Gliwice, Pilchowice i Sośnicowice to gminy, nad którymi wzbiły się bezzałogowe statki powietrzne. Sprawdzano ich możliwości w monitoringu środowiska. To element współpracy z Politechniką Śląską.

Loty testowe odbyły się pod koniec czerwca, a już we wrześniu zaplanowano potwierdzenie wyników tych lotów. Wszystko po to, by sprawdzić, jak drony mogą wspierać gminy w takich zadaniach jak monitoring środowiska, wykrywanie nielegalnych wysypisk, analiza jakości cieków wodnych czy inspekcja trudno dostępnych terenów.

Drony wykonały szczegółowe naloty z użyciem kamer RGB i termowizji między innymi nad rzeką Bierawką i składowiskami w Trachach i Smolnicy, a także w gliwickich dzielnicach Wilcze Gardło i Ostropa. Loty w dzień i w nocy pomogły lepiej zidentyfikować zanieczyszczenia i ocenić stan środowiska – a przede wszystkim pozwoliły porównać potrzeby miast z możliwościami technologii.

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia stale pracuje nad tym, aby zachęcać miasta do tworzenia kolejnych obszarów do testowania i wdrażania usług z wykorzystaniem dronów.

To jednak nie koniec. GZM współpracując z Katowicami, Tychami oraz Bytomiem i Zabrzem, w partnerstwie z Politechniką Śląską, zakwalifikowała się do ostatniego etapu konkursu realizowanego przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Nazwa projektu to: „Rozbudowa i wyposażenie centrów kompetencji oraz infrastruktura do zarządzania ruchem pojazdów bezzałogowych jako Ekosystem Innowacji”. Głównym celem tego projektu jest usprawnienie i zabezpieczenie przestrzeni powietrznej, szczególnie w kontekście rosnącego wykorzystania dronów, aby zarówno loty prywatne, jak i te komercyjne czy publiczne, odbywały się sprawnie i bezpiecznie.

Wsparcie Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej obejmie systemy monitoringu bezpieczeństwa. Wszystko po to, aby loty prywatne, komercyjne i publiczne były prowadzone sprawnie i bezpiecznie. Korzyści z projektu to lepsza integracja lotnictwa załogowego i bezzałogowego, a także zwiększony wpływ miast GZM na proces tworzenia i zabezpieczania przestrzeni powietrznej.

W marcu 2025 r. ruszył nowy nabór w programie Czyste Powietrze, a dla osób, które poniosły koszty inwestycji jeszcze przed jego uruchomieniem, wprowadzono okres przejściowy. Trwa on cztery miesiące – do końca lipca – i umożliwia uzyskanie dofinansowania na wydatki kwalifikowane od 28 maja 2024 r. Po tym terminie ta możliwość przestaje obowiązywać.

Ostatni dzwonek – kończy się wyjątkowy okres wsparcia

Jeszcze tylko do końca lipca br. trwa tzw. okres przejściowy w nowej wersji programu Czyste Powietrze. Został on uruchomiony 31 marca 2025 r. i daje możliwość uzyskania dotacji za wydatki poniesione już od 28 maja 2024 r. To propozycja dla tych, którzy z różnych powodów nie zdążyli złożyć wniosku o dofinansowanie przed zawieszeniem poprzedniego naboru.

Od 1 sierpnia termin ponoszenia kosztów kwalifikowanych w nowym programie Czyste Powietrze będzie liczony według zasady: nie wcześniej niż 6 miesięcy przed datą złożenia wniosku o dofinansowanie. Koszty poniesione wcześniej, jak i przed oddaniem budynku do użytkowania, nie będą kwalifikowane.

Najpierw termomodernizacja, potem gaz – to klucz do pełnego wsparcia

Ci, którzy czekają na ponowne uruchomienie naboru dotyczącego dofinansowania na gaz, już wkrótce, w połowie lipca, będą mieli taką możliwość. Aby móc z tego w pełni skorzystać, należy najpierw złożyć wniosek w ramach obecnego okresu przejściowego na wydatki związane np. z ociepleniem budynku, wymianą okien i drzwi lub wentylacją. Dopiero wtedy będzie można złożyć drugi wniosek – tym razem o dotację na gaz, gdy nabór zostanie wznowiony w połowie lipca w ramach starszej wersji programu obowiązującej w 2024 r.

Odwrotna kolejność? Będą ograniczenia

Warto pamiętać: jeśli jako pierwszy zostanie złożony wniosek o dotację na gaz, a nie ten dotyczący termomodernizacji w nowym naborze, skorzystanie z kolejnego naboru będzie możliwe dopiero po zakończeniu i rozliczeniu tej inwestycji. Odwrotna kolejność – czyli najpierw termomodernizacja (wniosek w nowej wersji programu), potem gaz (wniosek w poprzedniej wersji programu) – pozwala uniknąć tych ograniczeń.

czystepowietrze.gov.pl

W skrócie:

Jak połączyć dotacje z dwóch naborów w programie Czyste Powietrze?
Możliwe jest połączenie dwóch dotacji dla jednego budynku:

• z naboru od 31.03.2025 r. (nowe zasady – tutaj skorzystaj z okresu przejściowego i możliwości rozliczenia kosztów termomodernizacji poniesionych od 28 maja 2024 r.),
• z wznowionego naboru – w połowie lipca – dotyczącego kotłów gazowych.

Kolejność składania wniosków ma ogromne znaczenie:
Jeśli poniosłeś koszty termomodernizacji w 2024 r.:

• Najpierw złóż wniosek w naborze od 31.03.2025 r. do końca lipca,
• Następnie złóż wniosek w starszej wersji programu na dofinansowanie do źródła gazowego zamontowanego w 2024 r. (nabór w połowie lipca).

Jeśli planujesz termomodernizację dopiero w przyszłości:

• Jeśli najpierw złożysz wniosek w naborze na źródła gazowe – musisz zakończyć i rozliczyć to przedsięwzięcie, by złożyć kolejny wniosek w naborze trwającym od 31.03.2025 r.

Uwaga: wnioski składane w naborze na dofinansowanie do źródła gazowego zamontowanego w 2024 r. nie będą wymagały rozliczenia wcześniejszego wniosku o dofinansowanie do termomodernizacji. Pamiętaj jednak o odpowiedniej kolejności składania wniosków.

Trwająca renowacja kościoła pw. św. Wojciecha przynosi z każdym miesiącem robót coraz to nowsze odkrycia architektoniczne. Tym razem podczas remontu elewacji od strony ul. Józefczaka pracownicy firmy Des Henryk Dowgier Anna Dowgier Sp. k. z Krakowa, która realizuje wszystkie prace budowlane, odkryli po skuciu tynków kamienny obrys pierwotnych okien i strukturę ścian na elewacji, a także pierwotną strukturę przypór kościoła pw. św. Wojciecha.

Do tej pory w kościele pw. św. Wojciecha wykonane zostały już tynki wewnętrzne i okna we wszystkich przybudówkach oraz zakończyła się hydroizolacja murów ścian fundamentów od strony południowej i północnej. Ponadto wykonawca realizuje obecnie prace tynkarskie na elewacji południowej oraz trwa ostatni etap wykonywania hydroizolacji ścian fundamentowych kościoła od strony pl. Klasztornego.

W wakacje zaplanowano kolejne prace tynkarskie

W lipcu i sierpniu wykonawca inwestycji będzie realizował przede wszystkim prace tynkarskie na elewacji. Od strony ul. Józefczaka budowane jest rusztowanie, które umożliwi skucie tynku na pozostałej ścianie kościoła, a następnie wykonawca rozpocznie roboty budowlane na elewacji frontowej oraz wieży. Kolejnym ważnym zadaniem zaplanowanym w wakacje będzie konserwacja witraży, która będzie realizowana sukcesywnie wraz z montażem zewnętrznych okien osłonowych. W pierwszej kolejności konserwacja witraży rozpocznie się od elewacji południowej, gdzie montaż okien właśnie jest na ukończeniu.

Warto dodać, że renowacja zabytkowego kościoła św. Wojciecha realizowana jest pod nadzorem Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, zaś nadzór archeologiczny nad robotami budowlanymi pełnią pracownicy Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.

Inwestycja warta prawie 3,4 mln zł

Inwestycja związana z renowacją jednego z najstarszych bytomskich kościołów realizowana jest dzięki pozyskanemu przez miasto dofinansowaniu z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków na kwotę 3 mln 390 800 zł, zaś dofinansowanie Gminy Bytom wynosi 69 200 zł.

Jakie tajemnice kryje kościół św. Wojciecha?

Podczas robót budowlanych odsłonięte zostały już mury świątyni prawdopodobnie z XIV wieku i ślady przebudów datowanych od XV wieku do współczesności, w tym zamurowane kamienne elementy portalu po obydwu stronach kruchty północnej, zaś na ścianie zewnętrznej starej zakrystii odsłonięto zamurowane wejście, które prawdopodobnie służyło w XIX wieku jako remiza strażacka. Kolejne prace budowlane ujawniły ostrołukowy otwór przejścia/furty, która mogła służyć jeszcze na początku XVII wieku, albo do czasów przebudowy w XVIII wieku, a więc w czasie, gdy funkcjonował tutaj jeszcze klasztor.

Jak podkreślają bytomscy archeolodzy widoczny po odkryciu wejścia do furty kanał wznosi się ku górze, co może sugerować z jednej strony, że istniało tam wcześniej przejście do nawy lub wejście m.in. na chór lub lożę, albo mimo podwyższenia sklepienia, schodzono nim do krypty. Dodatkowo odkryto w szczytowej części arkady po zewnętrznej i wewnętrznej stronie muru pozostałości monideł malowanych na wapiennej powierzchni. Ślady po malaturze zauważono również na fragmentach sklepienia przejścia będącego za odkrytą furtą, wewnątrz muru kościelnego. Przejście to powstało, gdy istniały krużganki wirydarza, osłaniające malowidła zewnętrzne przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi.

Jaki jest zakres prac w kościele pw. św. Wojciecha?

Renowacja kościoła św. Wojciecha przy pl. Klasztornym obejmuje: remont elewacji kościoła i przybudówek – kaplicy i zakrystii, odnowienie pokrycia dachowego nad wejściem do kościoła i obróbek blacharskich. Podczas remontu wykonana zostanie konserwacja i naprawa okien oraz drzwi – w tym drzwi zewnętrznych kościoła, a także konserwacja i remont części wnętrza kościoła.

Zamontowane zostaną nowe instalacje: odgromowa i przeciwpożarowa. Wewnątrz czyszczeniu, naprawie i impregnacji poddane zostaną również: posadzki kamienne w kościele, kaplicy i zakrystiach. Podczas zaplanowanych robót zamontowany zostanie także monitoring wizyjny i system przeciwwłamaniowy. Przeprowadzona zostanie konserwacja podłóg drewnianych m.in. na chórze, poddaszu i wieży oraz remont posadzki w pomieszczeniach ministrantów, obecnej i dawnej zakrystii.

Wykonawcą wszystkich prac w kościele pw. św. Wojciecha jest wyłoniona przez inwestora – Zakon Braci Mniejszych-Dom Zakonny w Bytomiu firma Des Henryk Dowgier Anna Dowgier Sp. k. z Krakowa, która w naszym mieście prowadziła rewitalizację Pałacu Tiele-Wincklerów w Miechowicach oraz Młodzieżowego Domu Kultury nr 1 w Bytomiu, a także kościóła pw. Świętej Rodziny i Domu św. Józefa przy parafii pw. Świętej Rodziny w Bytomiu–Bobrku.

Jeden z najstarszych kościołów w Bytomiu

Kościół pw. św. Wojciecha pochodzi prawdopodobnie z połowy XV wieku. Gotycką świątynię gruntownie przebudowano w latach 1783-1786. Wówczas dzięki grafowi Łazarzowi Erdmannowi z bytomskiej linii Henckel znacznie powiększono kościół poprzez dobudowanie nawy i kruchty z wieżą, zmieniając wygląd średniowiecznej świątyni.

Kościół pw. św. Wojciecha pochodzi prawdopodobnie z połowy XV wieku, fot. Tomasz Sanecki

Kościół pozostawiono jako gotyckie prezbiterium, ozdabiając je renesansowymi kapitelami, a nową nawę ze sklepieniami żaglowymi utrzymano w tonacji klasycyzującego baroku. Wewnątrz ufundowano nowe organy i kryptę jako grobowiec rodziny Henckel-Erdmann. Dzisiaj z tego wyposażenia pozostały tylko dwie figury świętych apostołów Piotra i Pawła, znajdujące się pod chórem organowym, jak również fasadą kościoła z charakterystycznym portalem nie zmieniła wyglądu.

W 1970 roku kościół na pl. Klasztornym został wpisany do rejestru zabytków.

Źródło: UM Bytom

Przypominamy o obowiązującej uchwale antysmogowej, czyli uchwale nr V/36/1/2017 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 7 kwietnia 2017 r. w sprawie wprowadzenia ograniczeń dotyczących eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw która od 1 września 2017 r. obowiązuje na terenie województwa śląskiego.

Zgodnie z jej zapisami, instalacje, które nie spełniają wymagań i których eksploatacja rozpoczęła się przed 1 września 2017 roku, powinny zostać wymienione zgodnie z określonymi w niej terminami. Wiele osób jednak nie wie, w jakim terminie powinny
wymienić użytkowany przez nich kocioł, piec lub kominek. Śpieszymy więc z pomocą i informujemy, że:

1. Podmioty posiadające instalacje dostarczające ciepło do systemu centralnego ogrzewania (kotły) powinny najpierw określić wiek swojego kotła. W tym celu powinny sprawdzić na tabliczce znamionowej datę jego produkcji i obliczyć jego wiek na dzień 1.09.2017 r. Na tej podstawie piec (kocioł) zostanie zakwalifikowany do odpowiedniej grupy wiekowej, dla których, według ustawy, obowiązują cztery terminy wymiany:

• do 31.12.2021 r. – gdy kocioł ma powyżej 10 lat (rok produkcji 2006 i starsze), lub kocioł nie posiada tabliczki znamionowej,
• do 31.12.2023 r. – gdy kocioł ma od 5 do 10 lat (lata produkcji: 2007 – 2012),
• do 31.12.2025 r. – gdy kocioł ma mniej niż 5 lat (lata produkcji: 2013 – 31.08.2017),
• do 31.12.2027 r. – gdy kocioł posiada klasę 3 lub 4 według normy PN-EN 303-5:2012.

2. Podmioty posiadające instalacje wydzielające ciepło lub wydzielające ciepło i przenoszące je do innego nośnika (tzw. miejscowy ogrzewacz powietrza, np. kominek, piec), powinny wymienić instalację na spełniającą wymagania Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185 z dnia 24.04.2015 do 31.12.2022 r., chyba że instalacja: osiąga sprawność cieplną minimum 80% lub jest wyposażona w urządzenie do redukcji emisji pyłu.

Zapraszamy do udziału w programach dotacyjnych:

1. „Czyste powietrze”. Program skierowany jest do osób fizycznych będących właścicielami/współwłaścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych. ,
2. „Ciepłe mieszkanie”. Program skierowany jest dla mieszkańców będących właścicielami lub najemcami lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym oraz dla wspólnot mieszkaniowych (3-7 lokali), zlokalizowanego na terenie Gminy Siemianowice Śląskie.
3. Dotacje z budżetu miasta Siemianowice Śląskie.

Szczegóły na temat dostępnych programów są dostępne w Wydziale Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Siemianowice Śląskie, pod telefonem 32 760 54 60

Źródło: UM Siemianowice Śląskie

Podobnie jak w roku ubiegłym, również i w tym, w okresie letnim w różnych dzielnicach naszego miasta będą organizowane festyny dla dzieci. Tym razem pod szczególnym hasłem „W rytmie zdrowia i radości”. Zapraszamy na animacje dla dzieci z elementami profilaktyki przeciwalkoholowej. W programie: gry i zabawy ruchowe, konkursy sportowe, tańce, dmuchańce.

Integralną częścią każdego wydarzenia będzie prelekcja z zakresu profilaktyki uzależnień, ze szczególnym uwzględnieniem przeciwdziałania alkoholizmowi.

Rozpoczynamy już jutro 3 lipca br. w godz. 16.00-19.00 na Rynku Miejskim, a później w kolejne czwartki.

3 lipca, godz. 16.00-19.00 – Rynek Miejski w Siemianowicach Śląskich
10 lipca, godz. 16.00-19.00 – Michałkowice, Park Górnik (przy SCK Zameczek)
17 lipca, godz. 16.00-19.00 – Bańgów, skwer przy szkole
24 lipca, godz. 16.00-19.00 – Bytków, staw Brysiowy
31 lipca, godz. 16.00-19.00 – Przełajka, Skate Park
7 sierpnia, godz. 16.00-19.00 – Osiedle Tuwim , przy skwerze Jarzębina
21 sierpnia, godz. 16.00-19.00 – Rynek Miejski w Siemianowicach Śląskich
28 sierpnia, godz. 16.00-19.00 – Michałkowice, Park Górnik (przy Zameczku)

W przypadku niekorzystnych warunków atmosferycznych, wydarzenia zostaną przełożone na inny termin.

Organizatorem jest Stowarzyszenie i Przyjaciele Biegają, a wydarzenia uzyskały dofinansowanie z budżetu Gminy ze środków przeciwdziałania alkoholizmowi.

Staw Maroko to jedno z popularnych miejsc wypoczynku zwłaszcza dla mieszkańców os. Tysiąclecia, ale również sąsiednich dzielnic. Katowice ogłosiły właśnie przetarg na modernizację przestrzeni znajdujących się bezpośrednio przy stawie. Mieszkańcy zyskają odnowione miejsce do spacerowania, pomosty wędkarskie, a także plenerową siłownię.

– W ostatnich latach zrealizowaliśmy szereg inwestycji w zieloną infrastrukturę Katowic. Nowe lub odnowione zielone przestrzenie z miejscami rekreacji pojawiły się m.in. na pograniczu Dąbrówki Małej i Bogucic, przy ul. Wantuły, w dolinie rzeki Ślepiotki oraz w Wełnowcu. Zrewitalizowany został także teren przy Stawie Kajakowym w Dolinie Trzech Stawów. Łączny koszt prac związanych z zagospodarowaniem tych przestrzeni wyniósł ponad 40,6 mln zł – podkreśla Marcin Krupa, prezydent Katowic. – Teraz pora na modernizację infrastruktury w pobliżu stawu Maroko, a więc przestrzeni dobrze łączącej funkcje przyrodniczą, wypoczynkową i rekreacyjną – dodaje prezydent.

Staw Maroko to jedno z chętniej wykorzystywanych przez katowiczan miejsc na letnie spacery. Znajdują się tu alejki pieszo-rowerowe oraz ławki, a także stanowiska wędkarskie. W 2018 r. przestrzeń ta przeszła gruntowną przebudowę o wartości 1,6 mln zł. Podczas tej inwestycji w północnej części stawu powstała m.in. infrastruktura dla wędkarzy oraz boisko do kajak polo.

Wędkarski azyl

Obecnie część północno-zachodnia wokół zbiornika wodnego jest wykorzystywana przez miłośników łowienia ryb. Wokół stawu Maroko znajduje się 18 pomostów, które są bardzo wygodnymi miejscami do uprawiania wędkarstwa. Na części głównej, czyli pływaku, wędkarz może się swobodnie zmieścić ze swoim sprzętem, a jednocześnie jest odseparowany od innych. Pomost jest przytwierdzony do brzegu za pomocą ruchomego trapu o długości 1,8 m.

– W ramach prac wybrany wykonawca zdemontuje uszkodzone pływaki podestów oraz sprawdzi ich stan. Część wymagać będzie jedynie oczyszczenia, ale niektóre trzeba będzie zastąpić. Wymienione mają zostać również uszkodzone deski z nawierzchni przy widowni na boisko. Nowe będą wykonane z drewna gatunku Bangkirai, które cechuje duża wytrzymałość i odporność, przez co często jest ono wykorzystywane tam, gdzie może być narażone na długotrwałe moczenie, obciążenia czy intensywną eksploatację. Świetnie sprawdza się właśnie w budownictwie wodnym, np. przy budowie ramp załadunkowych czy podłóg jednostek pływających. Dzięki swoim właściwościom przetrwa zmienne warunki naszego klimatu – mówi Mieczysław Wołosz, dyrektor ZZM. Przy widowni wyrównana oraz utwardzona zostanie nawierzchnia z kostki betonowej.

Nie tylko wędkowanie

Po zakończonych pracach osoby spacerujące po północno-zachodniej stronie stawu zyskają również zupełnie nową atrakcję – plenerową siłownię. Wśród urządzeń znajdą się m.in. wahadło, ławeczka fitness, urządzenia do wyciskania na siedząco oraz orbitrek. Będzie to uzupełnienie oferty rekreacyjnej tego miejsca. Oprócz tego pojawią się ławki, kosze i leżaki. Teren zostanie obsadzony kocimiętką o fioletowych kwiatach w kształcie kłosów.

Zainteresowani wykonawcy mogą składać oferty do 17 lipca. Budżet przeznaczony na realizację zadania to 285 tys. zł. Po podpisaniu umowy modernizacja powinna zakończyć się w niecałe 5 miesięcy.

Jedyne takie boisko w Katowicach

Staw Maroko posiada również jedyne w Katowicach boisko do kajak polo, a więc kajakowej odmiany piłki wodnej. To widowiskowa dyscyplina sportu, która z każdym rokiem zyskuje nowych kibiców. W najbliższy weekend 5-6 lipca, na obiekcie znajdującym się na stawie Maroko odbędzie się druga edycja Polskiej Ligi Kajak Polo. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na profilu facebookowym UKS Kanu Katowice, który będzie gospodarzem wydarzenia:  facebook.com/ukskanu.

Warto wspomnieć, że z części infrastruktury boiska do kajak polo korzystają również harcerze z 32. Harcerskiej Drużyny Wodnej w Katowicach, którzy przy stawie Maroko mają swoją stanicę.

Źródło: UM Katowice

4 lipca 2025 r. – piątek

godz. 10.00-15.00 – MBP Filia Nr 1
Czytanie na trawie w Parku Górnik

godz. 11.00-12.30 – MBP Filia Nr 9
„Podróże z bajką” – zajęcia czytelniczo-plastyczne dla dzieci

godz. 17.00-19.00 – SCK Willa Fitznera
Fitzner Cafe. Bilety – 10 zł/5 zł (seniorzy) do nabycia w kasach SCK oraz on-line na www.bilety.siemck.pl

godz. 18.00-19.30 – MOSiR Pszczelnik
Otwarte zajęcia Capoeira

godz. 20.00 – SCK Park Tradycji
Chill Time pod Szybem Krystyn – Łukasz Sobczak. Wstęp wolny

5 lipca 2025 r. – sobota

godz. 8.00 – SCK Jarzębina
Wycieczki rodzinne – Zamek w Mosznej, Zoo Opole (wstęp na atrakcje we własnym zakresie). Bilety – 80 zł do nabycia wyłącznie w SCK Jarzębina

godz. 9.00 – MOSiR Pszczelnik
Zajęcia ogólnorozwojowe z lekkiej atletyki (Eden Racing)

godz. 11.00 – MOSiR Pszczelnik
Bieg Lata, Nordic Walking

godz. 17.00 – Amfiteatr w Parku Miejskim
Koncerty Letnie – Elvis Live Show. Wstęp wolny

godz. 19.00-22.00 – MOSiR Pszczelnik
Pszczel Party – dyskoteka plenerowa w strefie chill Parku Pszczelnik

6 lipca 2025 r. – niedziela

godz. 16.00 – SCK Zameczek
Muzyka u Rheinbabenów – Wiedeń, królestwo walców. Wstęp wolny

godz. 17.00 – Amfiteatr w Parku Miejskim
Teatralne Lato pod Chmurką – Gabi Art „Kramik z wierszami”. Wstęp wolny

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia pozyskała ponad 56 mln zł z funduszy UE na rozwój nowoczesnej mobilności.

Projekt pn. „Zrównoważona, inteligentna mobilność – kluczem do transformacji regionu – Etap 1” zostanie realizowany przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię oraz Partnerów Projektu: Miasto Katowice oraz Miasto Tychy.

Głównym rezultatem Projektu jest łagodzenie skutków transformacji poprzez poprawę mobilności mieszkańców GZM, dzięki zapewnieniu infrastruktury transportu ekologicznego i wysokiej jakości zeroemisyjnego transportu publicznego, przyczyniającego się do zwiększenia dostępności mieszkańców gmin obciążonych procesem transformacji regionu do lokalnych rynków pracy.

Działania w ramach projektu mają na celu wsparcie mieszkańców Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii objętych procesem transformacji regionu.

Górnośląsko- Zagłębiowska Metropolia zakupi 8 nowych autobusów o napędzie elektrycznym oraz 4 dwustanowiskowe ładowarki plug-in, które zostaną przekazane do PKM Świerklaniec. Wybudowane zostaną odcinki Velostrady nr 6 Katowice – Mysłowice o długości 4,383 km oraz Velostrady nr 3 Tychy – Katowice o długości 3,073 km wraz z infrastrukturą towarzyszącą.

Wartość projektu wynosi 73 072 989,53 zł, z czego dofinansowanie z programu regionalnego Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027 (Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji) wynosi 56 462 266,46 zł.

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia informuje o pierwszych rezultatach realizacji programu ELENA współfinansowanego ze środków Europejskiego Banku Inwestycyjnego. W ramach programu przygotowano kompleksową dokumentację projektową, techniczną i finansową dla pierwszych 20 budynków spośród 138 zgłoszonych przez 16 gmin GZM.

„Podejmujemy działania, które mają pomagać samorządom w transformacji energetycznej, mówi Igor Śmietański, wiceprzewodniczący GZM. W zasobach miejskich ciągle jest wiele „kopciuchów”, a budynki wymagają głębokiej termomodernizacji. Program ELENA wraz z drugim strategicznym programem GZM, STOP SMOG, istotnie wpisuje się w działania samorządów w ograniczanie niskiej emisji. Rola Metropolii jest tutaj kluczowa, ponieważ możemy aktywnie koordynować te procesy, zapewniając wsparcie i efektywność w walce o czyste powietrze”, tłumaczy Igor Śmietański.

Opracowana dokumentacja w ramach projektu ELENA posłuży do głębokiej termomodernizacji budynków w Chorzowie (10 budynków), Czeladzi (6 budynków), Tychach (3 budynki) i Siewierzu (1 budynek). Prace te mają na celu poprawę stanu technicznego zasobów mieszkaniowych, wymianę przestarzałych systemów ogrzewania na odnawialne źródła energii (OZE) oraz ograniczenie niskiej emisji, w tym zmniejszenie emisji cząstek PM10 i PM2.5. Szacuje się, że program inwestycyjny wyniesie łącznie 80-100 mln zł.

Wykonanie dokumentacji było możliwe dzięki dofinansowaniu z Europejskiego Banku Inwestycyjnego w ramach programu Horyzont 2020 (program ELENA) oraz dotacjom dla gmin ze strony GZM. Dodatkowo, każda z gmin otrzymała kompletną dokumentację niezbędną do pozyskania zewnętrznych środków finansowych na inwestycje. Do 16 lutego 2026 roku planowane jest opracowanie dokumentacji dla pozostałych 118 budynków w gminach Bieruń, Będzin, Bytom, Katowice, Piekary Śląskie, Pyskowice, Radzionków, Rudziniec, Sośnicowice, Świerklaniec, Tarnowskie Góry i Zbrosławice.

Działania GZM na rzecz czystego powietrza i efektywności energetycznej

GZM angażuje się w poprawę jakości powietrza i efektywności energetycznej w regionie. Obok programu ELENA, Metropolia realizuje również program STOP SMOG, oferujący do 100% dofinansowania na termomodernizację budynków jednorodzinnych dla mieszkańców o najniższych dochodach. Program jest realizowany wspólnie z 9 gminami (Bieruń, Bytom, Dąbrowa Górnicza, Gierałtowice, Katowice, Mysłowice, Sośnicowice, Tychy, Zabrze) od 2022 roku.

Całkowita kwota realizacji wspólnego programu STOP SMOG wyniesie około 22,2 mln zł, w tym współfinansowanie ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów w wysokości około 18,1 mln zł. Metropolia jest odpowiedzialna za doradztwo techniczne oraz przeprowadzenie prac budowlanych dotyczących realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych. Ponadto GZM udzielił gminom pomocy finansowej na częściowe sfinansowanie zadania.

W czerwcu 2025 roku, w ramach programu „Stop Smog”, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia podpisała cztery umowy na realizację prac budowlanych w 43 budynkach mieszkalnych. Umowy te, o łącznej wartości prawie 3,8 mln zł, obejmują termomodernizację budynków jednorodzinnych i wymianę przestarzałych źródeł ciepła na nowoczesne, ekologiczne rozwiązania w Katowicach (10 budynków), Tychach (11 budynków), Mysłowicach (19 budynków) i Bytomiu (3 budynki). Prace mają zostać zakończone na przełomie 2025/2026 roku.

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia (GZM) ogłosiła swój udział w konsultacjach publicznych dokumentu „Polityka rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce do 2030 roku”. Przede wszystkim, GZM wnosi o uznanie jej za jeden z kluczowych krajowych ośrodków rozwoju i wdrażania technologii AI. To element długofalowej strategii budowy nowej podstawy gospodarki regionu opartej na wiedzy, innowacjach i zaawansowanych technologiach.

Złożenie uwag do projektu nowej Polityki poprzedziło spotkanie samorządowców i przedstawicieli świata nauki z wiceministrem Dariuszem Standerskim, sekretarzem stanu w Ministerstwie Cyfryzacji, do którego doszło w katowickiej Willi Goldsteinów.

– Przedstawiliśmy Panu Ministrowi nasze argumenty i potencjał – powiedział po spotkaniu przewodniczący zarządu GZM Kazimierz Karolczak. – Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia łączy unikalne zasoby naukowe, technologiczne i przemysłowe. Naszą ambicją jest nie tylko uczestniczyć w rewolucji sztucznej inteligencji, ale także ją współtworzyć. Dążymy do tego, by Górny Śląsk i Zagłębie stały się jednym z kluczowych centrów kompetencji AI – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

W spotkaniu wziął również udział Marcin Krupa, Prezydent Katowic. – Mając na względzie przemianę naszego regionu, wspólnie z Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią i środowiskiem akademickim dążymy do tego, by motorem napędowym jego rozwoju w kolejnych latach, stały się nowoczesne technologie. W Katowicach realizujemy konkretny projekt w tym kierunku – budujemy Hub gamingowo-technologiczny, który, jestem o tym przekonany, stanie się kamieniem milowym w rozwoju nie tylko Katowic, ale całego regionu. To pierwszy impuls ze strony sektora publicznego zachęcający podmioty z całego świata do inwestowania właśnie u nas – powiedział prezydent Katowic.

Po spotkaniu jego uczestnicy spotkali się z dziennikarzami. – Rozmawialiśmy nie tylko o przyszłości Polityki AI, ale także o przyszłości rozwoju całego regionu – powiedział w czasie briefingu wiceminister Dariusz Standerski. – Dużo ważniejsze od tego, na której stronie dokumentu pojawi się dany ośrodek, są konkretne inwestycje, konkretne centra rozwojowe. W tym zakresie Śląsk i Zagłębie są regionem kluczowym. To nie tylko 8% PKB, nie tylko ponad 2 miliony mieszkańców, ale też ogromny potencjał badawczy – dodał przedstawiciel ministerstwa.

Znaczące zaplecze naukowe i akademickie

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia dysponuje silnym potencjałem naukowym i badawczym. Politechnika Śląska, jedna z czołowych uczelni technicznych w Polsce, prowadzi zaawansowane prace badawcze w obszarach takich jak uczenie maszynowe, analiza obrazu i dźwięku, medycyna spersonalizowana, technologie kwantowe oraz cyberbezpieczeństwo. Dotychczas zrealizowała w tym zakresie ponad 300 projektów badawczo-rozwojowych. Jej zaplecze obejmuje m.in. nowoczesny hub AI w Katowicach.

Uniwersytet Śląski rozwija sztuczną inteligencję w podejściu interdyscyplinarnym – łącząc informatykę z naukami społecznymi, prawem i medycyną. Uczelnia prowadzi badania m.in. nad generatywną AI, systemami eksperckimi czy wpływem nowych technologii na kulturę i media. W 2025 roku Uniwersytet był gospodarzem IV Polskiej Konferencji Sztucznej Inteligencji.

Istotną rolę odgrywa także Instytut Technik Innowacyjnych EMAG należący do Sieci Badawczej Łukasiewicz, realizujący projekty z zakresu cyfrowych bliźniaków, zarządzania lotami dronów, bezpieczeństwa IoT, analizy danych medycznych oraz edukacyjnych systemów AI.

Dodatkowo Śląski Uniwersytet Medyczny i Akademia Śląska prowadzą badania nad zastosowaniem sztucznej inteligencji w edukacji, urbanistyce, diagnostyce i zdrowiu psychicznym. Planują uruchomienie specjalistycznego klastra obliczeniowego oraz nowych kierunków i specjalizacji.

Ekosystem biznesowy i startupowy

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia to trzecie największe w Polsce skupisko firm z branży IT – działa tu ponad 250 software house’ów. Coraz więcej z nich specjalizuje się w rozwiązaniach AI, takich jak machine learning, przetwarzanie języka naturalnego (NLP), analityka predykcyjna, rozpoznawanie obrazu czy cyberbezpieczeństwo – z zastosowaniem w przemyśle, finansach, ochronie zdrowia i administracji.

Katowice, o czym przypomniał prezydent Marcin Krupa, realizują inwestycję o wartości 1 mld zł – Katowicki Hub Gamingowo-Technologiczny – który obejmuje komponenty badawcze i edukacyjne związane z AI. Z kolei Fundacja Silesian Startup Foundation wspiera rozwój lokalnych innowacji i aktywnie działa na rzecz przekształcenia regionu w jeden z kluczowych europejskich hubów innowacyjnych do końca obecnej dekady.

Ambitna wizja przyszłości

GZM postrzega rozwój sztucznej inteligencji jako strategiczny kierunek transformacji gospodarczej regionu. Połączenie przemysłowego dziedzictwa, doświadczenia w restrukturyzacji oraz potencjału akademickiego i technologicznego daje szansę na stworzenie unikatowego ekosystemu AI. Zaś włączenie Metropolii do sieci krajowych ośrodków AI – zgodnie z propozycjami zawartymi w konsultowanym dokumencie – byłoby potwierdzeniem tych aspiracji i impulsem do dalszych działań.