Zgromadzenie Metropolii udzieliło Zarządowi absolutorium. Wykonanie budżetu za 2021 rok przyjęte.

Zgromadzenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii udzieliło Zarządowi absolutorium za wykonanie budżetu za rok 2021. Informatyzacja i integracja transportu miejskiego, zakupy zeroemisyjnego taboru, prace nad utworzeniem Kolei Metropolitalnej i infrastruktury dla rowerów to jedne z kierunków działań Metropolii w ubiegłym roku.

 Wydatki w 2021 roku wyniosły ok. 1 mld. zł. W tej kwocie największe środki – ok. 913,63 mln zł wydano na organizację i rozwój transportu miejskiego.

Dochody Metropolii GZM wyniosły ok. 1,28 mld zł. Największy udział – 566,33 mln zł stanowiła część zmienna składki rocznej. Część stała składki rocznej wyniosła 37,53 mln zł mln zł. Wpływy z usług przewozowych, jak sprzedaż biletów przyniosły ok. 147,83 mln zł dochodu.

Do budżetu Metropolii trafiło 406,29 mln zł.  Te pieniądze pochodzą z 5-procentowego udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Metropolia zainwestowała w zeroemisyjny tabor

We wrześniu 2021 roku Metropolia pozyskała 81 mln zł dotacji na zakup 20 autobusów wodorowych z programu „Zielony Transport Publiczny” do którego nabór był ogłoszony w październiku 2020 r. W ramach tej inwestycji Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia zaplanowała zakup autobusów zasilanych paliwem wodorowym. Wszystkie autobusy mają być także dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, wyposażone w klimatyzację i system informacji pasażerskiej.

Tabor zakupiony dzięki dotacji z NFOŚiGW w ramach upowszechniania w województwie śląskim transportu o napędzie wodorowym będzie obsługiwał w pierwszej kolejności połączenie metropolitalne między najważniejszymi ośrodkami i „generatorami” ruchu komunikacyjnego na terenie konurbacji. Intencją jest realizacja szybkiej i jednocześnie czystej ekologicznie komunikacji ponadlokalnej.

Wartość  całkowita inwestycji realizowanej przez GZM to 110,7 mln zł, przy czym koszty kwalifikowane wynoszą 90 mln zł, a dotacja ze środków NFOŚiGW obejmie 90 proc. z nich, co stanowi kwotę 81 000 000 zł. Projekt przewiduje także przeszkolenie około 60 kierowców i mechaników w zakresie obsługi pojazdów bezemisyjnych.

W ramach realizacji „Programu dla Śląska” Ministerstwo Finansów przyznało ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej niemal 40 mln zł oraz 40 mln z RPO dotacji na zakup 32 zeroemisyjnych autobusów do przewozu pasażerów oraz 11 pantografowych i 16 mobilnych punktów ładowania dla tych pojazdów.

W stronę integracji transportu pasażerskiego

 W maju 2021 uruchomiono pierwsze metropolitalne linie autobusowe- Metrolinie. Te dodatkowe połączenia autobusowe, które mają usprawnić poruszanie się komunikacją miejską po Metropolii. Ich celem jest poprawa dostępności i funkcjonowania transportu publicznego do czasu budowy Kolei Metropolitalnej. Łącznie ma zostać uruchomione 31 Metrolinii. Dotychczas uruchomiono 16 połączeń.

W ubiegłym roku Metropolia dofinansowała na kwotę ponad 9 mln zł 48 połączeń kolejowych na swoim obszarze. Jest to realizacja podstawowego wariantu Koncepcji Kolei Metropolitalnej. Ma on na celu poszerzenie oferty przewozowej pociągów pasażerskich na najbardziej obciążonych ruchem ciągach kolejowych w obszarze GZM, przy wykorzystaniu obecnych możliwości infrastruktury kolejowej.

Przeznaczono 16 mln zł dla Dąbrowy Górniczej na realizację projektu przebudowy infrastruktury kolejowej i drogowej w obszarze stacji Dąbrowa Górnicza. Zadanie to ma sprzyjać rozwojowi ruchu aglomeracyjnego i wpisuje się w rozwój Kolei Metropolitalnej. Łącznie w latach 2020-2021 inwestycja została dofinansowana kwotą 26 mln zł z budżetu GZM.

Metropolia podpisała z PKP PLK umowę na opracowanie studium wykonalności budowy drugiej pary torów na trasie Gliwice-Katowice. Wydzielone tory aglomeracyjne na trasie Gliwice-Katowice, czyli linii kolejowej nr 137. To kolejny krok na drodze do budowy Kolei Metropolitalnej. Inwestycja ma za zadanie zwiększyć przepustowość na jednej z najpopularniejszych tras w regionie i doprowadzić do standardu, w którym pociągi będą kursować w Metropolii co kilkanaście minut.

W roku 2021 Metropolia GZM przystąpiła do realizacji rządowo-samorządowego programu Kolej Plus. W efekcie w 2022 roku sześć projektów liniowych z Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii zostało zakwalifikowanych do dofinansowania na poziomie 1,5 mld zł w ramach programu Kolej Plus. Wszystkie z nich wpisują się w koncepcję Kolei Metropolitalnej.

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jest partnerem we wszystkich zgłoszonych projektach. Wspólnie z liderami (gminami GZM) podjęła już wcześniej decyzję, aby zwiększyć wkład własny dla pięciu z sześciu  projektów liniowych, za co były przyznawane dodatkowe punkty w rankingu, a to zwiększyło znacząco szansę poszczególnych inwestycji na realizację. Szacowany wkład własny zagwarantowany przez GZM dla zakwalifikowanych sześciu projektów, które mają zostać zrealizowane w Programie „Kolej+” to ponad 316,5 mln zł. Oprócz zakwalifikowanych projektów w trakcie prac w ramach programu Kolej+ opracowano także dokumentację (Wstępne Studia Planistyczno-Prognostyczne – WSPP) dla kilku (siedmiu) innych lokalizacji punktowych.

Informatyzacja usprawni podróżowanie po Metropolii

Metropolia uruchomiła  Mobilną Aplikację Pasażera – Mobilny ŚKUP.  Do czasu wprowadzenia tego rozwiązania obowiązywała jedynie plastikowa karta. Teraz pasażer ma wybór, z jakiego typu rozwiązania korzystać. Mobilny ŚKUP umożliwia m.in. zakodowanie biletu okresowego kupionego przez Portal Klienta lub pieniędzy do zasilenia konta jak również zakup biletu na podróż . Uruchomiono magazyn elektronicznych biletów tzw. „eMagazyn” na potrzeby sprzedaży biletów w aplikacjach mobilnych podmiotów zewnętrznych. To rozwiązanie wprowadza standardy bezpieczeństwa dla zakupu biletów ZTM w aplikacjach.

Metropolia uruchomiła również aplikację M2GO info. Pasażer może znaleźć wirtualne tablice odjazdów autobusów, tramwajów i trolejbusów z ok. 7 tys. przystanków, obsługiwanych przez Zarząd Transportu Metropolitalnego.

Aplikacja uzupełni tym samym komputerową wersję portalu SDIP, który w marcu 2021 roku został zmodernizowany i usprawniony.

W połowie ubiegłego roku  Metropolia rozstrzygnęła przetarg na unowocześnienie systemu poboru opłat w komunikacji miejskiej. Ich celem jest usunięcie wad, wynikających ze starzejącej się technologii sprzed ponad 10 lat Jesienią tego roku rozpocznie się jego uruchomianie. W pierwszym etapie pasażerowie będą mogli korzystać z nowej aplikacji mobilnej, która projektowana jest już w nowej architekturze systemu (system będzie działać w trybie online, a więc szybciej niż obecny). Oznacza to, że aplikacja mobilna stanie się wirtualną kartą. Umożliwi pasażerom wykonanie wszystkich operacji, potrzebnych do korzystania z komunikacji miejskiej oraz do obsługi swojego konta i planowania podróży. Oczywiście plastikowe karty nie znikną z obiegu – wciąż będą mogły z nich korzystać osoby, które w ten sposób wolą korzystać z biletów komunikacji miejskiej. Cały system będzie gotowy w I kwartale 2023 roku. Nowe rozwiązanie pozwoli też na szybkie wprowadzanie nowych funkcjonalności.

Powstał Metropolitalny Program Tras Rowerowych

 Ubiegły rok przebiegał pod znakiem prac planistycznych związanych z budową i planowaniem infrastruktury rowerowej w Metropolii. Powstał Metropolitalny Program Tras Rowerowych. Określa zasady i tryb realizacji dróg rowerowych o funkcji transportowej i o znaczeniu ponadlokalnym. Przedstawia kierunki rozbudowy dróg, których zadaniem jest stworzenie sieci połączeń. Dzięki temu ułatwione zostanie przemieszczenie się na rowerach podczas codziennych, obligatoryjnych podróży np. do pracy, szkoły, na zakupy, do przychodni.

Pierwszym elementem jest budowa velostrad, ale MPTS jest znacznie szerszy. Jego celem jest wdrożenie wspólnego programu rozbudowy dróg rowerowych, dzięki czemu powstanie spójna sieć.

Umożliwi to na maksymalnie wykorzystanie potencjału transportowego prowadzonych inwestycji rowerowych w poszczególnych gminach.

 Metropolia ogranicza niską emisję i wspiera rozwój gmin

 W ubiegłym roku Metropolia realizowała Program Ograniczania Niskiej Emisji (PONE). Dzięki temu mechanizmowi finansowania gminy Metropolii zrealizowały 54 inwestycje związane z ograniczeniem niskiej emisji, na łączną kwotę blisko 23,6 mln zł.

Na liście dofinansowania znalazły się m.in. inwestycje w termomodernizację budynków gminnych oraz budowę instalacji OZE (Odnawialne Źródła Energii). Projekty obejmują także modernizację systemu oświetlenia na energooszczędne. Wsparcie uzyskały także inwestycje związane z transportem publicznym, jak np. budowa lub modernizacja zintegrowanych węzłów przesiadkowych, infrastruktura przystankowa oraz drogi rowerowe i infrastruktura ruchu pieszych.

W 2021 GZM realizowała Metropolitalny Fundusz Solidarności. Ma on na celu wyrównywanie różnic rozwojowych gmin Metropolii. Na wsparcie realizacji 43 zadań inwestycyjnych wydano łącznie ok. 10,6 mln zł.

Metropolia wraz z 17 gminami przystąpiła do projektu mającego na celu przygotowania dokumentacji do przyszłych inwestycji związanych z poprawę efektywności energetycznej w budynkach wielorodzinnych komunalnych w ramach Programu European Local Energy Assistance (ELENA).

W ramach tego programu, realizowanego przez Komisję Europejską, gminy otrzymają wsparcie w zakresie doradztwa, przygotowania opracowań technicznych oraz pomoc przy przygotowaniu wniosków o dofinansowanie termomodernizacji oraz wymiany źródeł ciepła w budynkach o całkowitej powierzchni ok. 120 tys. m2.

W lutym tego roku Metropolia wraz z gminami członkowskimi pozyskała 1,9 mln euro dofinansowania z funduszy Europejskiego Banku Inwestycyjnego  na przygotowanie inwestycji związanych z poprawą efektywności energetycznej 184 budynków komunalnych wielorodzinnych.

Udział w programie ELENA to nie jedyne działanie Metropolii na rzecz ograniczania niskiej emisji, której źródłem są budynki i domy mieszkalne. W 2021 roku zainicjowała wraz z 13 gminami realizację rządowo- samorządowego programu STOP SMOG. Dzięki wspólnemu działaniu, wymiana źródeł ciepła oraz termomodernizacja może objąć ponad 250 prywatnych domów jednorodzinnych, które należą do osób, których nie stać na takie inwestycje. Wartość programu STOP SMOG w GZM, to około 20,0 mln zł.

Metropolia otwartych danych

W 2021 roku zakończono I etap realizacji projektu GZM Data Store. Jego celem jest udostępnienie danych gromadzonych na obszarze związku metropolitalnego na wspólnej platformie otwartych danych publicznych. W jego ramach zostało zinwentaryzowanych ponad 1700 zbiorów danych w 28 gminach w Metropolii, które uczestniczą w projekcie. Tworzony portal internetowy będzie jedną z największych tego rodzaju samorządowych platform w Polsce. Tego samego roku Metropolia pozyskała 4,6 mln zł z programu Polski Ład na realizację kolejnej fazy projektu.

Link: Uchwały Zgromadzenia GZM