Zgromadzenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii jednogłośnie udzieliło Zarządowi absolutorium za wykonanie budżetu za rok 2019.

W ubiegłym roku wydatki wyniosły ok. 950,2 mln zł, a dochody 1,1 mld zł. Najwięcej pieniędzy przeznaczono na organizację transportu miejskiego – ok. 864 mln zł.

Od 1 stycznia 2019 roku zadania trzech dotychczasowych organizatorów transportu (KZK GOP, MZK Tychy i MZKP Tarnowskie Góry) zostały przejęte przez jeden podmiot, czyli Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię, która następnie przekazała je do realizacji swojej jednostce – Zarządowi Transportu Metropolitalnego. Powstanie ZTM było bardzo istotne z punktu widzenia organizacyjnego. W ten sposób łatwiej jest budować spójną i jednolitą ofertę oraz zarządzać komunikacją miejską w całej Metropolii.

W ramach organizacji i integracji transportu miejskiego, pod koniec czerwca 2019 roku, Metropolia GZM uruchomiła Metrobilet. Pozwala on na korzystanie z komunikacji miejskiej Zarządu Transportu Metropolitalnego oraz pociągów Kolei Śląskich na podstawie wspólnego biletu.  

Rozpoczęto także prace nad projektem nowej siatki połączeń, tzw. Metrolinii. Zgodnie z założeniami projektu 18 przyspieszonych linii autobusowych ma skrócić czas dojazdu do najważniejszych ośrodków w Metropolii. Powstanie też system nowych połączeń dowożących pasażerów do miejsc przesiadkowych, gdzie będą zatrzymywać się autobusy Metrolinii.

W ubiegłym roku Metropolia dofinansowała na kwotę 1,2 mln zł uruchomienie 15 dodatkowych połączeń kolejowych, tak aby zwiększyć ich częstotliwość na podstawowych, najbardziej obciążonych ruchem, ciągach kolejowych w obszarze GZM. Był to pierwszy krok w ramach realizacji podstawowego wariantu Kolei Metropolitalnej.

Pod koniec 2019 roku rozpoczął się proces przejmowania przez GZM infrastruktury przystankowej. Podpisano porozumienia z czterema pierwszymi gminami: Sławkowem, Świerklańcem, Tychami i Sośnicowicami.

Ponadto w 2019 roku trwały prace nad zmianami w taryfie przewozu osób i bagażu w komunikacji zbiorowej organizowanej przez ZTM. Nowa taryfa weszła w życie w marcu 2020 roku.

Rok 2019 przebiegał pod znakiem inwestycji rowerowych. Do najważniejszych działań można zaliczyć utworzenie zintegrowanego systemu wypożyczalni rowerów miejskich. Pozwala on na oddawanie wypożyczonego sprzętu w innych miastach.  W ubiegłym roku system liczył 7 miast. Metropolia jest odpowiedzialna za finansowanie relokacji rowerów.

Pod koniec ubiegłego roku Metropolia GZM ogłosiła przetarg na budowę Velostrady – szybkiej trasy rowerowej, która ma połączyć Katowice z miastami Zagłębia Dąbrowskiego.

W 2019 GZM realizowała Metropolitalny Fundusz Solidarności. To mechanizm wspierania gmin, służący wyrównywaniu między nimi różnic rozwojowych. W 2019 roku na wsparcie realizacji 106 projektów wydano ok. 60,3 mln zł.

W 2019 roku dochody Metropolii GZM wyniosły ok. 1,1 mld zł. Największą część – ok. 459 mln zł stanowiła część zmienna składki rocznej. Część stała składki rocznej wyniosła ok. 37 mln zł. Wpływy z usług przewozowych wyniosły ok. 226 mln zł. W ubiegłym roku do budżetu Metropolii trafiło ok. 376 mln zł. Ta kwota pochodzi z 5-procentowego udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podczas Sesji Zgromadzenia Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii przedstawiciele gmin członkowskich podjęli uchwałę w sprawie złożenia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach na rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody w sprawie utworzenia spółki GZM- Czysta Energia.

GZM- Czysta Energia to spółka celowa, którą chce powołać Metropolia. Jej głównym zadaniem jest przygotowanie i realizacja inwestycji związanej z budową i uruchomieniem instalacji termicznego przetwarzania odpadów komunalnych. Spółka ma w całości należeć do samorządów, by zapewnić stabilność cen za przetworzenie dostarczanych odpadów.

26 maja br. Zgromadzenie GZM podjęło uchwałę w sprawie jej powołania. Została ona uchylona 1 lipca przez Wojewodę Śląskiego. Według argumentacji Nadzoru Prawnego Wojewody, Metropolia nie może samodzielnie powołać tej spółki, ponieważ do ustawy, na podstawie której działa, nie jest wpisane wprost, że jej zadaniem jest „przygotowanie procesu inwestycyjnego zmierzającego do budowy i uruchomienia instalacji termicznego przekształcania odpadów”, a zagospodarowanie odpadów komunalnych jest zadaniem własnym gmin.

Metropolia ma odmienne zdanie. W wyjaśnieniu dla Wojewody argumentuje, że została powołana, aby realizować zadania ponadlokalne, które w pewnym stopniu wpisują się w zadania gminne, niemniej jednak mają wymiar metropolitalny.

– Wszakże wolą ustawodawcy było wyposażenie związku metropolitalnego w na tyle szeroki zakres zadań określonych w art. 12 ust. 1 u.z.m.ś., aby nie ograniczać sfery jego działań do konieczności poszukiwania konkretnych zadań metropolitalnych w ustawach szczególnych, które miałyby determinować w ocenie Wojewody Śląskiego czy dane zadanie wpisuje się w zakres zadań własnych GZM” – możemy przeczytać w wyjaśnieniu.

Zobacz także:

AKTUALIZACJA: Uchwała o spółce GZM-Czysta Energia została uchylona. Stanowisko Metropolii

Przetwarzanie odpadów komunalnych. Powstanie spółka celowa, by zapewnić gwarancję cen

Zarząd Transportu Metropolitalnego zapewni komunikację miejską pasażerom, których linie autobusowe i tramwajowe pokryją się 5 i 6 sierpnia z trasą wyścigu Tour de Pologne. Organizator transportu z wyprzedzeniem publikuje najważniejsze informacje i zachęca, aby zapoznać się z nimi przed wyjściem na przystanek. Z utrudnieniami muszą liczyć się m.in. mieszkańcy Katowic, Sosnowca, Chorzowa, Zabrza i Dąbrowy Górniczej. Modyfikacje rozkładów jazdy obejmą prawie 200 linii autobusowych i tramwajowych. 

• W związku z Tour de Pologne mieszkańcy Metropolii muszą liczyć się z licznymi zmianami w komunikacji miejskiej. 
• ZTM na dwa dni trwania wyścigu (5 i 6 sierpnia) wprowadzi specjalne rozkłady jazdy na ponad 170 liniach autobusowych i prawie 20 tramwajowych w większości gmin Metropolii. 
• ZTM z wyprzedzeniem publikuje na stronie internetowej informacje o zaplanowanych zmianach w komunikacji miejskiej. Podróż warto zaplanować przed wyjściem z domu. 

W tym roku dwa etapy najważniejszego kolarskiego wyścigu w Polsce odbędą się w miastach Metropolii 5 i 6 sierpnia. Pierwszy z nich rozpocznie się w Chorzowie i zakończy w Katowicach, a na trasie kolarzy znajdą się jeszcze m.in. Piekary Śląskie, Dąbrowa Górnicza, Ogrodzieniec, Sosnowiec oraz Siemianowice Śląskie. Drugi etap obejmie trasę od Opola do Zabrza. – To głównie mieszkańcy tych miast będą musieli się liczyć z utrudnieniami. Jako organizatorowi transportu zależy nam, aby, mimo skali wydarzenia, komunikacja miejska pozostała jak najbardziej przyjazna. Dlatego zespół ekspertów z ZTM wprowadza zmiany na ponad 170 liniach autobusowych i prawie 20 tramwajowych – wskazuje rzecznik prasowy ZTM Michał Wawrzaszek. – W tym roku utrudnienia niestety mogą być nieco bardziej uciążliwe, gdyż obydwa etapy wyścigu będą rozgrywały się w Metropolii w dni robocze. Dlatego tym bardziej zachęcamy do planowania podróży z wyprzedzeniem – wskazuje Wawrzaszek. 

Pracownicy ZTM odpowiedzialni za układanie rozkładów jazdy w taki sposób planują organizację ruchu, aby niedogodności były jak najmniejsze. – Niektóre połączenia będą zawieszane. W przypadku innych będą zmieniane albo skracane trasy. Skala wydarzenia jest bowiem bardzo duża. Niemniej jednak, wsłuchując się w głos mieszkańców, w porównaniu do zeszłego roku zmiany w większym stopniu polegają na kierowaniu pojazdów trasami objazdowymi – wskazuje Wawrzaszek. Ponadto w Katowicach udogodnieniem będą dodatkowe połączenia tramwajowe pomiędzy przystankami Zawodzie Zajezdnia – Zawodzie Paderewskiego, Katowice Damrota – Katowice Plac Wolności i Katowice Stadion AWF – Brynów Huberta. Będą to kolejno linie nr 41, 45 i 46, które na co dzień nie kursują. W Chorzowie z kolei pasażerowie będą musieli liczyć się z tym, że służby odpowiedzialne za kierowanie ruchem będą czasowo wstrzymywać przejazdy tramwajów. – Wszyscy powinniśmy w tych dniach uzbroić się w cierpliwość – dodaje Wawrzaszek. 

ZTM dbając o komfort pasażerów, już zamieścił na swojej stronie internetowej pierwsze rozkłady jazdy oraz informacje o zmianach w funkcjonowaniu komunikacji miejskiej w czasie Tour de Pologne. Pozostałe wiadomości będą systematycznie udostępniane, m.in. po jutrzejszym spotkaniu organizowanym w Urzędzie Miasta Katowice. Organizator transportu podkreśla, że czas zamknięcia poszczególnych dróg jest zależny od służb drogowych i organizatora wyścigu kolarskiego. Należy się zatem liczyć z tym, że mogą zostać wprowadzone także wcześniej nieprzewidziane zmiany, skutkujące np. opóźnieniami. – Wszyscy musimy się dostosować do sytuacji i decyzji organizatorów imprezy. Musimy mieć świadomość, że w tym czasie, kiedy ulice zostaną zamknięte, komunikacja miejska będzie funkcjonować w zmienionej formie. Wiele dróg będzie zamykanych wczesnym rankiem, a otwieranych późnym wieczorem i nie jest to tożsame z czasem przejazdu kolarzy. Dobrym przykładem może być centralne rondo Katowic im. J. Ziętka, które będzie dla naszych autobusów nieprzejezdne na dużo przed kolarską rywalizacją i otworzy się na długo po tym, jak je sportowcy opuszczą – wskazuje Wawrzaszek. 

Źródło: Zarząd Transportu Metropolitalnego

Pandemia koronawirusa, z którą w tym roku mierzy się cały świat, związana jest z ograniczeniami i restrykcjami, które mają bezpośredni wpływ na gospodarkę. Dlatego też Departament Strategii i Polityki Przestrzennej Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii postanowił monitorować sytuację na rynku pracy w miastach i gminach GZM. Dane te są publikowane i aktualizowane na portalu InfoGZM (KLIKNIJ). Od czasu uruchomienia portalu, baza zgromadzonych na nim informacji została znacznie poszerzona oraz pojawiły się nowe funkcjonalności. Sukcesywnie będziemy przedstawiać kolejne tematy zamieszczane na portalu dotyczące m.in. rewitalizacji czy mobilności pracowników.

Dane dot. rynku pracy prezentowane są na poziomie powiatów, ponieważ Wojewódzki Urząd Pracy oraz Główny Urząd Statystyczny właśnie w ten sposób zbierają i gromadzą informacje. Dane są aktualizowane co miesiąc. Pozwala nam to zaobserwować, jak kształtuje się sytuacja w naszych miastach oraz porównać ją z sytuacją na poziomie województwa oraz całego kraju.

LINK: RYNEK PRACY – POWIATY

Pierwsze skutki koronawirusa na rynku pracy w Metropolii uwidoczniły się w kwietniu. W marcu sytuacja była w miarę stabilna i porównywalna z poprzednimi miesiącami. Natomiast w kwietniu i maju we wszystkich powiatach odnotowany został wzrost liczby osób, które rejestrowały się w urzędach pracy. 

Przyrost liczby bezrobotnych spadł o połowę w porównaniu do kwietnia

Największy wzrost widoczny jest w Siemianowicach Śląskich, Bytomiu oraz Świętochłowicach, gdzie stopa bezrobocia w maju wzrosła o ok. 1,5 punktu procentowego w stosunku do danych z marca. 

Natomiast najmniejsze wzrosty odnotowano w Katowicach, Gliwicach oraz Rudzie Śląskiej, gdzie nie przekroczyły one 0,5 punktu procentowego.

Dla porównania: na poziomie kraju wzrost ten wyniósł 0,6 punktu procentowego, a województwa – 0,7. 

– W tej chwili jeszcze trudno określić czy sytuacja na rynku pracy stabilizuje się, niemniej pojawiają się już powoli pierwsze pozytywne sygnały. Jednym z nich jest to, że więcej osób wyrejestrowuje się z urzędów pracy właśnie dzięki temu, że znalazły zatrudnienie – zwraca uwagę Andrzej Kolat, dyrektor Departamentu Strategii i Polityki Przestrzennej.

– Drugim takim pozytywnym sygnałem jest fakt, że w 18 na 19 analizowanych powiatów w czerwcu o połowę spadł przyrost liczby osób bezrobotnych w porównaniu do dwóch poprzednich miesięcy. W maju liczba osób bezrobotnych wzrosła o ponad 3,2, tys. w porównaniu do kwietnia, natomiast przyrost ten w czerwcu był o połowę mniejszy i wyniósł ponad 1,6 tys. Jedynym wyjątkiem jest powiat gliwicki, gdzie w czerwcu zarejestrowało się więcej osób niż w maju. W czerwcu było 95 osób, natomiast w maju 63 – dodaje. 

Metropolia w liczbach i na mapach. To portal Info GZM

Portal InfoGZM to narzędzie gromadzenia, udostępniania i wizualizacji danych publicznych dla GZM i jej gmin członkowskich, które daje możliwość prowadzenia wszechstronnych analiz, trendów i procesów. Służy również do badań porównawczych całej Metropolii i poszczególnych gmin. W jednym miejscu zgromadzone są różnego typu informacje, m.in. w zakresie danych demograficznych, gospodarczych, budżetowych, środowiskowych czy przestrzennych. Zbierane i opracowywane dane prezentowane są m.in. za pomocą: map, kartogramów, wykresów, raportów i infografik.

InfoGZM zawiera także wykaz materiałów sporządzanych dla GZM i na temat GZM, a także opracowania własne, jak np. interaktywne mapy dotyczące przepływów ludności związanych z zatrudnieniem, mapowe zbiorcze zestawienie kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin GZM (na bazie 41 obowiązujących studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego), czy też informacje na temat programów rewitalizacji.

Głównym źródłem danych, które prezentowane są na InfoGZM jest Główny Urząd Statystyczny, ale wykorzystywane są również informacje z innych źródeł, jak np.: gminne biuletyny informacji publicznej, Regionalna Izba Obrachunkowa, Ministerstwo Finansów i budżety gmin, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Państwowy Instytut Geologiczny.

Interaktywne mapy, analizy i statystyki. Poznaj lepiej Metropolię

Podstawowe informacje o Metropolii i gminach GZM zebrane zostały w zakładce InfoMapa. Można tam znaleźć dane dot. populacji, powierzchni, włodarzy, a także odnośniki do stron www oraz BIP każdej gminy członkowskiej. Zakładka Analizy to zbiór map, raportów oraz opracowań autorsko przygotowanych przez Departament Strategii i Polityki Przestrzennej GZM, na temat konkretnych kwestii tematycznych, pozwalających na monitorowanie sytuacji i rozwoju GZM.  Z kolei w zakładce Publikacje umieszone zostały opracowania przygotowane dla GZM, rankingi oraz inne materiały i przydatne linki.

Wyjątkowa sytuacja, którą stanowi epidemia COVID-19, przyczyniła się do utworzenia podstrony, gdzie umieszczono zbiór informacji i zaleceń dotyczących nadzwyczajnych warunków oraz statystyki zachorowań w GZM, które są codziennie monitorowane i aktualizowane.

Najszersza baza informacji o gminach GZM znajduje się w zakładce Statystki. Zostało tam zebranych ponad 200 zbiorów danych w pięciu grupach tematycznych: demografia, finanse, gospodarka, infrastruktura, środowisko. Dane dotyczą m.in. takich zagadnień jak: migracje, budżety gmin, bilanse skonsolidowane, podmioty gospodarcze według liczby zatrudnionych i profilu działalności, drogi rowerowe czy tereny zieleni.

Już pod koniec lipca Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego oraz Komenda Wojewódzka Policji w Katowicach będą częściej przeprowadzać badania o charakterze prewencyjnym. To odpowiedź na inicjatywę Zarządu Transportu Metropolitalnego.

W historii ZTM nie odnotowano przypadku jazdy pod wpływem narkotyków. Jednak po głośnych wypadkach w kraju, organizator transportu miejskiego w Metropolii postanowił podjąć dodatkowe działania prewencyjne.

– Nasze służby sprawdzają m.in. czystość, oznakowanie i wyposażenie taboru, sprawność kasowników czy też fakt opóźnień i przyspieszeń. Kwestią związaną z bezpieczeństwem, którą możemy w ograniczonym stopniu kontrolować pozostaje jakość pracy kierującego. W tym zakresie w 2019 r. odnotowaliśmy 103 nieprawidłowości, a tylko w pierwszym półroczu tego roku już 106. Nasze działania to jednak za mało. Stąd intensyfikacja współpracy z Wojewódzkim Inspektoratem Transportu Drogowego oraz Policją. Cieszy nas fakt, że przewoźnicy podzielają ten punkt widzenia i chętnie wezmą udział w prewencyjnych kontrolach- tłumaczy ZTM

Uprawnionymi do przeprowadzania badań na obecność narkotyków i trzeźwość kierowców oraz kontroli stanu technicznego pojazdów są funkcjonariusze Policji oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Transportu Drogowego.

– Zależy nam na tym, aby zapewnić pasażerom, przewoźnikom i służbom odpowiedzialnym za zapewnienie bezpieczeństwa maksimum pewności, że wszystko odbywa się zgodnie z przepisami, a kierowcy są w dobrym stanie psychofizycznym, nie są pod wpływem żadnych środków i spełniają wszystkie wymagania. Prewencja ma tutaj kluczowe znaczenie. Działanie profilaktyczne jest lepsze niż leczenie skutków. Kierowcy będą zatem kontrolowani przy wyjeździe, bądź też wtedy, kiedy się zmieniają. To wszystko po to, aby korzystający z transportu publicznego czuli się bezpieczni, dzięki temu, że są przewożeni przez profesjonalnych przewoźników i odpowiedzialnych kierowców- tłumaczy ZTM.

Źródło: ZTM

Międzynarodowa wymiana wiedzy i doświadczeń, a także wsparcie miast w przechodzeniu na gospodarkę opartą o nowoczesne technologie ekologiczne, energetyczne i cyfrowe. To główne cele europejskiego programu 100 Intelligent Cities Challenge. Do programu zakwalifikowały się dwa miasta z Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii: Bytom i Gliwice.

– Sytuacja naszego miasta po raz kolejny została dostrzeżona przez Unię Europejską – mówi Michał Bieda, zastępca prezydenta Bytomia.

– Tym razem w ramach konkursu Wyzwanie Inteligentnych Miast (ICC) Bytom otrzyma wsparcie ekspertów z miast Unii Europejskiej, którzy pomogą nam w opracowaniu projektów w obszarach, w jakich nasze miasto musi się rozwijać w przyszłości. Ma to szczególne znaczenie dla przygotowań do Sprawiedliwej Transformacji w kolejnej perspektywie Unii Europejskiej – dodaje wiceprezydent Bieda.

Bytom wskazał cztery najważniejsze cele, jakie chce realizować podczas programu: przekształcenie przemysłu na czystą i ekologiczną produkcję; „zielone” budownictwo i zarządzanie miastem; zwiększenie skali rozwiązań w zakresie energii odnawialnej i efektywności energetycznej; innowacyjną edukację i szkolenie w celu podnoszenia kwalifikacji i przekwalifikowania.

Również Gliwice dostrzegają korzyści wynikające z udziału w ICC.

– Udział w programie postrzegamy jako szansę rozwojową dla miasta. Szansę na zdobycie nowej wiedzy, doświadczeń, implementację nowych rozwiązań – komentuje Mariusz Śpiewok, zastępca prezydenta Gliwic.

Miasto skoncentruje się na następujących obszarach: gospodarce odpadami i gospodarce o obiegu zamkniętym; odporności na zmiany klimatu i zarządzania kryzysowego; rozwijaniu i wspieraniu start-upów, MŚP i ekonomii społecznej; wzmacnianiu partycypacji społecznej oraz komunikacji z mieszkańcami.

W pierwszych dwóch obszarach Gliwice będą chciały wykorzystać technologie bezzałogowych statków powietrznych i w tym celu będą współpracować z Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią. W obszarze skoncentrowanym na przystosowaniu miasta do zmian klimatu, bezzałogowe statki powietrzne znajdą wiele możliwości zastosowań: począwszy od sprawdzonej już możliwości identyfikacji zawartości i stężenia substancji emitowanych przez kominy gospodarstw domowych, po monitoring poziomu wód, stan koryt rzek.

Drugim ze wskazanych celów jest efektywne zarządzanie odpadami – tutaj pojawia się możliwość wykorzystania dronów do monitoringu powstawania nielegalnych wysypisk śmieci, a także poprawy bezpieczeństwa nad wysypiskiem komunalnym poprzez monitoring terenu, na który wchodzą sporadycznie osoby nieuprawnione.

– W programie ICC uczestniczymy w partnerstwie z Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią oraz Parkiem Naukowo-Technologicznym „Technopark Gliwice”. Liczymy na wykorzystanie potencjału naszych partnerów oraz obopólne korzyści. Technopark Gliwice jako jeden z liderów wsparcia przedsiębiorczości w naszym mieście wydał nam się naturalnym partnerem w ramach tego przedsięwzięcia. Udział GZM w programie poniekąd również okazał się oczywisty. Jesteśmy członkiem Metropolii zrzeszającej 41 miast naszego regionu, która sama realizuje wiele ciekawych projektów, jak np. Centralnoeuropejski Demonstrator Dronów. To potencjał, który warto wykorzystać – zaznacza wiceprezydent Śpiewok.

Dzięki udziałowi w ICC Bytom i Gliwice mają szansę stać się atrakcyjnymi miastami dla biznesu oraz inwestycji środowiskowych. Udział w ICC umożliwia nie tylko skorzystanie z pomocy ekspertów w obszarach, w których dane miasto chce się w przyszłości rozwijać, ale również nawiązanie współpracy między państwami, uczestnictwo w szkoleniach, a także korzystanie z wprowadzonych już rozwiązań w innych krajach.

Warto dodać, że oprócz Bytomia i Gliwic do projektu zakwalifikowały się także trzy inne polskie miasta: Białystok, Gdańsk i Poznań. Udział w inicjatywie potrwa około dwóch lat i przez ten czas samorządy będą mogły czerpać z wiedzy tzw. miast-mentorów. Tymi miastami są: Aarhus (Dania), Amsterdam (Niderlandy), Antwerpia (Belgia), Barcelona (Hiszpania), Espoo (Finlandia), Hamburg (Niemcy), Nicea (Francja) oraz Rijeka (Chorwacja).

Każde z miast członkowskich Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, które zdecydowało się na udział w programie, uzyskało list poparcia ze strony władz GZM.

Mobilność mieszkańców dużych miast to nie tylko kwestie związane z transportem, ale także stylem życia. Mając to na uwadze, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia zaprasza studentów do współpracy w najważniejszym przedsięwzięciu dotyczącym zrównoważonej mobilności w GZM. Badaczem może zostać każdy, komu leży na sercu poprawa nawyków mobilnościowych mieszkańców Metropolii. Zgłoszenia będą przyjmowane do 27 lipca 2020 r.

Metropolia poszukuje nowatorskich rozwiązań prowadzących do zmniejszenia udziału indywidualnego transportu samochodowego oraz zwiększenia efektywności energetycznej codziennych podróży. W tym celu opracowuje Plan zrównoważonego rozwoju mobilności (ang. SUMP – Sustainable Urban Mobility Plan). Dokument powstaje we współpracy z ekspertami z zakresu urbanistyki, transportu, ekonomii i socjologii. Teraz do tego grona mogą dołączyć studenci z Metropolii.

– Osoby, które dołączą do projektu badawczego, będą miały możliwość aktywnego udziału w badaniach nad mobilnością indywidualną mieszkańców GZM – mówi Marcin Domański, kierownik projektu Mobilna Metropolia w GZM.

– Badania terenowe realizowane będą w ramach Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu (16-22 września) w miastach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Poprzez uczestnictwo w najważniejszym przedsięwzięciu dotyczącym zrównoważonej mobilności w GZM, osoby zaangażowane w projekt zostaną wyposażone w wiedzę merytoryczną i narzędzia badawcze, a  także uzyskają potwierdzenie zrealizowanych praktyk. Udział w projekcie ma charakter nieodpłatny – dodaje.

Prace nad Planem zrównoważonej mobilności od początku opierają się na dialogu z mieszkańcami oraz osobami odpowiedzialnymi za mobilność w gminach. Jednym z jego efektów będzie rozwój koncepcji mobilności jako Usługi (ang. MaaS – Mobility as a Service), która łączy efektywne wykorzystanie różnych środków transportu – od hulajnóg i rowerów, po transport zbiorowy.

U podstaw działań Metropolii leży przekonanie, że zrównoważona mobilność to nie tylko transport sensu stricto, ale także sfery życia społecznego, takie jak korzystanie z usług i dóbr, styl życia określonych wspólnot czy sposoby spędzania wolnego czasu. Opracowanie i wdrożenie efektywnego planu zrównoważonej mobilności wpłynie na poprawę warunków życia wszystkich mieszkańców GZM.

Jak się zgłosić do udziału w projekcie? Wystarczy napisać maila z informacją o chęci uczestniczenia w badaniach. Metropolia zaprosi osoby zainteresowane na zdalne spotkanie ze wszystkimi uczestnikami, na którym przybliży szczegóły. Wiadomości należy kierować na adres: mobilnosc@metropoliagzm.pl. Osoby, które są zainteresowane, ale jeszcze się wahają, również uzyskają pod tym adresem odpowiedzi na wszelkie nurtujące pytania. Zgłoszenia będą przyjmowane do 27 lipca 2020 r.

Ile rowerów i jakiego rodzaju, jaki model biznesowy będzie najbardziej korzystny i ile wypożyczalni powinno stworzyć system Roweru Metropolitalnego. Na te pytania odpowiedź poznamy za cztery miesiące. Tej jesieni ma być gotowa koncepcja jednego z największych w Europie systemu wypożyczania rowerów, nad którym pracuje Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Proces wyłonienia wykonawcy, który dokument ten ma przygotować, z powodów niezależnych od Metropolii, trwał od ponad roku. Po unieważnieniu pierwszego przetargu, odwołaniu w drugim i przedłużającymi się procedurami spowodowanymi epidemią koronawirusa, właśnie udało się podpisać umowę na jej opracowanie.

– Mamy nadzieję, że limit pecha został już wyczerpany – żartują Paweł Krzyżak, zastępca dyrektora Departamentu Projektów i Inwestycji i Marcin Dworak, metropolitalny oficer rowerowy.

Rower Metropolitalny ma być siecią wypożyczalni rowerów, w której będą obowiązywać jednolite zasady na terenie całego GZM.

– Dzięki uruchomieniu Roweru Metropolitalnego chcemy, żeby mieszkańcy uzyskali szeroki dostęp do zdrowego i ekologicznego środka transportu. W ten sposób chcemy również zachęcić do zmiany nawyków mobilnościowych, udowadniając wszystkim, że rower w mieście to znacznie efektywniejszy środek transportu na krótkie i średnie dystanse niż indywidualny samochód – mówi Marcin Dworak.

– Wstępnie planowaliśmy, że Rower Metropolitalny będzie w pełni elektryczny. Jednak obserwując to, co stało się w innych polskich miastach, wydaje się, że musimy zweryfikować te wstępne zamierzenia, aby system mógł w pełni zaspokoić potrzeby użytkowników i działał sprawnie. Dlatego koncepcja będzie zawierać wiele różnych wariantów jego funkcjonowania, łącznie m.in. z modelem mieszanym, czyli określoną liczbą rowerów tradycyjnych i tych ze wspomaganiem. Niemniej teraz, uzbrojeni w dużą dozę cierpliwości, czekamy na przygotowanie koncepcji wraz z rekomendowanym wariantem – tłumaczy Paweł Krzyżak.

Ostatnie miesiące dla rowerów publicznych rzeczywiście łatwe nie były. W październiku ubiegłego roku zawieszony został Rower Mevo, utworzony przez Obszar Metropolitalny Gdańsk- Gdynia – Sopot. Powodem były problemy wykonawcy z tym, aby zagwarantować sprawne dostarczanie naładowanych baterii oraz kolejnej transzy jednośladów. Pomorze pracuje teraz nad nowym rozwiązaniem, aby wypożyczalnie reaktywować i aby rowery znów były do dyspozycji mieszkańców. Problemy ujawniły się też w Krakowie, gdzie operator wypowiedział umowę miastu na dalszą obsługę systemu. Całości nie ułatwiła również epidemia koronawirusa i wprowadzony przez rząd zakaz korzystania z rowerów miejskich – obostrzenie to zostało zniesione na początku maja. Niedługo później największy operator rowerów miejskich w Polsce, firma Nextbike, złożyła wniosek o restrukturyzację zadłużenia. Jak tłumaczono – powodem było zagrożenie niewypłacalności, którego efektem była właśnie epidemia.

Ucząc się na tych doświadczeniach, Metropolia chce, aby koncepcja z największą precyzją przeanalizowała różne, dostępne możliwości oraz oszacowała koszty ich wdrożenia. 

– Przygotowanie koncepcji rozpoczniemy od analizy lokalnych uwarunkowań, takich jak rozmieszczenie miejsc pracy, nauki i rekreacji, stanowiących główne generatory ruchu ludności czy warunki geograficzne i klimatyczne obszaru – mówi Anna Drozdowska, kierownik projektu w spółce DS Consulting, która w konsorcjum z firmą A2P2 przetarg na opracowanie koncepcji wygrała. Prace zespołu będą wspierać eksperci z Instytutu Rozwoju Miast oraz firmy Trako.

– Projekt systemu Roweru Metropolitalnego zostanie ustalony pod kątem możliwości integracji z innymi systemami transportu publicznego funkcjonującymi i projektowanymi w obrębie Metropolii. System ma jak najlepiej odpowiadać potrzebom obszaru i jego mieszkańców. Wykorzystamy doświadczenia innych polskich i europejskich samorządów, w których funkcjonują systemy roweru miejskiego. Przeprowadzimy wstępne konsultacje z potencjalnymi operatorami i dostawcami usług, co pozwoli na dopasowanie projektowanego systemu do aktualnych warunków rynkowych i szybko zmieniających się rozwiązań technologicznych. Kluczowe będą także wielowariantowe analizy finansowe, uwzględniające koszty i przychody związane zarówno z wdrożeniem, jak i utrzymaniem systemu rowerowego. Rozważymy różne formuły biznesowo-organizacyjne realizacji projektu, w tym w szczególności model współpracy z partnerem prywatnym w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Wierzymy, iż dobre przygotowanie koncepcji systemu istotnie ograniczy potencjalne ryzyka związane z jego wprowadzeniem i działaniem. Planowany system ma być nie tylko efektywny ekonomicznie, ale przede wszystkim atrakcyjny, funkcjonalny i komfortowy w użytkowaniu dla mieszkańców Metropolii – wymienia.

Koncepcja Roweru Metropolitalnego według pierwotnych założeń miała być gotowa w zeszłym roku. Niestety, ze względu na procedury przetargowe, cały proces wydłużył się do teraz. Do pierwszego przetargu, ogłoszonego w kwietniu 2019 roku, zgłosiło się trzech wykonawców. Dwóch z nich zostało wykluczonych ze względu na przedstawienie rażąco niskiej ceny oraz przedstawienie informacji, które mogły wprowadzić w błąd zamawiającego i mogły mieć wpływ na wyniki postępowania. Decyzja ta została zaskarżona do Krajowej Izby Odwoławczej, a posiedzenie w tej sprawie odbyło się w sierpniu 2019 roku. KIO przyznała rację Metropolii, a ta przygotowywała się do podpisania umowy ze zwycięską firmą. Jednak podczas dopełniania ostatnich formalności, okazało się, że i trzeci wykonawca nie spełnia wszystkich wymogów, by umowę z nim podpisać. Przetarg został unieważniony w listopadzie.

Drugie postępowanie zostało ogłoszone w grudniu, a termin składania ofert upływał w połowie stycznia tego roku. Zgłosiło się do niego siedmiu oferentów. Dwóch z nich zostało odrzuconych, ponieważ nie spełniali formalnych wymagań. Pozostałe pięć ofert zostało poddane ocenie. W połowie marca komisja przetargowa wskazała zwycięzcę tego postępowania, jednak i tym razem decyzję tę zaskarżono do KIO. Ze względu na pandemię koronawirusa cały proces przedłużył się, a rozprawa odbyła się dopiero w czerwcu. Izba ponownie przyznała rację Metropolii. Po uprawomocnieniu decyzji, można było w końcu podpisać umowę z wyłonionym wykonawcą.

Górnośląsko- Zagłębiowska Metropolia szuka oszczędności w kosztach dystrybucji energii elektrycznej oraz gazu dla gmin. Przy współpracy z 29 partnerami rozpoczyna się realizacja projektu „Racjonalizacja kosztów dystrybucji energii elektrycznej oraz gazu dla gmin członkowskich GZM”. Porozumienie w tej sprawie podpisane.

– Jest to bezpośrednia kontynuacja działań związanych z Grupami Zakupowymi Energii Elektrycznej oraz Gazu na lata 2020-2021- tłumaczy Karolina Mucha-Kuś, dyrektor Departamentu Projektów i Inwestycji Metropolii GZM.

– Agregując i analizując dane podczas tych projektów, zauważyliśmy potencjalne możliwości optymalizacji kosztów dystrybucji energii elektrycznej i gazu ponoszonych przez gminy – dodaje.

Projekt zakłada identyfikację możliwych oszczędności dla gmin oraz drogi do ich osiągnięcia w zakresie kosztów dystrybucji energii elektrycznej i gazu, poprzez między innymi dobór optymalnej grupy taryfowej odpowiedniej do napięcia przyłączenia i struktury zużycia energii oraz gazu wraz z ustaleniem prawidłowej mocy umownej. Dodatkową korzyścią będzie zwiększenie świadomości energetycznej wśród gmin uczestniczących w projekcie. Każda z nich otrzyma specjalne raporty dotyczące sposobów obniżenia kosztów dystrybucji energii elektrycznej i gazu. Wyniki analiz poznamy pod koniec bieżącego roku.

W projekcie uczestniczy 29 Gmin Metropolii: Będzin, Bieruń, Bobrowniki, Bytom, Chorzów, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Gierałtowice, Imielin, Katowice, Knurów, Lędziny, Łaziska Górne, Mysłowice, Piekary Śląskie, Psary, Pyskowice, Ruda Śląska, Rudziniec, Siemianowice Śląskie, Siewierz, Sławków, Sosnowiec, Sośnicowice, Świętochłowice, Tychy, Wojkowice, Wyry, Zabrze.

Przypomnijmy, że Metropolia GZM utworzyła największe Grupy Zakupowe w Polsce: Gazu oraz Energii Elektrycznej na lata 2020-2021.

Grupę zakupową energii tworzy 113 zamawiających z Metropolii oraz spoza jej granic.

Przetarg dotyczący wspólnego zakupu prądu został rozstrzygnięty w październiku i wygrała go spółka Tauron Sprzedaż GZE sp. z o. o. Wartość umowy to 398,1 mln zł i dostawa ok. 976 GWh. 

W skład grupy zakupowej gazu wchodzi 25 gmin. Łącznie, w ciągu dwóch lat trwania umowy od 2020 do 2021 roku  dostarczy 225 gigawatogodzin (GWh) gazu o wartości 38,3 mln zł.

Zarząd Transportu Metropolitalnego analizuje sieć przystanków komunikacji miejskiej. Prace prowadzone są na niespotykaną dotąd skalę. Wprowadzony zostanie bardziej funkcjonalny i estetyczny standard na terenie 56 gmin.

• Przystanki komunikacji miejskiej zostaną przeprojektowane. Docelowo w całej Metropolii będą wyglądać podobnie.
• Projekt realizowany jest we współpracy z doktorantami i studentami Politechniki Śląskiej, którzy stworzyli specjalną aplikację do tego badania.
• Docelowe przystanki będą funkcjonalne, estetyczne oraz uwzględnią potrzeby osób z niepełnosprawnościami.

Jak wskazują przedstawiciele metropolitalnego organizatora transportu, inwentaryzacja infrastruktury jest konieczna, ponieważ ZTM przejął obsługę stanowisk przystankowych aż po trzech poprzednich podmiotach odpowiedzialnych za komunikację miejską w regionie, tj. po KZK GOP, MZK Tychy oraz MZKP Tarnowskie Góry. Każdy z nich miał inne standardy w zakresie infrastruktury przystankowej – od składowych przystanków, przez wygląd ich poszczególnych elementów, po dostępne możliwości w zakresie komunikacji z pasażerem. – Naszym celem jest najpierw zewidencjonowanie, a następnie unifikacja infrastruktury przystankowej. Przychodząc na przystanek, każdy będzie wiedział, czego się spodziewać i gdzie szukać informacji. Nowe przystanki stanowią także ważny element budowania rozpoznawalności ZTM – podkreśla dyrektor ZTM Małgorzata Gutowska. – W tej chwili jesteśmy na półmetku inwentaryzacji. Zadanie to realizujemy na niespotykaną w Polsce skalę. Przypomnę, że obsługujemy prawie 7000 przystanków na obszarze 2500 km². To również stanowi o wyjątkowości ZTM. Pod tym względem jesteśmy bowiem największym organizatorem transportu w kraju – dodaje Gutowska.

ZTM zaprosił do badania doktorantów i studentów z Wydziału Transportu i Inżynierii Lotniczej Politechniki Śląskiej z kierunku transport ze specjalności inżynieria ruchu. Uczelnia wesprze organizatora komunikacji miejskiej w zakresie bardzo szczegółowej inwentaryzacji infrastruktury przystankowej. Dla przyspieszenia i zwiększenia efektywności działań studenci wykorzystują specjalną aplikację mobilną. – Dzięki niej możliwe jest nie tylko sprawne zebranie w jednym miejscu wszystkich danych, uzupełnienie informacji o dokumentację zdjęciową, ale również, bezpośrednio po zakończeniu prac przy danym stanowisku, zapisanie danych w systemie oraz naniesienie przystanków na mapę – mówi Michał Kuliński z Wydziału Infrastruktury Komunikacyjnej.

Celem ZTM jest także opracowanie systemu identyfikacji wizualnej infrastruktury przystankowej i automatów biletowych. Zewnętrzny podmiot przeprowadzi analizę całego obszaru ZTM w zakresie rodzajów słupków przystankowych, wiat, elementów informacji wizualnej w pojazdach, automatów biletowych, graficznych form prezentacji rozkładów jazdy oraz elementów graficznych umieszczanych na przystankach. W dalszej kolejności zbadane zostaną dostępne na rynku graficzne i technologiczne rozwiązania w zakresie infrastruktury przystankowej. – Chcemy komunikację miejską uczynić jak najbardziej dostępną, dlatego prace nad nowymi przystankami będą konsultowane m.in. z osobami z niepełnosprawnościami – dodaje dyrektor Małgorzata Gutowska. Do projektu zostały już zaproszone osoby niewidome z fundacji Ważni Ludzie. – To dla nas duże wyróżnienie. Jako fundacja działająca na rzecz upowszechniania wiedzy o funkcjonowaniu osób niewidomych, cieszymy się, że nasz głos będzie brany pod uwagę. W wyniku dotychczasowej współpracy z ZTM wynikły same korzyści. Liczę, że w jej nowej odsłonie ponownie zyska każda ze stron oraz wszyscy pasażerowie – mówi Alicja Witek z fundacji Ważni Ludzie.

Zakończenie przeglądu infrastruktury przystankowej na terenie całej sieci ZTM zaplanowane zostało na III kwartał tego roku. Organizator komunikacji miejskiej zachęca do śledzenia swojego profilu na portalu Facebook, gdzie będzie relacjonować realizację projektu.

Źródło: Zarząd Transportu Metropolitalnego