rokita zdobył Nagrodę Literacką Nike za książkę „Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku”. Autor w bardzo osobisty i poruszający sposób próbuje zmierzyć się ze swoim pochodzeniem, zgłębiając wiedzę na temat dziejów Górnego Śląska i jego mieszkańców. To także opowieść pełna odniesień do współczesności, z którą utożsami się niejeden mieszkaniec Metropolii.

Inspiracją dla Metropolii do zaangażowania pisarza i zorganizowania wycieczki z nim były słowa z „Kajś”.

„(…) czasem staję na przystanku, czytam rozkład i wybieram, dokąd pojadę, z tym rodzajem podniecenia, który czuje się, patrząc na tablice lotów na lotnisku. I tak jak na Okęciu wyświetlają się Kair, Nowy Jork i Moskwa, tak ja na rozkładzie przy bytomskim placu Sikorskiego czytam o  pięknych Szombierkach, tajemniczym Chebziu i dalekim Maciejowie. Tylko że na Okęciu nigdy nie ma się wyboru, a na placu Sikorskiego wybór jest. I jeżdżę, bo na Górnym Śląsku tylko jeżdżenie tramwajami i autobusami ma sens.”

Uczestnicy przejechali specjalnie zorganizowanym autobusem ZTM z katowickiego Centrum Przesiadkowego na Zawodziu do Zabrza. Zwiedzili tam zabytkowe osiedle robotnicze Donnersmarcka Zandka w Zabrzu, wybudowane w latach 1903-1922 oraz przeszli pod Teatr Nowy. Kolejnym etapem trasy było przejście z Chorzowa Batorego do centrum Świętochłowic a na sam koniec- powrót do Chorzowa i spacer po śródmieściu.

Zbigniew Rokita to pisarz, dziennikarz i reporter, jego specjalizacja to Europa Wschodnia, Środkowa oraz Górny Śląsk. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, laureat konkursu o Stypendium im. Leopolda Ungera. W 2021 roku nie tylko zdobył podwójną Nagrodę Literacką Nike za książkę „Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku”, ale także zadebiutował jako twórca teatralny. Jego sztuka „Nikaj” w reżyserii Roberta Talarczyka została wystawiona na deskach Teatru Zagłębia w Sosnowcu.

W weekend czeka nas wielkie otwarcie dla publiczności Planetarium Śląskiego w nowej odsłonie. Przeszło gruntowną modernizację, zmieniło wygląd i zostało powiększone o ok. 2,5 tys m2. Teraz to największe w Polsce i jedne z najnowocześniejszych Planetariów w Europie.

Obiekt przeszedł gruntowną modernizację. Został powiększony o ok. 2,5 tys m2. Teraz to największe w Polsce i jedne z najnowocześniejszych Planetariów w Europie. Obiekt zmienił swój układ architektoniczny. Zachowano kopułę, która jest wpisana na listę zabytków a nowe obiekty wkomponowano w charakterystyczne wzgórze.  Poszerzono także program działania instytucji o sejsmologię i meteorologię. Obiekt zyskał nową nazwę- Planetarium – Śląski Park Nauki.

Dzięki ultranowoczesnemu, hybrydowemu system projektorów w technologii ponad 8K przed widzami roztoczy się na ekranie sferycznym niezwykle plastyczny obraz kosmosu. Urządzenie będzie mogło wyświetlić ok. 100 mln gwiazd.

Zwiedzający będą mogli skorzystać z symulatora lotów kosmicznych, w kabinie wstrząsów sejsmicznych poczuć, co znaczy trzęsienie ziemi a w kolumnie pogodowej zobaczyć symulację zjawisk atmosferycznych.

W podziemnych pomieszczeniach przygotowano ekspozycje z astronomii, sejsmologii oraz meteorologii. Do dyspozycji zwiedzających jest też wieża widokowa. Można z niej ogarnąć wzrokiem krajobraz Metropolii.

Planetarium Śląskie powstało w 1955 r. Obecnie jest instytucją kultury Samorządu Województwa Śląskiego. W 2018 roku rozpoczęto modernizację i rozbudowę. Modernizacja Planetarium kosztowała ponad 154 mln zł. Inwestycja została dofinansowana z funduszy unijnych.

W weekend otwarcia (11–12 czerwca 2022) seanse będą odbywać się w dzień i w nocy Pierwszy seans dla publiczności odbędzie się w sobotę 11 czerwca o godzinie 12:00.
Dokładny harmonogram seansów jest dostępny na stronie internetowej www.planetarium.edu.pl

11 czerwca 2022 na scenie wystąpią:

• 17:00 DAWID KWIATKOWSKI
• 18:30 KRÓL
• 20:00 KONCERT MUZYKI FILMOWEJ W WYKONANIU ZESPOŁU PIEŚNI I TAŃCA ŚLĄSK pod dyrekcją Krzesimira Dębskiego
• 21:30 DRONE SHOW z wykorzystaniem 50 dronów

Uwaga! W weekend 11–12 czerwca spodziewamy się dużego ruchu i utrudnień związanych z organizacją imprezy masowej. Zachęcamy Państwa, aby tego dnia wybrać się do Planetarium Śląskiego pieszo, komunikacją miejską lub rowerem.

Bilety wstępu do poszczególnych atrakcji:

Bilet wstępu na salę Główną Projekcyjną

• normalny – 20 zł
• ulgowy – 15 zł
• rodzinny (4 osoby) – 50 zł
• „Karta Dużej Rodziny” (2 opiekunów + 3 dzieci – zniżka 50%) – 42,5 zł

Bilet wstępu na ekspozycję stałą „Geofizyka”

• normalny – 18 zł
• ulgowy – 12 zł

Bilet wstępu na ekspozycję stałą „Astronomia”

• normalny – 12 zł
• ulgowy – 8 zł

Wieża widokowa – Camera Obscura

• bilet wstępu – 8 zł

Symulator Lotów

• bilet wstępu – 8 zł

W tym roku Metropolia wraz z organizacjami pozarządowymi oraz aktywistami miejskimi wysieje na jesień 8 łąk kwietnych o łącznej powierzchni ponad 11 tys. m2. Powstaną one w Bieruniu, Bytomiu, Gliwicach, Siemianowicach Śląskich, Świętochłowicach i Zabrzu.

Program „Metropolitalne Łąki Kwietne”  jest realizowany przez Metropolię od 2020 roku. Przez dwa lata w 13 gminach powstały 23 łąki o łącznej powierzchni 37 tys. m2. Ich zakładanie przyczynia się do ochrony różnorodności biologicznej miejscowych gatunków roślin oraz zwierząt. Łąki kwietne mają też dużą zdolność do retencjonowania wód opadowych, poprawiają mikroklimat oraz ograniczają skutki zanieczyszczenia powietrza. W ten sposób neutralizują negatywne skutki zmian klimatycznych-

W tym ekologicznym programie Metropolii mogą brać udział organizacje pozarządowe oraz osoby fizyczne.  Chętni do uczestnictwa powinni podać m.in. planowaną liczbę uczestników warsztatów. Jeżeli chcą uczestniczyć dodatkowo w zajęciach praktycznych- podać dane o położeniu oraz wielkości terenu do wysiania oraz tytuł prawny np. umowa użyczenia do nieruchomości gruntowej, na której odbędą się warsztaty w części praktycznej. Co ważne, teren na którym będą wysiewane łąki kwietne nie musi być własnością uczestników. Może to być użyczona działka np. gminna, spółdzielcza, wspólnoty mieszkaniowej, szkoły, uczelni czy też szpitala. Ważne, aby była ogólnodostępna i znajdowała się w obszarze zwartej zabudowy lub blisko terenów zurbanizowanych.

Tegoroczne warsztaty odbędą się we wrześniu i w październiku. Ich uczestnicy wezmą udział w zajęciach teoretycznych oraz praktycznych jeżeli zgłoszą w deklaracji działkę do obsiania. Uczestnicy zapoznają się zasadami zakładania i utrzymania łąk kwietnych. Następnie podczas części praktycznej poznają techniki wysiewu roślin oraz zasady utrzymania. Na wysianym terenie zostaną postawione ekologiczne „hotele” dla owadów.

W zależności od rodzaju łąki, nasiona można wysiewać wczesną wiosną albo na jesieni, jednak nie później niż do wystąpienia pierwszych przymrozków. W ramach organizowanych przez Metropolię warsztatów wysiewane będą mieszanki gatunków wieloletnich, dlatego odbywać się one będą jesienią.

Łąki kwietne- więcej informacji w linku: Metropolitalne Łąki Kwietne – Metropolia GZM

Trwają przygotowania do widowiska METROPOLIS SILESIUM z okazji 100. lecia przyłączenia części Górnego Śląska do Polski. Spektakl, który połączy sztukę teatralną z muzyką oraz wideoartem, zostanie zaprezentowany w sobotę 18 czerwca na katowickim Placu nad Rawą.

Reżyserem wydarzenia jest Robert Talarczyk, dyrektor Teatru Śląskiego a muzykę przygotował Miłosz Borycki, raper występujący na scenach jako Miuosh.

– Opowiemy wam historię człowieka stąd. Ze Śląska. Z Katowic. Człowieka który miał siłę zmienić biegi czasu, tworzyć nowe, zmieniać sztukę, film, muzykę… To przypowieść opowiedziana obrazami znanymi z desek teatrów, ekranów kin i słów piosenek które znamy wszyscy. To dokładnie to co pozostanie po Was i po nas na zawsze- tak wydarzenie opisują jego organizatorzy.

Wśród artystów zobaczymy wykonawców, m.in. Marcelinę, Miuosha, Melę Koteluk, Mateusza Koniecznego, Renatę Przemyk, Sebastiana Riedla oraz Marcina Wyrostka. Na scenie wystąpią artyści Teatru Śląskiego oraz Orkiestra Dęta „Katowice”.

Organizatorami widowiska są Miasto Katowice, Teatr Śląski oraz Miuosh. Wydarzenie jest dofinansowane z budżetu Metropolii GZM.

Sobota, 18 czerwca 2022, godz. 20:00- 22:00

Katowice, Plac nad Rawą