Szósta edycja Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE odbędzie się w dniach 3 – 5 grudnia 2022 r. Festiwal po krótkiej przerwie wraca do unikalnych przestrzeni Międzynarodowego Centrum Kongresowego.

Choć piąta, plenerowa edycja naszego festiwalu była pod wieloma względami wyjątkowa i spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem zarówno wśród gości, jak i uczestników, przyszedł czas na powrót do naszego festiwalowego domu – zapowiadają organizatorzy ŚFN i dodają, że „outdoorowa” wersja tego wydarzenia była okazją do zdobycia cennego doświadczenia, które ma być spożytkowane już w niedalekiej przyszłości – szczegóły wkrótce.

Dla spragnionych wiedzy i rozrywki

Szósta edycja ŚFN tradycyjnie będzie opiewać w setki wydarzeń popularyzujących naukę i sztukę. Można się zatem spodziewać licznych wykładów, warsztatów, wystaw, stanowisk pokazowych, spotkań z ogromną liczbą gości specjalnych z Polski i z zagranicy oraz wielu innych atrakcji. W czasie festiwalu po raz kolejny pojawią się wybitne, zakręcone i wybitnie zakręcone osoby, czyli wynalazcy  amatorzy (w Plebiscycie Garażowych Wynalazków OFF Science) oraz popularyzatorzy nauki (w konkursie POP Science). Tradycyjnie, niektóre z zaproponowanych aktywności będą wymagały wcześniejszej rejestracji, która powinna ruszyć jesienią. Obecnie trwają prace nad harmonogramem wydarzenia.

Węgiel – nasz bohater, nasze wyzwanie

Wszystkie atrakcje festiwalowe będą odbywać się w kilkunastu strefach tematycznych poświęconych poszczególnym dziedzinom wiedzy: naukom humanistyczno-społecznym, naukom ścisłym, technice, przyrodzie, medycynie i zdrowiu oraz sztuce. Przewidziano również strefę specjalną, której głównym „bohaterem” będzie węgiel – surowiec, na którym w przeszłości zbudowana została potęga Górnego Śląska i którego umiejscowienie w naszej przyszłości dziś stanowi dla nas ogromne wyzwanie.

– Świadomi złożoności tego zagadnienia, chcemy zaprezentować je w wielu różnych kontekstach, na przykład patrząc przez pryzmat niezwykłej kultury, która powstała wokół samego procesu wydobycia. Postaramy się także przyjrzeć najnowocześniejszym zastosowaniom węgla proponowanym przez naukę. Nie ma właściwszego ku temu miejsca, niż Górny Śląsk, i lepszej okazji niż przypadająca 4 grudnia Barbórka – zapowiadają organizatorzy.

Sceny pełne nauki

Trudno wyobrazić sobie jakikolwiek festiwal bez scen – to absolutny fundament tego typu wydarzeń. W przypadku ŚFN Katowice stanowią one kluczową rolę w prezentacji  bogatego programu. Podczas 6. ŚFN pojawi się kilkanaście takich miejsc, w tym absolutnie wyjątkową Scenę Kopernika. Zgodnie ze swoją nazwą, zabierze nas ona w gwiazdy, a nawet dalej. Wykłady o tematyce kosmicznej i astronomicznej będą dobrym przygotowaniem do roku 2023, na który przypada 550. rocznica urodzin wielkiego astronoma

ŚFN – co nowego?

Wśród nowości znajdą się m.in. dwie wyjątkowe sceny: Scena „Nauka. To lubię” pod przewodnictwem dr. Tomasza Rożka – znanego i lubianego popularyzatora nauki, dziennikarza naukowego i ambasadora ŚFN oraz Scena przynależności, czyli miejsce dyskusji nad tematami trudnymi, z którymi coraz częściej musimy jako ludzie mierzyć się we współczesnym świecie: wojny, kryzysy uchodźcze, traumy, próba odnalezienia się w nowym miejscu, tolerancja, akceptacja i tożsamość.

Nawiązująca do Miasta Nauki aranżacja przestrzeni festiwalowej będzie przedsmakiem tego, jak ma się zmieniać przestrzeń miejska Katowic w 2024 r., kiedy to będą one cieszyć się tytułem Europejskiego Miasta Nauki.

Absolutną nowością będzie Strefa Expo Festiwali. Organizatorzy zaproszą do niej popularyzatorów nauki z polskich i zagranicznych festiwali nauki i poproszą ich o przygotowanie jak najatrakcyjniejszych stanowisk pokazowych oraz najefektowniejszych eksperymentów. Najciekawsze będą nagrodzone!

Mózgo-teka, czyli ŚFN przez cały rok

Idea festiwalu jest taka, aby trwał on cały rok, a nie tylko przez tych kilka grudniowych dni. Dlatego na stronie internetowej ŚFN w zakładce „Mózgo-teka” będzie można znaleźć wykłady zarejestrowane podczas piątej edycji festiwalu. Baza zawiera już kilkadziesiąt pozycji i będzie systematycznie uzupełniana o kolejne materiały.

Śląski Festiwal Nauki KATOWICE 2022 organizują: Uniwersytet Śląski w Katowicach (lider i pomysłodawca przedsięwzięcia), Miasto Katowice (miasto gospodarz wydarzenia), Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia i Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego (współgospodarze), a także Politechnika Śląska, Śląski Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, Politechnika Częstochowska, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej oraz Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach.

Metropolia ogłosiła przetarg na zakup, najem i leasing 71 samochodów elektrycznych oraz 59 ładowarek dla swoich gmin członkowskich i ich jednostek budżetowych. Stopniowa wymiana samochodów służbowych na pojazdy elektryczne jest obowiązkiem, który wynika z zapisów ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Grupowe zamówienie samochodów ma przynieść oszczędności, podobnie jak w przypadku grup zakupowych energii elektrycznej oraz gazu. 

– Tworząc kolejną grupę zakupową, ponownie liczymy na osiągnięcie oszczędności dzięki efektowi skali – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM. – Pewną inspiracją był dla nas także Krakowski Holding Komunalny, który jako pierwszy utworzył taką grupę i w jej ramach zamówił 47 samochodów elektrycznych. Władze spółki wyliczyły, że takie rozwiązanie przyniosło oszczędności dla budżetu gminy na poziomie 2,5 mln złotych w perspektywie trzech lat – dodaje.

Grupa zakupowa samochodów elektrycznych obejmuje 28 zamawiających, wśród których są gminy GZM oraz ich jednostki budżetowe, a także współpracujące ze związkiem metropolitalnym podmioty z woj. pomorskiego. W skład grupy wchodzą: Będzin, Bytom, Dąbrowa Górnicza, Katowice, Piekary Śląskie, Pilchowice, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Gliwice, Tychy i Zabrze, a także Zakład Utylizacyjny z Gdańska oraz jedna spółka z gminy Pszczółki (woj. pomorskie).

Samochody trafią m.in. do urzędów miast, straży miejskich, zakładów utrzymania zieleni, wodociągów, ośrodków sportu i rekreacji, instytucji kultury czy placówek z zakresu świadczenia pomocy społecznej. Ze względu na odmienne potrzeby zamawiających, przetarg obejmuje samochody o zróżnicowanej specyfikacji.

Wśród 71 pojazdów znajdują się zarówno miejskie kompakty, jak i ciężkie samochody dostawcze. Większość, bo 54 sztuki, będą stanowić samochody osobowe różnych segmentów, przy czym zakupionych ma być 5, leasing ma obejmować 4, a najem 45. Pozostałe 17 pojazdów to auta dostawcze: zakupionych będzie 12, wynajmowanych – 3, a wziętych w leasing – 2. Zamówienie obejmuje także zakup 59 punktów ładowania pojazdów elektrycznych typu wallbox, czyli takich, które pozwalają na ładowanie samochodu elektrycznego w domu lub w miejscu pracy (np. w garażu podziemnym) ze znacznie wyższą mocą niż z gniazdka sieciowego – nawet do 22 kW.

Oferty w przetargu można składać do 27 czerwca, a pojazdy – w zależności od formuły zamówienia, czyli kupna, leasingu lub wynajmu – będą dostarczane do 12 miesięcy od podpisania umowy.

Utworzenie grupy zakupowej samochodów elektrycznych związane jest z wejściem w życie ustawy z 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Zgodnie z ustawą, poszczególne jednostki samorządu terytorialnego muszą zapewnić, że udział aut elektrycznych w ich flocie pojazdów służbowych będzie sukcesywnie wzrastał i do 2025 r. wyniesie 30 proc. Ustawa reguluje również inne aspekty funkcjonowania zeroemisyjnych pojazdów: wprowadza strefy czystego transportu, założenia budowy nowych punktów ładowania, a także zwolnienia z akcyzy i dodatkowe ulgi.

To już kolejna grupa zakupowa utworzona przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię. Pierwsza grupa dotyczyła wspólnego zakupu energii elektrycznej na 2019 rok. W latach 2020-2021 kontynuowano grupowy zakup prądu, poszerzając grupę o nowych członków i zwiększając wolumen zamówienia. Sukces tych przedsięwzięć doprowadził także do powstania grupy zakupowej gazu na lata 2020-2021. Obecnie trwa realizacja umów wynikających z utworzenia grup zakupowych: energii elektrycznej na lata 2022-2023, a także dwóch grup zakupowych gazu – jednorocznej (zamówienie w 2022 r.) oraz dwuletniej (2022-2023).

Tychy jako pierwsze miasto w Metropolii wprowadziły nową politykę mobilności zgodną ze standardami GZM.

• Transport zbiorowy, rowerowy i podróże piesze powinny stawać się pierwszym wyborem mieszkańców – to jedno z trzech podstawowych założeń nowej polityki mobilnościowej w Tychach.
• Dokument ten wyznacza cele, które miasto chce osiągnąć, by codzienne podróże mieszkańców do pracy, szkoły czy na studia były bezpieczne i pozwalały dotrzeć w wybrane miejsce na czas.
• Tychy są pierwszym miastem w Metropolii, które uaktualniło założenia swoich planów transportowych o zagadnienia związane z szerzej pojętą mobilnością.
• Przyjęta w Tychach polityka mobilności jest zgodna z założeniami projektu Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej, nad którym pracuje obecnie GZM.

Uchwalona przez miejskich radnych w czwartek (26 maja) polityka mobilności Miasta Tychy zastąpi obowiązującą od szesnastu lat politykę transportową. Nowy dokument został opracowany przy wsparciu Metropolitalnej Szkoły Prototypowania, zrzeszającej m.in. urzędników z różnych miast GZM, ekspertów ds. transportu i urbanistów.

– Dokument po części bazuje na projektach, które w Tychach od lat są realizowane. W mieście już teraz kolej jest powszechnie wykorzystywana do codziennych podróży, a komunikacja miejska jest z nią dobrze zintegrowana. Tychy realizują także różne działania związane z uspokajaniem ruchu i bezpieczeństwem, a ich skuteczność potwierdzona jest w publikowanych co roku statystykach – mówi Hanna Skoczylas, z-ca prezydenta Tychów ds. zrównoważonego rozwoju

Przyjęta nowa polityka mobilności podsumowuje powyższe działania, ale także aktualizuje je o kolejne priorytety. Dokument wskazuje cele operacyjne, które można osiągnąć poprzez efektywniejsze wykorzystanie zasobów miejskich. Chodzi m.in. o zmianę zachowań komunikacyjnych w podróżach wewnątrz miasta i na zewnątrz, aby jeszcze bardziej zwiększyć udział innych środków transportu niż samochód.

Dokument zakłada, że we wszelkich podróżach to transport zbiorowy, rowerowy czy pieszy powinien być pierwszym wyborem mieszkańców. Polityka mobilności opisuje także działania związane z poprawą jakości otoczenia – zmiany w polityce parkingowej, mające odciążyć tereny centralne miasta od ruchu samochodowego, oraz traktowanie miejskich ulic jako przestrzeni publicznej, która ma być uporządkowana, zielona i wyposażona w małą architekturę.

Co istotne, zapisy zawarte w polityce mobilności będą współgrać z projektami realizowanymi przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię. Do zwiększenia udziału podróży rowerowych przyczynią się velostrady, czyli szybkie trasy rowerowe łączące miasta GZM, których budowa rozpocznie się od przyszłego roku. Kolejnym elementem będzie planowany na przyszły rok system roweru metropolitalnego, czyli jedna z największych wypożyczalni rowerów publicznych w Europie. Docelowo ma ona działać z wykorzystaniem tej samej aplikacji, która umożliwia zakup biletów autobusowych, tramwajowych i trolejbusowych Zarządu Transportu Metropolitalnego. Całość stworzy dogodne warunki do podróżowania różnymi środkami transportu na terenie Tychów, jak i całej Metropolii.

Ponadto przyjęta w Tychach polityka mobilności jest także zgodna z założeniami projektu Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej, nad którym pracuje obecnie GZM. W odróżnieniu od klasycznego podejścia do planowania transportu, podstawą planów mobilności nie jest koncentrowanie się na kwestiach związanych z inżynierią ruchu, ale na ludziach. Plan zakłada dążenie do lepszego wykorzystywania istniejących zasobów systemu miejskiego, a nie na ciągłej jego rozbudowie.

Dokument przyjęty w Tychach powstał przy udziale Metropolitalnej Szkoły Prototypowania, która zajmuje się w tym mieście badaniami mobilnościowymi, ze szczególnym uwzględnieniem prowadzonej przez samorząd polityki parkingowej. Podsumowanie tych prac planowane jest na jesień tego roku.

W Katowicach przedstawiciele 11 samorządów podpisali w piątek (20 maja) porozumienia o rozpoczęciu budowy szybkich dróg rowerowych w GZM. Łącznie powstanie 8 velostrad o długości ok. 120 km. Podpisane w piątek porozumienia dotyczą pierwszych czterech. Realizacja tych inwestycji rozpocznie się w 2023 roku, a kolejnych w 2024 roku.

• Velostrady GZM to szybkie drogi rowerowe, w większości odseparowane od jezdni i ruchu samochodowego.
• Dzięki ich powstaniu, mieszkańcy otrzymają możliwość bezpiecznego przejazdu na rowerze pomiędzy miastami Metropolii.
• Łącznie powstanie 8 velostrad o długości ok. 120 km.
• Porozumienia zostały podpisane w piątek (20 maja) przez samorządowców z 11 miast i gmin GZM, przez które będą przebiegać pierwsze cztery Velostrady GZM. To: Będzin, Chorzów, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Katowice, Mysłowice, Ruda Śląska, Sosnowiec, Świętochłowice, Zabrze.
• Dla miast i gmin GZM ważne jest nie tylko to, by było gdzie jeździć, ale również na czym – w przyszłym roku zostanie uruchomiony Rower Metropolitalny. GZM jest na półmetku dialogu konkurencyjnego, firmy wkrótce będą składać swoje oferty.

Powstanie Velostrad GZM to jedno ze strategicznych działań podejmowanych przez miasta Metropolii. Założenie jest takie, aby pełniły one funkcję transportową, a nie tylko rekreacyjną, czyli zapewniały możliwość bezpiecznego przejazdu w drodze do pracy, szkoły, czy na studia w ramach jednego miasta lub pomiędzy miastami.

– Velostrady zintegrują jeszcze bardziej miasta i gminy. Dotychczas miasta GZM budowały lokalne drogi, realizując tylko nieliczne inicjatywy z mia­stami sąsiednimi – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. – Zanim powstała metropolia, było to trudne zarówno pod względem finansowym, jak i organizacyjnym. Dzięki temu, że działamy razem w ramach GZM, realizacja tego typu ponadlokalnych inwestycji jest zdecydowanie usprawniona. Powstanie Velostrad GZM zostanie w całości sfinansowane z budżetu Metropolii i dotacji zewnętrznych, o które będziemy się ubiegać na ten cel – podkreśla.

Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca zwraca uwagę, że szybkie połączenie rowerowe: z jednej strony z Katowicami, a z drugiej z Czeladzią, Będzinem i Dąbrową Górniczą – będzie dla mieszkańców podregionu sosnowieckiego fantastycznym rozwiązaniem otwierającym nowe możliwości dla codziennych podróży.

– Z niecierpliwością czekamy na realizację velostrad, a mówimy tutaj o budowie ok. 10 km tras wyłącznie na terenie Sosnowca, w sumie z innymi miastami mamy już blisko 30 km. Budowa velostrady śladem dawnej linii kolejowej wzdłuż ulicy Wiązowej oraz Sedlaka do ścisłego centrum miasta i dalej w kierunku ulicy Żeromskiego, pozwoli na szybki transfer pomiędzy Sosnowcem i Katowicami. Dodatkowe połączenia z miastami Zagłębia również dają same plusy – mówi Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca.

Waldemar Bojarun, wiceprezydent Katowic, podkreśla z kolei, że miasto stawia na zrównoważony transport, dlatego rozbudowa dróg rowerowych jest dla Katowic niezmiernie istotna.

– Dzięki podpisanym dziś porozumieniom tylko na terenie Katowic powstanie prawie 16 km dróg rowerowych o standardzie velostrady. Połączenie Katowic z Sosnowcem, Mysłowicami i Gliwicami znacznie usprawni dojazd do pracy czy zwiedzanie przy wykorzystaniu „dwóch kółek”. W połączeniu z funkcjonującymi i budowanymi drogami rowerowymi, które docelowo mają połączyć chociażby Nikiszowiec z Giszowcem czy ulicę Gospodarczą z osiedlem Paderewskiego przez tereny Doliny Trzech Stawów, tworzymy infrastrukturę, która ma przekonać mieszkańców do tego, że warto przemieszczać się przy użyciu roweru – mówi Waldemar Bojarun, wiceprezydent Katowic.

Mariusz Śpiewok, wiceprezydent Gliwic, zwracał uwagę, że podpisane w piątek porozumienia to efekt ścisłej współpracy miast i gmin w ramach Metropolii.

– Ta współpraca daje wymierne efekty. Dzięki szerszemu spojrzeniu łączymy nasze miasta. W Metropolii możemy poszczycić się świetnymi drogami. Stale doskonalimy transport publiczny. Niedawno ogłaszaliśmy nowe inwestycje kolejowe. Teraz inaugurujemy projekt rowerowy. Chcemy, by rower był używany przez mieszkańców nie tylko do rekreacji, ale również jako codzienny środek transportu. Dlatego wspólnie, w ramach podregionu gliwickiego oraz całej Metropolii, rozpoczynamy projekt budowy velostrad. Celem jest powstanie spójnej sieci rowerowej łączącej miasta aglomeracji. Jest to kolejny dowód na to, że we współpracy tkwi nasza siła – podkreśla Mariusz Śpiewok, zastępca prezydenta Gliwic.

Pobierz: Mapa Velostrady GZM

Szczegółowe przebiegi pod galerią zdjęć. 

Oto planowane trasy pierwszych czterech velostrad, których powstanie wchodzi w etap realizacji, dzięki podpisanym porozumieniom:

• GLIWICE – ZABRZE – RUDA ŚLĄSKA – ŚWIĘTOCHŁOWICE – CHORZÓW – KATOWICE

Długość: ok. 30 km

Wyznaczone zostały już przebiegi, odbyły się przejazdy w terenie i wypracowano wspólne zało­żenia, uwzględniające przebieg miejskich sieci dróg rowerowych oraz planowane nowe inwesty­cje (np. centrum przesiadkowe). Chodzi o to, by velostrada była „kręgosłupem”, do którego będą docierać „ości”, czyli lokalne drogi rowerowe.

• KATOWICE – SOSNOWIEC

Długość: ok. 9,7 km

Powstanie w ciągu najbliższych kilku lat. Trasa tej velostrady ma przebiegać od katowickich Bulwa­rów Rawy, w okolicy ul. Bankowej, przez tereny na wschód od drogi ekspresowej S86, aż po centrum Sosnowca. Koniec trasy został przewidziany przy parku Dietla, nieopodal ul. Żeromskiego.

• SOSNOWIEC – CZELADŹ – BĘDZIN – DĄBROWA GÓRNICZA

Długość: ok. 16,9 km

Kontynuacją trasy z Katowic mają być odgałęzie­nia do kolejnych miast Zagłębia Dąbrowskiego. Koncepcja zakłada wykorzystanie terenu po kolei piaskowej w Sosnowcu i Czeladzi, a następ­nie Będzinie i Czeladzi. Pod uwagę brane jest też poprowadzenie jej wzdłuż S86, a później DK94. Tak czy inaczej – dojedziemy nią do Dąbrowy Górniczej.

• KATOWICE – MYSŁOWICE

Długość: ok. 9,1 km

Droga rowerowa rozpocznie się w Katowicach – w Brynowie, będzie biegła wzdłuż nieczynnej linii kolejowej wzdłuż doliny Trzech Stawów i w dalszym biegu przez dzielnicę Giszowiec. Następnie w kierunku miasta Mysłowice będzie przebiegać wzdłuż ulicy Mysłowickiej, docierając do granicy z Mysłowicami i dalej wzdłuż ul. Mikołowskiej, aż do rejonu ronda Rotmistrza Pileckiego (oś. Ćmok)

Velostrady, które powstaną w kolejnych etapach:

• KATOWICE – SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE – CHO­RZÓW – BYTOM – PIEKARY ŚLĄSKIE

Długość: ok. 15,5 km

To droga, która połączy Katowice z północną czę­ścią Metropolii.

Jej planowany początek to okolice pl. Alfreda w Katowicach. Następnie będzie łączyła Siemianowice Śląskie z Chorzowem i poprzez zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Żabie Doły” ma docierać do Bytomia. W pobliżu Drogi Woje­wódzkiej nr 911 ma połączyć się z lokalnymi dro­gami rowerowymi w Piekarach Śląskich.

• TARNOWSKIE GÓRY – BYTOM

Długość: ok. 14 km

Inna trasa w tym rejonie Metropolii będzie biec z Bytomia do Tarnowskich Gór, stanowiąc połą­czenie o dodatkowych walorach rekreacyjnych.

• KATOWICE – TYCHY

Długość: 10–17 km

Koncepcje dla tego odcinka są przynajmniej dwie. Może zostać zbudowany przez południowe dziel­nice Katowic, Podlesie i Kostuchnę, albo przez tyską dzielnicę Czułów, katowickie Murcki i tereny leśne. Tutaj kwestia przebiegu jest jeszcze otwarta.

ROWER METROPOLITALNY

Ważne jest również, aby było czym jeździć po velostradach. W przyszłym roku ma zostać uru­chomiony Rower Metropolitalny, czyli system wypożyczalni rowerów miejskich.

Będzie działał przez cały rok. Płatność za wypożyczenie będzie docelowo odbywać się za pomocą tej samej aplikacji, dzięki której kupimy bilety komunikacji miejskiej. W systemie będzie ok. 8 tys. rowerów, a stojaki będą rozmieszczone w wielu lokalizacjach. Ponadto zostanie urucho­miona długoterminowa wypożyczalnia rowerów elektrycznych.

Opracowanie i wdrożenie wzorcowej sieci połączeń dla transportu miejskiego – nad tym pracuje Metropolitalna Szkoła Prototypowania w sosnowieckiej dzielnicy Kazimierz Górniczy. Aby to osiągnąć, urzędnicy i eksperci rozmawiają z mieszkańcami, a także współpracują z przewoźnikami czy służbami miejskimi. Diagnozują problemy dzielnicy związane z dostępnością i organizacją komunikacji, by następnie zaproponować swoje rozwiązania. Model wypracowany w Sosnowcu może być standardem dla przyszłych prac związanych z organizacją siatki połączeń na terenie Metropolii.  

– Tworzymy nowy system planowania komunikacji zbiorowej oparty na dialogu z mieszkańcami oraz współpracy urzędników – mówi Grzegorz Kwitek, członek zarządu GZM. – To już trzecia Metropolitalna Szkoła Prototypowania, którą uformowali urzędnicy zajmujący się urbanistyką, inżynierią ruchu, planowaniem przestrzennym czy edukacją, a także pracownicy przewoźników kolejowych i autobusowych. Taki model współpracy to świetna okazja do uporządkowania wiedzy, jak również zmiany myślenia o mobilności – dodaje.

Miejsce, będące obiektem badań trzeciej szkoły prototypowania, nie zostało wybrane przypadkowo.

– Kazimierz Górniczy to dzielnica, która w ostatnich latach przeszła duże przeobrażenie – mówi Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca. – Z jednej strony mamy tutaj pozostałości po kopalni Kazimierz-Juliusz, wokół której niegdyś organizowało się życie tej części miasta. Z drugiej strony mamy Park im. Jacka Kuronia, który codziennie przyciąga rzesze mieszkańców, również spoza Sosnowca. Pod względem transportu mamy tutaj wszystko: metrolinię, autobus, tramwaj, bus na żądanie i pociąg, do którego dopłaca GZM. Warto wykorzystać ten potencjał i maksymalnie dostosować możliwości transportowe do specyfiki i charakteru tej dzielnicy – zaznacza.

Prace szkoły prototypowania rozpoczęto od spaceru badawczego w celu rozpoznania infrastruktury i analizy dostępności komunikacyjnej – zarówno pod kątem pieszych, jak i rowerzystów. Badania wykazały szereg niedogodności, jak np. lokalizacje pętli tramwajowej w oddaleniu od zabudowy, a także pętli autobusowej, która znajduje się pod nieczynną kopalnią. Brakuje dobrej obsługi komunikacyjnej dla popularnego parku miejskiego. Niezadowalająca jest również dostępność do stacji kolejowej, szczególnie dla osób z niepełnosprawnościami. Wykazano również brak przystanków komunikacji miejskiej w ważnych miejscach lub niewłaściwą ich lokalizację.

–  Podczas prac przygotowawczych przed badaniami podzieliliśmy mieszkańców na trzy grupy: osoby uczące się, osoby pracujące oraz osoby będące na emeryturze. Każda grupa ma odmienne potrzeby w kwestii dostępności i organizacji komunikacji miejskiej – wylicza Bogusław Molecki, ekspert z zakresu transportu zbiorowego prowadzący zajęcia MSP.  – Trzeba pamiętać, że transport zbiorowy to nie tylko rozkład jazdy, a prowadząc jakiekolwiek prace w tym zakresie, zawsze należy zacząć od rozpoznania problemów i potrzeb mieszkańców. Sama inżynieria, czyli dostosowanie infrastruktury i komunikacji do ich potrzeb, można uznać za działanie wtórne – podkreśla.

– Specyfika metropolitalnej szkoły prototypowania polega na tym, aby nowe rozwiązania pilotażować na konkretnym przykładzie. W przeciwieństwie do pracy za biurkiem, tutaj łatwiej dostrzec wszelkie aspekty planowania sieci oraz kwestie związane z dostępnością – mówi Marcin Domański, zastępca dyrektora Departamentu Komunikacji i Transportu w GZM. – Transport zbiorowy jest szkieletem mobilności w tworzonym przez nas planie mobilności miejskiej. To, co wypracujemy w Kazimierzu Górniczym, pokaże nam drogę do budowy całej sieci – dodaje.

Kolejnym punktem prac będą pogłębione wywiady z mieszkańcami dzielnicy. Ankieterzy będą obecni na miejscu w poniedziałek (16.05) w godzinach przedpołudniowych i od wtorku do piątku w godzinach popołudniowych, a w sobotę (21.05) również w parku. Będzie można ich spotkać chodzących po całej dzielnicy, bez konkretnego punktu. Badania będą potrzebne, aby dokładniej poznać problemy i potrzeby mieszkańców związane z przemieszczaniem się, zdefiniować główne cele ich podróży i sposoby docierania, a także potwierdzić wnioski ze spaceru badawczego. Wdrożenie pierwszych rozwiązań, które zostaną wypracowane w ramach badań, planowane jest na jesień tego roku.

To już trzecia Metropolitalna Szkoła Prototypowania. Pierwsza z nich odbyła się w ubiegłym roku w Bytomiu i dotyczyła kwestii uspokajania ruchu na ul. Karola Miarki. Druga szkoła pracuje aktualnie w Tychach, a obiektem jej badań jest miejska polityka parkingowa.

Metropolia zaprasza organizacje pozarządowe oraz aktywistów miejskich do udziału w kolejnej edycji programu „Metropolitalne łąki kwietne”. Uczestnicy wezmą udział w warsztatach, które zakończą się wysianiem łąk. W związku z dużą ilością zapytań termin naboru deklaracji do programu został przedłużony do dnia 31 maja 2022 r.

W warsztatach mogą brać udział organizacje pozarządowe oraz osoby fizyczne.  Termin składania deklaracji mija 31 maja 2022 r. Chętni do uczestnictwa powinni podać m.in. planowaną liczbę uczestników warsztatów. Jeżeli chcą uczestniczyć dodatkowo w zajęciach praktycznych- podać dane o położeniu oraz wielkości terenu do wysiania oraz tytuł prawny np. umowa użyczenia do nieruchomości gruntowej, na której odbędą się warsztaty w części praktycznej. Co ważne, teren na którym będą wysiewane łąki kwietne nie musi być własnością uczestników. Może to być użyczona działka np. gminna, spółdzielcza, wspólnoty mieszkaniowej, szkoły, uczelni czy też szpitala. Ważne, aby była ogólnodostępna i znajdowała się w obszarze zwartej zabudowy lub blisko terenów zurbanizowanych.

Tegoroczne warsztaty odbędą się we wrześniu i w październiku. Ich uczestnicy wezmą udział w zajęciach teoretycznych oraz praktycznych jeżeli zgłoszą w deklaracji działkę do obsiania. W trakcie spotkania uczestnicy zapoznają się zasadami zakładania i utrzymania łąk kwietnych. Następnie podczas części praktycznej poznają techniki wysiewu roślin oraz zasady utrzymania. Na wysianym terenie zostaną postawione ekologiczne „hotele” dla owadów.

W ubiegłym roku w ramach projektu w 11 miastach założono ponad 32 tys. m2 łąk kwietnych.

Link: Ogłoszenie o naborze

Działalność Metropolii przyczyniła się do podniesienia jakości zadań publicznych – to jeden z wniosków zawartych w raporcie Najwyższej Izby Kontroli na temat funkcjonowania Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Cztery lata działalności GZM były tematem posiedzenia Sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, które odbyło się w środę (11 maja) w Warszawie.

Posiedzenie sejmowej komisji było poświęcone informacji na temat funkcjonowania Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii w latach 2017-2021. Oprócz wystąpienia przewodniczącego zarządu GZM Kazimierza Karolczaka, na posiedzeniu zaprezentowano także wnioski z raportu Najwyżej Izby Kontroli, które przedstawił Piotr Miklis, dyrektor katowickiej delegatury NIK.

– Działalność GZM przyczyniła się do podniesienia jakości zadań publicznych przejętych do realizacji przez jej jednostki organizacyjne w obszarze publicznego transportu zbiorowego: ustanowiono regularne linie autobusowe łączące miejscowości na terenie GZM z portem lotniczym w Pyrzowicach, przekształcono szereg połączeń autobusowych w linie metropolitalne tworzące szkielet sieci transportowej w aglomeracji. Wdrożono także działania zmierzające do dalszej integracji systemu publicznego transportu zbiorowego na terenie Metropolii po przejęciu (z dniem 1 stycznia 2019 r.) zadań wykonywanych w tym zakresie dotychczas przez trzy odrębne podmioty – referował Piotr Miklis.

Dyrektor NIK zauważył, że Metropolia sprawnie wydatkuje środki finansowe na realizację swoich zadań. Przytoczył przykład Zarządu Transportu Metropolitalnego, którego liczba pracowników jest o 30 proc. mniejsza od zatrudnienia u trzech wcześniejszych organizatorów transportu, którzy funkcjonowali przed utworzeniem GZM. Dodał, że w samym urzędzie metropolitalnym zatrudnienie wzrastało adekwatnie do powiększającego się wachlarza zadań, które Metropolia realizuje.

NIK pozytywnie oceniła działania związane z organizacją publicznego transportu zbiorowego, chwaląc wspomnianą wcześniej integrację organizatorów transportu, a także ujednolicenie taryfy biletowej czy wprowadzanie nowych połączeń metropolitalnych.

Kontrolerzy zwrócili uwagę na pewne nieprawidłowości, ale podkreślali, że mają one charakter wewnątrzorganizaycjny i nie mają wpływu na jakość świadczonych usług. Z uznaniem mówili również o tym, że po ich stwierdzeniu, Urząd Metropolitalny natychmiast podjął prace, aby je uregulować według przedstawionych zaleceń.

NIK w swoim raporcie zwrócił również m.in. uwagę, że ściągalność opłat, które zostały nałożone na pasażerów za jazdę na gapę były niewystarczające w porównaniu do kwoty tych zaległości. Uszczelnienie funkcjonowania tej części systemu i przeciwdziałanie nieuczciwym pasażerom, to jeden z tych obszarów, nad którym również bardzo mocno koncertuje się Zarząd Transportu Metropolitalnego. Niestety – pomimo różnego rodzaju działań, nie zawsze możliwe jest podnoszenie skuteczności w tym obszarze. Realnym i największym problemem jest to, że ok. 30 proc. osób, które otrzymają wezwanie do zapłaty za jazdę bez ważnego biletu w ZTM – nie posiadają żadnego adresu zamieszkania w bazie PESEL, co sprawia, że nie mogą zostać dopisane do Krajowego Rejestru Długów. Wpisanie do tego rejestru uniemożliwiłoby takim osobom wzięcie w przyszłości kredytów bankowych lub dokonywanie zakupów w systemie ratalnym.

Odnosząc się do danych: tylko w zeszłym roku łączna wartość ściągniętych należność za jazdę bez ważnego biletu wyniosła w ZTM prawie 8,5 mln zł i było to o ponad 2,3 mln zł więcej niż w roku 2020 roku. Nieuczciwi pasażerowie, którzy należności tych nie uregulowali, musieli się liczyć z tym, że ich sprawie zostanie nadany bieg administracyjny. W 2021 roku ZTM skierował ok. 23 tys. tego typu spraw do sądu (o 35 proc. więcej niż w 2020 roku), wszczęto prawie 18 tys. egzekucji komorniczych (o prawie 300 proc. więcej niż w roku 2020), a ponad 12 tys. osób otrzymało ostrzeżenie o zamiarze wpisanie do Krajowego Rejestru Długów.

Raport NIK: Utworzenie i funkcjonowanie Górnośląsko- Zagłębiowskiej Metropolii

Przewodniczący GZM Kazimierz Karolczak opowiedział o projektach realizowanych w latach 2017-2021, wspominając, że konurbacja śląsko-zagłębiowska od lat potrzebowała podmiotu, który mógłby realizować zadania na poziomie ponadlokalnym. Wspomniał przy tym o problemach i wyzwaniach, jakie stoją przed pierwszą metropolią w Polsce.

Zaznaczył, że w wielu miastach utworzono koleje aglomeracyjne, które usprawniają podróżowanie po ich obszarze. Tego typu kolei brakuje jednak w miejscu, w którym wydaje się ona najbardziej potrzebna, czyli w centralnej części woj. śląskiego. Z tego względu Metropolia podjęła się trudu budowy Kolei Metropolitalnej, która powinna funkcjonować już od wielu lat.

Spotkanie z posłami było także okazją do pochylenia się nad tematem ustawy o związku metropolitalnym oraz kompetencjom, jakie Metropolii w niej przypisano. Przewodniczący GZM wspomniał o wyzwaniu związanym z gospodarką odpadami. Opowiedział o staraniach Metropolii związanych z budową spalarni odpadów, co spotkało się z negatywną opinią nadzoru prawnego Wojewody Śląskiego, który uznał, że zgodnie z ustawą GZM nie posiada kompetencji do budowy takiego zakładu. Posłowie uczestniczący w posiedzeniu przyznali, że Metropolia wydaje się właściwym podmiotem do budowy spalarni i mogłaby przeprowadzić to zadanie sprawniej niż jednostki samorządu terytorialnego.

Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej zajmuje się sprawami organizacji i funkcjonowania struktur samorządu terytorialnego, zarządu mieniem komunalnym, gospodarki komunalnej, zagospodarowania przestrzennego oraz rozwoju regionów i społeczności lokalnych; do zakresu działania Komisji należy także rozpatrywanie założeń polityki regionalnej państwa.

Informacja na temat funkcjonowania GZM w latach 2017-2021

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia 2017-2021 – prezentacja

Realizowane przez firmę HUCZ Sp. z o.o. roboty związane z rewitalizacją ulicy Dworcowej przebiegają zgodnie z harmonogramem. W kwietniu wykonawca zakończył prace związane z budową wodociągu, kanału technologicznego z przyłączami, odwodnienia liniowego – montaż tzw. korytek na długości ok. 80 metrów, a także zabezpieczone zostały kable energetyczne oraz wykonano ścianę oporową od strony skweru na pl. Michała Wolskiego.

– Dzięki sprzyjającym warunkom atmosferycznym prace na ul. Dworcowej postępują zgodnie z planem. W maju główne prace będą prowadzone na odcinku ul. Dworcowej od ul. pl. Wolskiego do ul. Moniuszki, gdzie rozpocznie się już układanie nawierzchni – mówi Michał Bieda, zastępca prezydenta Bytomia.

W maju rozpoczną się prace z układaniem nowej nawierzchni

W maju wykonawca inwestycji będzie nadal realizował montaż odwodnienia linowego oraz roboty związane z zabezpieczeniem kabli energetycznych. Ponadto od pl. Michała Wolskiego firma HUCZ Sp. z o.o. rozpocznie układanie nawierzchni ulicy, wykona schody oraz pochylnię przy murze oporowym, a także będzie realizować pozostałe przyłącze do kanału technologicznego do budynków wspólnot mieszkaniowych.

Można nadal starać się o miejsca parkingowe

Przypominamy, że w trakcie realizacji inwestycji ul. Dworcowa jest częściowo wyłączona z ruchu samochodowego (z wyjątkiem pojazdów ratunkowych oraz – w określonych porach – obsługi wywozu odpadów komunalnych i samochodów zaopatrzenia). Dla mieszkańców przygotowane zostały dodatkowe miejsca parkingowe na sąsiednich ulicach i parkingach.

Zarządcy lub właściciele budynków przy ul. Dworcowej mogą wystąpić do Miejskiego Zarządu Dróg i Mostów o udostępnienie miejsc parkingowych dla mieszkańców i przedsiębiorców, którzy utracili możliwość parkowania pojazdów na terenie swoich posesji. Miejsca postojowe na parkingu Centrum Handlowego Agora są udostępnione nieodpłatnie na czas zamknięcia dojazdu do poszczególnych posesji przy ul. Dworcowej.

Szczegółowych informacji na temat miejsc parkingowych udziela Dział Strefy Płatnego Parkowania Miejskiego Zarządu Dróg i Mostów w Bytomiu przy ul. Smolenia 35, pokój nr 218 lub pod numerem telefonu: /32/ 39 69 753.

Warto dodać, że do tej pory Miejski Zarząd Dróg i Mostów w Bytomiu wydał 162 abonamenty, uprawniających do bezpłatnego postoju na parkingu wielopoziomowym CH Agora.

Źródło: UM Bytom

Na świecie trwają przygotowania do budowy trzeciego wymiaru miasta, czyli zagospodarowania przestrzeni do wysokości 120 metrów nad ziemią. Ma ona być miejscem dla nowych usług dronowych, które będą świadczone w sposób zorganizowany i bezpieczny. W tym celu Metropolia utworzyła Dronową Szkołę Prototypowania, do której zgłosiło się kilkudziesięciu urzędników z miast i gmin GZM. Pierwsze spotkanie szkoły odbyło się w czwartek, 28 kwietnia.

Rośnie świadomość zastosowania bezzałogowych statków powietrznych (BSP) do realizacji usług nad miastami. Coraz większa rola nowej technologii wymaga także wiedzy o niej. Dlatego w Metropolii powstała Dronowa Szkoła Prototypowania. W pierwszym spotkaniu udział wzięło ponad 40 uczestników.

– Samorządy borykają się dzisiaj z wieloma problemami, ale to nie znaczy, że muszą stać w miejscu i patrzeć, jak świat im ucieka – powiedział podczas inaugurującego spotkania Henryk Borczyk, wiceprzewodniczący zarządu GZM. – Widząc co się dzieje w świecie nowych technologii, projektowania miast, a w tym także technologii dronowych, nie możemy stać z boku i jedynie się przyglądać. Nowe usługi dronowe będą wymagały przyjaznego miasta oraz świadomych urzędników, którzy będą wiedzieli jak te usługi wprowadzać i koordynować u siebie. Obecność tak szerokiego grona uczestników na dzisiejszym spotkaniu to dowód na otwartość umysłów i chęć wprowadzania pozytywnych zmian – dodał.

Budowa „trzeciego wymiaru miasta” wpisuje się w europejską koncepcję U-Space. Przestrzeń, w której poruszać się będą drony na szerszą skalę, dotychczas była mało zagospodarowana, ale wkrótce może się to zmienić. Aktualnie trwają prace w grupach roboczych Komisji Europejskiej nad określeniem roli miast w zakresie organizowania i zarządzania swoją przestrzenią powietrzną. W związku z tym Metropolia prowadzi działania mające przygotować urzędy na nadchodzące zmiany.

– Dronowa Szkoła Prototypowania to pakiet najważniejszych informacji o obszarze BSP, z głównym naciskiem na aspekty prawne, zarówno krajowe jak i unijne – mówi Marcin Dziekański, kierownik projektu „Drony nad Metropolią”. – Najważniejszym elementem szkoły jest proces identyfikacji kluczowych elementów miasta, mających wpływ na działania w powietrzu, które zostaną poddane analizom pod względem ryzyk i posłużą do wytworzenia prototypu mapy w przestrzeni powietrznej dla lotów BSP, ze wskazaniem tzw. dronostrad, czyli korytarzy powietrznych – tłumaczy.

W ramach Szkoły powstanie pierwsza mapa wybranego obszaru w przestrzeni powietrznej, wyznaczająca testowo korytarze powietrzne z uwzględnieniem tego, co znajduje się na lądzie. Urzędnicy będą pracować pod okiem specjalistów z danych obszarów tematycznych. Zdobyta wiedza pozwoli im także na sprawniejsze poruszanie się w obszarze zamówień publicznych, dotyczących technologii dronowych. To również duży krok dla efektywniejszej realizacji działań przez GZM we wdrożeniu usługi „Zaawansowane loty bezzałogowych statków powietrznych na szeroką skalę” w ramach projektu „Usługi cyfrowe dla BSP” realizowanego przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej, Urząd Lotnictwa Cywilnego i Ministerstwo Infrastruktury w ramach funduszu Program Operacyjny Polska Cyfrowa.

Ponadto świadomość wykorzystania, budowania i ewentualnego zarządzania przestrzenią nad miastem, jest także szansą przyciągania nowych usług, inwestorów i budowania wizerunku miasta otwartego na zmieniające się technologie. Samorządy zyskają w swoich szeregach „ambasadorów wiedzy o BSP”, którzy mogą stanowić pierwszy kontakt dla osób i podmiotów chcących wdrażać profesjonalne usługi z wykorzystaniem dronów nad miastami.

Dronowa Szkoła Prototypowania realizowana jest pod patronatem Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Spotkania w ramach tej inicjatywy potrwają do czerwca.

To kolejna inicjatywa Metropolii w zakresie działań związanych z budowaniem świadomości i akceptacji społecznej dla technologii bezzałogowych. Przypomnijmy, że Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jest członkiem grupy roboczej pracującej nad Strategią Dronową 2.0 dla Komisji Europejskiej. Komisja szacuje, że kompleksowy ekosystem dla ruchu bezzałogowych statków powietrznych będzie gotowy do 2030 roku.