1

Metropolitalny Climathon 2023. Szukamy rozwiązań jak rozwijać mobilność w miastach

Mobilność w mieście to główny temat tegorocznej edycji Climathonu, na którym będą się koncentrować jego uczestnicy. Rywalizacja odbędzie się 25 i 26 października. Już teraz każdy student w Polsce może zarejestrować swój udział. Specjalistyczne kierunki studiów nie są wymagane, trzeba mieć otwartą głowę i kreatywność.

Metropolitalny Climathon 2023 organizowany jest przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię oraz Fundację Fortis Pro Nobis pod auspicjami EIT Climate-KIC. Pierwsze tego typu wydarzenie miało miejsce w 2020 roku.

Uczestnicy wydarzeń w murach uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach będą rywalizować  ze sobą przez 24 godziny. Przy współpracy z zaproszonymi ekspertami wypacowują propozycje dla rozwiązań problemów, które są wiodącym tematem  edycji Climathonu.

„Kwestia mobilności w miastach wiąże się z wieloma problemami – do największych z nich należą w naszym regionie: bardzo duży udział samochodów w ruchu, duża presja na przestrzeń parkingową, nieefektywne planowanie przestrzenne oraz zagrożenie w ruchu drogowym”, wyliczają problemy organizatorzy.

Szansę na wygraną ma każdy kreatywny pomysł, który zaproponuje ciekawe i nowoczesne podejście do rozwiązywanych problemów. Na zwycięzców czekają nagrody pieniężne (pula nagród wynosi 18 000 zł) oraz nagrody rzeczowe.

W ubiegłorocznym Climathonie brało udział ponad 60 osób. Zwyciężyła grupa studentów Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Opracowali oni pomysł, w jaki sposób drugie i kolejne życia dać przedmiotom kupowanym co roku przez studentów wyjeżdżających i przyjeżdżających na Erasmusa.

Więcej informacji oraz zasady rejestracji: climathon




Velostrada połączy Katowice i Tychy. Metropolia daje pierwsze środki na inwestycję

Tychy otrzymają ponad 40 tys. zł wsparcia z budżetu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na przygotowanie programu funkcjonalno-użytkowego części velostrady, która pobiegnie do Katowic. Uchwałę w tej sprawie przyjęło Zgromadzenie GZM podczas ostatniej sesji 27 września br.

Dotacja w wysokości 40 959 zł obejmuje pierwszą płatność za wykonanie tego etapu, którego tworzeniem zajmuje się firma Drocad z Tychów. Całość etapu kosztuje ponad 270 tys. zł. Program funkcjonalno-użytkowy (PFU) pozwoli na rozpisanie dużego przetargu na projekt i budowę w ramach przyspieszonego trybu „zaprojektuj i wybuduj”. Dokumentacja ma być gotowa na początku przyszłego roku. Prace budowlane mają być prowadzone w sezonie 2025, a zakończenie całej inwestycji nie powinno nastąpić później niż w połowie 2026 r.

Pierwsze połączenie rowerowe Tychów i Katowic

Metropolitalna droga rowerowa o wysokich parametrach, łącząca Tychy z Katowicami, będzie liczyć 14 km. Ma być odpowiedzią na potrzeby transportowe mieszkańców tych dwóch dużych miast i połączyć je w sposób jak najkrótszy i niemal bezkolizyjny. Dodatkowo powinna doskonale służyć osobom, które będą chciały łączyć różne środki transportu, przebiegając
w pobliżu właśnie budowanych stacji kolejowych: Katowice Kostuchna, Katowice Murcki. To również sprawne połączenie z Velostradą nr 6 relacji Katowice – Mysłowice, co otwiera możliwości skomunikowania się z wieloma ważnymi punktami na mapie stolicy Metropolii. Katowicki odcinek ma liczyć ok. 7,7 km a tyski – ok. 6,3 km. Większość trasy ma przebiegać w linii prostej i można będzie ją pokonać bez nadmiernego wysiłku w ciągu godziny.

Velostrada śladem dawnej linii kolejowej

Przebieg jest już pewny, choć możliwe są niewielkie korekty. W Tychach wyznaczony korytarz drogi rowerowej rozpoczyna się na Czułowie, od skrzyżowania ul. Katowickiej z ul. Palmową, a stamtąd prowadzi do węzła z DK 86 (ul. Beskidzka). W tym rejonie trasa biegnie w śladzie po nieczynnej linii kolejowej Katowice Murcki Towarowe – Czułów Papiernia, która kiedyś służyła przemysłowi. Planowany ślad Velostrady nr 3 pod wiaduktem przecina drugą linię kolejową, tę w kierunku Mysłowic, a następnie w sąsiedztwie przystanku na ul. Beskidzkiej, przechodzi pod ul. Boya-Żeleńskiego oraz łącznicą DK 86. Później ślad wiedzie równolegle do trasy nr DK 86, przecinając granicę z Katowicami.

Nasyp kolejowy kończy się przy hałdzie na Murckach, a korytarz Velostrady zrównuje się tu do ul. Leśników. W rejonie ronda przy ul. Kołodzieja i ul. Bielskiej ma powstać kładka nad drogą publiczną, a tuż obok tunel pod ul. Kołodzieja, przed przecięciem tej ulicy z DK 86. Trasa w założeniu ominie dzielnicę Murcki od wschodu. Kolejna kładka będzie budowana przy zjeździe z trasy szybkiego ruchu na wysokości ul. Zubera, celem zapewnienia bezkolizyjności. Korytarz autostrady rowerowej na powrót zrówna się tu z wylotówką z Katowic. Docelowo planowane jest umożliwienie rowerzystom połączenia z Velostradą relacji Katowice Brynów – Mysłowice.

Rowery częścią systemu transportowego Metropolii

Miasto Tychy zamierza wnioskować do GZM o pokrycie pozostałej części etapu PFU
w przyszłym roku. Finansowanie prac odbywa się w oparciu o udzielanie dotacji w ramach jednego roku kalendarzowego.

Tymczasem w ramach prac nad odcinkiem po stronie Katowic, GZM przygotowała koncepcję wstępną przebiegu velostrady. Teraz przed inwestorem uzgodnienia z zarządzającymi sieciami i właścicielami terenu, którymi są w zdecydowanej większości jednostki publiczne. Odcinek katowicki ma być realizowany nie w trybie „zaprojektuj i buduj”, ale tradycyjnym. Zakłada on przetarg na projektowanie i później budowę przez wykonawcę wyłonionego
w kolejnym przetargu.

Inwestycja powstanie dzięki wysokiemu udziałowi środków unijnych. Budowa 14 km velostrady ma kosztować ok. 40 mln zł. Wykorzystanie przebiegu po dawnej linii kolejowej, a także sąsiedztwo obiektów poprzemysłowych, jak hałda i kopalnia Murcki, czy szyb Czułów, idealnie wpisuje się w ideę unijnego Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, dzięki któremu GZM wraz z miastami ma otrzymać na budowę velostrad ok. 90 mln zł. Finansowaniem z tego instrumentu objęta jest cała Velostrada nr 3. Środki unijne FST zaplanowano także pozyskać na budowę Velostrady nr 6 na odcinku Brynów – Giszowiec (budowa w 2024) oraz Velostrady nr 7 (tzw. Velo Zagłębie, budowa do 2026). Z definicji ma to być część sprawnego systemu transportowego dla mieszkańców Metropolii.

 




Metropolia obejmuje pierwsze akcje Tramwajów Śląskich

Sosnowiec i Dąbrowa Górnicza podpisały dziś z Górnośląsko- Zagłębiowską Metropolią umowę dotyczącą nieodpłatnego przekazania akcji Tramwajów Śląskich.

Obecnie spółka Tramwaje Śląskie należy do 12 miast wchodzących w skład GZM. W strukturze udziałów Sosnowiec jest właścicielem 11,55% akcji, Dąbrowa Górnicza – 3,80%. Najwięcej akcji mają Katowice – 47,05%.  Pozostałymi udziałowcami są Bytom, Chorzów, Czeladź, Gliwice, Mysłowice, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Świętochłowice oraz Zabrze.

Przejęcie przez Metropolię pierwszych udziałów Tramwajów Śląskich poprzedziła uchwała Zgromadzenia GZM z 13 września 2023 roku, wyrażająca zgodę na przystąpienie Metropolii do spółki Tramwaje Śląskie. Ma to się odbyć poprzez przekazanie udziałów gmin.

Podpisując pierwsze umowy rozpoczynamy proces przejęcia od gmin udziałów Tramwajów Śląskich– mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM.

To przykład, że wspólnie potrafimy wypracować rozwiązania, które są kluczowe dla poprawy jakości życia w skali Metropolii. Dzięki osiągnięciu porozumienia w sprawie przekazania udziałów, Metropolia będzie mogła skuteczniej rozwijać i integrować sieć transportu oraz bezpośrednio współfinansować inwestycje w spółce – tłumaczy Karolczak.

Na mocy podpisanych dzisiaj umów Sosnowiec przekazał nieodpłatnie 1 730 999 akcji, Dąbrowa Górnicza – 570 000. Każda akcja ma wartość nominalną 10 zł.

Najważniejszym zadaniem Metropolii jest transport publiczny – twierdzi Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca.

Jeśli chcemy, by został scalonym to zwyczajnie musimy dać na to szanse Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Stąd obecność GZM w spółkach autobusowych. Teraz ten sam krok należy wykonać w tramwajach. Przekazanie akcji Metropolii pozwoli na lepszą integrację całego systemu transportowego – dodaje Chęciński.

Podstawą przystąpienia Metropolii do spółki Tramwaje Śląskie jest ustawa o związku metropolitalnym. Umożliwia ona gminom członkowskim przekazywanie akcji spółek realizujących zadania należących do kompetencji GZM.




STOP SMOG. Większe wsparcie dla mieszkańców Metropolii

GZM zwiększa maksymalny poziom kosztów realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych w ramach projektu STOP SMOG w GZM. Teraz możliwa będzie realizacja inwestycji o wartości do 106 tys. zł  Wnioski można składać do końca listopada.

Celem projektu jest poprawa jakości powietrza na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Wcześniej wartość remontu mogła wynosić maksymalnie 80 tysięcy złotych. O udział w projekcie mogą ubiegać się mieszkańcy 11 gmin tworzących GZM: Będzina, Bierunia, gminy Bobrowniki, Bytomia, Dąbrowy Górniczej, gminy Gierałtowice, Katowic, Mysłowic, Sośnicowic, Tychów i Zabrza. Wymianą źródeł ciepła oraz działaniami termomodernizacyjnymi może zostać objętych nawet 210 prywatnych domów jednorodzinnych, których właścicieli nie stać na takie zmiany.

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) powietrze w gminach tworzących GZM należy do najbardziej zanieczyszczonych w Europie. – Od jakości powietrza zależy komfort naszego życia – mówi Henryk Borczyk – wiceprzewodniczący zarządu GZM. – W związku z tym realizujemy szereg działań, które zmierzają do jej poprawy. Skupiamy się na wymianie źródeł ogrzewania oraz poprawie efektywności energetycznej budynków. Efektywność polega na oszczędzaniu energii koniecznej do ogrzania budynków, z korzyścią dla środowiska i ich mieszkańców – dodaje Borczyk.

Całkowita kwota realizacji Porozumienia na realizację przedsięwzięć niskoemisyjnych to ponad 11 mln złotych, z czego 7,8 mln to współfinansowanie ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów. Metropolia jest odpowiedzialna za doradztwo techniczne oraz przeprowadzenie prac budowlanych związanych z likwidacją niskiej emisji. Wkład własny gmin wyniesie 3,3 mln. GZM udzieliła również gminom uczestniczącym w programie wsparcia finansowego na poziomie 15 proc. wartości Porozumienia.

Równocześnie GZM zabezpieczyła dodatkowe środki w wysokości ponad 7 mln PLN na zwiększenie zakresu przedsięwzięć niskoemisyjnych, by nie doprowadzić do ubóstwa energetycznego beneficjentów.

Korzyści płynące z programu

Dlaczego warto wziąć udział w programie? – Bo to program, który zakłada wsparcie finansowe nie po inwestycji, jako zwrot poniesionych już kosztów, tylko polega na realizacji inwestycji u Beneficjenta – mówi Blanka Romanowska, Dyrektorka Departamentu Infrastruktury i Środowiska w Urzędzie Metropolitalnym GZM. – Mieszkańcy nie muszą się martwić wyborem firmy remontowo-budowlanej, a także określeniem zakresu prac. To my będziemy odpowiedzialni za realizację całego przedsięwzięcia. Ponadto zakres prac zostanie określony w taki sposób, by po ich przeprowadzeniu koszty ogrzania domu były niższe lub przynajmniej porównywalne do kosztów przed remontem. Równocześnie wykonawca inwestycji będzie miał obowiązek ustalenia z właścicielem nieruchomości np. kolor elewacji – nic nie będzie Beneficjentom narzucane – dodaje Romanowska.

W ramach programu zostaną przeprowadzone prace remontowe, które zmniejszą zapotrzebowanie budynków jednorodzinnych na energię do ich ogrzewania i podgrzewania wody. Pierwszym krokiem jest audyt energetyczny. Pozwoli on określić skalę prac remontowych, materiały, które należy zastosować oraz zmiany w instalacjach. Zakres prac zostanie określony w taki sposób, by po ich przeprowadzeniu koszty ogrzania domu były niższe lub przynajmniej porównywalne do kosztów przed remontem.




Kolejna i ostatnia Metrolinia

23 września na ulice GZM wyjedzie nowa Metrolinia. M21 połączy Bytom z Rudą Śląską i Mikołowem. To ostatnia z 32-ch linii oznaczonych literą M, których zadaniem było zwiększenie dostępności oferty komunikacyjnej i usprawnienie podróży pasażerów.

W dni robocze w godzinach szczytu linia M21 kursować będzie co 30 minut. Poza szczytem oraz w weekendy – co 60 minut). Autobusy tej linii kursować będą od wczesnych godzin porannych do późnych godzin wieczornych.

Uruchomienie linii M21 zapewni szybkie połączenie Bytomia i Rudy Śląskiej, głównie dzielnic: Halemba, Wirek, Nowy Bytom, Chebzie i Godula, z Mikołowem, Tychami, Gierałtowicami i Gliwicami. Będzie to możliwe dzięki skoordynowaniu połączenia z linią M18 na przystanku Wygoda Skrzyżowanie.

Podsumowanie

– Uruchomienie ostatniej i tym samym – domknięcie sieci Metrolinii jest zwieńczeniem całego procesu, który podniósł jakość komunikacji publicznej w GZM  – mówi Grzegorz Kwitek, członek zarządu GZM. – Każda z Metrolinii niesie ze sobą wartość dodaną. Jej pojazdy kursują szybciej lub częściej niż wcześniejszej dostępne połączenia. Wiele M-ek jeździ zupełnie nowymi trasami, tworząc połączenia nigdy wcześniej nie dostępne – dodaje.

W ciągu 5 lat, w latach 2017 -2022, praca eksploatacyjna świadczona przez ZTM wzrosła o 27%. W dużej mierze, to zasługa Metrolinii – dodaje Kwitek.

Od maja 2021 roku, kiedy to powstało 6 pierwszych, uruchomiono ostatecznie 32 metrolinie. W dni robocze odbywają one ponad 2300 kursów, w weekendy – od 1300 do 1400. Autobusy z literą M w numerze dojeżdżają do wszystkich 41 gmin tworzących GZM. Najdłuższą Metrolinia jest linia M22 łącząca gminy powiatu bieruńsko-lędzińskiego z Katowicami. Najkrótszą M25 z Katowic do Czeladzi.

Zadaniem Metrolinii jest zwiększenie dostępności oferty komunikacyjnej do czasu uruchomienia Kolei Metropolitalnej.

 

Grafika: przebieg Metrolinii




Kolej Metropolitalna: jakie będzie otoczenie wokół stacji? Wnioski z badań 

W 2025 roku wrócą pociągi na trasę od Tarnowskich Gór do Katowic. PKP Polskie Linie Kolejowe przeprowadzają modernizację linii 131, która stanowi ważny element powstającej Kolei Metropolitalnej. W maju tego roku GZM, wspólnie z partnerami, przeprowadziła ankietę i spacery badawcze z udziałem mieszkańców, aby poznać ich opinie i jak najlepiej przystosować otoczenie przyszłych stacji do ich potrzeb. Wnioski zostały zawarte w raporcie.  

Remontowana linia kolejowa przebiega przez Chorzów, Bytom, Radzionków, gminę Świerklaniec i Tarnowskie Góry. Pociągi mają na niej kursować szybciej i częściej. Podróże będą wymagały przesiadek, więc ważne, aby tak przygotować rozkłady i infrastrukturę, aby były one wygodne.  

– Przeprowadziliśmy ankietę i 12 spacerów badawczych wokół przyszłych stacji Kolei Metropolitalnej – mówi Marcin Domański, zastępca dyrektora Departamentu Komunikacji i Transportu w Urzędzie Metropolitalnym GZM.  

– W spacerach uczestniczyły zróżnicowane wiekowo grupy mieszkańców. Badania dostarczyły nam wiedzę od bezpośrednich użytkowników tych przestrzeni, a także pozwoliły poznać charakter i tożsamość danych miejsc. Potwierdziły także metropolitalny charakter przesiadek, bo przykładowo na spacerze na bytomskim Karbiu pojawiła się spora grupa mieszkańców zabrzańskich dzielnic Rokitnica i Helenka – zaznacza Marcin Domański. 

Częścią badania była także ankieta internetowa, w której pytano o codzienne podróże, wyzwania z tym związane oraz o to, jak mają wyglądać i działać okolice stacji Kolei Metropolitalnej. Uzyskano 421 poprawnie wypełnionych ankiet, co pozwoliło dokładnie określić, jak poruszają się mieszkańcy między Tarnowskimi Górami i Katowicami oraz na jakie trudności najczęściej natrafiają. 

Źródło wiedzy dla urzędników i projektantów 

W efekcie powyższych działań powstał raport pn. „Jak otworzyć kolej na mieszkańców”, zawierający wnioski, szczegółowe analizy i rekomendacje dotyczące stacji kolejowych. Całość została zobrazowana zdjęciami satelitarnymi i ortofotomapami, jak również liczną dokumentacją zdjęciową. 

Docelowo dokument będzie jednym ze źródeł wiedzy – choć nie jedynym – dla urzędów i projektantów infrastruktury okołoprzystankowej, które w najbliższych latach realizowane będą m.in. z wykorzystaniem funduszy europejskich. 

Zadanie było realizowane wspólnie z Centrum Unijnych Projektów Transportowych (CUPT) i Spółdzielnią Socjalną FADO, w ramach pilotażu Komisji Europejskiej i OECD dotyczącym partycypacji społecznej. Celem pilotażu jest, aby wszelkie inwestycje z funduszy unijnych odpowiadały na potrzeby mieszkańców, a także zwiększały efektywność szkieletu kolejowego. 

Dokumenty do pobrania: 

  1. Raport z projektu

2. Schematy stacji

3. Protokół z badania ankietowego

4. Protokół ze spacerów badawczych




Metropolia ogłosiła przetarg na grupowy zakup gazu. Będzie dostarczany do 142 odbiorców

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia ogłosiła przetarg dotyczący grupowego zakupu gazu w latach 2024-2025.  Zamierza nabyć 586,5 gigawatogodzin (GWh) gazu w imieniu samorządów oraz ich jednostek wchodzących w skład grupy zakupowej.

– Metropolia ma doświadczenie w realizacji zakupów grupowych dotyczących gazu i prądu- mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący Metropolii GZM.

To przyciąga do tworzonych przez nas grup coraz więcej chętnych. Działając w ich imieniu, wykorzystując efekt skali negocjujemy lepsze stawki niż w przypadku zamówień indywidualnych- dodaje Kazimierz Karolczak.

Porozumienie w sprawie utworzenia grupy zakupowej podpisało łącznie 65 podmiotów. Prawie połowa z nich, bo 35 to gminy Metropolii. Zakupią one gaz dla swoich jednostek jak np. szkoły, przedszkola, muzea, szpitale, urzędy oraz zakłady komunalne. Łącznie gaz będzie dostarczany do 142 odbiorców.

Na liście znajdują się także Tramwaje Śląskie, Park Śląski, Planetarium, czy Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów. Do grupy przystąpiły także instytucje spoza Metropolii. To np. Muzeum Historyczne w Bielsku- Białej czy Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 3 w Rybniku.

Niedawno, w połowie sierpnia Metropolia ogłosiła przetarg na grupowy zakup energii elektrycznej. Chce nabyć ponad 1,3 TWh prądu w imieniu ponad 330 instytucji i firm.

 

Przydatne linki

Ogłoszenie postępowania:

Razem taniej niż osobno. GZM planuje wspólny zakup energii

 

 

 




Rower Metropolitalny – wykonawca wybrany

GZM zakończyła postępowanie na uruchomienie systemu Roweru Metropolitalnego. Jego wykonawcą będzie spółka Nextbike GZM, która jako jedyna złożyła ofertę w postępowaniu.

Umowa, zawarta na 5 lat, obejmować będzie nie tylko uruchomienie, ale również zarządzanie i eksploatację systemu.

– To będzie jedna z największych sieci miejskich wypożyczalni rowerów w Europie – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. – Cieszę się, że po trwającym ponad 3 lata postępowaniu, udało nam się je zakończyć. Jeszcze kilka miesięcy i na naszych ulicach pojawią się pierwsze rowery.

Do dyspozycji użytkowników udostępnionych zostanie 7000 rowerów i 924 stacje ich wypożyczania. Pojawią się one w 31 gminach tworzących GZM. Będą to rowery IV generacji. Ich wypożyczenie i zostawienie na stacji nie będzie się wiązało z wpięciem i wypięciem ze stojaka. Każdy rower będzie wyposażony w nadajnik GPS.

Integracja z Transportem GZM

– Rower Metropolitalny odegra istotną rolę w systemie zrównoważonej mobilności miejskiej – mówi Grzegorz Kwitek, członek zarządu GZM. – Traktujemy rower jako pełnoprawny środek transportu. Stacje wypożyczalni zostaną zlokalizowane również w węzłach przesiadkowych systemu transportu metropolitalnego – dodaje.

Docelowo, system zostanie zintegrowany z systemem płatności komunikacji miejskiej. Rowery będzie można wypożyczać przez cały rok. System pozwoli na przemieszczanie się pomiędzy gminami i pozostawienie roweru w innej miejscowości.

Wdrożenie systemu w trzech fazach

Z uwagi na skalę działania wynikającą z dużego obszaru i dużej liczby rowerów, system będzie wdrażany etapowo.

W I fazie udostępnionych zostanie 1260 rowerów w 7 miastach, w których do tej pory działają podobne systemy, a więc w Katowicach, Sosnowcu, Gliwicach, Zabrzu, Tychach, Czeladzi i Siemianowicach Śląskich. I Faza zostanie uruchomiona w ciągu 4 miesięcy od podpisania umowy.

W II fazie, uruchomionej w ciągu 12 miesięcy od podpisania umowy, liczba rowerów wzrośnie do niemal 4800. Rowery pojawią się wówczas w kolejnych miastach: w Bytomiu, Rudzie Śląskiej, Dąbrowie Górniczej, Chorzowie, Mysłowicach, Piekarach Śląskich i Świętochłowicach.

W ostatniej, trzeciej fazie wdrażania systemu liczba rowerów osiągnie docelowe 7 tysięcy. W ciągu 22 miesięcy od podpisania umowy rowery pojawią się w pozostałych miastach i gminach, które przystąpiły do projektu: Będzinie, Bieruniu, Chełmie Śląskim, Gierałtowicach, Knurowie, Łaziskach Górnych, Mikołowie, Pyskowicach, Radzionkowie,  Rudzińcu, Siewierzu, Sławkowie, Świerklańcu, Tarnowskich Górach, Wojkowicach, Wyrach i Zbrosławicach.




Kurtyna w górę! Zapraszamy na Noc Teatrów GZM

9 września, 13-ta edycja, 8 miast, 14 teatrów, 24 spektakle, ponad 50 atrakcji specjalnych – tak w liczbach przedstawia się tegoroczna Noc Teatrów Górnośląsko- -Zagłębiowskiej Metropolii.

Noc Teatrów GZM to największe w regionie święto teatru. Co roku od 8 do 10 tysięcy widzów odwiedza teatry Metropolii podczas tego wydarzenia – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. – Tradycją jest, że do teatrów wybierają się całe rodziny – zachęca do tego program, przygotowany z myślą o wszystkich grupach wiekowych, a także ceny biletów – obniżone o co najmniej 50 procent. Dbamy także o to, by widzowie Nocy Teatrów GZM mogli dojechać do poszczególnych teatrów, korzystając bezpłatnie ze środków transportu publicznego – dodaje przewodniczący Kazimierz Karolczak.

Pośród wielu jak zawsze wyśmienitych propozycji, wydarzeniem specjalnym tegorocznej Nocy Teatrów będzie widowisko plenerowe na schodach Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego. Zespół teatru zaprezentuje szerokiej publiczności Empuzjon. To teatralna adaptacja powieści Olgi Tokarczuk o tym samym tytule, pierwszej po Nagrodzie Nobla. Oprócz tego, swoje sztuki pokażą wszystkie teatry Metropolii mające swoją stałą scenę.

Bilety na spektakle do nabycia w kasach i stronach internetowych poszczególnych teatrów. Sprzedaż ruszyła 25 sierpnia. Oprócz spektakli, warto zapisać lub zalogować się na liczne towarzyszące im atrakcje specjalne. Szczegóły dotyczące repertuaru i rezerwacji na stronie nocteatrowgzm.pl.

Noc Teatrów GZM to nie tylko spektakle, ale również bezpłatny transport dla jej uczestników. Aby z niego skorzystać i pojechać do wybranego teatru autobusem, tramwajem lub trolejbusem, wystarczy pobrać specjalny kupon ze strony internetowej wydarzenia.

Do zobaczenia w teatrach podczas 13. Nocy Teatrów GZM. Życzymy świetnej zabawy!

  1. edycja Nocy Teatrów GZM – zakładamy oczywiście, że szczęśliwa – to kalejdoskop scenicznych gatunków i związanych z teatrem różnorodnych aktywności. Wybór spektakli
    i atrakcji może przyprawić o zawrót głowy, ale postaramy się choć trochę ułatwić Wam nawigację po tegorocznym programie.

Zacznijmy od beztroskich wakacji na rajskiej wyspie. Któż z nas o nich nie marzy… W takiej właśnie scenerii znalazła się para bohaterów sztuki „Raj_Wyspa” Tomasza Mana – kobieta i mężczyzna/ mąż i żona/ matka i ojciec. Podczas kilkudziesięciu wypełnionych emocjami minut będziemy świadkami trudnej historii miłości, opowiedzianej przejmująco i poetycko, z wrażliwością i pięknem. Siłę przekazu tej sztuki wzmacnia jeszcze kameralna przestrzeń katowickiego Teatru Bez Sceny, który poleca tę propozycję widzom dorosłym. Natomiast młodszą widownię zaprasza na bajkę autorstwa Anny Nowak pt. „Dziewczynka
o szklanych stópkach”
, której prapremiera została przygotowana specjalnie z okazji Nocy Teatrów GZM. To interaktywna opowieść dla małych, ale i dla dużych, o tym, jak można przestać się bać. Jej integralną częścią są kreatywne warsztaty.

Dla tych spośród młodych widzów, którzy niczego się nie boją – niestraszne im szalejące protony i elektrony, cząstki elementarne, a nawet czarne dziury – Śląski Teatr Lalki i Aktora Ateneum przygotował „Wielkie Gorące Szybkie Puff” – przedstawienie fascynujące, zabawne i zrozumiałe nawet dla tych, którzy nigdy nie interesowali się astrofizyką. Po tej „kosmicznej rozróbie” Ateneum zaprasza na warsztaty z… Mikołajem Kopernikiem.

Niezwykłe spotkanie swoim widzom szykuje także będziński Teatr Dzieci Zagłębia im. Jana Dormana. Niezwykłe, bo czy wilk może być zabawny, uroczy i uprzejmy, a Czerwony Kapturek to nie bezbronna dziewczynka, a prawdziwa łobuziara? Takie rzeczy tylko w przedstawieniu „Czerwony Kapturek”, według Marty Guśniowskiej, które zaskakuje pomysłami na współczesne odczytanie znanej bajki i zdobywa tym serca dzieci i dorosłych. Po spektaklu będzie można zwiedzić teatralne zakamarki i wziąć udział w warsztatach lalkarskich.

Bogatą ofertę warsztatów – dla małych i dużych – przygotowała także Opera Śląska w Bytomiu. Lekcja orkiestrowa, zajęcia baletowe i plastyczne, poszukiwanie operowego upiora i wspaniały koncert słynnych operowych i operetkowych hitów wszechczasów – to wszystko w świeżo wyremontowanym, zabytkowym gmachu bytomskiej opery.

Muzyczną klasykę najwyższej próby proponuje także Teatr Rozrywki w Chorzowie. „Cabaret”, jeden z najsłynniejszych musicali świata, urzeknie nas świetnie skonstruowaną, pełną wspaniałej, przebojowej muzyki, wielowarstwową opowieścią. Na tym nie koniec muzycznych atrakcji w Rozrywce. Późnym wieczorem będzie można wysłuchać koncertu „Bartosz Listwan – Zaucha projekt”. Zbiór autorsko zaaranżowanych piosenek to artystyczny ukłon w stronę Andrzeja Zauchy, jednego z najwybitniejszych polskich artystów XX wieku. Prócz tego spacer po teatrze, gra terenowa, przymierzalnia kostiumów i spotkanie z artystami sprawią, że noc w chorzowskim teatrze będzie niezapomniana.

Nie do zapomnienia będzie z pewnością także wieczór spędzony w Teatrze Śląskim im. St. Wyspiańskiego w Katowicach, a właściwie przed teatrem, bo w tym roku Śląski z okazji Nocy Teatrów GZM zaprasza na widowisko plenerowe. Będzie to teatralna adaptacja pierwszej po Nagrodzie Nobla powieści Olgi Tokarczuk – „Empuzjon”. „Horror przyrodoleczniczy” noblistki zaadaptował i wyreżyserował Robert Talarczyk. Przedstawienie opatrzone będzie muzyką Wojciecha Kilara, wykonywaną na żywo. Prócz tego wielkiego teatralnego przedsięwzięcia teatr zaproponuje nam także warsztaty – aktorskie i plastyczne oraz wycieczkę po miejscach na co dzień niedostępnych dla widzów – kulisach sceny, pracowniach artystycznych czy magazynach kostiumów.

Nocne zwiedzanie to od lat hit programu każdej edycji Nocy Teatrów. W tym roku także Teatr Zagłębia w Sosnowcu zdecydował się na zdradzenie kilku teatralnych tajemnic – na  przykład ukrytej w podziemiach zbrojowni (!), ale także przepastnego magazynu rekwizytów i wielu innych, mrocznych zakamarków  ponadstudwudziestopięcioletniego gmachu. Natomiast na scenie, w pełnym świetle, będzie można zobaczyć klasykę – „Poskromienie złośnicy” Williama Shakespeare’a. Okazuje się, że ten kanoniczny tekst doskonale nadaje się do opisu współczesnego świata, w którym patriarchalne społeczeństwo chwieje się w posadach, a kobiety odważnie upominają się o swoje prawa…

O kobietach, ale na pewno nie tylko dla kobiet, jest przedstawienie „100 minut dla urody”, czyli poezja Wisławy Szymborskiej w służbie kobiecości, na które zaprasza Teatr Mały w Tychach. To spektakl muzyczny, pełen humoru i wdzięku, oparty na twórczości Noblistki, opowiadający o życiu, tęsknotach, dociekaniu prawdy i piękna, z właściwą poetce serdeczną ironią. To propozycja dla dorosłych i młodzieży. A na dzieci czeka w Tychach pełna przygód opowieść pt. „Wyspa mojej siostry”, która przekonuje, że inny nie jest ani lepszy, ani gorszy, tylko po prostu inny. Całości programu Teatru Małego podczas NT GZM dopełniają warsztaty z improwizacji, plastyczne i ruchowe.

Na ruch, bo jakże by inaczej, postawił także Bytomski Teatr Tańca i Ruchu Rozbark. Spektakl „Bestie”, w choreografii i reżyserii Anny Piotrowskiej, powstał z inspiracji twórczością Brunona Schulza i freudowską psychoanalizą, przygląda się naszym popędom i przekonuje, że tytułowe bestie kryją się w każdym z nas… Spektakl, jak i cały program przygotowany przez Rozbark na tę noc to propozycje dla widzów dorosłych.

Dla dorosłych także są pikantne „Historie łóżkowe” Teatru Nowego w Zabrzu. To błyskotliwa komedia, z paradą barwnych postaci, które w przezabawny i chwilami wzruszający sposób, poszukują… akceptacji i miłości. Spektakl stał się także inspiracją do fabularyzowanego zwiedzania teatru – to propozycja dla wszystkich grup wiekowych. A specjalnie z myślą o dzieciach powstały warsztaty „Bajtle do teatru” i świetlica dla dzieci, których rodzice oglądają „duże” przedstawienie.

Naprzeciw potrzebom rodziców, którzy chcą wybrać się do teatru, ale nie mają z kim zostawić dzieci, wyszedł także Teatr Miejski w Gliwicach, który zapewnia widzom spektaklu „Freak” opiekę dla ich pociech – dzieci wezmą udział w teatralnych zabawach i pracach plastycznych. Prócz tego gliwicki teatr zaprasza małych teatromaniaków na spektakl iluzji „To jest magia”, a dorosłych na oparty na legendarnej książce Ryszarda Kapuścińskiego „Cesarz” monodram Jolanty Olszewskiej, zatytułowany „Cesarz – redivivus”.

Z myślą o całych rodzinach powstały przedstawienia i aktywności katowickiego Teatru Gry i Ludzie. Spektakle: „O jeżu Jerzyku, co nie mógł zasnąć”, „Bajka o księciu i złym Smogu” i „Parada Steampunku” sprawią przyjemność widzom w wieku od roku do stu lat, podobnie jak i familijne warsztaty – plastyczne, muzyczne, lalkarskie, kuglarskie i – przygotowana specjalnie na Noc Teatrów – gra detektywistyczna.

Wydarzenia specjalne czekają nas też w Teatrze Korez w Katowicach. Tam cały program kręci się wokół narodowego sportu… Ślązaków, czyli piłki nożnej. Na scenie kultowe już „Weltmajstry” Zbigniewa Rokity, w reżyserii Roberta Talarczyka i emocje sięgające zenitu – czy Ślązacy na pierwszych w dziejach mistrzostwach świata, na których występuje reprezentacja Śląska, zrobią mistrza świata, zostaną weltmajstrami? Odpowiedź na to pytanie tylko w Korezie, tak jak i tylko tam okazja do rozmowy z twórcami – pisarzem Zbigniewem Rokitą i aktorem Dariuszem Chojnackim – o miłości do sztuki i fusbalu. A po spektaklu prawdziwa gratka dla kochających piłkę – spotkanie z Antonim Piechniczkiem, jednym z najwybitniejszych polskich trenerów piłki nożnej.

Podobno kobiety nie znają się na piłce. Być może dlatego bohaterki spektaklu „Babski comber” Teatru Żelaznego, siostry Mariola i Janina, wybrały się na biwak, a nie na mecz. Kipiące humorem dialogi o życiu i wiecznym poszukiwaniu spełnienia i szczęścia rozbawią nas i wzruszą, a zwieńczeniem wieczoru będzie po spektaklu rozmowa z aktorami.




W Planetarium Śląskim rozpoczęła się międzynarodowa olimpiada młodzieży z astronomii

Przez 9 dni do 19 sierpnia w Planetarium- Śląskim Parku Nauki młodzi entuzjaści astronomii będą prowadzić obserwacje nieba oraz rozwiązywać testy i zadania. To nieprzeciętne umysły, 250 uczestników z blisko 50 krajów nim trafiło do Planetarium musiało najpierw zwyciężyć w olimpiadach i zawodach krajowych.

Zawodnicy będą rywalizować podczas zmagań teoretycznych, analizować dane astronomiczne oraz prowadzić obserwacje astronomiczne.

Międzynarodowa Olimpiada z Astronomii i Astrofizyki to prestiżowe wydarzenie. Promuje zainteresowania astronomią, badaniami kosmicznymi i naukami ścisłymi wśród uczniów szkół średnich.

Po zmaganiach uczestnicy olimpiady będą mieli okazję poznać województwo śląskie oraz Metropolię.

– Mamy wiele wspólnego. Wy szukacie gwiazd na niebie. My też jesteśmy swego rodzaju gwiazdozbiorem, złożonym z aż 41 gwiazd – miast i gmin tworzących Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię. Mamy ponad 2 miliony mieszkańców. Gdybyśmy byli jedną gwiazdą – byliśmy najjaśniejszą gwiazdą na polskim niebie – największym polskim miastem. Dołączam się do życzeń i gratulacji. Życzę Wam satysfakcji z naukowych zmagań. Mam nadzieję, że po nich znajdziecie również czas by poznać naszą Metropolię.- powiedział Kazimierz Karolczak, przewodniczący Metropolii podczas otwarcia wydarzenia.

Planetarium Śląskie w swojej historii organizuje takie współzawodnictwo po raz drugi. Ostatnim razem takie wydarzenie miało miejsce w 2011 roku.

Górnośląsko- Zagłębiowska Metropolia jest partnerem tegorocznej edycji Olimpiady.

Więcej informacji: IOAA 2023

Foto: GZM