Przyjazna i bezpieczna przestrzeń publiczna. Prace nad standardami ruchu pieszych

Jak projektować przestrzeń
miejską, aby była przyjazna wszystkim pieszym? Na to pytanie odpowie dokument
„Standardy dostępności ruchu pieszych w miastach i gminach
Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii”. Materiał powstaje w konsultacji z
urzędnikami, architektami, społecznikami, seniorami, osobami z
niepełnosprawnościami i innymi grupami interesariuszy.

Pierwsze spotkanie, które
zapoczątkowało prace nad dokumentem, odbyło się w piątek (20 września) w
siedzibie Metropolii. Pod pojęciem standardów dostępności dla ruchu pieszych kryje
się wiele zagadnień, które mają wpływ na nasze codzienne piesze podróże:
szerokość chodników, miejsca wypoczynku, mała architektura czy bezkolizyjne
przejścia dla pieszych.

Ruch pieszy nie może być
ignorowany

– Przestrzeń w miastach powinna
być przyjazna i bezpieczna dla wszystkich – mówi Jacek Woźnikowski, dyrektor
Departamentu Rozwoju i Współpracy w GZM. – Bywa, że piesi muszą zmagać się z
infrastrukturą, która  nie jest
przystosowana do ich potrzeb. Problem jest szczególnie widoczny, gdy mówimy o
osobach starszych albo z niepełnosprawnościami. Dlatego rozpoczęliśmy prace nad
standardami dla ruchu pieszych, które będą mogły znaleźć zastosowanie w miastach
i gminach Metropolii – dodaje.

Celem dokumentu jest wzrost dostępności
przestrzeni publicznych dla wszystkich grup użytkowników. Aby dokument
odpowiadał na faktyczne potrzeby, tworzony jest w szerokiej współpracy z
zainteresowanymi grupami mieszkańców i ekspertów.

– Przez długi czas polityka
większości polskich miast skierowana była na poprawę infrastruktury
samochodowej, ponieważ to właśnie auta były uważane za najszybszy i najlepszy
środek transportu. Stąd rowerzyści, a zwłaszcza piesi, zostali nieco w cieniu –
tłumaczy Grzegorz Wójkowski, prezes Stowarzyszenia Bona Fides. – Od kilku lat to
podejście zaczęło się na szczęście zmieniać, co związane jest nie tylko z
zanieczyszczaniem powietrza, ale także coraz większymi korkami. Do tej pory
standardy dla ruchu pieszych przyjęło około 10 polskich miast, w tym nie tylko
te duże, jak Warszawa, Poznań czy Wrocław, ale także mniejsze, jak Starogard
Gdański czy Konin – dodaje.

Standardy uwzględnią różne
grupy interesów

W prace nad dokumentem
zaangażowany jest zespół architektów, którym kieruje Mikołaj Szubert-Tecl oraz
przedstawiciele Stowarzyszenia Bona Fides, których zadaniem jest wciągnięcie w
proces przygotowywania dokumentu różnych grup interesu, jak środowiska seniorów
czy osób z niepełnosprawnościami.

– Opracowanie tego typu dokumentu
jest ogromnie ważne, ponieważ my możemy wdrażać dyrektywy, przepisy prawa,
natomiast tak długo, jak w społecznej świadomości mieszkańców, osób, które
decydują o zagospodarowaniu miasta, nie będzie tej świadomości, że osoby
niepełnosprawne funkcjonują w przestrzeni miejskiej, tak długo ich
funkcjonowanie nie będzie prawidłowe – mówi Alicja Witek, osoba niewidoma.

Dodaje, że w przestrzeni
miejskiej można znaleźć wiele utrudnień dla osób niewidomych i niedowidzących:
porozrzucane hulajnogi, zastawione samochodami chodniki czy niewystarczające
oznakowania przejść dla pieszych.

Podobnie problematyczne jest
poruszanie się po mieście dla osób starszych. – Bardzo dużą bolączką jest
sygnalizacja świetlna, czas jej trwania na przejściach dla pieszych, brak
sygnalizacji głosowej – wymienia Janina Piwowarczyk, przewodniczący Rady
Seniorów Miasta Katowice.

Wśród innych problemów wskazuje
na brak oświetlenia lub niedostateczne oświetlenie ulic, czy krzywe bądź
niewłaściwie zaprojektowane chodniki. – Mam nadzieję, że Metropolia pozwoli
wypracować standardy, które zastosują wszystkie miasta do niej należące – mówi
przewodnicząca katowickiej rady seniorów.

Inspiracją do opracowania
standardów ruchu pieszych, były zainicjowane wcześniej przez Metroplię
spotkania Zespołu ds. Polityki Senioralnej. Podczas tych spotkań poruszano
zagadnienia dotyczące m.in. dostępności przestrzeni publicznych dla ruchu
pieszych.

Dokument będzie szeroko
konsultowany

Podczas warsztatów w siedzibie Metropolii,
uczestnicy zapoznali się ze standardami, które opracowały dotąd inne miasta. Przeprowadzili
także spacery badawcze po najbliższej okolicy, podczas których wyszukiwali
rozwiązania w przestrzeni publicznej, które są pozytywne, jak i te, które
utrudniają codzienne funkcjonowanie.

– Ważnym elementem pracy nad
standardami ruchu pieszych są doświadczenia przedstawicieli różnych grup
społecznych, którzy na co dzień przemieszczają się po ulicach Metropolii – mówi
Anna Staniek, związana z projektem na rzecz osób niepełnosprawnych w Stowarzyszeniu
Bona Fides. – Stąd równolegle do pracy nad dokumentem prowadzimy warsztaty i
spacery badawcze, podczas których chcemy stworzyć listę problemów, które
utrudniają komfortowe korzystanie z przestrzeni publicznej, a także rozwiązań,
dzięki którym wszystkie osoby, także te, które należą  do grup defaworyzowanych, będą mogły
samodzielnie spacerować po chodnikach, placach czy parkach miast należących do
Metropolii.

Prace nad dokumentem przewidują
całą serię spotkań z różnymi grupami, m.in. urzędnikami odpowiedzialnymi za
utrzymanie przestrzeni publicznej i budowę infrastruktury na obszarze GZM.

Kiedy powstanie projekt
dokumentu, zostanie on przesłany do ostatecznych konsultacji z urzędami,
organizacjami pozarządowymi i innymi grupami interesariuszy, a także
opublikowany na stronie internetowej, aby jak najszersze grono osób mogło
zgłosić swoje uwagi. Ostateczna wersja dokumentu powinna powstać jeszcze przed
końcem tego roku.