11 stycznia wchodzi w życie nowelizacja ustawy Prawo ochrony środowiska. Po zmianie przepisów każde miasto liczące co najmniej 20 tys. mieszkańców będzie zobowiązane do opracowania planu adaptacji do zmian klimatu (MPA). Dokumenty te stanowią fundament przygotowania miast na skutki zmian klimatycznych, takich jak ekstremalne zjawiska pogodowe, wzrost temperatury, powodzie czy susze. Przy okazji nowelizacja rozszerza również katalog zadań Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Wszystko po to, by nasze miasta, mimo co raz bardziej odczuwalnych zmian klimatycznych, pozostawały miejscem przyjaznym do życia. MPA to kluczowy dokument lokalnej polityki klimatycznej, przyjmowany przez rady miast, w którym określa się konkretne scenariusze działań w kluczowych obszarach takich jak zieleń miejska czy wykorzystanie wody deszczowej.

Nowelizacja przepisów obejmuje również aspekt klimatyczny w planowaniu urbanistycznym oraz strategicznym na różnych poziomach: wojewódzkim, metropolitalnym, ponadlokalnym i gminnym. Przepisy te wymagają od inwestorów dokładniejszej analizy wpływu planowanych inwestycji na środowisko, w tym uwzględnienia ryzyka klimatycznego i podatności inwestycji na zmiany klimatyczne.

W Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM), na 41 gmin wchodzących w jej skład, aż 20 posiada już opracowane MPA. Wśród tych gmin znajdują się zarówno duże miasta, takie jak Katowice, Gliwice czy Sosnowiec, jak i mniejsze miasta, które również uznały konieczność opracowania tego typu dokumentów za priorytet.

MPA, przyjmowane zgodnie z nowymi przepisami, to nie tylko wymóg formalny, ale przede wszystkim narzędzie umożliwiające świadome i strategiczne zarządzanie miastami w obliczu globalnych wyzwań klimatycznych. Dzięki temu mieszkańcy mogą liczyć na poprawę jakości życia i lepsze zabezpieczenie przed skutkami zmian klimatu w najbliższych latach.

Rozszerzony katalog zadań GZM  

Nowelizacją objęta została również ustawa regulująca działalność Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. W ustawie działanie na rzecz ochrony klimatu zostało zapisane wprost. W art. 12. Ustawy o związku metropolitalnym w województwie śląskim do katalogu zadań publicznych związku zostało ono określone jako prowadzenie działań na rzecz ochrony klimatu oraz adaptacji do zmian klimatu.

Wprowadzenie tego zapisu wprost do ustawy nie tylko podkreśla priorytetowy charakter działań klimatycznych, ale także umożliwia GZM realizację szerokiego spektrum inicjatyw mających na celu ochronę środowiska naturalnego i zwiększenie odporności regionu na skutki zmian klimatycznych.

Dofinansowanie zostanie przeznaczone na zakup autobusów elektrycznych oraz budowę kolejnych odcinków velostrad.

W ramach projektu „Zrównoważona, inteligentna mobilność – kluczem do transformacji regionu – Etap 1”  Górnośląsko- Zagłębiowska Metropolia zakupi 8 nowych autobusów o napędzie elektrycznym oraz 4 ładowarki plug-in, które zostaną przekazane do PKM Świerklaniec. Pieniądze te zostaną też wykorzystane na budowę odcinków velostrad nr 6 Katowice – Mysłowice (4,383 km) oraz nr 3 Tychy – Katowice (3,073 km) wraz z infrastrukturą towarzyszącą.

Wartość projektu wynosi ponad 72 miliony złotych, z czego dofinansowanie z programu regionalnego Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027 (Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji) to prawie 56,5 miliona. Końcowy termin realizacji projektu to marzec 2027 roku.

Celem projektu jest łagodzenie skutków transformacji poprzez poprawę mobilności mieszkańców GZM. Rozwój infrastruktury transportu ekologicznego i wysokiej jakości zeroemisyjnego transportu publicznego przyczyni się do zwiększenia dostępności mieszkańców gmin obciążonych procesem transformacji regionu do lokalnych rynków pracy.

Kolejne zakupy autobusów

Ograniczenie emisji transportowych, rozwój nowoczesnej mobilności to jedne z najważniejszych priorytetów GZM. Przypomnijmy, w tym roku do końca listopada na drogi Metropolii ma wyjechać 8 autobusów napędzanych wodorem. Zostały one zakupione w ramach projektu HYDROGEN GZM finansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

To jednak nie wszystko. GZM prowadzi właśnie przetarg na zakup 31 elektrycznych autobusów i uruchomienie 20 ładowarek, które w pierwszej połowie 2026 r. trafią do PKM Gliwice, Katowice, Sosnowiec i Świerklaniec.

W planach na pierwszy kwartał tego roku jest też ogłoszenie postępowania na zakup kolejnych 42 sztuk autobusów elektrycznych wraz z infrastrukturą ładowania w ramach realizacji projektu HYDROGEN GZM oraz Zielony Transport GZM edycja II, również dofinansowanych ze środków unijnych.

6 stycznia 2025 roku rozpocznie się największa w Polsce kampania pomiarowa zanieczyszczeń generowanych przez transport drogowy na terenie miast należących do Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Raport z badań zaprezentowany zostanie w maju tego roku. W czternastu miejscowościach na słupkach przystankowych pojawią się tzw. samplery, rejestrujące stężenie dwutlenku azotu. Akcję organizuje Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia wraz ze Stowarzyszeniem Alarm Smogowy.

– Obok indywidualnych kotłów niespełniających żadnych norm emisyjnych, to właśnie transport samochodowy jest największym źródłem zanieczyszczenia powietrza na obszarze GZM. Chcemy poprawiać jakość życia naszych mieszkańców, obecnych jak i przyszłych. Czyste powietrze jest jednym z elementów, na które zwraca się szczególną uwagę przy wyborze miejsca zamieszkania – mówi Igor Śmietański, wiceprzewodniczący zarządu GZM.

Katowice, Sosnowiec, Gliwice, Zabrze, Bytom, Ruda Śląska, Dąbrowa Górnicza, Chorzów, Mysłowice, Siemianowice Śląskie, Tarnowskie Góry, Piekary Śląskie, Świętochłowice i Czeladź. W tych czternastu miejscowościach na słupkach przystankowych należących do ZTM pojawią się tzw. samplery, rejestrujące stężenie dwutlenku azotu, a więc zanieczyszczenia powietrza, za które w największym stopniu odpowiadają silniki spalinowe. Wybór lokalizacji nastąpił po konsultacji z przedstawicielami gmin, a usługa fizycznego zawieszenia i zdjęcia próbników została zlecona spółce Serwis GZM.

Raport pokaże czym oddychamy

Aż siedemset punktów pomiarowych w 14 miastach aglomeracji pokaże czym oddychają jej mieszkańcy. Czujniki będą mierzyć zanieczyszczenie przez cały miesiąc. Dodatkowo czujniki zostaną zainstalowane w pobliżu stacji państwowego monitoringu jakości powietrza, mierzących poziom stężenia NO₂ w powietrzu w pięciu lokalizacjach: Zabrzu, Dąbrowie Górniczej, Sosnowcu oraz dwa miejsca w Katowicach. Prowadzone będą także badania porównawcze na terenach parkowych oddalonych od drogowych ciągów komunikacyjnych.

Po zakończeniu pomiarów opublikowany zostanie raport podsumowujący, który pokaże najmocniej zanieczyszczone miejsca w aglomeracji oraz przeprowadzona zostanie kampania informacyjna wśród mieszkańców na terenie GZM. Raport z badań zaprezentowany zostanie w maju 2025 roku. Partnerem merytorycznym kampanii jest Stowarzyszenie Alarm Smogowy.

Szkodliwy wpływ dwutlenku azotu

Według pomiarów prowadzonych przez GIOŚ w latach 2018-2020 w Katowicach odnotowano przekroczenia dopuszczalnych poziomów stężeń NO₂, wynoszących średniorocznie 40 µg/m³. Podobna sytuacja wystąpiła również w Krakowie, Warszawie i Wrocławiu. Zgodnie z najnowszymi wytycznymi WHO z 2021 r. rekomendowane średnioroczne poziomy stężenia dwutlenku azotu nie powinny przekraczać 10 µg/m³.

Dwutlenek azotu jest szkodliwym gazem wytwarzanym podczas spalania paliw w silnikach spalinowych, największą jego emisją charakteryzują się starsze samochody z silnikami Diesla. Dwutlenek azotu działa drażniąco na spojówki oraz śluzówki nosa i gardła, podrażnia układ oddechowy, może wywołać duszności, kłucie w klatce piersiowej, przyczynić się do skrócenia oddechu i zwiększyć podatność na infekcje dróg oddechowych – szczególnie w przypadku dzieci i osób z obniżoną odpornością. Istnieją podstawy naukowe by przypisać oddychaniu podwyższonymi stężeniami dwutlenku azotu wpływ na rozwój poważnych schorzeń, takich jak astma oskrzelowa, przewlekła obturacyjna choroba płuc, choroby układu sercowo-naczyniowego oraz nowotwory, w szczególności płuc i piersi.

Górnośląsko – Zagłębiowska Metropolia ogłasza postępowanie na zaprojektowanie oraz wykonanie robót budowlanych służących realizacji 63 przedsięwzięć niskoemisyjnych na terenie gmin: Katowice, Tychy, Gierałtowice, Mysłowice oraz Bytom w ramach projektu „STOP SMOG w GZM – poprawa jakości powietrza na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii” Przedsięwzięcia zlokalizowane są na terenie 5 z 11 gmin biorących udział w projekcie.

Oferty można składać w terminie od 18 grudnia 2024 do 9 stycznia 2025. Termin realizacji zamówienia przewidziano na 150 dni.

Przedsięwzięcie jest realizowane w ramach projektu „STOP SMOG w GZM – poprawa jakości powietrza na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii” współfinansowane ze środków NFOŚiGW, Metropolii oraz gmin biorących udział w projekcie. Program Stop Smog jest wsparciem dla właścicieli domów jednorodzinnych, którzy mają zbyt niskie dochody, by dokonać zmian w nieefektywnym i zagrażającym środowisku systemie ogrzewania. Projekt przewiduje też wsparcie dla budynków jednorodzinnych komunalnych.

Postępowanie zostało opublikowane pod linkiem: https://gzm.ezamawiajacy.pl/pn/GZM/demand/notice/public/152363/details

W przyszłym roku wydatki GZM mają wynieść prawie 2,6 mld zł. Najwięcej środków zostanie przeznaczonych na organizację transportu zbiorowego. Budżet na 2025 rok został przyjęty podczas sesji Zgromadzenia Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii w środę, 18 grudnia.

Dochody w przyszłorocznym budżecie GZM zaplanowano na poziomie prawie 2,573 mld zł.  Podstawowym elementem w tej strukturze jest ustawowy dochód własny, w którym największą część stanowi udział w podatku dochodowym od osób fizycznych zamieszkujących obszar GZM, który obecnie wynosi 0,49 proc. od dochodów podatników. Według prognoz do budżetu Metropolii ma z tego tytułu wpłynąć ok. 614,8 mln zł.

Po stronie dochodów w budżecie Metropolii uwzględniona jest również m.in. wysokość składki zmiennej, czyli środków wpłacanych przez gminy na realizację zadań związanych z obsługą komunikacji miejskiej. Wpływy z tego tytułu mają wynieść ok. 1,17 mld zł. Powiększą je również szacowane wpływy z tytułu świadczenia usług przewozowych, w tym m.in. ze sprzedaży biletów, które prognozowane są na poziomie ok. 268 mln zł.

W budżecie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na 2025 rok zaplanowano deficyt budżetowy w wysokości ok. 2,17 mln zł. Jest to różnica pomiędzy planowanymi dochodami oraz wydatkami. Deficyt ten planuje się sfinansować w pełnej wysokości z przychodów zaplanowanych jako środki pochodzące z nadwyżki budżetowej z lat ubiegłych.

Zgromadzenie przyjęło także Wieloletnią Prognozę Finansową na lata 2025-2035. Jej podstawowym założeniem jest realne ujęcie strony dochodów, jak i wydatków Metropolii we wszystkich latach objętych prognozą. Zawiera ona 74 zadania na łączną kwotę ok. 20 mld zł.

Najwięcej GZM wyda na transport

Planowane wydatki z budżetu mają wynieść ok. 2,575 mld zł. Największą pozycją w wydatkach Metropolii są koszty związane z funkcjonowaniem komunikacji miejskiej. W przyszłym roku wyniosą one ok. 1,97 mld zł.

Wydatki bieżące są przede wszystkim związane z organizacją komunikacji pasażerskiej. To m.in. przewozy autobusowe, tramwajowe i trolejbusowe oraz linie metropolitalne. Pieniądze z budżetu będą przeznaczone także na utrzymanie infrastruktury przystankowej, obsługę i rozwój systemów obsługujących komunikację pasażerską, a także integrację pasażerską oraz system taryfowo-biletowy.

Wydatki na transport publiczny obejmą również kwotę 29 mln zł, które Metropolia przekaże Województwu Śląskiemu na sfinansowanie kursów pociągów na swoim obszarze, m.in. w relacjach Katowice-Gliwice, Tychy Lodowisko-Katowice, Gliwice-Dąbrowa Górnicza oraz Bytom-Gliwice.

Kolej Plus i wkład własny

W przyszłorocznym budżecie zaplanowano także ponad 36,9 mln zł na sfinansowanie części wkładu własnego dla inwestycji kolejowych, zgłoszonych w ramach rządowego Programu Kolej+. Z sześciu projektów z udziałem Metropolii zakwalifikowanych do realizacji, w pięciu podpisano umowy z wykonawcami dokumentacji projektowej.

W przypadku projektu mającego na celu utworzenie alternatywnego połączenia aglomeracyjnego Gliwice – Ruda Kochłowice – Katowice zawarto umowę na wykonanie dokumentacji projektowej i prac budowlanych.

Przypomnijmy, że Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jest partnerem we wszystkich tych projektach oraz zapewnia ponad 352 mln zł na sfinansowanie wkładu własnego do realizowanych inwestycji.

Velostardy i Metrorower

W 2025 roku planowane jest udzielenie pomocy finansowej gminom w formie dotacji celowej na kolejne etapy realizacji Metropolitalnej Sieci Tras Rowerowych, a więc budowę velostrad. Wydatki związane z przygotowaniem i budową velotrad zaplanowane na 2025 rok to prawie 50 mln zł.

Środki te pozwolą gminom zarówno na wykup nieruchomości, jak i na zamówienie dokumentacji projektowej oraz sfinansowanie robót budowlanych. W 2025 roku planowana jest kontynuacja realizacji velostrady nr 6 z Katowic do Mysłowic oraz prace nad velostradami nr 3 na terenie Tychów, nr 4 w Świętochłowicach, nr 1 w Katowicach oraz nr 7 na terenie Sosnowca, Czeladzi, Będzina i Dąbrowy Górniczej.

Jeżeli chodzi o zadania programu Metropolitalnej Sieci Tras Rowerowych realizowane bezpośrednio na zamówienie GZM, prowadzone będą prace nad przygotowaniem koncepcji technicznej velostrady nr 3 od Katowic do Tychów, które mają się zakończyć w II połowie 2025 r. Ponadto planowane jest ogłoszenie postępowań na opracowanie koncepcji dla velostrady nr 2 z Katowic do Piekar Śląskich oraz dla velostrady nr 4 z Katowic do Gliwic.

Od sierpnia ub. roku w 31 gminach GZM działa Metrorower, największy w Polsce system miejskich wypożyczalni rowerów. W ramach systemu dostępnych jest 7 tysięcy rowerów. Jego utrzymanie w przyszłym roku kosztować będzie ok. 47 mln zł.

Pozostałe wydatki

W budżecie na 2025 r. zarezerwowano 201 mln zł na wsparcie projektów inwestycyjnych realizowanych przez gminy członkowskie GZM w ramach Funduszu Odporności.

Zarezerwowano również środki na realizację projektów związanych z zakupem 8 autobusów napędzanych wodorem. Te nowoczesne pojazdy pasażerskie mają pojawić się na drogach GZM do końca listopada 2025 roku. Wartość zamówienia wynosi 31,8 mln zł.

Uchwała budżetowa

Do 1 marca na ulicach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii dostępnych będzie ok. 3500 rowerów, a więc połowa tego, co mieszkańcy GZM mają do dyspozycji w sezonie letnim. W 2024 r. użytkownicy wypożyczyli rowery dokładnie 1 006 989 razy, pokonując łączny dystans ponad 3,74 mln kilometrów i spędzając w siodełku ponad 27 mln minut.

Najwięcej wypożyczeń w ramach metropolii odnotowanych zostało w Katowicach, Gliwicach, Chorzowie i Sosnowcu, jednak we wszystkich z 31 gmin uczestniczących w projekcie odnotowanych zostały setki wypożyczeń, partycypujące w sukcesie pierwszego sezonu rowerowego w GZM.

– Pierwszy sezon funkcjonowania systemu podsumowujemy z dużą satysfakcją – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM. – W zaledwie kilka miesięcy Metrorower stał się ważnym elementem naszej mobilności. Jest  on dla nas czymś więcej niż tylko narzędziem ułatwiającym przemieszczanie się, tworzymy go również myślą o środowisku i przyjaznej przestrzeni miejskiej. Pierwszy milion wypożyczeń pokazuje, że użytkownicy Metroroweru chętnie z niego korzystają – dodaje.

System, z którego skorzystało już ponad 145  tys. zarejestrowanych użytkowników, został uruchomiony w lutym 2024 roku. Jest to największy w Polsce i trzeci w Europie system miejskich wypożyczalni rowerów. Jako jedyny w Polsce jest w pełni zintegrowany z systemem transportu publicznego, działającego pod marką Transport GZM. Każdy posiadacz biletu średnio- i długookresowego może korzystać z rowerów przez godzinę dziennie bez dodatkowych opłat, z czego skorzystało ponad 10 proc. użytkowników.

Średni czas jednego przejazdu w tym roku wyniósł 28 minut, a średnia długość przejechanego dystansu wyniosła 3,9 kilometra. To oraz fakt, że największa popularnością cieszą się stacje wypożyczania zlokalizowane przy dworcach kolejowych i centrach przesiadkowych pokazuje, że  mieszkańcy GZM częściej używają Metroroweru do celów transportowych, a nie rekreacyjnych, zwłaszcza do pokonania tzw. pierwszej i ostatniej mili.

Czas na sezon zimowy

Wraz z zakończeniem letniego sezonu rowerowego z ulic większości polskich miast znikają rowery publiczne. Metrorower będzie jednak nadal dostępny również zimą. Do dyspozycji użytkowników na ulicach zostaje ponad 3500 rowerów. Tylko w dniach 1-16 grudnia jednoślady systemu Metrorower zostały wypożyczone ponad 16 tys. razy.

– Całoroczny charakter Metroroweru to odpowiedź na potrzeby mieszkańców i dynamicznie zmieniające się nawyki komunikacyjne. Praktykowaliśmy takie podejście m.in. we Wrocławiu, jednym z naszych flagowych projektów. W okresie grudzień-styczeń system wykręcał średnio kilkadziesiąt tysięcy wypożyczeń i podobny potencjał widzimy w GZM. To dowód na to, że miejski rower publiczny już stał się stałym elementem życia w polskich miastach – podkreśla Tomasz Wojtkiewicz, Prezes Zarządu Grupy Nextbike. –  Analizując dane widzimy, że Metrorower już jest jednym z czołowych europejskich systemów. Tylko w ciągu jednego roku system znalazł się w pierwszej 20. Najpopularniejszych systemów Nextbike w Europie. System ponadto zdobył wyróżnienie w kategorii Mobility Award podczas prestiżowego Smart City Expo World Congress w Barcelonie. To jedno z najważniejszych wydarzeń poświęconych innowacjom i rozwiązaniom smart w miastach i to wyraźnie podkreśla rangę sukcesu śląsko-zagłębiowskiego systemu – dodaje.

Jak wynika z ankiety Nextbike, Metrorower nie jest tylko sposobem na spędzanie wolnego czasu – zaledwie 1 na 3 ankietowanych deklaruje wykorzystywanie go wyłącznie do rekreacji. Ponad 58% użytkowników używa roweru w codziennych podróżach, takich jak dojazdy do pracy lub szkoły, do węzłów komunikacyjnych czy lokalnych sklepów i usług. Metrorower nie tylko wspiera codzienną mobilność, ale także uzupełnia infrastrukturę transportową Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, wprowadzając rower jako kluczowy środek transportu miejskiego, dostępny przez cały rok.

„Życia nigdy dość” – to tytuł wyjątkowej książki fotograficznej Arkadiusza Goli, który fotografią dokumentalną zajmuje się od 35 lat. Tekst do książki napisał laureat nagrody Nike Zbigniew Rokita. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia otrzymała tytułu Partnera wydawnictwa, jak również wystawy przedstawiającej historie osób, które otrzymały nowe życie dzięki transplantacji. 

Arkadiusz Gola to jeden z najbardziej znanych śląskich fotografów, którego prace są silnie związane z regionem. Zajmuje się fotografią dokumentalną, szczególnie interesują go miejsca związane z przemysłem ciężkim. Zdobył nagrody w konkursach, m.in. Polskiej Fotografii Prasowej, BZ WBK Pressfoto, Newsreportaż, pierwsze miejsce w konkursie fotograficznym firmy „Bayer” Ekologia w obiektywie 2003, nagrody w konkursie Śląskiej Fotografii Prasowej, Grand Press Photo. Zdobył tytuł dziennikarza roku Dziennika Zachodniego 2003. W 2010 roku otrzymał nagrodę Prezydenta Miasta Zabrze w Dziedzinie Kultury. Stypendysta Marszałka Województwa Śląskiego w dziedzinie kultury. W 2017 roku odznaczony odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” Jego zdjęcia znajdują się w zbiorach Muzeum Śląskiego, Muzeum Historii Katowic, Muzeum Miejskiego w Zabrzu, Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, Muzeum Miejskiego w Zabrzu, Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, Muzeum Umeni w Ołomuńcu. Jest członkiem ZPAF-u (Związku Polskich Artystów Fotografików). Ambasador Fujifilm. Autor książki „Poziom na dwa łamy. Śląska fotografia prasowa w „Trybunie Robotniczej” i „Dzienniku Zachodnim”. 1960-1989″ oraz albumów „Ludzie z węgla”, „Nie muszę wracać…”, „Stany graniczne”, „Ogrodowa 1″, „Nieznany dworzec”, „Królestwo niebieskie”, „Drogi”. Wystawy w kraju i za granicą (Czechy, Francja, Niemcy, Belgia, Słowacja). Mieszka w Zabrzu. Najnowszy projekt Arkadiusza Goli to realizacja wydawnictwa oraz wystawy pt. „Życia nigdy dość”.

Wersja elektroniczna książki Arkadiusza Goli i Zbigniewa Rokity „Życia nigdy dość” dostępna jest TUTAJ.

Tematyka projektu jest związana z obszarem Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Obszar GZM obfituje w miejsca sprzyjające rozwojowi nowych technologii oraz ich adaptacji w biznesie, branży usług medycznych i codziennym życiu. Badania, prowadzone przez jednostki akademickie działające na terenie GZM (m.in. Śląski Uniwersytet Medyczny), mają potencjał międzynarodowy. To na terenie GZM dokonano pierwszego w Polsce udanego przeszczepu serca, co miało dla medycyny przełomowy charakter. Obszar GZM cechuje dobrze rozwinięty sektor badawczo – rozwojowy (80 jednostek B+R), w tym liczące się ośrodki badań medycznych, zwłaszcza w zakresie chirurgii transplantacyjnej. Projekt został objęty m.in. patronatem Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach oraz Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii im. Prof. Zbigniewa Religii.

Wystawa „Życia nigdy dość” będzie prezentowana w Katowicach w 2025 roku.

Osiem autobusów wodorowych zostanie dostarczonych jesienią przyszłego roku do Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Wartość zamówienia wynosi 31,8 mln zł.

– Decyzja o wdrożeniu pilotażowego projektu obejmującego zakup ośmiu autobusów wodorowych wynika wprost z naszej strategii rozwoju, której jednym z elementów jest wspieranie ograniczania emisji transportowych – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM.

– Za technologią wodorową przemawia zerowa emisja zanieczyszczeń oraz możliwość pokonywania znacznych dystansów przy minimalnych czasach tankowania. Projekt ten stanowi dla nas szansę na praktyczną weryfikację potencjału autobusów wodorowych w warunkach miejskich i zdobycie cennych doświadczeń w zakresie ich integracji z istniejącą infrastrukturą transportową – dodaje Karolczak.

Pojazdy wyprodukuje spółka PAK-PCE Polski Autobus Wodorowy. W ramach zamówienia do GZM trafi łącznie osiem pojazdów – 5 sztuk do dyspozycji Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej w Tychach oraz 3 sztuki do Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej w Katowicach. Będą to 12-metrowe autobusy o wysokim standardzie wyposażenia, każdy zdolny pomieścić min. 85 pasażerów, z czego co najmniej 25 na miejscach siedzących.

Wykonawca ma czas na realizację zamówienia do 29 listopada 2025 roku.

Autobus wodorowy tak naprawdę jest autobusem elektrycznym, posiadającym swoją własną „mini-elektrownię”. Wytwarza prąd na bieżąco z zatankowanego wodoru przy użyciu ogniwa paliwowego. Fizycznie wodór ze zbiornika łączy się z tlenem pobranym z powietrza i wytwarzana jest energia zasilająca silnik elektryczny. Nie ma żadnego procesu spalania. Autobus emituje z rury wydechowej jedynie destylowaną parę wodną. Czas tankowania autobusu wodorowego wynosi ok.15 minut, co pozwala na przejechanie co najmniej 450 km.

Wartość zamówienia wynosi 31 847 484,72 zł brutto. Zakup autobusów wodorowych realizowany jest w ramach większego projektu HYDROGEN GZM finansowanego z programu priorytetowego NFOŚiGW „Ochrona atmosfery Zielony transport publiczny (Faza I)”, na który GZM uzyskała wsparcie w 2021 roku. Dofinansowanie na cały zakres projektu sięga blisko 90 proc. kosztów kwalifikowanych.

Mysłowice otrzymały około 2 mln zł wsparcia z budżetu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na nabycie prawa użytkowania wieczystego działek zarządcy dawnych kolei piaskowych, przez które będzie przebiegać velostrada nr 9 łącząca to miasto z Jaworznem i Sosnowcem.

Pieniądze mają być przeznaczone na uregulowanie użytkowania wieczystego działek o łącznej powierzchni ok. 200 tys. m2 na przebiegu miejskiego odcinka velostrady. Pozwoli to na rozpoczęcie fazy projektowej i budowy inwestycji na odcinku w granicach miasta. W granicach Mysłowic velostrada nr 9 będzie liczyła w całości ok. 6 km.

Velostrada nr 9 jest jedną z 9 planowanych szybkich dróg rowerowych w Metropolii o łącznej długości ok. 120 km. Cały jej przebieg na terenie Mysłowic planowany jest po linii kolejowej nr KP401, aż do rzeki Przemszy, na granicy Mysłowic oraz Jaworzna. Zadanie rozpoczyna się od ul. Mikołowskiej w Mysłowicach, w miejscu południowego przyczółku wiaduktu kolejowego dawnej linii kolei piaskowej. W tym miejscu droga rowerowa łączy się z planowaną velostradą nr 6 relacji Katowice – Mysłowice. Następnie trasa biegnie wzdłuż strefy przemysłowej oraz ogródków działkowych, śladem nieczynnej linii kolejowej w kierunku wiaduktu zlokalizowanego w ciągu ul. Obrzeżnej Zachodniej. Istniejące wiadukty drogowe w ciągu ul. Obrzeżnej Zachodniej umożliwiają przejście velostrady pod jezdniami. Na odcinku około 520 m przebieg jest równoległy do ul. Stadionowej i w dalszej kolejności od południa mija park Słupna oraz Centralne Muzeum Pożarnictwa. Trasa łagodnie zakręca ze wschodu na południe, w stronę autostrady A4, do dzielnicy Mysłowice – Brzęczkowice. W następnej kolejności przebiega pod autostradą A4, liniami kolejowymi nr 138 oraz 180, drogą wojewódzką (DW) 934, ponownie pod autostradą A4 i trasą ekspresową S1. Velostrada nr 9 na terenie Mysłowic kończy się na południowym brzegu Przemszy, na granicy Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii z Jaworznem. Dalej trasa po śladzie dawnej kolejki piaskowej ma przechodzić przez Jaworzno, by zakończyć swój bieg rejonie centrum handlowego oraz węzła drogowego i przesiadkowego „Sosnowiec Jęzor”.

Przyznana podczas ostatniego Zgromadzenia GZM w dniu 20 listopada b.r. dotacja jest druga transzą wsparcia dla miasta. W październiku ub.r. Mysłowice otrzymały ponad 62 tys. zł z budżetu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na nabycie prawa użytkowania wieczystego działek zlokalizowanych na styku dawnej linii kolei, tzw. Południowej Magistrali Piaskowej, z ul. Mikołowską, przy granicy Mysłowic z Katowicami dla Velostrady nr 6, która połączy to miasto z Katowicami.

Przydatne linki: 

Uchwała Zgromadzenia GZM

Velostrada między Brynowem i Giszowcem z drugą transzą wsparcia – Metropolia GZM

Velostrada do Mysłowic. Dotacja dla miasta na uregulowanie spraw gruntowych – Metropolia GZM

Prezydenci, burmistrzowie i urzędnicy podpisali deklarację na rzecz współpracy i wdrażania niezbędnych przekształceń, które wpłyną na rozwój europejskich obszarów metropolitalnych. Jednym z sygnatariuszy dokumentu, który podpisano w czwartek (21 listopada), jest Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Wydarzenie odbyło się podczas 9. szczytu European Metropolitan Authorities w Amsterdamie.

– Metropolia to myślenie i działanie poza granicami pojedynczych gmin, tak osiąga się spójność metropolitalną – mówiła Elisenda Alamany, wiceprzewodnicząca ds. relacji międzynarodowych i metropolii cyfrowej Obszaru Metropolitalnego Barcelony.

– Wiele wyzwań, takich jak mieszkalnictwo, transport, gospodarka zasobami wodnymi czy zarządzanie odpadami, można skuteczniej podejmować w skali metropolitalnej. Wzywamy instytucje europejskie do uznania znaczenia wymiaru metropolitalnego oraz do uwzględnienia go w projektowaniu i wdrażaniu europejskich strategii, polityk i przyznawania finansowania – dodała przedstawicielka Obszaru Metropolitalnego Barcelony, który zainicjował szczyt EMA w 2015 roku.

Z kolei tegoroczny szczyt European Metropolitan Authorities odbył się w Regionie Metropolitalnym Amsterdamu (MRA).

– Z przedstawicielami europejskich regionów metropolitalnych łączą nas liczne wyzwania, szanse i ambicje dotyczące poprawy dobrostanu naszych mieszkańców – zaznaczył Hein Van Der Loo, przewodniczący zgromadzenia ogólnego Regionu Metropolitalnego Amsterdamu i burmistrz Almere.

– Choć wydarzenia za naszymi granicami często wydają się odległe, coraz bardziej wpływają na codzienne życie obywateli. W tym roku, gdy Zaanstad obchodzi 50-lecie swojego istnienia, mamy wyjątkową okazję do nauki z przeszłości i spojrzenia w przyszłość z wizją wspólnego dobra – dodał burmistrz Almere.

Podpisaną w czwartek deklarację zatytułowano „Metropolitalne perspektywy dobrobytu. Równoważenie społeczeństwa, gospodarki i ekologii”. W dokumencie wyszczególniono 10 obszarów współpracy:

• strategiczna koordynacja z instytucjami UE;
• przystępne cenowo i zrównoważone budownictwo mieszkaniowe;
• przyspieszenie transformacji energetycznej;
• czysty przemysł i zdrowsze środowisko życia;
• zwiększanie produktywności poprzez innowacje, uczenie się przez całe życie i sprawiedliwość społeczna;
• zwiększanie skali i priorytetowe traktowanie gospodarki o obiegu zamkniętym;
• zrównoważona mobilność;
• bezpieczeństwo żywnościowe i odnowa przyrody;
• cyfryzacja jako kluczowy czynnik konkurencyjności i włączenia społecznego;
• woda jako warunek pierwotny jakości życia w mieście.

Pełny dokument: Deklaracja polityczna regionu metropolitalnego – EMA

Sieć European Metropolitan Authorities (EMA) od dziewięciu lat jest platformą dialogu politycznego pomiędzy obszarami metropolitalnymi, miastami, instytucjami europejskimi i rządami krajowymi. Obecnie zrzesza 58 metropolii z 21 krajów.

Przedstawiciele EMA spotykają się co roku. Dwa lata temu forum odbyło się w Katowicach, podczas Światowego Szczytu Miejskiego WUF11. W przyszłym roku gospodarzem wydarzenia ponownie będzie Obszar Metropolitalny Barcelony.