Do końca 2021 roku mieszkańcy województwa śląskiego mieli czas na wymianę starych kotłów na węgiel, drewno lub pellet, mających 14 i więcej lat.  W nowym roku każdy, kto nie dopełnił tego obowiązku musi liczyć się z karą finansową. To nie koniec zmian. W kolejnych latach czeka nas stopniowa wymiana kotłów młodszych generacji.

• Za niewypełnienie obowiązku wymiany grozi mandat od 20 do 500 zł lub kara grzywny do 5 tys. zł.

• Do końca 2023 roku należy wymienić młodsze kotły produkowane w latach od 2007 do 2013.

• Koniec 2025 roku to termin wymiany kotłów wyprodukowanych w latach 2013 -2017.

• Do końca 2027 należy wymienić kotły klasy 3 i 4.

• Od 2030 roku, zgodnie z Polityką Energetyczną Państwa w miastach nie można będzie używać węgla do ogrzewania budynków.

• Właściciele domów użytkowanych przed 1 lipca 2021 r., mają czas do końca czerwca 2022 roku na zgłoszenie źródła ciepła w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków.

• Udostępnienie danych z Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków pokaże nam m.in., ile źródeł ogrzewania w domach wymaga jeszcze wymiany, by ograniczyć niską emisję w naszych miastach i gminach.

Czego dotyczy zakaz palenia?

Zakaz dotyczy całego województwa śląskiego i obejmuje wszystkie urządzenia do 1 MW, niezależnie czy kocioł ogrzewa dom mieszkalny, czy firmę, albo budynek użyteczności publicznej. Co znaczy „stary kocioł”? Zlikwidowane miały być wszystkie urządzenia, które:

• w roku 2021 miały 14 lub więcej lat;

• nie posiadały tabliczki znamionowej (nie da się określić daty ich produkcji – prawdopodobnie wyrób rzemieślniczy bez spełniania jakichkolwiek norm emisyjnych, w tym piece kaflowe).

Jednak nie oznacza to końca wymiany kotłów pozaklasowych, jak również klasy 3 i 4. Była to pierwsza data graniczna wymiany zgodnie z zapisami uchwały antysmogowej dla województwa śląskiego[1].

W przypadku montażu urządzeń grzewczych na paliwa stałe w nowym domu lub w przypadku modernizacji już istniejących, obowiązuje wymóg montażu kotła klasy piątej lub ECODESIGN.

Pamiętajmy jednak, że od roku 2030 zgodnie z Polityką Energetyczną Państwa, która jest dokumentem strategicznym[2],  w miastach w Polsce nie będzie można stosować węgla do ogrzewania domów. To już indywidualna decyzja, czy warto zainwestować w kocioł węglowy na zaledwie 8 lat. Zresztą większość środków pomocowych (np. program Czyste Powietrze) nie dofinansowuje już wymiany ogrzewania na węglowe.

Do końca 2023 roku czas na wymianę kolejnej grupy kotłów

Kolejną datą graniczną, do której zaczęliśmy odliczać czas będzie koniec roku 2023, do którego to powinny zostać wymienione kotły w przedziale wiekowym od 10 do 5 lat od daty ich produkcji (według stanu na dzień 1.09.2017 r., kotły produkowane od 2013 r do 31.08.2017 r.)

Nieprzestrzeganie przepisów uchwały antysmogowej, tzn. spalanie niedozwolonego paliwa lub użytkowanie starego kotła albo pieca kaflowego podlega zgłoszeniu na numer  986 Straży Miejskiej lub do urzędu gminy.

Do końca czerwca 2022 r. trzeba wpisać sposób ogrzewania swojego domu do ewidencji

Równocześnie należy pamiętać, że rok 2021 był także przełomowy w innej kwestii, a mianowicie powstało narzędzie umożliwiające spis źródeł ciepła w budynkach – CEEB (Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków). Jest to elektroniczna baza do gromadzenia i udostępniania informacji o budynkach i lokalach w zakresie źródeł ciepła, źródeł spalania paliw w budynkach lub lokalach o nominalnej mocy nie przekraczającej 1 MW.

To również miejsce, gdzie są dostępne informacje na temat wszystkich programów finansowania wymiany pieców. To system stanowiący swoiste centrum wiedzy dla wszystkich zainteresowanych wymianą ogrzewania.  Ma w znaczący sposób ułatwić pozyskanie informacji, które są niezbędne np. przy ubieganiu się o dofinansowanie na wymianę starego kotła.

Utworzenie CEEB ma swoje umocowanie w nowelizacji ustawy z dnia 2 listopada 2008 roku
o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków[1]. Zgodnie z jej zapisami wszyscy właściciele lub zarządcy nieruchomości budynkowych oraz lokalowych, będą mieli obowiązek złożenia stosownych deklaracji o użytkowanym źródle ciepła lub spalania paliw.

Z dniem 1 lipca 2021 roku wszedł obowiązek złożenia deklaracji do CEEB. Każdy właściciel oraz zarządca budynku musi złożyć deklarację z informacją o zainstalowanym źródle ciepła i spalania paliw do 1MW (dotyczy łącznej mocy źródeł ciepła i spalania paliw w budynku).

Deklaracje należy składać do właściwego miejscowo wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, za pośrednictwem internetowego formularza (przez stronę www.zone.gunb.gov.pl) lub odpowiadającej mu wersji papierowej (w urzędzie miasta/gminy zgodnie z lokalizacją budynku lub wysyłając pocztą).

Obowiązujące terminy na złożenie deklaracji to:

– 14 dni od dnia pierwszego uruchomienia instalacji/źródła ciepła lub spalania (zawiadomienie o zakończeniu budowy lub decyzja o pozwoleniu na użytkowanie budynku)

– 12 miesięcy od dnia ogłoszenia komunikatu w przypadku właścicieli lub zarządców budynków lub lokali, którzy eksploatowali przed dniem wejścia w życie przepisów źródła ciepła lub źródła spalania paliw.

Należy pamiętać, że za niezłożenie deklaracji w terminie przewidziane są sankcje prawne. Przepisy wprowadzające obowiązek złożenia deklaracji zostały wzmocnione odpowiednimi przepisami, uwzględniającymi jednocześnie instytucję czynnego żalu. W art. 27h ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków wprowadza się sankcje karne, które mogą być nakładane w przypadku niezłożenia w ustawowym terminie deklaracji. Za jej brak grozi grzywna, która jest wymierzana na zasadach ogólnych kodeksu wykroczeń. Jeżeli jednak zreflektujemy się, że nie dopełniliśmy tego obowiązku, zanim organ wykonawczy (w tym wypadku: wójt, burmistrz lub prezydent miasta) „poweźmie o tym informację”, możemy uniknąć kary, składając stosowną deklarację w ramach czynnego żalu.

Wszelkie informacje na temat Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków można znaleźć na stronie: https://www.gunb.gov.pl/strona/centralna-ewidencja-emisyjnosci-budynkow

[1] t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 22 z późn. zm.

[1] Uchwała nr V/36/1/2017 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 7 kwietnia 2017 r.

[2] „Polityka energetyczna Polski do 2040 r.” stanowiąca Załącznik do uchwały nr 22/2021 Rady Ministrów z dnia 2 lutego 2021 r.

Link: Uchwała antysmogowa

Realizacja projektu na rzecz poprawy efektywności energetycznej ELENA, przystąpienie do Sieci Europejskich Regionów i Obszarów Metropolitalnych oraz harmonogram prac nad Strategią Rozwoju Metropolii – to jedne z głównych punktów, które zostało przyjęte przez Zgromadzenie GZM. Podczas sesji, która odbyła się we wtorek (9 listopada), uchwalona została również wysokość składki zmiennej na 2022 rok. Wyniesie ona 586 mln zł i będzie o ok. 8 proc. wyższa niż w mijającym roku.

Składka zmienna na organizację transportu publicznego w 2022 roku

Składka zmienna to pieniądze wpłacane przez gminy, z których finansowane jest funkcjonowanie komunikacji miejskiej w następnym roku. W 2022 roku wyniesie ona 586,4 mln zł i będzie o ok. 8 proc. wyższa niż w mijającym roku.

Na ten wzrost mają przede wszystkim wpływ: zakończenie inwestycji przez Tramwaje Śląskie i przywrócenie połączeń tramwajowych (m.in. Chorzów i Świętochłowice); waloryzacja umów z operatorami, którzy obsługują poszczególne linie komunikacji miejskiej na zlecenie ZTM. Na waloryzację umów mają z kolei wpływ czynniki dynamiczne, które powiązane są z wysokością inflacji, cenami paliw oraz energii elektrycznej, wzrostem płacy minimalnej. W 2022 roku średni koszt obsługi 1 kilometra, przejeżdżanego przez autobusy, wzrośnie o ok. 11 proc. (w 2021 roku średni koszt 1 kilometra wynosił ok. 6,06 zł, natomiast w 2022 roku wzrośnie do prawie 6,72 zł). Cena 1 km pokonywanego przez trolejbusy wzrośnie z 8,95 zł do 9,85 zł, a tramwajów średnio wzrośnie z 13,4 zł do 14,99 zł.

Z uwagi na fakt, że rozwój transportu szynowego, w tym również tramwajowego, jest jednym z kluczowych działań podejmowanych przez Metropolię, dlatego też podjęta została decyzja o wzroście o 48,5 mln zł zaangażowanie Metropolii w działalność inwestycyjną Tramwajów Śląskich w 2022 roku.

Zmiana na stanowisku Przewodniczącego Zgromadzenia GZM

Zgodnie z niepisaną zasadą, która została ustalona na początku funkcjonowania Metropolii, a która dotyczy tego, że co roku, rotacyjnie, dokonywana jest zmiana Przewodniczącego Zgromadzenia GZM, po roku sprawowania tej funkcji – Mariusz Wołosz, prezydent Bytomia przekazał ją nowowybranemu na nią – Adamowi Neumannowi, prezydentowi Gliwic.

Nowe działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej

Metropolia wraz z 18 gminami ma realizować projekt mający na celu przygotowania dokumentacji do przyszłych inwestycji związanych z poprawę efektywności energetycznej w budynkach wielorodzinnych komunalnych w ramach Programu European Local Energy Assistance (ELENA). Zgodnie z uchwałą podjętą podczas dzisiejszej sesji Zgromadzenia GZM ma stanąć na czele konsorcjum projektowego.

W ramach tego programu, realizowanego przez Komisję Europejską, gminy otrzymają wsparcie w zakresie doradztwa, przygotowania opracowań technicznych oraz pomoc przy przygotowaniu wniosków o dofinansowanie termomodernizacji oraz wymiany źródeł ciepła w budynkach o całkowitej powierzchni ok. 125 tys. m2.

Według szacunku koszt realizacji projektu, który obejmuje przygotowanie dokumentacji ma wynieść łącznie ok. 9,7 mln zł.  W tej kwocie gminy mogą pozyskać do 90% dofinansowania z instrumentu Horyzont 2020 poprzez Europejski Bank Inwestycyjny.

Przygotowanie tej dokumentacji ma być podstawą do starań o dofinansowanie inwestycji z różnych źródeł zewnętrznych.

Podjęcie uchwały o realizacji programu poprzedziły działania Metropolii, mające na celu realizację tej ścieżki postępowania. W lipcu 2021 roku EBI pozytywnie ocenił tzw. wniosek preaplikacyjny Metropolii. Dało to zielone światło do złożenia właściwego wniosku o uzyskanie dofinansowania.

Udział w programie ELENA to nie jedyne działanie Metropolii na rzecz ograniczania niskiej emisji, której źródłem są budynki i domy mieszkalne. Kilka miesięcy temu zainicjowała realizację rządowo- samorządowego programu STOP SMOG. Projektem jest zainteresowanych jest 17 gmin. Dzięki wspólnemu działaniu, wymiana źródeł ciepła oraz termomodernizacja może objąć ponad 425prywatnych domów jednorodzinnych, które należą do osób, których nie stać na takie inwestycje. Wartość programu STOP SMOG w GZM, to około 22,5 mln zł.

Metropolia GZM będzie działać w europejskiej sieci METREX

Zgromadzenie wyraziło zgodę na rozpoczęcie współpracy z Siecią Europejskich Regionów i Obszarów Metropolitalnych METREX. Zmiany klimatyczne, polityka spójności, gospodarka obiegu zamkniętego, system zdrowia oraz opieka społeczna- to przykłady głównych zagadnień, którymi zajmuje się METREX.  Metropolia GZM będzie czwartym, po Szczecinie i Wrocławiu oraz Mazowieckim Biurze Planowania Regionalnego w Warszawie, reprezentantem polskich samorządów w tym gremium liczącym ok. 50 członków z całej Europy.

Uczestnictwo Metropolii w tym międzynarodowym gremium daje możliwość wymiany wiedzy i doświadczenia. To także szansa na możliwość współtworzenia rozwiązań w takich ważnych obszarach rozwoju obszarów wielkomiejskich jak planowanie przestrzenne, transport, infrastruktura energetyczna, rozwój gospodarczy czy nowoczesna mobilność.

 W stronę Strategii Rozwoju Metropolii

Podczas sesji, Zgromadzenie poruszyło sprawę harmonogramu prac nad przygotowaniem projektu Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r. Prace nad dokumentem trwają od lipca tego roku. We wrześniu zakończono I etap prac, którego celem było zebranie opinii mieszkańców na temat funkcjonowania i rozwoju GZM. W ramach tego etapu udostępniony został formularz ankietowy, w którym mieszkańcy GZM mogli się oni podzielić opiniami nt. warunków życia w Metropolii, wizji rozwoju oraz proponowanych działań.

Do prac nad dokumentem zaproszeni będą mieszkańcy Metropolii, przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej, uczelnie wyższe i jednostki naukowo-badawcze, środowiska gospodarcze oraz organizacje pozarządowe. Dla nich zostaną zorganizowane m.in. warsztaty i spotkania robocze, będą prowadzone wywiady, konsultacje oraz panele dyskusyjne.

W obecnym kwartale rozpoczęto prace w ramach II etapu prac nad opracowaniem Strategii Rozwoju GZM, który poświęcony jest diagnozie stanu GZM.

W drugiej połowie listopada przeprowadzone zostaną m.in. spotkania z włodarzami gmin w podregionach. Planowane są również zogniskowane wywiady grupowe (FGI) z przedstawicielami gospodarki, świata nauki i społeczeństwa obywatelskiego (m.in. przedstawiciele organizacji reprezentujących seniorów, młodzież, osoby z niepełnosprawnościami) oraz wywiady indywidualne (IDI).

Zgodnie z harmonogramem dokument powinien być przyjęty w IV kwartale 2022 roku.

Strategia Rozwoju GZM to dokument wspólny dla całego obszaru metropolitalnego, który określa priorytety rozwojowe i zadania do realizacji na najbliższe lata w celu dynamizowania rozwoju społeczno-gospodarczego i wzmacniania jego spójności przestrzennej.

Obecnie obowiązującym dokumentem wyznaczającym główne kierunki działań funkcjonowania Metropolii jest Program Działań Strategicznych. Określa on ok. 30 zadań do realizacji w latach 2018-2022 w ramach 5 priorytetów rozwojowych.

Link: projekty uchwał

W związku z rozpoczętym sezonem grzewczym katowicka Straż Miejska rozpoczęła kontrole kotłów, w tym również przy użyciu dronów. Pierwszy patrol z użyciem drona odbył się w tym tygodniu, kolejnych siedem zostanie zrealizowanych do końca roku. To nie jedyne działania Straży Miejskiej w walce o czyste powietrze.

– Katowice w ostatnich latach zintensyfikowały działania na rzecz walki o czyste powietrze. W latach 2015-2020 dzięki miejskiemu programowi dofinansowano wymianę 4865 źródeł ciepła kosztem 42,1 mln zł. Dotacje mogą otrzymać osoby fizyczne, wspólnoty mieszkaniowe, osoby prawne i przedsiębiorcy. Wsparcie miasta sięga do 10 tys. zł co nie powinno przekraczać 80% wartości kosztów, a w przypadku OZE do 6 tys. zł oraz do 50% kosztów. Ze smogiem walczymy na wielu frontach. Poza wymianą kotłów realizujemy projekty termomodernizacji, Straż Miejska wykonuje kontrole, inwestujemy także setki milionów złotych w komunikację publiczną. Powietrze z roku na rok jest coraz lepsze, ale do ideału wciąż daleko – mówi prezydent Marcin Krupa.

Dlatego katowicka Straż Miejska będzie sprawdzać, czym mieszkańcy palą w piecach. Podczas jednego lotu (4 godziny) strażnicy są w stanie sprawdzić zawartość dymu w kilkunastu, a czasami w kilkudziesięciu budynkach. – Priorytetowym stałym zadaniem zespołu ds. Ochrony Środowiska Straży Miejskiej w Katowicach jest eliminowanie zagrożeń dla środowiska naturalnego powodowanych spalaniem odpadów i paliw zabronionych w paleniskach pieców grzewczych. Zadania stałe z zakresu ochrony środowiska wykonuje w tym roku 32 strażników upoważnionych do przeprowadzania kontroli i stosowania przepisów o ochronie środowiska. Docelowo, w przypadku wystąpienia stanów alarmowych istnieje możliwość zintensyfikowania działań kontrolnych poprzez oddelegowanie pozostałych, posiadających upoważnienia  strażników. Ich działaniach często wspierane są przez nowoczesne technologie – mówi Dariusz Sierszeń, zastępca komendanta ds. komunalnych Straży Miejskiej w Katowicach.

Podczas pierwszego patrolu z wykorzystaniem drona, który odbył się w tym tygodniu, skontrolowano kilkadziesiąt budynków w Ligocie, Piotrowicach, Giszowcu, Szopienicach, Załężu i Załęskiej Hałdzie. W ramach kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. Do 31 grudnia 2021 r. zaplanowanych jest jeszcze siedem kontroli z wykorzystaniem drona. Specjalne czujniki pozwalają na analizę zawartości: etanolu amoniaku, chlorku wodoru, formaldehydu oraz PM10, PM2,5, PM1 z wykorzystaniem laserowego licznika rozsianych cząstek stałych. W przypadku podejrzenia spalania odpadów, np. plastikowych butelek czy lakierowanego drewna, dyspozytor będzie podejmował decyzję o wysłaniu funkcjonariuszy pod wskazany adres w celu potwierdzenia podejrzenia i wystawienia mandatu.

W latach 2011 – 2020 wykonano ponad 20 tys. kontroli. Od 1 stycznia do 21 września 2021 r. przeprowadzono łącznie 141 kontroli palenisk pieców grzewczych. Kontrole były przeprowadzane na pisemne, mailowe oraz telefoniczne zgłoszenia mieszkańców. W wyniku tych kontroli mandatem karnym ukarano 10 osób za spalanie odpadów, głównie płyt wiórowych i lakierowanego drewna. W jednym przypadku, strażnicy egzekwując przepisy prawa miejscowego w tym zapisy tzw. uchwały antysmogowej dla województwa śląskiego, nałożyli grzywnę, powołując się na ustawę o ochronie środowiska.

Kontrole klientów MOPS

Katowice jako jedno z pierwszych miast wprowadziły zmiany w polityce wsparcia osób gorzej sytuowanych w związku ze wzrostem kosztów ogrzewania.  Podopieczni MOPS mogą otrzymać nawet 900 zł na zakupu opału i wyższe dodatki mieszkaniowe. – Wszyscy podopieczni MOPS-u korzystający z zasiłku na zakup opału są szczegółowo instruowani, które rodzaje węgla czy drewna są właściwe. W sytuacji, gdy zachodzi duże podejrzenie, że mimo to wybrany zostanie niewłaściwy typ opału, pracownicy socjalni osobiście towarzyszą w jego zakupach – mówi Małgorzata Moryń-Trzęsimiech, naczelnik Wydziału Polityki Społecznej Urzędu Miasta Katowice.

Dodatkowo Straż Miejska przeprowadza kontrole podopiecznych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach pod kątem wykorzystywania przez nich zgodnie z przeznaczeniem przyznanego przez ośrodek materiału opałowego. Z zasiłku celowego na zakup opału skorzystało w ostatnich czterech latach 1 961 rodzin, wydatkowano na ten cel 4 094 096,30 zł.  Z zasiłku na pokrycie kosztów ogrzewania elektrycznego lub gazowego skorzystały w 2020 roku 44 rodziny, a w 2021 r. – 48 rodzin (do dnia 21.10.2021 r. wydatkowano kwotę 39 988,48 zł).

Czas na wymianę kotłów

W większości przypadków za silne zadymienie a co się z tym wiąże złą jakość powietrza, odpowiadają stare piece grzewcze tzw. „kopciuchy”. Zgodnie z Uchwałą antysmogową kotły bez tabliczki znamionowej i kotły eksploatowane w okresie powyżej 10 lat od daty ich produkcji mogą być użytkowane jedynie do końca 2021 r.
Docelowo dopuszczone będą w województwie śląskim wyłącznie kotły spełniające standard emisyjny co najmniej klasy 5. normy PN-EN 303-5:2012.

• Od 1 września 2017 nie można w nowych budynkach montować ogrzewania niezgodnego z uchwałą (niespełniających normy PN-EN 303-5:2012),
• Do 1 stycznia 2022 mieszkańcy województwa śląskiego będą musieli pozbyć się kotłów eksploatowanych ponad 10 lat od daty produkcji lub nieposiadających tabliczki znamionowej (niespełniających norm emisji żadnej z klas PN-EN 303-5:2012),
• Do 1 stycznia 2024 wymiana kotłów eksploatowanych od 5 do 10 lat od daty produkcji (niespełniających norm emisji żadnej z klas PN-EN 303-5:2012),
• Do 1 stycznia 2026 wymiana kotłów eksploatowanych do 5 lat od daty produkcji (niespełniających norm emisji żadnej z klas PN-EN 303-5:2012),
• Dopiero od 1 stycznia 2028 nie będzie można użytkować kotłów spełniających wymogi emisyjne klas 3. i 4. normy PN-EN 303-5:2012.

Będą kontrole Straży Miejskiej

Od 1 stycznia 2022 r. Straż Miejska będzie sprawdzać czy domowe instalacje do ogrzewania są zgodne z wymogami ustawy antysmogowej. Wysokość mandatu karnego może wynieść od 20 do 500 zł, a nawet do 1000 zł przy zbiegu wykroczeń np. spalanie odpadów i eksploatacja niedopuszczonego do użytku urządzenia grzewczego. W przypadku gdy sprawa trafi do sądu, ten może wyznaczyć grzywnę nawet w wysokości 5000 zł.

Źródło: UM Katowice

Rozstrzygnięto przetarg na wyłonienie wykonawcy modernizacji energetycznej 6 lokali mieszkalnych na Starym Knurowie. Konkretnie, planowana inwestycja dotyczyć będzie mieszkań komunalnych, administrowanych przez MZGLiA w Knurowie w dwóch budynkach wielorodzinnych: przy ul. Księdza Alojzego Koziełka nr 40 i Księdza Alojzego Koziełka nr 46.

W ramach robót przewiduje się modernizację i dostosowanie istniejących instalacji c.o oraz c.w.u do nowej instalacji gazowej. W ramach tego przedsięwzięcia zostaną zlikwidowane również stare piece węglowe lub trzony węglowe w kuchniach. Źródło węglowe zostanie zastąpione źródłem gazowym co przyczyni się do ograniczenia niskiej emisji w tym zakresie.

Pracom towarzyszyć będą roboty budowlane, wykonanie łazienek z w.c, remont instalacji elektrycznej, remont instalacji wod-kan, wykonanie instalacji gazowej oraz wspomniane wykonanie c.o., c.w.u z piecem dwufunkcyjnym.

Łączna cena ofertowa wyniosła 173 692,34 zł brutto a wykonawca ma czas do końca roku na realizację robót.

Źródło: UM Knurów

Jako że temperatury są coraz niższe nieubłaganie nadchodzą trudne smogowe dni. Przypominamy o miejskich inicjatywach, w jakie możecie się włączyć lub już się włączyliście, które pomagają nam sukcesywnie poprawiać stan powietrza w mieście.

Dzięki dotacjom z Programu Ograniczenia Niskiej Emisji likwidowane przez prywatnych właścicieli są stare piece. „Kopciuchy” znikają też z miejskich budynków – w minionym roku zlikwidowaliśmy ich 500. Tarnowskie Góry, jako jedna z nielicznych gmin, posiada też czujniki powietrza Airly w każdej dzielnicy, ich odczyty można na bieżąco śledzić online. Dzięki współpracy gminy i Starostwa Powiatowego urządzenia do badania stanu powietrza pojawiły się również w pozostałych gminach powiatu. 

Uruchomiliśmy także na stronie miasta zakładkę Eko Interwencja, gdzie mieszkańcy mogą zgłaszać przypadki stosowania niedozwolonego paliwa, spalania odpadów w piecu domowym lub ogródku, jak również nielegalne wysypiska śmieci. ZAKŁADKA.  

Walka o czyste powietrze to długotrwały proces. Tarnowskie Góry już od 2006 roku realizują Program Ograniczenia Niskiej Emisji i przekazują dotacje na wymianę pieców i termomodernizację prywatnych domów. Niemal wszystkie źródła ciepła w publicznych budynkach są już ekologiczne. Modernizacja trwa także w prywatnych nieruchomościach oraz w budynkach komunalnych.

W ubiegłym roku Rada Miejska Tarnowskich Gór przyjęła Program Ograniczenia Niskiej Emisji na następne cztery lata. Zakłada on, że mieszkańcy w kolejnych dotacjach otrzymają 7,5 mln zł. Przypomnijmy, program realizowany jest od 2006 roku i od tego czasu wyeliminowano dzięki miejskim dotacjom około 1000 nieekologicznych pieców. 

Trwa właśnie realizacja unijnego projektu pt. „Odnawialne źródła energii poprawą jakości środowiska naturalnego”, który zakłada montaż 1045 instalacji OZE w tarnogórskich domach w postaci ogniw fotowoltaicznych, solarów, kotłów na biomasę, powietrznych pomp ciepła. 

Wytypowano już także 20 kolejnych budynków komunalnych z zamiarem termomodernizacji i przyłączenia do CO. W latach 2022 – 2024 prace prowadzone będą w miejskich budynkach przy ul. Krakowskiej, Zagórskiej, Sobieskiego, Odrodzenia, Strzeleckiej, Bytomskiej, Gliwickiej, Ogrodowej, Karola Miarki, Górniczej oraz przy Rynku.

57 mln zł to z kolei koszt „Rozbudowy centrum przesiadkowego wraz z budową infrastruktury rowerowej w mieście Tarnowskie Góry”. 48 mln zł z tej kwoty to dofinansowanie UE. Inwestycja jest na etapie projektowania i ruszy w przyszłym roku. Prace toczyć mają się do czerwca 2023 roku. W ramach projektu przewidziano rozbudowę i zagospodarowanie centrum przesiadkowego integrującego Dworzec Autobusowy i Dworzec PKP oraz budowę ponad 28 km dróg rowerowych i infrastruktury towarzyszącej. Główne cele inwestycji to połączenie trasami rowerowymi dzielnic z centrum miasta oraz zachęcenie kierowców do pozostawienia auta w centrum przesiadkowym i skorzystania z komunikacji miejskiej.

Lokalizacja wszystkich tarnogórskich czujników:

• Rynek
• Pałac w Rybnej
• Park Wodny
• Lasowice (Przedszkolne nr 5, ul. Leśna 6),
• Osada Jana (Przedszkole nr 9, Zaciszna 11),
• Sowice (Zespół Szkolno-Przedszkolny, ul. Słowackiego 34
• Strzybnica (Tęczowe Przedszkole nr 24, ul. Strzybnicka
• Pniowiec (Zespół szkolno-Przedszkolny nr 2, ul. Jagodowa 72
• Opatowice (Filia TCK, ul. Pastuszki 9)
• Stare Tarnowice (Szkoła Podstawowa nr 8, ul. Janasa 11)
• Repty Śląskie (Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 3, ul. Żeromskiego 64).
• Zabytkowa Kopalnia Srebra
• Sowice – ul. Grzybowa 90
• Centrum (Przedszkole nr 2, ul. Gruzełki 17)

Urządzenia dzięki współpracy gminy i powiatu pojawiły się w pozostałych gminach powiatu:

• Kalety – Zespół Placówek Oświatowych w Miotku, ul. Orzeszkowej 10,
• Miasteczko Śląskie – OSP Brynica, ul. Łokietka 5,
• Ożarowice – aż trzy czujniki:
• Szkoła Podstawowa w Ożarowicach, ul. Szkolna 10,
• Biblioteka i Ośrodek Kultury w Tąpkowicach, ul. Zwycięstwa 19,
• Szkoła Podstawowa w Zendku, ul. Główna 126,
• Zbrosławice – Gminne Przedszkole nr 1, ul. Batorego 6,
• Świerklaniec – Ochotnicza Straż Pożarna w Orzechu, ul. Wieczorków 34,
• Radzionków – Hala Sportowa Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji, ul. Ks. Dr Knosały 16,
• Tworóg – Szkoła Podstawowa w Wojsce, ul. Szkolna 16,
• Krupski Młyn – Urząd Stanu Cywilnego w Krupskim Młynie, ul. Główna 5.

Źródło: UM Tarnowskie Góry

Obniżona odporność, a więc i wyższe ryzyko zakażenia COVID-19, większa liczba nieobecności, obniżona zdolność do koncentracji – to możliwe skutki oddychania powietrzem złej jakości. Eksperci z Fundacji Napraw Sobie Miasto podkreślają, że z prowadzonych na świecie badań, wynika, że wewnątrz budynków i w pomieszczeniach jego jakość może być nawet 100 razy gorsza niż na zewnątrz. Aby znaleźć propozycje rozwiązania tego problemu, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia chce zaprosić szkoły do projektu „OpenAir – zdrowe powietrze w klasie”. Od 1 września można wyrazić wstępną chęć uczestnictwa w nim.  

– W rozpoczynającym się roku szkolnym, Metropolia GZM oraz Fundacja Napraw Sobie Miasto chcą – dosłownie – poprawić atmosferę w klasach. Wszystko to w ramach projektu “OpenAir – zdrowe powietrze w klasie” – mówi Blanka Romanowska, dyrektor Departamentu Infrastruktury i Środowiska.  

– W projekcie, który chcemy rozpocząć na przełomie października i listopada, będzie mogło wziąć udział 10 szkół z terenu Metropolii. W jego trakcie uczniowie będą badać jakość powietrza w swoich klasach a następnie wspólnie z ekspertami szukać metod i sposobów, jak je poprawić. Najlepsze rozwiązania będziemy chcieli później przedstawić i zainspirować nimi inne szkoły w naszym regionie – dodaje. 

Paweł Wyszomirski, prezes Fundacji Napraw Sobie Miasto podkreśla, że z prowadzonych na świecie badań wynika, że okresowo powietrze w szkolnych budynkach może być nawet 100 razy bardziej zanieczyszczone niż to na zewnątrz.  

Dodatkowo wzrost wydychanego przez uczniów w klasie dwutlenku węgla, wpływa bezpośrednio na liczbę absencji w szkole, zdolność do koncentracji, obniżenie odporności, a więc i wyższe ryzyko zakażenia COVID-19. 

– Nie chcemy, żeby to była nowa szkolna wymówka, potwierdzona na dodatek badania naukowymi – żartuje Paweł Wyszomirski, prezes Fundacji Napraw Sobie Miasto.  

– Większość z nas wie, że powietrze na Śląsku i w Zagłębiu źle wpływa na nasze zdrowie. Zapominamy jednak, że to w pomieszczeniach spędzamy 90 proc. naszego czasu i to od jakości powietrza w domu, szkole czy pracy w dużej mierze zależy nasze samopoczucie – zaznacza. 

„OpenAir – zdrowe powietrze w klasie” będzie jednym z pierwszych kompleksowych projektów poprawy jakości powietrza wewnątrz pomieszczeń szkolnych, który zostanie przeprowadzony w naszym regionie. Jego pierwszym etapem będzie sprawdzenie stanu powietrza nie tylko wokół budynków, ale i w szkolnych klasach. Sprawdzeniu podlegać będą poziomy pyłów, powodujących smog, ale także odczyty dwutlenku węgla, lotnych związków organicznych czy dwutlenku azotu i dwutlenku siarki.  

Eksperci przyjrzą się także temperaturze i wilgotności w pomieszczeniach, aby zobaczyć czy nie da się zaoszczędzić wydatków na ogrzewanie przez bardziej ekonomiczne wietrzenie klas. Wypracowane rozwiązania będą później upowszechniane w kolejnych placówkach. 

– Do tej pory podobne badania realizowane były m.in. w Londynie. Tam okazało się, że w zdecydowanej większości za złą jakość powietrza w klasach odpowiadają zanieczyszczenia komunikacyjne. U nas struktura ta może wyglądać nieco inaczej, bo głównymi czynnikami powstawania smogu w naszym regionie jest niska emisja, czyli zanieczyszczenia emitowane z paliw niskiej jakości, używanych do ogrzewania domów – dodaje Paweł Wyszomirski.  

Aby wziąć udział w tym projekcie, należy wysłać swoje zgłoszenia. Wkrótce dyrektorzy szkół będą mogli wyrazić wstępną chęć uczestnictwa poprzez podanie swoich danych na dedykowanej stronie, która niebawem zostanie uruchomiona. Pierwsze badania planowane są na przełomie października i listopada. 

=== 

Inicjatywa Napraw Sobie Miasto działa od kwietnia 2010 r. Zaczęła się od umycia dworca Katowice Ligota. Akcja zainspirowała innych ludzi do realizacji podobnych pomysłów. Z pierwszych doświadczeń związanych z zaangażowaniem w sprawy publiczne zrodziła się idea powołania fundacji. Działa ona od 2012 r. Od tego czasu Napraw Sobie Miasto jest aktywna w całej Polsce, m.in. prowadzi procesy partycypacyjne w Mysłowicach, Myszkowie czy projekty modernizacji ul. Miarki w Bytomiu, ul. Ząbkowskiej w Warszawie, Placu Nowego w Krakowie czy zielonych przystanków we Wrocławiu. 

Metropolia ma realizować program STOP SMOG. Współpracą jest zainteresowanych jest 15 gmin. Dzięki wspólnemu działaniu, wymiana źródeł ciepła oraz termomodernizacja może objąć ponad 350 prywatnych domów jednorodzinnych, które należą do osób, których nie stać na takie inwestycje. Dzisiaj Zgromadzenie Metropolii GZM wyraziło zgodę nad rozpoczęciem prac.

Poprawa jakości powietrza to jedno z głównych wyzwań Metropolii. Problemem jest wysokie, maksymalne stężenia pyłów zawieszonych, tak szkodliwych dla zdrowia. Głównym źródłem emisji jest spalanie węgla w piecach i przestarzałych kotłach węglowych. Program Stop Smog, który ma realizować Metropolia jest wsparciem właścicieli domów jednorodzinnych, które mają zbyt niskie dochody, by dokonać zmian w nieefektywnym i zagrażającym środowisku systemie ogrzewania.

– Rozpoczynamy współpracę z gminami na rzecz zmniejszania niskiej emisji. Metropolia chce wykorzystać swe kompetencje ustawowe i wesprzeć gminy w realizacji Programu- mówi Henryk Borczyk, wiceprzewodniczący Zarządu Metropolii GZM.

– Razem możemy efektywniej  przezwyciężać problem, który dotyka nas wszystkich. Wspólnie będziemy wspierać mieszkańców, których sytuacja materialna nie pozwala na wymianę źródeł ciepła i termomodernizację budynków. Teraz wraz z metropolitalnym Programem Ograniczenia Niskiej Emisji możemy mieć większe oddziaływanie na poprawę jakości powietrza- tłumaczy.

Obecnie 15 gmin wyraziło zainteresowanie realizacją projektu. Należą do nich: Będzin (20 budynków), Bieruń (20), Bobrowniki (50), Dąbrowa Górnicza (20), Gierałtowice (30), Gliwice (20), Katowice (25), Knurów (20), Mikołów (30), Mysłowice (20), Siewierz (20), Sośnicowice (20), Tarnowskie Góry (20), Tychy (20), Zabrze (20).Łącznie projekt obejmie 355 budynków.

Według szacunków koszt realizacji projektu, który ma potrwać do 2025 roku wyniesie ok. 18,8 mln zł. W tej kwocie ok. 13,1 mln zł ma pochodzić z budżetu NFOŚiGW, ok. 2,8 mln zł dołoży Metropolia GZM, ok. 2,9 pochodzić będzie z 15 gmin zainteresowanych udziałem w projekcie.

– Podczas realizacji projektu STOP SMOG Metropolia będzie odpowiedzialna za m.in. zawarcie porozumienia z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, prowadzenie budżetu, doradztwo techniczne oraz przeprowadzenie prac budowlanych dotyczących realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych- mówi Damian Kołakowski, zastępca dyrektora Departamentu Ochrony Środowiska Metropolii GZM.

– Zadaniem gmin będzie nabór i weryfikacja wniosków mieszkańców, wspólna z GZM promocja działań. Samorządy lokalne będą także kontrolować utrzymanie trwałości projektu po zakończeniu prac budowlanych – tłumaczy Damian Kołakowski.

Podczas dzisiejszej Sesji Zgromadzenie GZM podjęło w tej sprawie uchwałę wyrażającą zgodę na wejście w prawa i obowiązki gmin, które wynikają z realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych. Oznacza ona zgodę na realizację Programu Stop Smog przez Metropolię.

Z dniem 01.01.2021 r. weszła w życie znowelizowana ustawa o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw. Zmiana dotyczy m.in. udoskonalenia funkcjonującego od lutego 2019 r. rządowego „Programu Stop Smog”. Dzięki temu Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia może  brać wraz z zainteresowanymi gminami udział w tym rządowym projekcie.

Program daje  możliwości pozyskania środków finansowych na termomodernizację prywatnych budynków jednorodzinnych należących do osób ubogich energetycznie wraz z wymianą nieekologicznego źródła ciepła,  przyłączeniem budynku do sieci gazowej lub ciepłowniczej. Program określa progi dochodowe osób, które mogą korzystać z dofinansowania lub pożyczki na odpowiednim poziomie.

Przypomnijmy, że Górnośląsko- Zagłębiowska Metropolia dysponuje mechanizmem wsparcia gmin  w walce z niska emisją. W ubiegłym roku powstał „Program działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji”. Jego głównym celem jest zmniejszenie szkodliwej niskiej emisji do powietrza na obszarze  41 gmin członkowskich.

Linki:

Uchwały Zgromadzenia

Zobacz także: Metropolia ma nowe ustawowe kompetencje. Może skuteczniej walczyć o czyste powietrze

W terminie od 18 maja do 16 czerwca br. trwał w knurowskim magistracie nabór deklaracji uczestnictwa mieszkańców zainteresowanych otrzymaniem dotacji unijnej na wymianę nieekologicznego źródła ciepła. W wyniku złożonych deklaracji, do projektu zakwalifikowało się 24 wnioskodawców, którzy mają szansę na otrzymanie wsparcia finansowego w postaci grantu w wysokości do 25 000,00 zł, w przeliczeniu na jedno gospodarstwo domowe.

Pieniądze te skierowane są na sfinansowanie kosztów podłączenia budynków jednorodzinnych do sieci gazowej wraz z przebudową wewnętrznej instalacji oraz zakupem kotła gazowego. W jednym przypadku , z uwagi na brak sieci gazowej w rejonie budynku wnioskodawcy, otrzyma on dotację na zakup i montaż pompy ciepła.

Zanim jednak uruchomiona zostanie procedura przydzielenia grantów, Urząd Miasta zobligowany był do złożenia wniosku aplikacyjnego na dofinansowanie projektu w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Śląskiego. Wniosek złożony został 30 czerwca br. Od tej chwili zajmą się nim eksperci unijni, którzy przeprowadzą szczegółową ocenę formalno- merytoryczną, która powinna zakończyć się w IV kwartale br. Jeśli ocena okaże się pozytywna Gmina Knurów pozyska dofinansowanie, które w formie grantów przekaże mieszkańcom na realizację inwestycji w przyszłym roku.

Więcej o projekcie Gminy Knurów znajduje się w zakładce tematycznej na stronie urzędu miasta.

Źródło: UM Knurów

Dofinansowanie dla kolejnych projektów w ramach Programu Ograniczania Niskiej Emisji oraz Funduszu Solidarności to jedne z punktów majowego Zgromadzenia Metropolii GZM

Nowe inwestycje w Programie Ograniczania Niskiej Emisji

Wsparcie otrzymają Tarnowskie Góry, na realizację dwóch inwestycji. Należą do nich: budowa chodnika przy ul. Saperów w Tarnowskich Górach – I etap (ok. 184,5 tys zł dofinansowania) oraz II etap rozbudowy ulic Wiejska i Sielanka (ok. 132,4 tys zł).

Dofinansowanie w wysokości ok.  781,2 tys zł trafi do Gminy Mikołów na realizację inwestycji pn: „Modernizacja źródeł ciepła opalanych paliwem stałym”.

Wsparcie finansowe otrzyma również Chorzów na „Budowę oświetlenia ścieżki pieszo-rowerowej łączącej wejście na Skałkę i Amelung w Chorzowie”. Kwota dofinansowania realizacji tego projektu wynosi ok. 143 tys. zł.

W tym roku budżet PONE wynosi ok 29,3 mln zł. Obecnie, po majowej decyzji Zgromadzenia wsparcie na łączną kwotę ok. 26,3 mln zł obejmuje 55 projektów. Na liście dofinansowania znajdują się m.in. inwestycje w termomodernizację budynków gminnych oraz budowę instalacji OZE (Odnawialne Źródła Energii). Projekty obejmują także modernizację systemu oświetlenia na energooszczędne. O dofinansowanie mogą się starać także inwestycje związane z transportem publicznym, jak np. budowa lub modernizacja zintegrowanych węzłów przesiadkowych, infrastruktura przystankowa. Pozyskane dotacje gminy będą inwestować również w budowę i modernizację dróg rowerowych oraz infrastrukturę ruchu pieszych.

Fundusz Solidarności: kolejne projekty na liście

Wsparcie otrzyma Chorzów na realizację dwóch inwestycji. To budowa oświetlenia ścieżki pieszo-rowerowej łączącej wejście na Skałkę i Amelung w Chorzowie (100,3 tys. zł). Miasto otrzyma także ok. 72,4 tys. zł dotacji na kompleksową iluminację Szybu Prezydent.

Zgromadzenie przyznało także 252,5 tys zł. dla Tarnowskich Gór. To dofinansowanie na III etap rozbudowy ulic Nowej i Torowej. Czeladź otrzymała 200 tys. zł na przebudowę ulicy Polnej, taka sama kwota trafi do Mikołowa na budowę Przedszkola nr 11.

Fundusz Solidarności to mechanizm wsparcia gmin, aby zmniejszać różnice w ich rozwoju społecznym i gospodarczym. W tym roku jego budżet wynosi łącznie ponad 13 mln zł. Obecnie na liście projektów dofinansowania, włączając pięć nowych  projektów z majowej sesji Zgromadzenia, znajduje się 46 projektów na łączną kwotę ok. 11,8 mln zł. Są one związane m.in. z modernizacją infrastruktury drogowej, pasażerskiej oraz rewitalizacją przestrzeni publicznych.

Link: uchwały Zgromadzenia

Ostatnie tygodnie to doskonałe wiadomości dla Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej w Sosnowcu. Po informacji o pozyskaniu ośmiu „elektryków”, z GZM przyszły kolejne dobre wiadomości. Sosnowiecki PKM jest na liście dofinansowań na zakup autobusów hybrydowych plug-in.

Wiele dobrego dzieje się w sosnowieckim przedsiębiorstwie. Firma w najbliższych miesiącach wzbogaci się o 14 autobusów elektrycznych. Z kolei jeszcze w marcu Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia ogłosiła przetarg na zakup 32 autobusów elektrycznych, spośród których osiem trafi do sosnowieckiego PKM.

Ostatnie dobre wiadomości pochodzą z Urzędu Marszałkowskiego, który poinformował o wybraniu do dofinansowania kolejnych projektów PKM Sosnowiec. W ramach dwóch wniosków „Czyste niebo nad Zagłębiem” przedsiębiorstwo otrzymało dofinansowanie na zakup 16 autobusów hybrydowych plug-in. Będą to pierwsze takie pojazdy w barwach sosnowieckiego przewoźnika. Wsparcie dotyczy dwóch zadań:

Czyste niebo nad Zagłębiem – Zakup autobusów hybrydowych w Przedsiębiorstwie Komunikacji Miejskiej Sp. z o.o. w Sosnowcu I etap – na zakup 11 sztuk autobusów hybrydowych plus ładowarki plug in – EFRR = 20 190 177,50 zł, koszty całkowite = 23 753 150,00 zł

Czyste niebo nad Zagłębiem – Zakup autobusów hybrydowych w Przedsiębiorstwie Komunikacji Miejskiej Sp. z o.o. w Sosnowcu – Etap III  – na 5 sztuk  autobusów plus ładowarki plug in – EFRR = 9 394 412,50, koszty całkowite = 11 052 250,00 zł.

Aby doszło do realizacji projektów, musi jeszcze dojść do podpisania umowy pomiędzy PKM a GZM. – Liczę na to, że temat zamkniemy w ciągu najbliższych tygodni i będziemy się mogli zająć realizacją projektu – wyjaśnia Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca.

W tej chwili PKM Sosnowiec użytkuje 35 autobusów hybrydowych marki Volvo oraz trzy elektryczne firmy Solaris. Po realizacji wszystkich zamówień firma będzie dysponowała 25 autobusami elektrycznymi, 35 hybrydami oraz 16 hybrydami plug-in. PKM Sosnowiec rozpisał również przetarg na zakup ośmiu autobusów z silnikiem diesla. W sumie PKM Sosnowiec, którego większościowym udziałowcem jest Gmina Sosnowiec dysponuje ok. 240 autobusami.

Źródło: UM Sosnowiec