Wsparcie merytoryczne Zarządu Metropolii podczas trwających prac nad Strategią Rozwoju GZM na lata 2022-2027 – to główne zadanie Metropolitalnej Rady Rozwoju. Do wzięcia udziału w jej pracach zaproszenie przyjęli przedstawiciele władzy rządowej i samorządowej, środowisk społeczno-gospodarczych oraz naukowo-badawczych.  Do zadań rady należeć będzie wskazywanie istotnych kierunków rozwoju pierwszej Metropolii w Polsce oraz weryfikowanie ustaleń powstającego dokumentu. Nominacje wręczono podczas inauguracyjnego posiedzenia w czwartek 16 grudnia br.

– Opracowanie strategii rozwoju, jako dokumentu efektywnego i skutecznego, wymaga szerokiej dyskusji różnych środowisk. Odpowiedzią na tę potrzebę jest właśnie powołanie Metropolitalnej Rady Rozwoju – mówi Danuta Kamińska, wiceprzewodnicząca zarządu GZM.

Rada ma pełnić rolę konsultacyjno-doradczą dla Zarządu GZM. To interdyscyplinarne gremium ekspertów zewnętrznych o kwalifikacjach i doświadczeniach zawodowych związanych z problematyką obszarów miejskich. Metropolitalna Rada Rozwoju będzie płaszczyzną interdyscyplinarnej debaty programowej nad kierunkami rozwoju Metropolii GZM. W czwartek (16 grudnia) odbyło się inauguracyjne posiedzenie rady, na której wręczone zostały nominacje.

– Strategia rozwoju związku metropolitalnego, nad którą pracujemy, będzie narzędziem wspierającym proces zarządzania obszarem metropolitalnym. Jako Metropolia mamy duży wewnętrzny potencjał rozwojowy. Wymaga on jednak wzmocnienia. W prace nad tym dokumentem staramy się zaangażować jak najwięcej reprezentantów różnych środowisk – tłumaczy Danuta Kamińska.

– Musimy wychodzić naprzeciw globalnym trendom rozwoju, jak chociażby transformacja energetyczna, poprawa jakości środowiska, hamowanie zjawiska depopulacji. Nie możemy też zapominać o tworzeniu dobrych warunków rozwoju gospodarczego i budowania konkurencyjności Ważne jest też wsparcie nauki, zwiększanie potencjału badawczego i tworzenie sprzyjających warunków do współpracy wyższych uczelni czy instytutów naukowych z sektorem biznesu. To wszystko ma służyć podnoszeniu jakości życia mieszkańców, tak by Metropolia była atrakcyjnym miejscem pracy, inwestowania, zamieszkania i spędzania czasu wolnego – podkreśla.

W czwartek (16 grudnia 2021 r.) odbyło się inauguracyjne posiedzenie rady, na której wręczone zostały nominacje. Do wzięcia udziału w jej pracach zaproszenie przyjęli przedstawiciele władz rządowych – Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwa Infrastruktury, oraz władz samorządowych reprezentujących podregiony, a także reprezentanci takich organizacji jak np. Unia Metropolii Polskich oraz Śląski Związek Gmin i Powiatów. Zaproszeni zostali też rektorzy uczelni publicznych: Politechniki Śląskiej, Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu Ekonomicznego oraz przedstawiciele Głównego Instytutu Górnictwa, Urzędu Statystycznego w Katowicach, Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych i oddziału śląskiego Towarzystwa Urbanistów Polskich. Środowiska gospodarcze w radzie będą reprezentować Regionalna Izba Gospodarcza oraz Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna.

Parterem wspierającym GZM w procesie opracowania Strategii Rozwoju GZM jest firma doradcza PwC. Na posiedzeniu rady przedstawiła podsumowane dotychczas wykonanych prac. Zakończony został już pierwszy etap prac przygotowawczych, w tym ważnym komponent pozyskiwania opinii publicznej. Uzyskano ponad 1300 odpowiedzi ankietowych, gdzie mieszkańcy mogli wypowiedzieć się nt. swoich oczekiwań i deficytów odnośnie do Metropolii, a także odpowiedzieć na pytanie o jej wizję rozwoju.  Przeprowadzono też wywiady indywidualne z ekspertami oraz warsztaty z włodarzami i przedstawicielami gmin z pięciu podregionów GZM. Obecnie realizowany jest II etap prac, związany z diagnozą sytuacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej.

Strategia Rozwoju GZM ma być gotowa do końca przyszłego 2022 r. Wyznaczy m.in. cele i kierunki jej rozwoju, a także komponent planistyczny w postaci modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej związku metropolitalnego (co jest nowością wprowadzoną rok temu do przepisów prawa).

Obecnie obowiązującym dokumentem, wyznaczającym główne kierunki działań w pierwszej fazie funkcjonowania Metropolii, jest Program Działań Strategicznych do roku 2022. Określa on ok. 30 zadań do realizacji w latach 2018-2022 w ramach 5 priorytetów rozwojowych i jest zwany „mała strategią”.

Szczegółowe informacje dotyczące prac nas Strategią Rozwoju GZM można znaleźć na stronie strategia.metropoliagzm.pl

W skład Metropolitalnej Rady Rozwoju wchodzą przedstawiciele następujących instytucji:

• Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej: Konrad Saganowski, Naczelnik Wydziału Instrumentów Terytorialnych w Departamencie Regionalnych Programów Operacyjnych;
• Ministerstwo Infrastruktury: Maria Perkuszewska, Naczelnik Wydziału Innowacyjnej i Zrównoważonej Mobilności w Departamencie Strategii Transportu;
• Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego: Barbara Szafir, Zastępca Dyrektora Departamentu Rozwoju Regionalnego;
• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach: prof. dr hab. inż. Celina M. Olszak, Rektor;
• Uniwersytet Śląski w Katowicach: prof. dr hab. Ryszard Koziołek, Rektor;
• Politechnika Śląska: prof. dr hab. inż. Marek Pawełczyk, Prorektor ds. Nauki i Rozwoju;
• Towarzystwo Urbanistów Polskich, Oddział Śląski: dr hab. inż. arch. Katarzyna Ujma-Wąsowicz, Prezes Śląskiego Oddziału TUP;
• Związek Gmin i Powiatów Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego: Karolina Jaszczyk, Dyrektor Biura Związku;
• Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych: Piotr Cofałka, Zastępca Dyrektora ds. Badań i Rozwoju;
• Główny Instytut Górnictwa: prof. dr hab. inż. Stanisław Prusek, Dyrektor;
• Urząd Statystyczny w Katowicach: Aurelia Hetmańska, Dyrektor;
• Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach: Tomasz Zjawiony, Prezes;
• Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna: dr Janusz Michałek, Prezes KSSE;
• Miasto Katowice: Mariusz Skiba, Wiceprezydent Miasta Katowice;
• Miasto Tychy: Andrzej Dziuba, Prezydent Miasta Tychy;
• Miasto Sosnowiec: Michał Mercik, Pełnomocnik Prezydenta Miasta Sosnowca ds. Kultury, Rozwoju i Dialogu Społecznego;
• Miasto Gliwice: Adam Neumann, Prezydent Miasta Gliwice;
• Miasto Bytom: Mariusz Wołosz, Prezydent Miasta Bytom;
• Unia Metropolii Polskich: Tomasz Fijołek, Dyrektor Biura;
• Śląski Związek Gmin i Powiatów: Witold Magryś, Dyrektor.

13 projektów kolejowych ubiega się o dofinansowanie w ramach rządowego programu Kolej Plus. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia wraz z miastami, w których realizowane mogą być te inwestycje – właśnie złożyła wymagane dokumenty do drugiego etapu naboru. Przyznanie tej dotacji będzie krokiem przybliżającym do powstania Kolei Metropolitalnej w GZM, a odbudowa znaczenia transportu szynowego usprawni codzienne podróże mieszkańców.

Do drugiego etapu naboru w ramach programu Kolej Plus, zakwalifikowane zostały wszystkie projekty zgłoszone przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię. Jest ich 13 i dotyczą one zarówno budowy nowych torów lub ich modernizację, jak również budowę nowych przystanków kolejowych. Łączna wartość tych inwestycji to ponad 1,5 mld zł.

Wszystkie zgłoszone projekty wpisują się w koncepcję Kolei Metropolitalnej. Dlatego też GZM sfinansuje wymagany wkład własny dla wszystkich projektów, które otrzymają dotację na realizację. Szacowany wkład własny dla wszystkich projektów to ponad 220 mln zł.

– Budżet całego programu to 6,5 mld zł, podczas gdy z całego kraju deklarowanych jest łącznie ponad 40 wniosków o sumarycznej wartości ok. 16,5 mld zł. Oznacza to, że z terenu Metropolii oraz pozostałej części województwa śląskiego, zgłaszanych jest ok. 1/3 wszystkich wniosków w Polsce – zauważa Wojciech Dinges, zastępca dyrektora Departamentu Komunikacji i Transportu.

– Wyniki oceny i pozycje w ogólnopolskim rankingu poznamy pod koniec I kwartału 2022 r. Musimy pamiętać, że zgłaszane w ramach GZM projekty, będą porównywane z innymi, które np. przewidują budowę zupełnie nowych linii kolejowych (np. Kraków-Olkusz), dlatego też uwzględniając te czynniki, dla części naszych projektów zadeklarowaliśmy wyższy poziom wkładu własnego, aby nasze projekty miały jak najwięcej szans w konkursie – dodaje.

Przypomnijmy, że przygotowania dokumentacji do drugiego etapu naboru trwały pół roku. W tym czasie przeprowadzona została inwentaryzacja wszystkich wnioskowanych linii i obiektów; wykonane zostały analizy: ruchu, przepustowości, wpływu na otoczenie, analizy środowiskowe, wodne, rozkładów jazdy. Opracowania te zostały również skonsultowane z mieszkańcami, a w badaniach tych wypełnionych zostało ponad 1400 ankiet.

ZGŁOSZONE INWESTYCJE

Projekty liniowe:

1. Prace na linii kolejowej nr 189 i 132 oraz budowa nowych łącznic Kuźnica – Bytom w celu stworzenia nowego połączenia Ruda Chebzie/Zabrze – Bytom, w tym budowa nowych p.o. Ruda Orzegów i Bytom ul. Zabrzańska
2. Odbudowa linii kolejowej nr 198 Pyskowice – Pyskowice Miasto dla przywrócenia połączeń: Katowice – Gliwice – Pyskowice Miasto
3. Zwiększenie zdolności przepustowej linii kolejowej nr 140 na odc. Katowice Ligota – Orzesze Jaśkowice poprzez budowę 2. toru i dod. przystanków osobowych w Mikołowie.
4. Przygotowanie alternatywnego połączenia aglomeracyjnego Tychy – Katowice Murcki – Katowice Ligota linii kolejowej nr 142
5. Przygotowanie alternatywnego połączenia aglomeracyjnego Gliwice – Ruda Kochłowice – Katowice linii kolejowej nr 141 na odcinku Gliwice – Ruda Kochłowice, 164 na odcinku Ruda Kochłowice – Hajduki i 651 Hajduki – Gottwald
6. Rewitalizacja linii kolejowej nr 162 na odc. Dąbrowa Górn. Strzemieszyce – Dąbrowa Górn. Huta Katowice (p. odg.) do stacji Dąbrowa Górnicza, wraz z odbudową przystanku osobowego D.G. Tworzeń i rozbudową p.o. D.G. Gołonóg

Projekty punktowe

7. Budowa nowego przystanku osobowego Świętochłowice Mijanka na linii kolejowej nr 137, jako poprawa dostępności do połączenia aglomeracyjnego na głównej trasie średnicowej Katowice – Gliwice
8. Budowa nowego przystanku osobowego Zabrze Zaborze Północ na linii kolejowej nr 137, jako poprawa dostępności do połączenia aglomeracyjnego na głównej trasie średnicowej Katowice – Gliwice
9. Budowa nowego przystanku osobowego Zabrze ul. Armii Krajowej na linii kolejowej nr 137, jako poprawa dostępności do połączenia aglomeracyjnego na głównej trasie średnicowej Katowice – Gliwice
10. Budowa nowego przystanku osobowego Gliwice ul. Bema na linii kolejowej nr 137, jako poprawa dostępności do połączenia aglomeracyjnego na głównej trasie średnicowej Katowice – Gliwice
11. Budowa nowego przystanku osobowego Bytom Os. Arki Bożka na linii kolejowej nr 131, jako poprawa dostępności do połączenia aglomeracyjnego na trasie Katowice – Bytom – Tarnowskie Góry
12. Budowa nowego przystanku osobowego Bytom Rozbark na linii kolejowej nr 131, jako poprawa dostępności do połączenia aglomeracyjnego na trasie Katowice – Bytom – Tarnowskie Góry
13. Modernizacja infrastruktury pasażerskiej na stacji Tychy Miasto na linii kolejowej nr 179, jako poprawa dostępności do połączenia aglomeracyjnego relacji Katowice – Tychy Lodowisko

Zmęczenia i obniżona koncentracji wśród uczniów, nie zawsze spowodowana jest zbyt intensywnym planem lekcji, a złą jakością powietrza w klasach. Dlatego też Fundacja Napraw Sobie Miasto i Metropolia GZM zapraszają szkoły ponadpodstawowe do wzięcia udziału w konkursie „Szkolne klimaty – popraw klimat swojej klasy”.  Właśnie rozpoczęła się rejestracja. Zgłoszenia będą przyjmowane do 17 grudnia. W nagrodzonych szkołach, uczniowie sprawdzą stan powietrza w klasach przy wsparciu ekspertów. Następnie znajdą sposoby na jego poprawę i dzięki temu – na poprawienie komfortu nauki na lekcjach.

Obniżona odporność, a więc i wyższe ryzyko zakażenia COVID-19, większa liczba nieobecności i obniżona zdolność koncentracji – to możliwe skutki oddychania powietrzem złej jakości. Eksperci z Fundacji Napraw Sobie Miasto podkreślają, że z prowadzonych na świecie badań, wynika, że wewnątrz budynków i w pomieszczeniach jego jakość może być nawet 100 razy gorsza niż na zewnątrz. Aby znaleźć propozycje rozwiązań tego problemu, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia chce zaprosić szkoły do projektu „OpenAir – zdrowe powietrze w klasie”.

Uczniowie, by wziąć udział w konkursie, muszą przesłać zgłoszenie. Wystarczy nagrać krótki film wideo, nagranie głosowe, piosenkę albo zrobić zdjęcie, mema czy prezentację multimedialną. Następnie umieścić na dowolnym portal mediów społecznościowych (np. Facebook, YouTube, Instagram, TikTok) i opatrzyć hashtagiem “#szkolneklimaty”, a link podać w formularzu na stronie openair.naprawsobiemiasto.eu. Na etapie przygotowań zgłoszeń, można konsultować się z organizatorami podczas webinarów. Prace można składać do 17 grudnia. Wyniki zostaną ogłoszone 23 grudnia.

Rejestracja: Szkolne klimaty – popraw klimat w swojej klasie

Prace mogą składać uczniowie samodzielnie, a także zespołowo. Tematem prac konkursowych jest jakość powietrza w szkolnych klasach i wpływ na zmiany klimatyczne na Ziemi. Pytanie pomocnicze dla uczestników to: dlaczego chcesz poprawić klimat w swojej klasie? 

– Wielu uczniów zna syndrom zmęczenia na piątej czy szóstej lekcji – mówi Paweł Wyszomirski, prezes Fundacji Napraw Sobie Miasto.

– Często myślimy, że to od zbyt intensywnych zajęć, ale niejednokrotnie to nie efekt przeładowanego programu lub zmęczenia nauczyciela, ale złej jakości powietrza w klasie. Chcemy to wspólnie z uczniami sprawdzić i poprawi. Dlatego też eksperci Fundacji Napraw Sobie Miasto razem z Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią zapraszają do wzięcia udziału w programie „Szkole klimaty”, który jest pierwszym w Polsce projektem kompleksowej poprawy jakości powietrza w szkolnych klasach – dodaje.

Pierwszym etapem projektu będzie sprawdzenie stanu powietrza nie tylko wokół budynków, ale i w szkolnych klasach.

Kontroli podlegać będą poziomy pyłów, powodujących smog, ale także odczyty dwutlenku węgla, lotnych związków organicznych czy dwutlenku azotu i siarki.

Eksperci przyjrzą się także temperaturze i wilgotności w pomieszczeniach, aby zobaczyć czy nie da się zaoszczędzić wydatków na ogrzewanie przez bardziej ekonomiczne wietrzenie klas. Wypracowane rozwiązania będą później upowszechniane w kolejnych placówkach.

Projekt realizowany z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG.

Specjalna powłoka do pokrycia dachów i elewacji budynków, która odbija lub przyciąga promienie słoneczne, a także koncepcja budowy stacjonarnych lub mobilnych eko-parasoli, czyli zadaszeń pokrytych panelami fotowoltaicznymi, by ładować hulajnogi lub zasilać oświetlenie uliczne – to zwycięskie pomysły, zaprezentowane podczas tegorocznej edycji Metropolitalnego Climathonu. Była to polska edycja największego maratonu pomysłów klimatycznych, który odbył się w zeszłym tygodniu w ponad 100 miastach, w ponad 60 krajach na całym świecie. W metropolitalnym wydarzeniu wzięło udział łącznie ponad 60 osób, a zwycięzcy za swoje innowacyjne koncepcje, związane ze skutecznym wykorzystaniem i oszczędzaniem energii – otrzymali nagrody pieniężne oraz rzeczowe.

 Climathon, czyli 24godzinny hackathon klimatyczny, to międzynarodowe wydarzenie mające na celu współtworzenie innowacyjnych pomysłów odpowiadających na lokalne wyzwania związane z globalnym ociepleniem.

Polska edycja, organizowana przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię wraz z Fundacją Fortis Pro Nobis, odbyła się w tym roku pod hasłem „Energia w mieście – Metropolia efektywna energetycznie”. Uczestnicy szukali rozwiązań dla wydajniejszego i oszczędniejszego, a także bardziej ekologicznego funkcjonowania śląskich i zagłębiowskich miast.

ZOBACZ: I miejsce. Energy shield

Pierwsze miejsce zajął projekt „Energy Shield”, polegający na stworzeniu specjalnych powłok na elewacjach budynków, czy powierzchniach dachowych, które zmieniają kolor pod wpływem temperatury na zewnątrz tak, aby latem efektywniej odbijały światło, a więc schładzały, a zimną przyciągały i „dogrzewały” mieszkania energią słoneczną.

ZOBACZ: II miejsce. Miejski eco_PARASOL

Drugie miejsce otrzymał koncept instalacji „MIEJSKI eco_PARASOL”. Przedmiotem tego projektu byłoby spore zadaszenie, które mogłoby powstać na miejskich wyspach ciepła, czyli np. otwartych placach i rynkach. Na jego dachu zainstalowane mogłyby być zbiorniki do filtrowania wody oraz panele fotowoltaiczne do produkcji energii elektrycznej. Tak wytworzony prąd mógłby zostać wykorzystany np. do ładowania hulajnóg czy zasilania oświetlenia ulicznego.

ZOBACZ: III miejsce. PEROSOL

Trzeci zwycięski pomysł to „PEROSOL”, koncepcja stworzenia miejskich, mobilnych parasoli z panelami fotowoltaicznymi, wykorzystującymi technologie perowskitów, które mogłyby być instalowane na placach, parkingach czy rynkach. Perowskity, to materiały absorbujące światło, pozwalające przekształcić energię słoneczną w prąd, w ogniwie fotowoltaicznym – to materiały, które mogą zrewolucjonizować fotowoltaikę.

Zespoły projektowe pracowały w formule online oraz stacjonarnie w GPP Business Park w Katowicach. Uczestnicy podzieleni byli na dwie grupy wiekowe: młodzież w wieku 15-17 lat oraz osoby powyżej 18. roku życia. Zwycięzcy w kategorii pełnoletniej – otrzymali kolejno nagrody 5000 zł, 3000 zł i 2000 zł oraz nagrody rzeczowe takie, jak inteligentna stacja pogodowa NETATMO ufundowana przez firmę AUG-E, wycieczka do Muzeum Energetyki, kalkulatory naukowe, głośniki oraz słuchawki bezprzewodowe. Na naszych finalistów czeka dodatkowo profesjonalne szkolenie z tworzenia prezentacji inwestorskich.

Tegoroczny Climathon odbywał się pod okiem ekspertów z Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytetu Śląskiego, Politechniki Śląskiej, Politechniki Częstochowskiej, Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, firmy NatForce oraz Fundacji Fortis Pro Nobis. Wspierali uczestników i oceniali przedstawione pomysły biorąc pod uwagę szereg kryteriów.

Climathon 2021. Warsztaty dla młodzieży

Climathon to wydarzenie stworzone przez EIT Climate-KIC i organizowane wraz z partnerami, cieszące się z roku na rok coraz większą popularnością. Od sześciu lat łączy tysiące ludzi ze wszystkich stron świata w myśl kreatywności i innowacyjności klimatycznej. Jego głównym celem jest zwiększenie świadomości w kwestii globalnego ocieplenia, stworzenie przestrzeni do współpracy oraz opracowanie innowacyjnych rozwiązań, które mogą pomóc w walce z kryzysem klimatycznym.

Więcej informacji na stronie www.climathon.pl oraz na www.climathon.climate-kic.org

Projekt analizy kosztów i korzyści, związanej z upowszechnieniem autobusów elektrycznych, został opublikowany przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię i oddany pod konsultacje społeczne. Swoje uwagi można zgłaszać do 17 listopada. Można je wysłać mailowo, pocztą lub złożyć osobiście w siedzibie urzędu.

Uwagi można zgłaszać na trzy różne sposoby za pośrednictwem przygotowanego formularza:

• mailowo na adres konsultacjeakk@metropoliagzm.pl,
• osobiście w siedzibie GZM (ul. Barbary 21 A, Katowice),
• za pośrednictwem poczty na adres Urzędu Metropolitalnego (decyduje data wpływu).

Dokument i wszystkie informacje dot. konsultacji społecznych są dostępne
w Biuletynie Informacji Publicznej GZM.

Analiza kosztów i korzyści to dokument, który jest przygotowywany raz na trzy lata, a do jego opracowania zobowiązani są m.in. organizatorzy transportu publicznego na podstawie ustawy o elektromobilności. Celem tej ustawy jest stopniowe upowszechnianie niskoemisyjnych pojazdów w naszym kraju, aby w ten sposób przyczynić się do ograniczania emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych.

Przygotowywane cykliczne analizy kosztów i korzyści mają za zadnie oszacowanie możliwości upowszechnienia niskoemisyjnych pojazdów na szerszą skalę. Chodzi zatem o wskazanie perspektyw czasowych, kiedy byłoby to możliwe lub też przedstawienie analiz, wskazujących na to, że masowe wdrożenie tej technologii, ze względu na wciąż utrzymujące się wysokie koszty związane z zakupem samych autobusów czy budowy koniecznej sieci ładowarek, byłoby jeszcze zbyt drogie w porównaniu do korzyści, wynikających z wykorzystania takich pojazdów.

Z przeprowadzonej w tym roku analizy, która jest aktualizacją dokumentu przygotowanego na przełomie 2017 i 2018 roku jeszcze przez KZK GOP, MZK Tychy i MZKP Tarnowskie Góry, przedstawiona została proponowana lista rekomendacji. Wśród nich wskazano m.in., że:

– przy systematycznych inwestycjach realizowanych przez operatorów, realizujących kursy na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego, do 2028 roku flota niskoemisyjnych pojazdów wzrośnie do ok. 400 i tym samym spełnione zostaną wymagane limity, które zostały wprowadzone na mocy ustawy o elektromobilności;

– ze względu na wciąż wysokie koszty, aby móc zwiększać flotę pojazdów elektrycznych w transporcie publicznym, inwestycje te wymagają wsparcia rządowych i europejskich dofinansowań w wysokości ok. 82 proc.

Dodajmy, że w tej chwili we flocie ZTM kursuje ponad 200 pojazdów zasianych paliwami alternatywnymi. W większości stanowię je autobusy na sprężony gaz ziemny (prawie 150), z napędem hybrydowym (41), zaś z elektrycznym jest w tej chwili 37. Na dostawę 10 zamówionych „elektryków” czeka jeszcze PKM Gliwice, a GZM jest przed podpisaniem umowy na dostawę 32 pojazdów dofinansowanych z unijnego programu Geppard II. Miasta i gminy Metropolii GZM będą również jednymi z pierwszych w naszym kraju, gdzie regularne linie komunikacji miejskiej obsługiwanych będzie przez 20 autobusów wodorowych. Na ich zakup Metropolia otrzymała 81 mln zł dofinansowania.

Rozstrzygnięto pierwszy nabór wniosków w ramach Programu Inwestycji Strategicznych realizowanego w ramach Rządowego Funduszu Polski Ład. W programie tym jednostki samorządu terytorialnego i ich związki mogły wnioskować o bezzwrotne dofinansowanie inwestycji publicznych.

Gminy, zrzeszone w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, uzyskały w ramach naboru łącznie ponad 735 milionów złotych na realizację 57 projektów.

Sam Urząd Metropolitalny otrzyma dofinansowanie na utworzenie bazy Otwartych Danych GZM, w ramach której udostępnione zostaną dane gmin.

Jest to jeden z trzech zgłoszonych projektów przez GZM – dwa, które dotacji nie otrzymały, dotyczyły rozwoju transportu publicznego poprzez zakup 235 autobusów zasilanych paliwami alternatywnymi (165 pojazdów hybrydowych oraz 70 zasilanych sprężonym gazem ziemnym), a także unowocześnienia ok. 400 wiat przystankowych.

Otrzymane dofinansowanie w wysokości 4,5 mln zł na rozwój platformy Otwartych Danych zostanie przeznaczone na budowę aplikacji webowych w chmurze, prezentujących tereny inwestycyjne, magazyny, biura, zaplecze badawczo-rozwojowe. Mogą posłużyć także do tworzenia aplikacji dla mieszkańców, która pomoże w nawigacji po Metropolii. Może np. prezentować otoczenie edukacyjne, mieszkania, transport, rozrywkę. Gminy będą mogły wykorzystać otwarte dane jako narzędzie analityczne (BI) wspierające procesy decyzyjne. Będzie to największa samorządowa platforma w Polsce, która zasili portal dane.gov.pl.

Zestawienie projektów, na których realizację otrzymały dofinansowanie gminy GZM:

Rozwój naukowy i badawczy, wzmacnianie pozycji 28 uczelni, działających na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii i zachęcenie młodych mieszkańców, również z innych części kraju, do związania swojej przyszłości naukowej i zawodowej z jej miastami i gminami. To założenia projektów, wpisujących się w strategiczny program „Metropolia Nauki”. Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM, podczas konferencji prasowej, zapowiadającej 5. edycję Śląskiego Festiwalu Nauki, podsumował dotychczasowe projekty zrealizowane w ramach Funduszu Wspierania Nauki, na które przeznaczono ponad 1 mln zł. Poinformował również o kolejnych działaniach: Metropolia jeszcze w tym roku ogłosi konkurs na prace licencjackie, inżynierskie i magisterskie studentów z GZM, które będą poruszać zagadnienia związane z rozwojem miast i obszarów metropolitalnych.   

Śląski Festiwal Nauki, to wydarzenie organizowane przez uczelnie wyższe, a jego celem jest promowanie potencjału naukowego, edukacyjnego i badawczego regionu.

Od lat cieszy się niesłabnącą popularnością wśród mieszkańców regionu, którzy biorą udział w spotkaniach, warsztatach i wykładach z różnorodnych dyscyplin naukowych.

Śląski Festiwal Nauki. Więcej informacji

Tegoroczna, 5. edycja festiwalu odbędzie się od 9 do 15 października w formule wyjątkowej: publiczność festiwalowa zaproszona zostanie tym razem – ze względu na obostrzenia pandemiczne – na jeden dzień na bulwary katowickiej Rawy, a przez pięć kolejnych dni – do przestrzeni internetowej. Jedna ze stref specjalnych 5. ŚFN będzie poświęcona wybitnemu pisarzowi science fiction Stanisławowi Lemowi. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jest współgospodarzem tego wydarzenia.

Kolejne narzędzie. Nagrody za prace dyplomowe o rozwoju miast i obszarów metropolitalnych

Wspieranie potencjału naukowego i badawczego uczelni, działających na terenie Metropolii, jest jednym z jej strategicznych działań m.in. w ramach Metropolitalnego Funduszu Wspierania Nauki.  

Czytaj więcej: InfoGZM: Raport na temat studentów i uczelni wyższych w Metropolii

Ponadto GZM tworzy cały program pod nazwą „Metropolia Nauki”, który ma stanowić pakiet narzędzi – finansowych i organizacyjnych, wspierających uczelnie w podnoszeniu swojej oferty edukacyjnej, a przez to wzmacniających jej rolę jako ośrodka akademickiego i badawczo-rozwojowego.

Metropolia chce w ten sposób zachęcać młodych mieszkańców, jak również ich rówieśników z innych części kraju, do związania swojej przyszłości zawodowej z jej miastami i gminami i znajdowania zatrudnienia w wielu obecnych tu branżach gospodarczych – od automotive, energetyki czy medycyny, po IT i technologie przyszłości.

– Chcemy zrobić wkrótce kolejny krok. Planujemy, że w październiku tego roku ogłosimy konkurs na prace dyplomowe – licencjackie, inżynierskie, magisterskie dla studentów uczelni z obszaru GZM. Wkrótce będziemy chcieli przedstawić szczegóły, również techniczne, tego nowego projektu – zapowiada Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM.

Dodaje, że właśnie poprzez takie działania Metropolia chce wspierać i współtworzyć zaplecze naukowo-badawcze dla miast i gmin GZM. Tematy zgłaszanych prac będą mogły dotyczyć dowolnych aspektów związanych z rozwojem miast. Szczególna uwaga zostanie poświęcona tym pracom, które będą poruszać zagadnienia dotyczące obszarów i projektów, którymi zajmuje się Metropolia, np. analiza czynników zachęcających i zniechęcających do wyboru transportu publicznego na przykładzie obszaru metropolitalnego GZM, otwarte dane jako element smart city w cyfrowej administracji publicznej na przykładzie metropolitalnego projektu GZM Data Store, czy retencja wody jako antidotum na jej brak – dobre praktyki z obszaru GZM oraz perspektywy rozwoju.

Do pierwszej edycji konkursu, Metropolia planuje zaprosić autorów prac dyplomowych, które powstawały od roku akademickiego 2018/2019, czyli zbiegły się w czasie z rozpoczęciem działalności przez GZM. W następnych latach – będą mogły być zgłaszane prace obronione w minionym roku.

Konkurs ma również stanowić wkład Metropolii w promowanie osiągnięć naukowych uczelni działających na jej obszarze.

Fundusz Wspierania Nauki: 17 projektów ze światowej klasy naukowcami. W puli jeszcze 7 mln zł

Pierwszym rozpoczętym przez GZM projektem na rzecz wzmocnienia oferty edukacyjnej metropolitalnych uczelni, był powołany dwa lata temu – Metropolitalny Fundusz Wspierania Nauki. Dzięki niemu uczelnie mają szanse zaprosić mentorów, światowej klasy naukowców z uczelni zajmujących najwyższe miejsca w prestiżowych rankingach, by poprowadzili zajęcia dla naszych studentów i pracowników naukowych.

– To ma ogromne znaczenie, gdy myślimy o przyszłości i rozwoju naszego regionu. O tym, by przechodził na coraz wyższe poziomy zaawansowania technologicznego i w ten sposób mogły być tworzone miejsca, w których nie tylko montowany jest produkt końcowy, ale projektowane są idee, które leżą u jego podstaw – by te idee wytwarzane były u nas; u nas badane, testowane, a następnie wdrażane – mówił Kazimierz Karolczak.

Do tej pory dofinansowanie w wysokości ponad 1 mln zł otrzymało 17 projektów. Cztery z nich zostały zakończone, a w przeprowadzonych wykładach udział wzięło ponad tysiąc osób. W budżecie funduszu uczelnie mają do dyspozycji jeszcze ok. 7 mln zł.

Coraz częściej również rozpoczęte w ramach MFWM projekty, znajdują swoją kontynuację. Na przykład: Akademia WSB planuje przeprowadzić badania nad analfabetyzmem wtórnym wraz z Panią Profesor z Uniwersytetu z San Diego, która brała udział w projekcie w ramach Funduszu Wspierania Nauki. Podczas 5. Śląskiego Festiwalu Nauki będzie można wysłuchać wystąpień dwóch profesorów, zaproszonych na niego również w ramach MFWN. Ich wykłady będą dotyczyć kompetencji przyszłości.

Wydarzenia specjalne na miejscach parkingowych w Katowicach, w tym bar tlenowy czy gry planszowe, a także przejazd rowerowy na trasie Bytom-Chorzów-Katowice. Takie atrakcje przygotowała Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia z okazji Tygodnia Mobilności, który przypada na dni 16-22 września, natomiast główne wydarzenia odbędą się z sobotę, 18 września. Dodatkowe atrakcje przygotowały poszczególne miasta i gminy – przez cały tydzień w różnych miejscach Metropolii będą odbywały się prelekcje w szkołach, warsztaty z bezpiecznej jazdy, animacje i inne wydarzenia specjalne. Tradycyjnie już, 22 września w Dzień bez samochodu, pasażerowie podróżujący z dowodem rejestracyjnym będą mogli skorzystać z komunikacji miejskiej ZTM bezpłatnie. Szczegóły poniżej:  

Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu (zwany również Tygodniem Mobilności) to kampania zainicjowana przez Komisję Europejską w 2002 roku. Jej ideą jest zachęcanie mieszkańców do wybierania zdrowych, ekologicznych i zrównoważonych form transportu. Metropolia, jak co roku, włącza się w obchody Tygodnia Mobilności i przygotowała szereg wydarzeń. Odbędą się one w sobotę, 18 września.

Wydarzenia na parkingach/ 18.09, godz. 10:00-14:00  

14 miejsc postojowych w centrum Katowic na jeden dzień, w sobotę (18 września) w godz. 10-14, zmieni swoją funkcję, by stać się przestrzenią i sceną dla 7 mini wydarzeń. Będzie można tam skorzystać z baru tlenowego i pooddychać świeżym powietrzem, zrelaksować przy planszówkach i dobrej muzyce. W strefie napraw będzie można podregulować swoje rowery. Akcje parkingowe organizowane są wspólnie przez Miasto Katowice oraz Metropolię GZM w ramach Tygodnia Mobilności/Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu. Na tych kilka godzin staną się miejscem spotkań i rozmów o tym jakich przestrzeni oczekujemy jako mieszkańcy – w jakich miejscach chcemy żyć, po jakich miastach chcemy się poruszać. Szczegóły poniżej. 

W tym roku Metropolia GZM wraz Miastem Katowice chcą zaprosić do udziału w mikrowydarzniach, których celem jest zwrócenie uwagi na przestrzeń miasta, na potrzebę jej współdzielenia przez różne potrzeby i oczekiwania mieszkańców, którzy występują w różnych rolach – są pieszymi, rowerzystami, kierowcami.

Wydarzenia na parkingach w Katowicach/Metropolia GZM godz. 10:00- 14:00:

• ul. Ligonia, Mikrokoncert indie rock ze strefą gier planszowych, strefa chill
• ul. Opolska, Bar tlenowy – zielone stanowisko, w którym mieszkańcy będą mogli skorzystać z tlenoterapii
• ul. Jagiellońska, Otwarta kawiarnia – czyli rozmowy o życiu, w której prowadzone będą dyskusje m.in. o tym jak się poruszamy po mieście i jak użytkujemy przestrzeń
• ul. Warszawska, Stacja naprawy rowerów otwarta dla mieszkańców stacja naprawy rowerów świadcząca podstawowe naprawy / serwis w zakresie: regulacji roweru, kontrola stanu technicznego roweru, smarowanie łańcucha, regulacji hamulców, regulacji przerzutek, kasowania luzów na sterach
• Plac Miarki – prezentacja 17 celów zrównoważonego rozwoju Katowice w 2022 roku będą gospodarzem Światowego Forum Miejskiego, poświęconego politykom miejskim, dlatego chcemy przybliżyć mieszkańców 17 celów zrównoważonego rozwoju.
• ul. Morcinka – warsztaty z renowacji mebli w duchu „zero waste” (Fundacja Bobrowe Żeremia) i inne aktywności przygotowane z lokalną społecznością (Rada Jednostki Pomocniczej nr 12, sklep Geszeft, Kino Kosmos). Na warsztatach mieszkańcy nauczą się podstaw renowacji mebli. Odnawianie mebli, szczególnie tych z okresu PRL, jest dziś modne i wpisuje się w założenia Gospodarki Obiegu Zamkniętego – napraw zamiast wyrzucić. Meble „z odzysku” osiągają wysokie ceny, ale te zniszczone można niedrogo kupić, a nawet uratować ze śmietnika i przywrócić im świetność. To tańsze a przede wszystkim dające dużo satysfakcji rozwiązanie. 

Przejazd rowerowy/ 18.09, start o godz. 10:00

W jaki sposób zamiana samochodu na rower może wpłynąć na miejską przestrzeń i środowisko? Będzie się można o tym przekonać podczas sobotniego przejazdu rowerowego na trasie Bytom-Chorzów-Katowice, który organizuje Metropolia. Celem będzie nie tylko promowanie zrównoważonych form przemieszczania się, ale także rozpowszechnianie idei mądrego współdzielenia przestrzeni. Rejestracja uczestników dostępna jest pod linkiem: https://bit.ly/3BN03Wb!

Przejazd rowerowy odbędzie się w sobotę o godz. 10. Rowerzyści wyjadą spod Urzędu Miasta w Bytomiu (ul. Parkowa 2), przejadą drogą DK 79 i zakończą przejazd na parkingu CINiBA przy ul. Bankowej 2 w Katowicach. Kolumna rowerowa będzie się przemieszczać z prędkością 8-15 km/h, a całość zostanie zorganizowana z zachowaniem wszelkich zasad bezpieczeństwa. Finisz przejazdu zostanie zwieńczony wspólnym zdjęciem i nagraniem klipu promującego zrównoważoną mobilność.

Przejazd ma na celu promowanie roweru jako alternatywnego i doskonałego sposobu przemieszczania się, a także zwrócenie uwagi na udział rowerzystów w ruchu miejskim. Finał na parkingu samochodowym też nie jest przypadkowy. Wydarzenie pokaże, o ile mniej przestrzeni zajmują rowerzyści w porównaniu z liczbą miejsc parkingowych, z których musieliby skorzystać jako kierowcy samochodów.

Dzień bez samochodu/ 22.09

Ostatni dzień „Europejskiego Tygodnia Mobilności” to obchodzony corocznie 22 września „Dzień bez Samochodu”. Wszyscy kierowcy w tym dniu mogą podróżować komunikacją ZTM za darmo, jeśli tylko będą mieć przy sobie dowód rejestracyjny samochodu.

Tego dnia pasażerów czekają także pewne niespodzianki. W kilku miastach Metropolii na wybranych przystankach będzie czekała na nich m.in. gorąca kawa, którą będą mogli wypić m.in. z dyrektor ZTM Małgorzatą Gutowską oraz prezydentami miast.

Dokładna lista lokalizacji opublikowana zostanie na profilu na Facebooku oraz na stronie internetowej ZTM.

Dodatkowo, 22 września mieszkańcy Metropolii będą mogli spotkać niecodziennego, ale dobrze znaną im osobę. W rolę kontrolera biletów wcieli się Krzysztof Hanke, polski aktor, satyryk, lider znanego, śląskiego „Kabaretu Rak”.

Wydarzenia w gminach / cały tydzień

Atrakcje przygotowane przez Metropolię odbędą się w sobotę, ale przez cały tydzień można się spodziewać różnych wydarzeń w miastach i gminach.  Przykładowo w Tarnogórskim Centrum Kultury będzie można zobaczyć wystawę fotografii „Tarnowskie Góry na kole. Od 1886…”. W Sosnowcu można będzie uczestniczyć w pilotażu nocnego busa na żądanie w ciągu linii tramwajowej 27, zamawianego aplikacją. A w Mysłowicach jedna z kawiarni oferuje bezpłatna kawę dla tych, którzy przyjadą na miejsce rowerem.

Metropolia skompletowała najciekawsze wydarzenia z okazji Tygodnia Mobilności na interaktywnej mapie, która dostępna jest pod linkiem: Metropolitalny Tydzień Mobilności – Moje Mapy Google

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) udzieli Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM) dotacji w wysokości 81 mln zł na zakup 20 autobusów wodorowych. To pierwszy, pilotażowy etap upowszechniana w województwie śląskim wodoru jako paliwa dla komunikacji miejskiej i zarazem element wdrażania strategii bezemisyjnego transportu publicznego na terenie GZM. Nowy tabor na początek ma obsługiwać szybkie połączenia między głównymi miastami w regionie. Umowa w tej sprawie została podpisana dzisiaj (14 września) w siedzibie GZM.

Dofinansowane przez NFOŚiGW przedsięwzięcie o nazwie „Hydrogen GZM” będzie realizowane w ramach programu priorytetowego „Zielony Transport Publiczny”, do którego nabór był ogłoszony w październiku 2020 r. W ramach tej inwestycji Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia zaplanowała zakup 20 autobusów zasilanych paliwem wodorowym. Wszystkie autobusy mają być także dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, wyposażone w klimatyzację i system informacji pasażerskiej. 

– Program „Zielony Transport Publiczny” wspiera rozwój bezemisyjnego transportu publicznego w Polsce, a jego zasadniczym celem  jest obniżenie wykorzystania energii i paliw emisyjnych oraz upowszechnienie „zielonej” mobilności – podkreśla minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka.

–  Możliwość korzystania z ekologicznej komunikacji jest niezwykle istotna w gęsto zaludnionym i wysoko zurbanizowanym województwie śląskim, na terenach górniczych, gdzie kwestie ekologiczne mają szczególne znaczenie. Dotując zakup autobusów wodorowych, zmniejszamy emisję szkodliwych substancji i poprawiamy jakość życia w tym regionie, co jest jednym z zobowiązań naszego rządu  – zaznacza minister Michał Kurtyka.

Tabor zakupiony dzięki dotacji z NFOŚiGW w ramach upowszechniania w województwie śląskim transportu o napędzie wodorowym będzie obsługiwał w pierwszej kolejności połączenie metropolitalne między najważniejszymi ośrodkami i „generatorami” ruchu komunikacyjnego na terenie konurbacji. Intencją jest realizacja szybkiej i jednocześnie czystej ekologicznie komunikacji ponadlokalnej.

– W Polskiej Strategii Wodorowej – obok przemysłu i energetyki – transport został wskazany jako jeden z 3 kluczowych obszarów rozwoju. Tym większym optymizmem napawa dzisiejsze wydarzenie, wpisujące się w szereg kroków milowych na rzecz wodoryzacji gospodarki – dodał szef resortu klimatu i środowiska. 

Wartość  całkowita inwestycji realizowanej przez GZM to 110 700 000 zł, przy czym koszty kwalifikowane wynoszą 90 000 000 zł, a dotacja ze środków NFOŚiGW obejmie 90 proc. z nich, co stanowi kwotę 81 000 000 zł. Dofinansowanie obejmie zakup wspomnianych 20 autobusów wodorowych (kategorii M3 FCEV – Fuel Cell Electric Vehicle). Projekt przewiduje także przeszkolenie około 60 kierowców i mechaników w zakresie obsługi pojazdów bezemisyjnych. 

– Działania na rzecz rozwoju elektromobilności w Polsce stanowią jeden z priorytetów naszej instytucji – podkreśla prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Maciej Chorowski. 

– Środki z programu „Zielony Transport Publiczny” przyczynią się do rozwoju komunikacji zbiorowej, są też perspektywiczną inwestycją w lepsze zdrowie i jakość życia Polaków. Transport wodorowy i szeroko rozumiana wodoryzacja gospodarki mogą być wielką szansą nie tylko na czyste powietrze, ale także na budowę przewag konkurencyjnych przedsiębiorstw, które zaoferują innowacyjne produkty i rozwiązania w tej technologii. Wodór to nisza, którą stale możemy z powodzeniem zagospodarować, a NFOŚiGW służy wiedzą, doświadczeniem i szeregiem narzędzi wspierający inwestycje w tym obszarze– dodaje szef NFOŚiGW.

– Narodowy Fundusz stworzył stabilną, wieloletnią perspektywę finansowania elektromobilności. Do roku 2030 mamy do rozdysponowania na ten cel kwotę 4,7 mld złotych – zapewnia wiceprezes NFOŚiGW Artur Lorkowski.

–  Systematycznie  rozwijamy dwa uzupełniające się programy „Mój elektryk”, skierowany do osób fizycznych i przedsiębiorców oraz priorytetowy – i dla nas, i dla samorządów – program „Zielony Transport Publiczny”. To mechanizm kluczowy dla transformacji komunikacji zbiorowej. Dlatego zachęcam do udziału w drugim trwającym do 20 grudnia naborze.  Z budżetem sięgającym 1,2 mld zł. odpowiada on na wyzwania i potrzeby w zakresie ograniczania stosowania paliw emisyjnych i rozwoju zielonej, inteligentnej mobilności– dodaje zastępca prezesa NFOŚiGW.

Całe przedsięwzięcie w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii zostanie zrealizowane do 30 czerwca 2024 r. Efektem ekologicznym projektu będzie zmniejszenie emisji dwutlenku węgla (1 098,50879 Mg/rok)  i tlenków azotu (0,60894 Mg/rok) oraz ograniczenie emisji pyłów PM10, czyli o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów (0,002346 Mg/rok).

Infrastruktura związana z eksploatacją i obsługą techniczną autobusów napędzanych paliwem wodorowym ma natomiast pochodzić od dostawcy zewnętrznego. Działania przewidziane w projekcie „Hydrogen GZM” realizowane będą w oparciu o współpracę z koncernami energetycznymi, które zbudują stacje tankowania wodorem na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Zastosowanie wodoru w transporcie publicznym ma podwójne znacznie. Poza aspektem ekologicznym, chodzi o jego wydajność. Czas tankowania autobusów zasilanych ogniwami paliwowymi jest kilkukrotnie krótszy niż pojazdów bateryjnych, a na jednym tankowaniu mogą przejechać nawet dwa razy dłuższy dystans. Nie wymagają również tak rozbudowanej sieci ładowarek.

– Ma to kluczowe znaczenie dla nas jako jednego z największych organizatorów transportu w Polsce – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

– Na nasze ulice każdego dnia wyjeżdża około 1500 pojazdów i obsługuje około 7 tys. przystanków w 56 gminach. Ze względu na utrzymujące się wysokie koszty wdrożenia technologii wodorowej, jej upowszechnienie nie byłoby możliwe bez rządowych i europejskich programów dotacji. Dzięki temu wsparciu flota pojazdów na paliwa alternatywne stale się powiększa – zaznacza szef GZM.

Obecnie pod szyldem Zarządu Transportu Metropolitalnego jeździ ponad 200 pojazdów zasilanych paliwami alternatywnymi. GZM szacuje, że po zrealizowaniu zaplanowanych dostaw i przy uwzględnieniu tych planowanych, o których dofinansowanie ubiega się m.in. w ramach programu Polski Ład (235 autobusów hybrydowych i CNG), nawet co trzeci autobus wyjeżdżający na jej drogi może być napędzany paliwem niskoemisyjnym. A jeśli w tym zestawieniu uwzględnione zostaną również tramwaje i trolejbusy, to wówczas nawet co drugi.

Warto dodać, że dotacja do zakupu 20 autobusów wodorowych to już kolejne rządowe wsparcie dla komunikacji publicznej w aglomeracji śląskiej.  Wcześniej Ministerstwo Klimatu i Środowiska – w ramach realizacji „Programu dla Śląska” – dofinansowało ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zakup 43 zeroemisyjnych autobusów oraz stworzenie 34 punktów ładowania. Umowy w tej sprawie podpisane zostały 10 marca 2021 r. w Katowicach w obecności ministra klimatu i środowiska Michała Kurtyki i wiceministra Ireneusza Zyski, a także marszałka województwa śląskiego Jakuba Chełstowskiego i wicemarszałka Wojciecha Kałuży. Podstawę porozumień stanowiła realizacja programu „Gepard II Śląsk” zakładającego wdrażanie niskoemisyjnego transportu w lokalnych samorządach – w ramach „Programu dla Śląska”. Program ten stanowi część rządowej Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju oraz strategii „Zielone Śląskie 2030”. 

Na mocy wspomnianej umowy – w ramach projektu „Jedziemy na prąd – zakup autobusów elektrycznych i budowa infrastruktury ładowania na obszarze Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii” – NFOŚiGW przekazał GZM niemal 40 mln zł dotacji na zakup 32 „elektryków” do przewozu pasażerów i 27 punktów ładowania dla tych pojazdów. Przetarg w tej sprawie ma zostać rozstrzygnięty w ciągu kilku najbliższych tygodni. Beneficjentami były wówczas także Tyskie Linie Trolejbusowe w Tychach, Zakład Komunikacji Miejskiej w Zawierciu oraz Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Czechowicach-Dziedzicach, które otrzymały dofinansowanie na tych samych warunkach (85 proc. dotacji) do zakupu pozostałych autobusów elektrycznych i stacji ładowania z wymienionej wyżej puli. Całe przedsięwzięcie o łącznej wartości ponad 138 mln zł uzyskało również wsparcie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego (RPO).

Kilkadziesiąt spektakli rozgrywanych na kilkunastu scenach. Dramatycznie i komediowo, dla dzieci
i dla dorosłych. Tak właśnie zapowiada się 11. Noc Teatrów Metropolii – flagowe wydarzenie kulturalne, które wraca po niemal dwuletniej przerwie! Główne atrakcje odbędą się w sobotę (11 września), jednak w tym roku metropolitalne święto teatru potrwa aż 3 dni!

Aktualności i bieżące informacje na stronie Noc teatrów Metropolii

Zanim 13 teatrów zaprezentuje swoje najlepsze spektakle w magiczną, sobotnią noc, dzień wcześniej odbędzie się prolog Nocy Teatrów w rodzinnej miejscowości Ryszarda Riedla, czyli w Tychach.

Skazany na bluesa – spektakl w plenerze

W piątek, 10 września, o godz. 20 w tyskim Parku Solidarności, na Placu pod Żyrafą, odbędzie się plenerowe przedstawienie „Skazanego na bluesa”, kultowego już spektaklu Teatru Śląskiego.
W przedstawieniu, wyreżyserowanym przez Arkadiusza Jakubika, w rolę wokalisty Dżemu wcieli się Maciej Lipina, lider zespołu Ścigani. W nagradzanym wielokrotnie spektaklu usłyszymy kapelę grającą nieśmiertelne piosenki Dżemu i zobaczymy poruszającą historię o przyjaźni, wolności i miłości, lecz przede wszystkim o nie zawsze wygranej walce z samym sobą.

Z kolei w niedzielę, 12 września, na familijne przedstawienia i zabawy zaprosi Teatr Gry i Ludzie
w Katowicach.

Główne wydarzenia odbędą się natomiast w sobotę, 11 września. Wtedy właśnie 13 metropolitalnych teatrów wystawi swoje najlepsze sztuki.

Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego

– Jako Teatr Śląski eksplorujemy od lat wszelkie lokalne historie oraz opowieści o ludziach niezwykłych stąd – o ikonach tej ziemi. Dlatego tegoroczna edycja NTM to śląskie klimaty i brzmienia bluesa – mówi dyrektor Teatru Śląskiego Robert Talarczyk.

Teatr Śląski zainauguruje w piątek Noc Teatrów wspomnianym widowiskiem „Skazany na Bluesa”
w Tychach. W sobotę zaprosi ponownie na spektakl o Riedlu na Dużą Scenę oraz do wspólnego „dżemowego” jam session, które poprowadzi wokalista Maciej Lipina, odtwórca Ryśka w spektaklu.

– Do tego w programie Nocy Teatrów oczywiście część warsztatowa: śląskie tradycyjne tańce dla dzieci, prowadzone przez Kapelę Dejcie Pozór oraz rodzinne warsztaty plastyczne, inspirowane twórczością malarzy z nurtu naiwistów śląskich – dodaje dyrektor Talarczyk.

Teatr Zagłębia

W Sosnowcu zobaczymy z kolei widowisko o zabarwieniu historycznym i lokalnym.

– Zapraszamy wszystkich widzów do udziału w pokazie spektaklu „Nikaj” Zbigniewa Rokity, w reżyserii Roberta Talarczyka. To wyjątkowa noc, więc mamy również kilka imprez towarzyszących. Będzie koncert Kapeli Dejcie Pozór i Kapeli Fedaków oraz nocne zwiedzanie Teatru. Na finał, około północy, premierę teatralną będzie miało słuchowisko muzyczno-dokumentalne „SPRAWA! Zagłębie – 1905 – 1921 – Śląsk”, które powstało w ramach projektu Zagłębie//Śląsk – zapowiada zastępca dyrektora ds. artystycznych Jacek Jabrzyk.

Teatr Rozrywki

Odwiedzający to miejsce będą mogli posłuchać koncertu „FRANKY | #lubiecie”, promującego nadchodzący album Kamila Franczaka. Ponadto na widzów czekać będą: spacer po teatrze, gra terenowa i Escape Room.

Na godz. 18 zaplanowano próbę spektaklu „Pinokio. Il grande musical”, dając możliwość obserwacji pracy artystów i realizatorów przedstawienia.

Śląski Teatr Lalki i Aktora „Ateneum”

Teatr Ateneum zaprasza nie tylko dzieci, ale i widzów dorosłych na dwa wydarzenia.

O godz. 16 koniecznie trzeba zobaczyć nagrodzonego dwiema Złotymi Maskami „Łyska z pokładu Idy” według noweli Gustawa Morcinka. Poetycka, pełna metafor inscenizacja Konrada Dworakowskiego opowiada tę wzruszającą śląską historię z dzisiejszej perspektywy, przywołując bardzo aktualne refleksje.

Po przedstawieniu odbędzie się spotkanie pn. „Wstrzymaj konie, czyli teatralny blues”, które poprowadzi Iga Eckert.

– Bardzo istotnym elementem spektaklu jest bowiem muzyka. Piosenki-songi, nawiązujące do bluesowo-rockowej stylistyki, stanowią ważny komentarz do scenicznych wydarzeń, niosąc w finale przesłanie sztuki. Śląsk jest kolebką polskiego bluesa, warto więc porozmawiać o tym gatunku
w kontekście teatralnej realizacji – mówi Renata Chudecka, kierownik literacki Ateneum.

Opera Śląska

W Noc Teatrów, o godz. 18, na scenie zobaczymy „Napój miłosny” – operę komiczną Gaetano Donizettiego. Tego dnia w Operze odbędą się także dodatkowe atrakcje: warsztaty plastyczne, wokalne, baletowe i pokaz tańca klasycznego, a także próba Chóru Opery Śląskiej. Z kolei o godz. 21 będzie szansa na zwiedzenie zakamarków i niedostępnych na co dzień miejsc Opery Śląskiej. Będzie to wyjątkowa okazja, żeby zobaczyć Operę w innej odsłonie. Przygotujcie się na wiele niespodzianek!

Teatr Miejski w Gliwicach

Na Małej Scenie Teatru Miejskiego w Gliwicach zobaczymy uwielbiane przez najmłodszych „Dzieci
z Bullerbyn” Astrid Lindgren, w reżyserii Jerzego Jana Połońskiego. Będzie też okazja do nieskrępowanej teatralnej zabawy podczas warsztatów pod hasłem „Jeszcze więcej zabaw
z Bullerbyn”.

Widzów dorosłych zachwyci „Ożenek” Mikołaja Gogola, w reżyserii Pawła Aignera, niekwestionowanego specjalisty od komedii. Nie zabraknie rosyjskiego humoru, komicznych postaci
i szalonego ducha gogolowskiej satyry.

– Prawdziwą perłą gliwickiej Nocy będzie możliwość zwiedzenia Ruin Teatru Victoria –  zabierzemy widzów w podróż w głąb historii tego pod wieloma względami symbolicznego miejsca na mapie Gliwic – mówi Grzegorz Krawczyk, dyrektor Teatru Miejskiego w Gliwicach.

Teatr Nowy w Zabrzu

Już o godz. 12 Teatr Nowy w Zabrzu zaprasza milusińskich wraz z rodzicami na koncert piosenek               z bajek na placu przed Teatrem. O godz. 14 nastąpi projekcja teatru TV produkcji własnej Teatru Nowego, zatytułowana „Żywi ludzie”.

O godz. 16, w Sali prób będzie okazja spotkać się z aktorami i twórcami najnowszej premiery: „Dom lalki. Część druga”, w reżyserii Katarzyny Deszcz. Z kolei o godz. 19, na Scenie Kameralnej, będzie prezentowany spektakl „Źli Żydzi” J. Harmona, w reżyserii Marcina Sławińskiego.

– Kolejna propozycja, która wprowadzi Państwa w dobry nastrój i zafunduje blisko dwie godziny nieustającego śmiechu, to „Okno na parlament”. To lekka i niezwykle zabawna komedia pomyłek
i fałszywych tożsamości, w której precyzyjnie skonstruowana intryga i brawurowe tempo akcji ani na chwilę nie dają widzowi odetchnąć – zapowiada Beata Dąbrowiecka, kierownik literacki Teatru Nowego.

– Naszą noc zakończymy wyjątkowym koncertem! Na dobranoc, o godz. 23:45, zaprosimy Państwa „W krainę miłości”, skąd popłyną liryczne dźwięki piosenek ze spektakli Teatru Nowego, autorstwa Anny Steli – dodaje.

Teatr Korez

Teatr Korez zaprasza na godz. 18. Do zobaczenia będzie komedia „Obserwator”, która nie tylko dostarcza okazji do śmiechu, ale zadaje pytania o cenę sukcesu, o skrywane tajemnice, o granice prywatności i granice poświęcenia. Jest dużo pytań o nas samych, w coraz bardziej skołowanym
i dziwnym świecie. Tam w ogóle jest dużo pytań i – jak sam tytuł zapowiada – obserwacji.

Następnie odbędzie się „Spotkanie z detektywem”, czyli krótka prelekcja, rozmowa i prezentacja sprzętu detektywistycznego, a później – koncert zespołu Formacja Na Schodach.

Teatr Bez Sceny

W trakcie Nocy Teatrów Metropolii na widzów czekać będą trzy najnowsze, powstałe w czasie pandemii spektakle. „Hermenegilda Ko”, według scenariusza Inki Dowlasz, to godzinna, filmowa komedia o sprytnej staruszce walczącej z oszustami i naciągaczami, z Bogumiłą Murzyńską w roli głównej. Projekcja na dużym ekranie.

„Szczęście” E. Assousa to pogodna, ale i gorzka historia o dojrzałej miłości w wykonaniu duetu Anna Kadulska – Andrzej Dopierała. Anna Kadulska jest, między innymi za tę rolę, nominowana do Złotej Maski 2021 w kategorii Najlepsza Rola Kobieca.

„Po próbie” Ingmara Bergmana to arcydzieło dramaturgiczne z błyskotliwym debiutem Anny Nowak w podwójnej roli! Tylko dla widzów dorosłych. Wszystkie trzy spektakle w reżyserii i scenografii Andrzeja Dopierały.

Teatr Dzieci Zagłębia im. Jana Dormana

Na scenie teatru można będzie zobaczyć spektakl dla młodszych widzów „Tymoteusz i Psiuńcio” Jana Wilkowskiego, w reżyserii Joanny Rząp i Katarzyny Bały. Spektakl traktuje o niepodważalnych wartościach – wierności w przyjaźni, posłuszeństwie oraz szacunku.

– Najmłodsi widzowie wielokrotnie zapraszani są do udziału w akcji scenicznej. Żartobliwy utwór sceniczny, okraszony pluszową, kolorową scenografią, wyrazistą grą aktorską oraz dynamiczną muzyką sprawia, że dzieci aktywnie śledzą losy Misia Tymoteusza i jego scenicznych przyjaciół – mówi Andrzej Wierdak, dyrektor teatru.

Po spektaklu aktorzy zaproszą do uczestnictwa w „Teatralnych Zakamarkach”, podczas których widzowie będą mieli szansę zwiedzić Teatr od kulis, ale również poznać proces produkcji spektaklu – od momentu powstania pomysłu do premiery scenicznej.

Bytomski Teatr Tańca i Ruchu „Rozbark”

Na godz. 20 zaplanowano spektakl „GEMINI tryptyk”, który jest kontynuacją i poszerzeniem trzech wcześniejszych realizacji, tj. „Gemini” i „Gemini&after” z 2006 roku, w wykonaniu Patrycji Dońskiej
i Anny Piotrowskiej oraz „Gemini” z 2017 roku w wykonaniu Artura Bieńkowskiego, Kamila Bończyka
i Alexeya Torgunakova.

Ponadto w bytomskim teatrze organizowane będą warsztaty taneczne dla dzieci, zajęcia jogi, będzie też okazja do rozmów z artystami.

Teatr Mały w Tychach

W sobotę zobaczymy trzy spektakle: „Disco Mori”, „Przystanek” i „Don Kichot”. Każdy powinien znaleźć coś dla siebie. Z atrakcji specjalnych przygotowano: retransmisję „Zapisków z zamknięcia – sztuki handlu – handlu sztuką”, warsztaty do spektaklu „Przystanek” oraz wernisaż wystawy „Jan Kanty Pawluśkiewicz Maluje Żel-Art”.

Teatr Gry i Ludzie

– W Teatrze Gry i Ludzie noc teatrów zamieni się w teatralny dzień. Po sobotnich nocnych wojażach zapraszamy rodziców z dziećmi na niedzielny piknik rodzinny – zachęca Michał Piotrowski, dyrektor Teatru Gry i Ludzie.

W programie będą trzy spektakle: pierwszy z nich – o godz. 11 – dla najmniejszych widzów, od 1. roku życia, kolejne już dla starszych dzieci (od 4. roku), o godz. 14 i 17. Pomiędzy nimi dzieci i ich opiekunowie będą mogły skorzystać z licznych atrakcji – warsztatów kulinarnych, plastycznych, muzycznych, lalkarskich czy kuglarskich; czekać będzie na nie także gra detektywistyczna.

Wstęp na wszystkie wydarzenia będzie bezpłatny, a piknik odbędzie się w plenerze – wokół siedziby Teatru, w Katowicach-Dąbrówce Małej.

Promocje i bezpłatna komunikacja

Bilety na spektakle, jak zawsze podczas Nocy Teatrów, będą w cenach promocyjnych – o 20, 30, 50, a nawet 80 procent taniej!

Dodatkową zachętą będzie bezpłatna komunikacja miejska. W piątek, 10 września, podczas prologu Nocy Teatrów, i w sobotę, 11 września, podczas wydarzeń głównych – za okazaniem specjalnych biletów, pobranych na telefon lub wydrukowanych – będzie można podróżować komunikacją publiczną Zarządu Transportu Metropolitalnego bezpłatnie.

Bilety można pobrać ze strony: https://nocteatrowmetropolii.pl/