Górnośląsko- Zagłębiowska Metropolia rozpoczęła konsultacje projektu „Metropolitalnego Programu Działań Strategicznych” wraz z „Prognozą oddziaływania na środowisko”. Potrwają one do 7 czerwca.

Metropolitalny Program Działań Strategicznych (MPDS) to program rozwoju służącym do realizacji celów zawartych w Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027, z perspektywą do 2035 r. Zastąpi on dotychczasowy dokument- Program Działań Strategicznych do roku 2022.

Pierwsza edycja MPDS w 2023 r. zawiera łącznie 36 projektów w ramach 5 priorytetów.

Konsultacje będą prowadzone od 4 maja do 7 czerwca 2023 r. Uwagi można zgłaszać za pomocą formularza konsultacyjnego dostępnego do pobrania ze strony internetowej  https://bip.metropoliagzm.pl/.

Zostaną zorganizowane także spotkania konsultacyjne w siedzibie Górnośląsko- Zagłębiowskiej Metropolii. Odbędą się one 11 maja i 12 maja od 15:00 do 16:00 w sali 326/320

Więcej informacji- zasady uczestnictwa i dokumentacja: Obwieszczenie Zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii – Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Metropolitalny Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (metropoliagzm.pl)

Zgromadzenie GZM przyjęło Strategię Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r. Dokument określa wspólną dla wszystkich gmin członkowskich wizję Metropolii w kilkunastoletniej perspektywie oraz wskazuje cele i kierunki jej rozwoju. Ważnym elementem prac nad Strategią były konsultacje z szerokim gronem mieszkańców i ekspertów. 

– Strategia Rozwoju GZM powstawała przy dużym zaangażowaniu szerokiego grona interesariuszy, w tym Metropolitalnej Rady Rozwoju, interdyscyplinarnego zespołu ekspertów reprezentujących władze rządowe, samorządowe, świat nauki i gospodarki. Duże też było zaangażowanie przedstawicieli gmin w bieżące konsultowanie zapisów dokumentu i poprzez udział w spotkaniach roboczych. Dziękujemy więc za wszystkie wniesione wskazówki i uwagi oraz wspólną pracę – podkreśla Danuta Kamińska, wiceprzewodnicząca zarządu Metropolii, nadzorująca proces prac nad dokumentem.

Strategia Rozwoju GZM jest narzędziem wspierającym proces zarządzania Metropolią jako instytucją i obszarem. W ramach ustaleń strategicznych wyznacza pięć priorytetów: adaptacja do zmian klimatu i odporność, mobilność i dostępność, przestrzeń i spójność społeczna, metropolitalność i innowacyjność, współpraca i otwartość. W ramach każdego z nich wskazano cele i kierunki działań.

Dokument został sporządzony zgodnie z przepisami prawa znowelizowanymi w drugiej połowie 2020 r., które wprowadziły zmiany mające na celu integrowanie planowania strategicznego z przestrzennym. Oznacza to, że integralnym elementem dokumentu strategicznego stały się  również ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej oraz część graficzna w formie modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej.

Prace nad Strategią Rozwoju GZM trwały około dwóch lat i podzielone były na cztery etapy: prace przygotowawcze; diagnozę stanu GZM; obszary funkcjonalne GZM i Strategię Rozwoju GZM. W cały proces – zależnie od potrzeb i przepisów prawa – angażowane było szerokie grono interesariuszy reprezentujących: władze rządowe i samorządowe, instytucje państwowe, środowiska: akademickie, biznesowe, pozarządowe oraz mieszkańcy.

Dzięki temu powstał wspólnie wypracowany dokument, który wskazuje obszary aktywności do podejmowania przez GZM w najbliższych latach. Ma to służyć sukcesywnemu osiąganiu założonej wizji Metropolii, jaką jest: obszar atrakcyjny do życia, nauki, pracy i wypoczynku, dobrze zintegrowany, wykorzystujący synergię różnorodności, tradycji i dziedzictwa przemysłowego, rozwijający ofertę kulturalną i nowoczesną gospodarkę, podlegający transformacji w dążeniu do neutralności klimatycznej i odporności na kryzysy, o silnej pozycji wśród obszarów metropolitalnych. Z kolei misją GZM (jako instytucji) jest integracja potencjałów gmin, inicjowanie działań oraz inspirowanie do rozwoju poprzez otwartość, współpracę i nowoczesne zarządzanie.

Pod względem spełnienia obligatoryjnych wymagań: przeprowadzona została strategiczna ocena oddziaływania na środowisko do projektu dokumentu, w ramach której przygotowano Prognozę oddziaływania na środowisko (wraz z uzyskaniem pozytywnych opinii Śląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego i Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska), a także uzyskano pozytywną opinię Zarządu Województwa Śląskiego, dotyczącą sposobu uwzględnienia ustaleń i rekomendacji w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w województwie określonych w strategii rozwoju województwa.

Przeprowadzone także zostały ustawowe konsultacje projektu Strategii Rozwoju GZM wraz z Prognozą oddziaływania na środowisko – w tym m.in. z sąsiednimi gminami, gminami członkowskimi GZM, lokalnymi partnerami społecznymi i gospodarczymi, mieszkańcami gmin członkowskich – z właściwym dyrektorem regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”.

Uchwalona Strategia Rozwoju GZM zastępuje Program Działań Strategicznych Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii do roku 2022, przyjęty w 2018 r.

Wszystkie dokumenty powstałe w procesie tworzenia Strategii Rozwoju GZM dostępne są na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Metropolitalnego GZM w zakładce „koncepcje i strategie”.

Rozwinięciem ustaleń strategicznych będzie odrębny dokument programowy,  zawierający zestaw działań do realizacji przez Metropolię, z perspektywą do 2035 r. Dokument zostanie przygotowany w I kwartale 2023 r.

„5 lat funkcjonowania Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Doświadczenia i Rezultaty” – pod takim tytułem odbyła się konferencja zorganizowana we wtorek (11 października) przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.

Pięć lat GZM zostało podsumowane w ujęciu instytucjonalnym, prawnym, socjologicznym a nawet technologicznym. Prelekcje wygłosili naukowcy oraz przedstawiciele miast i gmin. W wydarzeniu uczestniczyli również nasi partnerzy z Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot.

Danuta Kamińska, wiceprzewodnicząca GZM, podkreśliła na wstępie, że metropolitalność jest wpisana w DNA naszego regionu. Po pięciu latach jesteśmy bogatsi o wiedzę i doświadczenia, które znajdą swoje odzwierciedlenie w opracowywanej strategii rozwoju z perspektywą do 2035 roku.

Jacek Woźnikowski, dyrektor Departamentu Rozwoju Społeczno-Gospodarczego i Współpracy, zaprezentował kluczowe projekty, którymi Metropolia zajęła się w pierwszych latach działalności oraz wyjaśnił specyfikę funkcjonowania związku w oparciu o ustawę o Metropolii w woj. śląskim.

Z kolei Michał Glaser z Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot opisał współpracę miast i gmin z woj. pomorskiego, które są zrzeszone w stowarzyszeniu. 

Swoje prezentacje przedstawili także przedstawiciele Urzędu Miasta w Katowicach, Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej, Akademii Górnośląskiej w Żorach, Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach oraz Uniwersytetu Śląskiego.

Tego samego dnia odbyło się spotkanie Metropolitalnej Rady Rozwoju, podczas którego dyskutowano nad powstającym dokumentem Strategii Rozwoju GZM na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r.

Gospodarka obiegu zamkniętego, budowanie sieci współpracy z instytucjami publicznymi, środowiskami gospodarczymi i społecznymi to nowe zadania strategiczne Metropolii.

„Program działań strategicznych” jest obowiązującym do końca 2022 roku dokumentem, który wyznacza główne kierunki działań Metropolii. Zgromadzenie GZM podjęło uchwałę o wpisaniu do niego trzech nowych działań.

Teraz po aktualizacji, program obejmuje 32 działania w trakcie realizacji, w ramach 5 priorytetów.

Metropolia zrealizowała już 4 działania. Należą do nich m.in. rozwój linii autobusowych do Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice w Pyrzowicach oraz integracja systemu ŚKUP z infrastrukturą tyską, czy opracowanie strategii promocji oraz marki.

Obecnie trwają prace nad „Strategią rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r.” Ma ona powstać do końca bieżącego roku. Zastąpi ona PDS i będzie wyznaczać nowe kierunki rozwoju Metropolii.

 Gospodarka Obiegu Zamkniętego

Działania Metropolii w tym kierunku mają na celu realizację projektów o skali ponadlokalnej związanych z rozwojem gospodarki obiegu zamkniętego.  Jednym z największych wyzwań jest osiągnięcie do 2035 roku 65% poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych oraz ograniczenie masy odpadów komunalnych poddawanych składowaniu do nie więcej niż 10% masy odpadów wytworzonych.

W dniu 30.11.2021 GZM złożyła do KE wniosek o dofinansowanie ze środków programu LIFE projektu ECOWASTE-BIOGZM-LIFE dotyczącego zbiórki i zagospodarowania odpadów kuchennych ulegających biodegradacji z obszaru Związku.

Ponadto Metropolia GZM zamierza utworzyć Regionalne Centrum Kompetencji do spraw gospodarki o obiegu zamkniętym – “Silesian Hub for Circularity (SH4C)”. Jego zadaniem będzie tworzenie sieci współpracy różnych podmiotów rynku gospodarki odpadami. Centrum będzie także wspierać działania gmin członkowskich. Dla nich będzie analizować problemy związane z gospodarką odpadami, wypracowywać rekomendacje i koordynować wymianę doświadczeń.

Przypomnijmy, w wyniku zmian w ustawach o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz o odpadach a także w Prawie ochrony środowiska Metropolia może pełnić rolę organizatora gminnych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi.

Do priorytetowych działań związanych z rozwojem gospodarki obiegu zamkniętego został wpisany także realizowany od października 2011 przez Metropolię międzynarodowy projekt CIRCULAR FOAM. Wraz z partnerami z 9 państw unijnych szuka ona odpowiedzi na pytania związane z ponownym wykorzystaniem sztywnych pianek poliuretanowych, stosowanych powszechnie jako materiał izolacyjny w lodówkach i budownictwie.

Więcej informacji o projekcie: Horyzont 2020: Metropolia GZM i partnerzy z UE chcą wykorzystać surowce ze sprzętu AGD – Metropolia GZM

Otwarta Metropolia

Ten priorytet ma na celu wypracowanie mechanizmów oraz standardów współpracy z mieszkańcami, organizacjami pozarządowymi, działaczami społecznymi, środowiskami gospodarczymi, naukowymi oraz instytucjami publicznymi.

W ten sposób Metropolia chce jak najszerzej włączyć mieszkańców i otoczenie instytucjonalne do procesów podejmowania decyzji o jej działaniach. Chce zaaranżować publiczną dyskusję o rozwoju miast.

Metropolia zainicjuje także rozwój miejskich laboratoriów współpracy pomiędzy administracją, nauką, biznesem i społeczeństwem obywatelskim. Działanie realizowane będzie poprzez współpracę z ekspertami, z jednostkami mającymi doświadczenie w organizowaniu i tworzeniu miejskich laboratoriów, wizyty studyjne i aktywne warsztaty.

Obecnie Metropolia GZM realizuje wiele działań z udziałem strony społecznej oraz przedstawicieli instytucji. Wymienić można m.in. Radę ds. nowoczesnej mobilności, Radę Metropolitalnego Transportu Publicznego oraz Metropolitalną Radę Rozwoju. Podczas prac nad najważniejszymi dokumentami przeprowadzane są konsultacje społeczne. Wśród przykładów wymienić można np. Koncepcję Kolei Metropolitalnej czy przygotowywaną obecnie Strategią Rozwoju Metropolii. Mieszkańcy zapraszani są także do udziału w testach nowych rozwiązań dla pasażerów. Wymienić można m.in. prace nad modyfikacją portalu SDIP II, mobilne aplikacje, oceny funkcjonowania metrolinii w formie geoankiet czy ostatnio- nowe kasowniki.

Przydatne linki

Program Działań Strategicznych [KLIKNIJ TUTAJ]

Więcej o pracach nad Strategią Rozwoju: Aktualności – Strategia Rozwoju GZM (metropoliagzm.pl)

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia pracuje nad pionierskim dokumentem, jakim będzie Strategia Rozwoju GZM na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 roku. Dokument określi wizję Metropolii w kilkunastoletniej perspektywie czasowej oraz wskaże cele i kierunki jej rozwoju, nawiązując do współczesnych wyzwań i potrzeb. A tych – jak pokazała konferencja zorganizowana w piątek (17 grudnia) w Katowicach – jest naprawdę wiele. Depopulacja, suburbanizacja, kształtowanie przestrzenne – to niektóre problemy, jakie wymieniali naukowcy, eksperci i samorządowcy uczestniczący w wydarzeniu. W jaki sposób poradzi sobie z nimi pierwsza metropolia w Polsce?

Metropolia na Śląsku i w Zagłębiu liczy aż 2,3 mln mieszkańców, ale problem depopulacji nie jest jej obcy. Jak wskazywał podczas wydarzenia Łukasz Sykała z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów (IRMiR), w ostatnich 10 latach w GZM na skutek ubytku naturalnego i migracyjnego ubyło 107 tys. mieszkańców. W ciągu kolejnych lat procesy depopulacji ulegną pogłębieniu – wg Głównego Urzędu Statystycznego w latach 2020-2030 ubędzie kolejne 140 tys. mieszkańców. Widoczny jest także trend suburbanizacji, ale mniejszy niż w innych obszarach metropolitalnych, np. warszawskim. Dlatego wyzwaniem Metropolii, jak i innych samorządów w Polsce, jest adaptacja do zmian demograficznych.

Walka o mieszkańca

Dr hab. Krzysztof Gwosdz, prof. UJ, podkreślił, że w Metropolii liczba studentów przewyższa już liczbę górników, co jest dość istotne dla regionu, który przez lata opierał się na przemyśle wydobywczym. Obecnie w GZM studiuje blisko 89 tys. osób. Metropolia, z naciskiem na jej stolicę – Katowice, jest także drugim po Warszawie miejscem lokowania największych firm. Profesor Gwosdz podkreślił także widoczne w Metropolii „odrodzenie kulturalne”, które w naturalny sposób ciągnie za sobą odrodzenie gospodarcze.

Kolejni eksperci IRMIR – Jacek Koj i Wojciech Łachowski – zwrócili uwagę na procesy urbanizacyjne. W odniesieniu do licznych terenów poprzemysłowych, ich zdecydowana większość znajduje się w rdzeniu GZM, czyli miastach na prawach powiatu (blisko 85 proc.). Udział zagospodarowanych terenów poprzemysłowych w całej GZM to 41 proc. Z kolei w odniesieniu do mieszkalnictwa, widać globalny trend, jakim jest suburbanizacja – wielkość kompleksów mieszkaniowych w Metropolii rośnie wraz z odległością od rdzenia, jednocześnie gęstość zabudowy staje się coraz mniejsza.

W wystąpieniu Antoniego Matuszko i Agnieszki Gajdy (IRMIR) zwrócono uwagę, że przyrosty demograficzne mają obecnie największy potencjał w gminach wiejskich, przy czym aż 68 proc. małych dzieci w GZM musi być dowożonych do żłobków, które znajdują się w odległości większej niż 15 minut marszu. Dyrektor IRMIR Wojciech Jarczewski dodał, że obecnie w GZM buduje się więcej inwestycji niemieszkaniowych, czyli budynków przemysłowych, magazynowych czy biurowych.

Prace nad Strategią

Zuzanna Bartczak i Michał Smoleń z PwC Polska przedstawili założenia do opracowywanej Strategii Rozwoju GZM na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035. Podkreślili, że będzie to dokument biorący pod uwagę opinię możliwe najszerszego grona interesariuszy. Wskazali, że na etapie tzw. prekonsultacji, osoby ankietowane jako największe wyzwanie Metropolii do 2027 roku wskazywały prowadzenie działań ukierunkowanych na środowisko (odpowiedziało tak 64 proc.). Do innych ważnych wyzwań zaliczono kształtowanie transportu zbiorowego, transformację przemysłową czy zatrzymanie u siebie młodych mieszkańców.

Strategia Rozwoju GZM będzie dokumentem pionierskim – nie tylko dlatego, że dotyczyć będzie pierwszej w Polsce ustawowo powołanej metropolii, ale również dlatego, że zostanie sporządzona według znowelizowanych w listopadzie 2020 r. przepisów prawa, które zintegrowały planowanie strategiczne z przestrzennym.

Dotychczas przeprowadzone zostały takie działania jak m.in.: ankietyzacja służąca pozyskaniu opinii mieszkańców nt. potrzeb i oczekiwań mieszkańców wobec GZM, wywiady indywidualne z ekspertami oraz warsztaty z włodarzami i przedstawicielami gmin z pięciu podregionów GZM. Obecnie realizowany jest II etap prac, związany z diagnozą sytuacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej.

Głos naukowców i samorządowców

Podczas debaty ekspertów, naukowców i prezydentów miast, wiceprzewodnicząca GZM Danuta Kamińska podkreśliła, że strategia ma w pełni wykorzystywać potencjał GZM. Wspomniała o negatywnych prognozach demograficznych, które dotykają wszystkich polskich miast (w trakcie konferencji można było usłyszeć, że ONZ prognozuje, iż do 2100 r. w Polsce może mieszkać tylko 17 mln osób, jeśli nie zacznie się zmieniać na lepsze struktura demograficzna). Strategia ma pomóc w osiągnięciu jednego z głównych celów GZM – zatrzymania mieszkańców u siebie, a także przyciąganiu nowych.

O problemach związanych z depopulacją wspomniał ponownie dr Wojciech Jarczewski. Dodał, że pozytywną rzeczą jest siła gospodarcza Metropolii – druga w kraju, po obszarze metropolitalnym Warszawy. Podkreślił również, że Metropolia powinna zacieśnić współpracę z obszarem metropolitalnym Krakowa, a pomóc w tym powinno szybkie połączenie kolejowe. Rację przyznał mu prof. Marek Szczepański z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zaznaczył, że wzorem dla innych Metropolii powinien być obszar pomiędzy Bostonem i Waszyngtonem, czyli tzw. metropolia BosWash, która liczy 52 mln mieszkańców. Prof. Adam Drobniak z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach dodał, że należy zachować ostrożność w formułowaniu wizji i misji Metropolii.

Następnie głos zabrali samorządowcy. Wiceprezydent Katowic Mariusz Skiba podkreślił, że istnieją elementy, które obligują miasta GZM do współpracy, jak transport zbiorowy czy zakup energii, ale też pojawiają się nowe obszary i wyzwania, które należy rozwiązywać wspólnie – jak rozwój sfery naukowej.

Prezydent Sosnowca Arkadiusz Chęciński zwrócił uwagę na problem smogu, o którym mówili także mieszkańcy w prekonsultacjach do Strategii. Wyraził nadzieję, że kwestia zanieczyszczenia powietrza zostanie rozwiązana w kolejnych latach, ale będzie to możliwe tylko przy odpowiedniej polityce rządowej.

Adam Neumann, prezydent Gliwic, podkreślił ważną rolę współpracy między samorządami – nie tylko w samej Metropolii, ale także na zewnątrz. Z kolei Mariusz Wołosz, prezydent Bytomia, dobrze ocenił funkcjonowanie Metropolii po pierwszych czterech latach jej działalności. Podkreślił, że Metropolia jest od tego, aby radzić sobie z tym, z czym pojedyncze miasta nie są w stanie sobie poradzić. Zachęcanie ludzi do zamieszkania w Metropolii może być też bardziej skuteczne niż zachęcanie do życia w pojedynczych miastach.

Konferencja w Katowicach pt. „Od badania do działania: Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia w wynikach projektu Gospostrateg-NewUrbPact i pracach nad Strategią Rozwoju GZM” była organizowana przez IRMIR, Metropolię GZM i PwC Polska.

Jak w ostatnich latach zmieniał się obszar Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii? Jakie wyzwania stoją przed nią obecnie? Jak przebiegają prace nad Strategią Rozwoju pierwszej Metropolii w Polsce? Tego wszystkiego będzie można się dowiedzieć podczas konferencji „Od badania do działania…”, która odbędzie się 17 grudnia 2021 r. w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny.

 W ubiegłym roku  Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia nawiązała współpracę z Instytutem Rozwoju Miast i Regionów (IRMiR) w ramach projektu Gospostrateg-NewUrbPact współfinansowanym ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Kooperacja dotyczy szeroko rozumianych analiz społeczno-demograficznych, przestrzennych oraz gospodarczych wykonywanych dla obszaru Metropolii. Wyniki oraz wnioski z przeprowadzonych badań zostaną wykorzystane  w  pracach nad Strategią Rozwoju GZM.

Kompleksowa analiza

 Najważniejszym celem projektu „Nowy model urbanizacji w Polsce – praktyczne wdrożenie zasad odpowiedzialnej urbanizacji oraz miasta zwartego (NewUrbPact)” jest wypracowanie wzorcowych rozwiązań na rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce oraz podniesienie jakości planowania przestrzennego, w tym przeciwdziałanie zjawiskom niekontrolowanej suburbanizacji i kurczenia się miast.

W ramach projektu dla obszaru Metropolii wykonano liczne analizy o tematyce społeczno-gospodarczej i przestrzennej, z wykorzystaniem m.in. nowoczesnych narzędzi informatycznych, baz danych i obrazowania satelitarnego. Potencjał gospodarczy, procesy ludnościowo-osadnicze, budżety obywatelskie, zagospodarowanie terenów poprzemysłowych – to przykładowe zagadnienia, które zostały poddane badaniom.

W ramach prac powstał szeroki i treściwy zasób przekrojowej wiedzy o GZM i jej gminach członkowskich, która zostanie wydana w formie zeszytów metropolitalnych, z bogatą ilustracją graficzną. Opracowania niebawem zostaną udostępnione dla wszystkich zainteresowanych m.in. na portalu InfoGZM.

Pionierska Strategia Rozwoju

Jednocześnie Metropolia pracuje nad kluczowym dokumentem, jakim jest Strategia Rozwoju GZM na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r. Będzie to dokument pionierski – nie tylko dlatego, że dotyczy pierwszej w Polsce ustawowo powołanej metropolii, ale również dlatego, że zostanie sporządzony według znowelizowanych w listopadzie 2020 r. przepisów prawa, które zintegrowały planowanie strategiczne z przestrzennym.

Strategia Rozwoju GZM określi wizję ponad 2-milionowej Metropolii w kilkunastoletniej perspektywie czasowej oraz wskaże cele i kierunki jej rozwoju, nawiązując do współczesnych wyzwań i potrzeb. Będzie pełnić rolę narzędzia wzmacniającego proces zarządzania obszarem metropolitalnym. W pracach nad Strategią Rozwoju GZM wykorzystane zostaną analizy i rekomendacje wypracowane w ramach projektu Gospostrateg-NewUrbPact. Uchwalenie Strategii Rozwoju GZM planowane jest na koniec 2022 r. Dotychczas przeprowadzone zostały takie działania jak m.in.: ankietyzacja służąca pozyskaniu opinii mieszkańców nt. potrzeb i oczekiwań mieszkańców wobec GZM, wywiady indywidualne z ekspertami oraz warsztaty z włodarzami i przedstawicielami gmin z pięciu podregionów GZM. Obecnie realizowany jest II etap prac, związany z diagnozą sytuacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej.

 Czas na podsumowania

 Zagadnienia planowania rozwoju miast zostaną przedstawione podczas konferencji „Od badania do działania…”, którą Metropolia GZM organizuje wspólnie z IRMiR oraz PwC Polska. Podczas wydarzenia nie powinno zabraknąć nikogo, kto interesuje się zagadnieniami z zakresu polityki przestrzennej, stymulowania procesów gospodarczych, zrównoważonego rozwoju miast i regionów oraz wdrażaniem modelowych rozwiązań na rzecz odpowiedzialnej urbanizacji i idei miast zwartych.

Oprócz prezentacji i wystąpień eksperckich, na miejscu zaplanowano również panel dyskusyjny z udziałem samorządowców.

Wydarzenie rozpocznie się w piątek 17 grudnia o godz. 9:00 w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. Osoby chcące uczestniczyć w wydarzeniu stacjonarnie, powinny się zarejestrować pod adresem  https://forms.office.com/r/PFYbkeW9mP  do 15 grudnia br.

Dla osób, które nie będą mogły uczestniczyć w Konferencji stacjonarnie, dostępna będzie transmisja online na stronie wydarzenia, na portalu Facebook oraz na platformie YouTube. Uczestnictwo online nie wymaga rejestracji. Więcej informacji na stronach metropoliagzm.pl oraz newurbpact.pl.

Wnioski z projektu Gospostrateg-NewUrbPact oraz stan prac nad Strategią Rozwoju GZM – to główne tematy konferencji, która odbędzie się 17 grudnia br. (piątek) o godz. 9:00 w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. Udział w konferencji jest bezpłatny.

Będzie to okazja do zapoznania się z wynikami prac nt. oceny stanu i kierunków rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Zaprezentowane zostaną:

• wnioski z kończącego się projektu Gospostrateg (realizowanego przez Instytut Rozwoju Miast i Regionów
  w Krakowie we współpracy z Ministerstwem Rozwoju i Technologii),
• stan prac na Strategią Rozwoju GZM, w które zaangażowana jest firma doradcza PwC Polska;

Przewidziany jest również panel dyskusyjny z udziałem przedstawicieli samorządu lokalnego, naukowców
i współorganizatorów.

Projekt Gospostrateg (Nowy model urbanizacji w Polsce – praktyczne wdrożenie zasad odpowiedzialnej urbanizacji oraz miasta zwartego – NewUrbPact), realizowany jest w latach 2019 – 2021, przy współfinansowaniu środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Przedmiotem badań w projekcie jest Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Dla jej obszaru wykonano liczne analizy o tematyce społeczno-gospodarczej i przestrzennej, z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi informatycznych, baz danych i obrazowania satelitarnego. Przykładowe, opracowane zagadnienia tego projektu, to: potencjał gospodarczy, procesy ludnościowo-osadnicze, budżety obywatelskie, zagospodarowanie terenów poprzemysłowych, dynamika inwestycyjna budownictwa mieszkaniowego i niemieszkaniowego, metropolitalny system przyrodniczy, metody bilansowania terenów. Wypracowany został szeroki i treściwy zasób przekrojowej wiedzy o GZM i jej gminach członkowskich, w formie zeszytów metropolitalnych, z bogatą ilustracją graficzną. Wszystkie będą niebawem dostępne na portalu InfoGZM.

Wyniki projektu Gospostrateg-NewUrbPact wykorzystane zostaną w toczących się pracach nad Strategią Rozwoju GZM, która jest opracowywany przy udziale firmy doradczej PwC Polska. Uchwalenie Strategii Rozwoju GZM planowane jest na koniec 2022 r. Dotychczas przerowadzone zostały takie działania jak: m.in. ankietyzacja służąca pozyskaniu opinii mieszkańców nt. potrzeb i oczekiwań mieszkańców wobec GZM, wywiady indywidualne z ekspertami oraz warsztaty z włodarzami i przedstawicielami gmin z pięciu podregionów GZM. Obecnie  realizowany jest II etap prac, związany z diagnozą sytuacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej.

INFORMACJE ORGANIZACYJNE:

Udział w konferencji jest bezpłatny.

Zapraszamy do zapoznania się z ramowym programem wydarzenia a zainteresowanych do wypełnienia formularza rejestracji, która potrwa do 13 grudnia br.

Wydarzenie będzie miało formułę hybrydową, co oznacza ograniczoną liczbę uczestników na miejscu. Dla osób, które nie będą mogły uczestniczyć w Konferencji stacjonarnie, dostępna będzie transmisja online na stronie wydarzenia na portalu Facebook oraz na platformie Youtube. Uczestnictwo online nie wymaga rejestracji.

W razie jakichkolwiek pytań zapraszamy do kontaktu: newurbpact@irmir.pl

WAŻNE DOKUMENTY:

• Klauzula informacyjna RODO obowiązująca w Instytucie Rozwoju Miast i Regionów
• Regulamin Konferencji
• Formularz rejestracji
• Program Ramowy

Realizacja projektu na rzecz poprawy efektywności energetycznej ELENA, przystąpienie do Sieci Europejskich Regionów i Obszarów Metropolitalnych oraz harmonogram prac nad Strategią Rozwoju Metropolii – to jedne z głównych punktów, które zostało przyjęte przez Zgromadzenie GZM. Podczas sesji, która odbyła się we wtorek (9 listopada), uchwalona została również wysokość składki zmiennej na 2022 rok. Wyniesie ona 586 mln zł i będzie o ok. 8 proc. wyższa niż w mijającym roku.

Składka zmienna na organizację transportu publicznego w 2022 roku

Składka zmienna to pieniądze wpłacane przez gminy, z których finansowane jest funkcjonowanie komunikacji miejskiej w następnym roku. W 2022 roku wyniesie ona 586,4 mln zł i będzie o ok. 8 proc. wyższa niż w mijającym roku.

Na ten wzrost mają przede wszystkim wpływ: zakończenie inwestycji przez Tramwaje Śląskie i przywrócenie połączeń tramwajowych (m.in. Chorzów i Świętochłowice); waloryzacja umów z operatorami, którzy obsługują poszczególne linie komunikacji miejskiej na zlecenie ZTM. Na waloryzację umów mają z kolei wpływ czynniki dynamiczne, które powiązane są z wysokością inflacji, cenami paliw oraz energii elektrycznej, wzrostem płacy minimalnej. W 2022 roku średni koszt obsługi 1 kilometra, przejeżdżanego przez autobusy, wzrośnie o ok. 11 proc. (w 2021 roku średni koszt 1 kilometra wynosił ok. 6,06 zł, natomiast w 2022 roku wzrośnie do prawie 6,72 zł). Cena 1 km pokonywanego przez trolejbusy wzrośnie z 8,95 zł do 9,85 zł, a tramwajów średnio wzrośnie z 13,4 zł do 14,99 zł.

Z uwagi na fakt, że rozwój transportu szynowego, w tym również tramwajowego, jest jednym z kluczowych działań podejmowanych przez Metropolię, dlatego też podjęta została decyzja o wzroście o 48,5 mln zł zaangażowanie Metropolii w działalność inwestycyjną Tramwajów Śląskich w 2022 roku.

Zmiana na stanowisku Przewodniczącego Zgromadzenia GZM

Zgodnie z niepisaną zasadą, która została ustalona na początku funkcjonowania Metropolii, a która dotyczy tego, że co roku, rotacyjnie, dokonywana jest zmiana Przewodniczącego Zgromadzenia GZM, po roku sprawowania tej funkcji – Mariusz Wołosz, prezydent Bytomia przekazał ją nowowybranemu na nią – Adamowi Neumannowi, prezydentowi Gliwic.

Nowe działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej

Metropolia wraz z 18 gminami ma realizować projekt mający na celu przygotowania dokumentacji do przyszłych inwestycji związanych z poprawę efektywności energetycznej w budynkach wielorodzinnych komunalnych w ramach Programu European Local Energy Assistance (ELENA). Zgodnie z uchwałą podjętą podczas dzisiejszej sesji Zgromadzenia GZM ma stanąć na czele konsorcjum projektowego.

W ramach tego programu, realizowanego przez Komisję Europejską, gminy otrzymają wsparcie w zakresie doradztwa, przygotowania opracowań technicznych oraz pomoc przy przygotowaniu wniosków o dofinansowanie termomodernizacji oraz wymiany źródeł ciepła w budynkach o całkowitej powierzchni ok. 125 tys. m2.

Według szacunku koszt realizacji projektu, który obejmuje przygotowanie dokumentacji ma wynieść łącznie ok. 9,7 mln zł.  W tej kwocie gminy mogą pozyskać do 90% dofinansowania z instrumentu Horyzont 2020 poprzez Europejski Bank Inwestycyjny.

Przygotowanie tej dokumentacji ma być podstawą do starań o dofinansowanie inwestycji z różnych źródeł zewnętrznych.

Podjęcie uchwały o realizacji programu poprzedziły działania Metropolii, mające na celu realizację tej ścieżki postępowania. W lipcu 2021 roku EBI pozytywnie ocenił tzw. wniosek preaplikacyjny Metropolii. Dało to zielone światło do złożenia właściwego wniosku o uzyskanie dofinansowania.

Udział w programie ELENA to nie jedyne działanie Metropolii na rzecz ograniczania niskiej emisji, której źródłem są budynki i domy mieszkalne. Kilka miesięcy temu zainicjowała realizację rządowo- samorządowego programu STOP SMOG. Projektem jest zainteresowanych jest 17 gmin. Dzięki wspólnemu działaniu, wymiana źródeł ciepła oraz termomodernizacja może objąć ponad 425prywatnych domów jednorodzinnych, które należą do osób, których nie stać na takie inwestycje. Wartość programu STOP SMOG w GZM, to około 22,5 mln zł.

Metropolia GZM będzie działać w europejskiej sieci METREX

Zgromadzenie wyraziło zgodę na rozpoczęcie współpracy z Siecią Europejskich Regionów i Obszarów Metropolitalnych METREX. Zmiany klimatyczne, polityka spójności, gospodarka obiegu zamkniętego, system zdrowia oraz opieka społeczna- to przykłady głównych zagadnień, którymi zajmuje się METREX.  Metropolia GZM będzie czwartym, po Szczecinie i Wrocławiu oraz Mazowieckim Biurze Planowania Regionalnego w Warszawie, reprezentantem polskich samorządów w tym gremium liczącym ok. 50 członków z całej Europy.

Uczestnictwo Metropolii w tym międzynarodowym gremium daje możliwość wymiany wiedzy i doświadczenia. To także szansa na możliwość współtworzenia rozwiązań w takich ważnych obszarach rozwoju obszarów wielkomiejskich jak planowanie przestrzenne, transport, infrastruktura energetyczna, rozwój gospodarczy czy nowoczesna mobilność.

 W stronę Strategii Rozwoju Metropolii

Podczas sesji, Zgromadzenie poruszyło sprawę harmonogramu prac nad przygotowaniem projektu Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r. Prace nad dokumentem trwają od lipca tego roku. We wrześniu zakończono I etap prac, którego celem było zebranie opinii mieszkańców na temat funkcjonowania i rozwoju GZM. W ramach tego etapu udostępniony został formularz ankietowy, w którym mieszkańcy GZM mogli się oni podzielić opiniami nt. warunków życia w Metropolii, wizji rozwoju oraz proponowanych działań.

Do prac nad dokumentem zaproszeni będą mieszkańcy Metropolii, przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej, uczelnie wyższe i jednostki naukowo-badawcze, środowiska gospodarcze oraz organizacje pozarządowe. Dla nich zostaną zorganizowane m.in. warsztaty i spotkania robocze, będą prowadzone wywiady, konsultacje oraz panele dyskusyjne.

W obecnym kwartale rozpoczęto prace w ramach II etapu prac nad opracowaniem Strategii Rozwoju GZM, który poświęcony jest diagnozie stanu GZM.

W drugiej połowie listopada przeprowadzone zostaną m.in. spotkania z włodarzami gmin w podregionach. Planowane są również zogniskowane wywiady grupowe (FGI) z przedstawicielami gospodarki, świata nauki i społeczeństwa obywatelskiego (m.in. przedstawiciele organizacji reprezentujących seniorów, młodzież, osoby z niepełnosprawnościami) oraz wywiady indywidualne (IDI).

Zgodnie z harmonogramem dokument powinien być przyjęty w IV kwartale 2022 roku.

Strategia Rozwoju GZM to dokument wspólny dla całego obszaru metropolitalnego, który określa priorytety rozwojowe i zadania do realizacji na najbliższe lata w celu dynamizowania rozwoju społeczno-gospodarczego i wzmacniania jego spójności przestrzennej.

Obecnie obowiązującym dokumentem wyznaczającym główne kierunki działań funkcjonowania Metropolii jest Program Działań Strategicznych. Określa on ok. 30 zadań do realizacji w latach 2018-2022 w ramach 5 priorytetów rozwojowych.

Link: projekty uchwał

Rozpoczyna się pierwszy etap prac nad Strategią Rozwoju Górnośląsko- Zagłębiowskiej Metropolii. Bardzo ważne na początku prac jest poznanie opinii mieszkańców. Co myślą o warunkach życia, jaka jest ich opinia o funkcjonowaniu transportu, jakości dróg, rozwoju rynku pracy i dostępie do usług publicznych. To niektóre z pytań, które Metropolia postawiła w ankiecie on line skierowanej do mieszkańców. Zapraszamy do  wypełnienia.

Ankieta zawiera pytania dotyczące oceny najważniejszych dziedzin funkcjonowania Metropolii. Należą do nich m.in. transport publiczny, jakość dróg, dostęp do służby zdrowia, szkół, oferta wydarzeń kulturalnych. W ankiecie można się wypowiedzieć na temat stanu środowiska, rynku pracy, możliwości rozwoju zawodowego oraz warunków rozwoju przedsiębiorczości. Wypełniający ankietę może też wskazać wyzwania stojące przed Metropolią.

Ankieta jest anonimowa, jej wypełnienie powinno trwać max. 10 minut. Formularz można wypełnić do 20 września 2021 r. w formie elektronicznej.

Link: Ankieta do wypełnienia

Podczas dalszych prac nad dokumentem Strategii zostaną zorganizowane konsultacje społeczne.

Strategia Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r. będzie najważniejszym dokumentem strategicznym GZM, który określi wizję i cele rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na najbliższe kilkanaście lat. Ma koncentrować na kwestiach takich jak: poprawa jakości życia, rozwój funkcji metropolitalnych, wzmacnianie spójności przestrzennej i społeczno-gospodarczej, ale także ma odnosić się do współczesnych wyzwań i potrzeb. Strategia będzie diagnozować najważniejsze uwarunkowania i potrzeby rozwojowe Metropolii oraz określi jej potencjały.  Na ich podstawie wyznaczane będą działania służące poprawie jakości życia mieszkańców i wzmacnianiu rozwoju społeczno-ekonomicznego. Ponadto, w dokumencie znajdą się również zagadnienia związane z planowaniem przestrzennym, w tym model struktury funkcjonalno-przestrzennej oraz rekomendacje na temat kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej.

Zakończenie prac nad Strategią planowane jest na IV kwartał 2022 r. Dokument ten zastąpi obecnie obowiązujący „Program Działań Strategicznych”, który wyznaczył główne kierunki działań w pierwszej fazie funkcjonowania Metropolii. Określa on około 30 zadań do realizacji w latach 2018-2022, w ramach pięciu priorytetów rozwojowych.

Link: Ankieta do wypełnienia

Poprawa jakości życia, rozwój funkcji metropolitalnych, wzmacnianie spójności przestrzennej i społeczno-gospodarczej – to wyzwania przed którymi stoi Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Właśnie wybrano wykonawcę, który wspierać będzie GZM w opracowaniu Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r.

Komisja przetargowa za najkorzystniejszą uznała ofertę firmy doradczej PwC Advisory Sp. z o.o. sp. k. z którą będzie tworzyć wspólny dokument. Opracowanie Strategii rozpocznie się od prac analityczno-diagnostycznych oraz wykonania delimitacji obszarów funkcjonalnych GZM, czyli określenia granic dla terenów, które mają wpływ na jej obszar. Dokument będzie opracowany przy współudziale możliwie szerokiego grona interesariuszy i zostanie poddany konsultacjom społecznym. Strategia określi wizję GZM w kilkunastoletniej perspektywie czasowej oraz wskaże cele i kierunki jej rozwoju, nawiązując do współczesnych wyzwań i potrzeb. Będzie narzędziem wzmacniającym proces zarządzania obszarem metropolitalnym.

Strategia Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii będzie dokumentem pionierskim w skali kraju. Przede wszystkim dlatego, że powstanie dla pierwszej w Polsce ustawowo powołanej metropolii, ale też zostanie sporządzony według znowelizowanych w listopadzie 2020 r. przepisów prawa, które zintegrowały planowanie strategiczne z przestrzennym. Jedną z zasadniczych zmian wynikających z nowych przepisów jest opracowanie tzw. modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej, jako obligatoryjnego elementu strategii rozwoju i tym samym rezygnacja z odrębnego dokumentu, jakim miało być ramowe studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

Strategia rozwoju zastąpi obecnie obowiązujący Program działań strategicznych GZM do roku 2022, który od 2018 roku wyznacza główne kierunki działań Metropolii. Zakończenie prac nad strategią planowane jest na IV kwartał 2022 r.