W Metropolii zostanie przeprowadzonych 210 przedsięwzięć niskoemisyjnych w budynkach osób ubogich energetycznie. Działania, polegające m.in. na likwidacji kopciuchów, będą prowadzone w 11 gminach w ramach rządowego programu STOP SMOG. W środę (26 października) w Warszawie podpisano w tej sprawie porozumienie z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jako pierwszy podmiot zbiorowy w Polsce złożyła wniosek do programu STOP SMOG, w imieniu 11 gmin: Będzina, Bierunia, Bobrownik, Bytomia, Dąbrowy Górniczej, Gierałtowic, Katowic, Mysłowic, Sośnicowic, Tychów i Zabrza.

W ramach programu na terenie tych 11 gmin zostanie przeprowadzonych 210 przedsięwzięć niskoemisyjnych w budynkach osób ubogich energetycznie. Zgodnie z wnioskiem nastąpi likwidacja niespełniających standardów niskoemisyjnych źródeł ciepła w 199 budynkach jednorodzinnych oraz inne przedsięwzięcia mające na celu poprawę efektywności energetycznej budynków.

Całkowita kwota porozumienia wynosi 11 129 656,35 zł, w tym współfinansowanie ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów w wysokości 7 785 989,48 zł. Oprócz zawarcia porozumienia z NFOŚiGW, Metropolia będzie odpowiedzialna za doradztwo techniczne oraz przeprowadzenie prac budowlanych dotyczących realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych. Ponadto GZM udzieli gminom pomocy finansowej na poziomie 15 proc. wartości porozumienia.

Zadaniem gmin będzie nabór i weryfikacja wniosków mieszkańców, co nastąpi na początku 2023 roku, a także wspólna z GZM promocja działań. Samorządy lokalne będą także kontrolować utrzymanie trwałości projektu po zakończeniu prac budowlanych.

Program STOP SMOG jest obsługiwany przez NFOŚiGW, natomiast Metropolia może w nim uczestniczyć dzięki nowelizacji ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów, która weszła w życie z początkiem stycznia 2021 r.

Poprawa jakości powietrza to jedno z głównych wyzwań Metropolii. Problemem jest wysokie, maksymalne stężenia pyłów zawieszonych, które są bardzo szkodliwe dla zdrowia. Głównym źródłem emisji są piece i przestarzałe kotły węglowe. Program Stop Smog ma być wsparciem dla właścicieli domów jednorodzinnych, którzy mają zbyt niskie dochody, by dokonać zmian w nieefektywnym i zagrażającym środowisku systemie ogrzewania.

Metropolia rozpoczęła nabór do pilotażowego programu Metropolitalne Ogrody Deszczowe, skierowanego do osób i instytucji, które chcą zrobić dobry użytek z wód opadowych. W ramach programu odbędą się zajęcia teoretyczne na temat tworzenia i pielęgnacji ogrodów deszczowych, a także praktyka, czyli zakładanie ogrodów pod okiem eksperta. Nabór trwa do 4 listopada 2022 r.

– Problemy braku lub nadmiaru wody wynikające ze zmian klimatu coraz częściej dotyczą naszych ogrodów, działek, rabat i trawników.  Dlatego warto pomyśleć o prostym rozwiązaniu jakim jest ogród deszczowy, który pozwala zapobiegać suszy i podtopieniom w naszym najbliższym otoczeniu – mówi Blanka Romanowska, dyrektor Departamentu Infrastruktury i Środowiska w GZM.

– Ogród deszczowy, który proponujemy, gromadzi wodę opadową, która trafia do niego bezpośrednio z dachów. Dzięki specjalnie dobranej donicy lub zbiornikowi, warstwom podłoża, jak również odpowiednio dobranym gatunkom roślin, pomaga w naturalny sposób ograniczyć spływ wód opadowych do kanalizacji i sprawia, że roślinność uwalnia parę wodną do atmosfery stopniowo, także w okresach suchych. Jednocześnie gromadzenie wody z dachów w zbiorniku zapobiega lokalnym podtopieniom – wyjaśnia Blanka Romanowska.

Ponadto ogród deszczowy zwiększa bioróżnorodność i poprawia estetykę otoczenia, a dzięki roślinom hydrofitowym również oczyszcza wodę.

Uczestnicy programu w części teoretycznej wezmą udział w warsztatach, podczas których będzie można się dowiedzieć m.in. jaką rolę pełnią ogrody deszczowe w adaptacji do zmian klimatu i czy mają wpływ na bioróżnorodność. Z kolei w części praktycznej, pod okiem eksperta, będą zakładać na wskazanym terenie ogród deszczowy w donicy lub zbiorniku.

Warunkiem przystąpienia do Programu jest złożenie deklaracji, a zgłaszającymi mogą być osoby fizyczne, wspólnoty mieszkaniowe, placówki oświatowe lub organizacje pozarządowe. Uczestnikami warsztatów natomiast mogą być po prostu zainteresowani mieszkańcy w grupach do 25 osób.

Ogród deszczowy będzie można założyć na terenie, którego jest się właścicielem lub zarządcą. Teren taki powinien być ogólnodostępny, w obszarze zwartej zabudowy, z dostępem do wody opadowej z dachu, gdzie będzie możliwość zagospodarowania deszczówki.

Koszt realizacji warsztatów zakończonych założeniem ogrodu finansuje Metropolia. Obowiązkiem osób i instytucji biorących udział w warsztatach praktycznych będzie opiekowanie się i bieżące utrzymanie ogrodu deszczowego przez minimum 3 lata.

Deklaracje do udziału w programie można nadsyłać do 4 listopada 2022 r., pocztą elektroniczną na adres: is@metropoliagzm.pl.

Szczegóły w Regulaminie.

Górnośląsko- Zagłębiowska promuje zakładanie łąk kwietnych. Od 24 do 26 października w Bieruniu, Bytomiu, Gliwicach, Siemianowicach Śląskich, Świętochłowicach oraz Zabrzu i Katowicach zostaną zorganizowane warsztaty z udziałem aktywistów miejskich oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych i mieszkańców. Ich efektem będzie wysianie łąk. Zakwitną one na wiosnę przyszłego roku.

– Program Metropolitalne Łąki Kwietne jest zachętą dla samorządów, organizacji pozarządowych, różnych instytucji, firm oraz samych mieszkańców do wykorzystania tego typu „zielonych rozwiązań” – mówi Blanka Romanowska, dyrektor Departamentu Infrastruktury i Środowiska Metropolii GZM.

Chcemy pokazać, że można mieć wpływ na odrodzenie różnorodności biologicznej w naszym najbliższym otoczeniu. Łąka kwietna to sposób na łagodzenie skutków suszy. W naturalny sposób dłużej zatrzymuje wodę oraz obniża temperaturę powietrza, nawet o kilka stopni- tłumaczy Blanka Romanowska.

W październiku podczas III edycji programu w sześciu gminach zostanie wysiane 8 łąk. Zajmą one 11 tys. 500 m2 powierzchni.

Zatrzymywanie wody oraz wpływ na temperaturę otoczenia to nie jedyne zalety tego rodzaju łąk. Dzięki bogactwu i różnorodności gatunkowej stanowią miejsce do życia dla pożytecznych owadów i innych małych zwierząt.  Mają one wpływ na ograniczenie populacji kleszczy. Zaobserwowano bowiem, że na łąkach kwietnych występuje ich zdecydowanie mniej niż na trawnikach, a te które występują rzadziej przenoszą patogeny. Dlaczego? Otóż łąka kwietna jest naturalnym zbiorowiskiem gatunków owadów i drobnych zwierząt. Pełnią one rolę naturalnych wrogów kleszczy i w skuteczny sposób ograniczają ich populację.

W zależności od rodzaju łąki, nasiona można wysiewać wczesną wiosną albo w jesieni do wystąpienia pierwszych przymrozków.

Uczestnicy warsztatów realizowanych przez wyłonioną w przetargu firmę „Państwo Łąka” sp. z o.o. wezmą udział w zajęciach teoretycznych. Zapoznają się zasadami zakładania i utrzymani łąk kwietnych. Podczas zajęć praktycznych w terenie nauczą się, jak wysiewać rośliny, które zakwitną na wiosnę.

Dotychczas w ramach realizacji programu wysiano 37 tys. m² łąk.

Metropolitalne łąki kwietne – BROSZURA

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia zaprasza przedsiębiorców ze swojego obszaru do udziału w targach  Smart City Expo World Congress 2022 (SCEWC) w Barcelonie, które odbędzie się w dniach 15-17 listopada. Formularze deklaracji uczestnictwa można nadsyłać do 27 października br.

Organizowane w Barcelonie od 2011 roku Targi Smart City Expo World Congress to wydarzenie ukierunkowane na prezentację technologii typu smart-city, zharmonizowanych z przestrzenią miejską oraz wygodą życia jej mieszkańców. Ich uczestnikami są m.in. reprezentanci świata biznesu zajmujący się produktami i usługami typu smart-city, przedstawiciele administracji rządowej, miast i obszarów metropolitalnych, instytucji europejskich oraz mediów. Uczestnictwo w SCEWC daje wystawcom znakomitą możliwość dotarcia z informacją dot. technologii, rozwiązań i projektów typu smart-city wykorzystywanych i realizowanych w ośrodkach miejskich i metropolitalnych na całym świecie.

Ogłoszenie skierowane jest do przedsiębiorców posiadających siedzibę lub oddział i prowadzących działalność na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, działających w branży rozwiązań smart-city. Metropolia zapewnia bilet wstępu upoważniający m.in. do wstępu do strefy wystawienniczej oraz udział w licznych wydarzeniach towarzyszących.

Regulamin naboru i potrzebne formularze dostępne są na stronie BIP – TUTAJ.

W czwartek (20 października) rozpoczynają się ustawowe konsultacje projektu Strategii Rozwoju GZM. Dokument określi wizję Metropolii w kilkunastoletniej perspektywie czasowej oraz wskaże cele i kierunki jej rozwoju. W ramach konsultacji przewidziano bezpośrednie spotkania w stolicach pięciu podregionów, dwa dodatkowe spotkania online oraz punkty konsultacyjne – otwarte dla mieszkańców. Odpowiednie formularze będą także dostępne na stronach internetowych GZM i w siedzibie Urzędu Metropolitalnego. Opinie będą zbierane do 24 listopada, a prace nad dokumentem zakończą się pod koniec roku.

Podstawą prac nad Strategią Rozwoju GZM było otwarcie na opinię publiczną i wsparcie eksperckie. Projekt dokumentu powstawał we współpracy z szerokim gronem interesariuszy. Prace nad dokumentem rozpoczęły się w III kwartale 2021 r., a zakończenie planowane jest na koniec 2022 r.

Ankieta, wywiady, konferencja

We wrześniu ubiegłego roku udostępniono ankietę na temat wizji rozwoju Metropolii do 2035, którą wypełniło 1318 mieszkańców. Przeprowadzono pogłębione wywiady z przedstawicielami administracji regionalnej i lokalnej, instytucjami naukowymi oraz sektorem gospodarczym, jak i wywiady grupowe z podmiotami z obszaru nauki, społeczeństwa obywatelskiego i gospodarki.

W ramach prac zorganizowano także serię warsztatów z gminami, z podziałem na podregiony oraz konferencję na temat kierunków rozwoju GZM, przy współpracy z Instytutem Rozwoju Miast i Regionów.

Zebrane w ten sposób opinie pozwoliły opracować tzw. Mapę myśli, w której najmocniej wybrzmiewa, że Metropolia powinna być zielona, czysta, przyjazna mieszkańcom i dobrze skomunikowana.

Rozpoczynają się konsultacje

W czwartek, 20 października, projekt Strategii Rozwoju GZM wraz z prognozą oddziaływania na środowisko zostanie upubliczniony i poddany konsultacjom. Proces ten potrwa do 24 listopada. Elektroniczny formularz konsultacyjny zostanie udostępniony na stronie internetowej GZM, Biuletynie Informacji Publicznej oraz – w wersji papierowej – w siedzibie GZM przy ul. Barbary 21a w Katowicach.

Ważnym elementem tego procesu będą otwarte spotkania konsultacyjne (16:00 – 18:00) w każdym z pięciu podregionów Metropolii: bytomskim (21 października), tyskim (24 października), gliwickim (25 października), katowickim (26 października) i sosnowieckim (27 października). W dniach powyższych spotkań będą działać także punkty konsultacyjne, otwarte dla mieszkańców w godzinach od 9:00 do 16:00.

Przewidziano także dwa otwarte, ogólnodostępne spotkania konsultacyjne online: 28 października i 4 listopada – oba w godzinach 11:00-13:00.

Pierwsza taka strategia w kraju

Ustalenia Strategii Rozwoju GZM nawiązują zarówno do globalnych wyzwań i trendów, jak i zjawisk charakterystycznych dla GZM. Do tych pierwszych można zaliczyć 17 celów zrównoważonego rozwoju z Agendy ONZ, adaptację do zmian klimatu i transformację energetyczną. W skali GZM to takie aspekty jak: depopulacja, proces kurczenia się miast i suburbanizacji, a także potrzeba poprawy jakości przestrzeni publicznej.

Strategia Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r. będzie pierwszym dokumentem określającym wspólną politykę rozwoju dla całego związku metropolitalnego. Będzie też dokumentem pionierskim, odnoszącym się do pierwszej w Polsce ustawowo powołanej metropolii. Zostanie sporządzona według znowelizowanych w listopadzie 2020 r. przepisów prawa, które zintegrowały planowanie strategiczne z przestrzennym, co oznacza, że jej integralnym elementem będzie część graficzna w formie tzw. modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej GZM.

Prezentacja i omówienie międzynarodowych projektów mobilnościowych były tematem spotkania, które odbyło się we wtorek (18 października) w siedzibie Metropolii. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele miast i gmin GZM z obszaru planowania transportowego i urbanistycznego, ochrony środowiska i zarządzania kryzysowego, a także eksperci związani z międzynarodowymi konsorcjami.

Metropolia od 2018 roku jest partnerem projektów badawczo-rozwojowych w obszarze zrównoważonej mobilności, finansowanych ze środków Komisji Europejskiej w ramach Programu HORYZONT 2020. GZM współpracuje z ponad 30 partnerami z całej Europy w ramach konsorcjów:

• HARMONY – Holistic Approach for Providing Spatial & Transport Planning Tools and Evidence to Metropolitan and Regional Authorities to Lead a Sustainable Transition to a New Mobility Era
• ASSURED-UAM – Acceptance, Safety and Sustainability Recommendations for Efficient Deployment of UAM

Projektem Harmony kieruje prof. Maria Kamargianni z University College London, natomiast Assured-UAM reprezentowała Anna Stańczyk z Sieci Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa.

Efekty powyższych projektów mają przysłużyć się gminom i ich mieszkańcom, wspierając władze miast w budowaniu zrównoważonej i czystej mobilności wszystkich wymiarów – w tym również przy użyciu bezzałogowych statków powietrznych.

Podczas spotkania w siedzibie GZM przekazywano wiedzę i opinie na temat różnych aspektów mobilności miejskiej. W pierwszej części spotkania zaprezentowano narzędzie HARMONY MS, zaprojektowane w celu wsparcia władz miasta w modelowaniu wydajności systemu transportowego, aspektów środowiskowych czy zagospodarowania terenu. Prezentacji dokonała prof. Maria Kamargianni z University College London, która jest zaliczana do najlepszych ekspertów w dziedzinie transportu na świecie. Prof. Kamargianni w ostatnim czasie poprowadziła także serię wykładów na Akademii WSB, dofinansowanych ze środków Metropolii.

W drugiej części spotkania przystąpiono do dyskusji na temat potencjalnych obszarów wpływu nowych form mobilności (bezzałogowych statków powietrznych) na błękitno-zieloną infrastrukturę w miastach, w tym w szczególności potencjalnych zagrożeń dla fauny i flory.

Budowa międzynarodowej sieci współpracy to jeden z celów Metropolii. Poprzez udział w konsorcjach i partnerstwach, GZM ma możliwość wymiany wiedzy z innymi metropoliami na świecie, zawierania porozumień dających wymierne korzyści w postaci wspólnych przedsięwzięć, jak również uczestnictwa w programach unijnych.

„5 lat funkcjonowania Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Doświadczenia i Rezultaty” – pod takim tytułem odbyła się konferencja zorganizowana we wtorek (11 października) przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.

Pięć lat GZM zostało podsumowane w ujęciu instytucjonalnym, prawnym, socjologicznym a nawet technologicznym. Prelekcje wygłosili naukowcy oraz przedstawiciele miast i gmin. W wydarzeniu uczestniczyli również nasi partnerzy z Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot.

Danuta Kamińska, wiceprzewodnicząca GZM, podkreśliła na wstępie, że metropolitalność jest wpisana w DNA naszego regionu. Po pięciu latach jesteśmy bogatsi o wiedzę i doświadczenia, które znajdą swoje odzwierciedlenie w opracowywanej strategii rozwoju z perspektywą do 2035 roku.

Jacek Woźnikowski, dyrektor Departamentu Rozwoju Społeczno-Gospodarczego i Współpracy, zaprezentował kluczowe projekty, którymi Metropolia zajęła się w pierwszych latach działalności oraz wyjaśnił specyfikę funkcjonowania związku w oparciu o ustawę o Metropolii w woj. śląskim.

Z kolei Michał Glaser z Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot opisał współpracę miast i gmin z woj. pomorskiego, które są zrzeszone w stowarzyszeniu. 

Swoje prezentacje przedstawili także przedstawiciele Urzędu Miasta w Katowicach, Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej, Akademii Górnośląskiej w Żorach, Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach oraz Uniwersytetu Śląskiego.

Tego samego dnia odbyło się spotkanie Metropolitalnej Rady Rozwoju, podczas którego dyskutowano nad powstającym dokumentem Strategii Rozwoju GZM na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r.

Przejazd zabytkowym, stylizowanym na czasy międzywojenne parowozem „Ryś”, inscenizacja kontroli paszportowej na polsko-niemieckim przejściu granicznym oraz zwiedzanie Izby Tradycji oraz wagonu „Salonki” z 1912 roku. To atrakcje, jakie dzisiaj 9 października dla miłośników kolei wąskotorowej przygotowali członkowie Stowarzyszenia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych.

Pociąg do przeszłości

„Po torach przez granicę: Kolej wąskotorowa i tramwaje w rzeczywistości popowstaniowej”. To kolejna akcja, jaką zorganizowało Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych. W niedzielę 9 października miłośnicy kolei wąskotorowej nie tylko przejechali się stylizowanym pociągiem na czasy międzywojenne, ale przede wszystkim mogli zobaczyć i wziąć udział w inscenizacji kontroli granicznej w rejonie dawnej granicy polsko – niemieckiej. Wśród atrakcji, jakie przygotowali jeszcze członkowie SGKW było zwiedzanie stacji Bytom – Karb Wąskotorowy oraz zabytkowego wagonu „Salonki” z 1912 roku i Izby Tradycji z pamiątkami po dawnej świetności kolei wąskotorowej na Górnym Śląsku.

Jedna z największych atrakcji turystycznych w Bytomiu i na Śląsku

Górnośląskie Koleje Wąskotorowe to jedna z największych atrakcji turystycznych w naszym regionie oraz jeden z najważniejszych elementów Szlaku Zabytków Techniki. Można nimi dojechać do Zabytkowej Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach, Rezerwatu „Segiet” w Bytomiu – Suchej Górze oraz nad Zalew Nakło – Chechło.

Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych powstało w roku 2003, a celem jego istnienia jest zachowanie w jak najlepszym stanie istniejących linii, budynków i taboru Górnośląskich Kolei Wąskotorowych oraz ochrona dziedzictwa przemysłowego. Jego wolontariusze i pracownicy wykonują prace obejmujące wszelkie aspekty działania firmy kolejowej – od utrzymania porządku na terenie stacji i wzdłuż torów poprzez remonty nawierzchni kolejowej, remonty taboru aż po prowadzenie wszelkiej niezbędnej dokumentacji.

Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych co roku bierze udział w Industriadzie, największym festiwalu dziedzictwa przemysłowego w Polsce, organizuje przejazdy na trasie Bytom Wąskotorowy – Tarnowskie Góry – Miasteczko Śląskie oraz systematycznie rozbudowuje Izbę Tradycji, czyli niewielkie, ale bardzo interesujące muzeum, gdzie prezentowane są pamiątki związane z Górnośląskimi Kolejami Wąskotorowymi.

Najstarsza wąskotorówka

Na mapach kolei wąskotorowych Bytom zajmuje wyjątkowe miejsce. To tu, nieprzerwanie od 1853 roku działa najstarsza czynna linia kolei wąskotorowej na świecie. Obsługuje ona trasę o długości 21 km, której przystanek początkowy znajduje się na peronie wąskotorowym dworca głównego w Bytomiu. Pociągi na tej trasie zatrzymują się na dziesięciu stacjach, między innymi na zabytkowej stacji Bytom Karb Wąskotorowy, w Suchej Górze w pobliżu rezerwatu Segiet, przy Zabytkowej Kopalni Srebra oraz zalewie Nakło-Chechło, chętnie odwiedzanym przez mieszkańców regionu szczególnie w sezonie wakacyjnym.

Górnośląskie Koleje Wąskotorowe są jednym z kilkudziesięciu obiektów na Szlaku Zabytków Techniki, który łączy najważniejsze i najciekawsze pod względem turystycznym, historycznym czy architektonicznym obiekty przemysłowe na Śląsku i przyciąga turystów jak magnes. Co roku poznanie najcenniejszych atutów tych obiektów umożliwia Święto Szlaku Zabytków Techniki, czyli Industriada.

Warto dodać, że Górnośląskie Koleje Wąskotorowe przez 150 lat kolej służyły celom industrialnym. Ich rola była nie do przecenienia zwłaszcza w okresie intensywnego rozwoju przemysłu na Śląsku, kiedy przewoziły węgiel, rudy metali czy kamień, łącząc gęstą siecią wąskich torów większość górnośląskich hut i kopalń. Od roku 2002 kolej służy już tylko przewozowi turystów, a utrzymywana jest dzięki pracy i zaangażowaniu pasjonatów skupionych wokół Stowarzyszenia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych oraz wsparciu samorządów, w tym Miasta Bytomia, które od 2021 roku jest członkiem Stowarzyszenia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych.

W pejzażu Katowic muzyka od dawna zajmuje specjalne miejsce. Katowice są domem wyjątkowych orkiestr i zespołów wykonujących muzykę poważną. Miasto jest dumne ze swoich kompozytorów i wykonawców. To Katowice były pierwszym miejscem w Polsce, gdzie można było studiować jazz i mają swój ogromny udział w fenomenie, jakim jest śląski blues, o czym można przekonać się poznając Szlak Śląskiego Bluesa.

– Na muzyczne festiwale co roku do Katowic przyjeżdżają tysiące gości z regionu, Polski i Europy. Jednym z nich jest organizowany w tym roku już po raz 40. Rawa Blues Festival, którego twórcą i dyrektorem jest legendarny muzyk Irek Dudek. Cieszę się, że Katowice w powszechnej opinii uznawane są za dom polskiego bluesa. Staramy się to pokazywać poprzez m.in. szlak wskazujący śląskie ślady tego nurtu muzycznego w naszym mieście – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic. – Od grudnia 2015 roku Katowice mogą korzystać z zaszczytnego tytułu Miasta Muzyki UNESCO. Właśnie w ramach ubiegania się o ten tytuł stworzyliśmy Szlak Śląskiego Bluesa – wspomina prezydent.

Szlak Śląskiego Bluesa jest jedynym tego typu przewodnikiem na świecie, gdzie po historii muzyki w mieście oprowadzają nas osoby, które tę historię tworzyły. To w pełni multimedialny szlak wspomnień po wszystkich najważniejszych klubach muzycznych w regionie, które funkcjonowały na Śląsku w przeciągu ostatnich pięćdziesięciu lat. Szlakiem Śląskiego Bluesa opiekuje się Instytucja Kultury im. Krystyny Bochenek – Katowice Miasto Ogrodów.

Ze Szlaku Śląskiego Bluesa można dowiedzieć się m.in. gdzie powstał pomysł założenia zespołu Dżem, z którego klubu uciekł Lemmy Kilmister oraz kto i gdzie dał pierwszą harmonijkę Irkowi Dudkowi. W miejscach takich jak klub Puls, Pod Rurą czy Ciapek zaczynali i występowali muzycy tworzący historię polskiego bluesa, rocka i jazzu. Na Szlak Śląskiego Bluesa składa się kilkadziesiąt miejsc w Katowicach oraz na Śląsku. Poruszanie po Szlaku umożliwia specjalna aplikacja multimedialna, która po uruchomieniu jej w miejscu gdzie kiedyś znajdował się klub, odtworzy film zawierający wspomnienia muzyków związane z danym miejscem. Zwiedzając Szlak poznajemy sylwetki bohaterów i mamy możliwość posłuchania wspomnień takich artystów jak m.in. Adam i Beno Otręba, Leszek Winder, Sebastian Riedel, Zbigniew Hołdys i wielu, wielu innych.

Aplikację można pobrać z Google Play oraz App Store.

Poznaliśmy ich po czarnym kapeluszu

W sali koncertowej KMO organizowany jest koncert finałowy Szlaku Śląskiego Bluesa. W tym roku koncert ten odbędzie się 7 października pod hasłem: „Poznaliśmy ich po czarnym kapeluszu – Tribute to Urny/Riedel/Kawalec”.

Na przełomie lat 80. i 90. po Śląsku „grasowała” grupa trzech przyjaciół w czarnych kapeluszach – Andrzej Urny, Rysiek Riedel i Jerzy „Kawa” Kawalec. Każdy z nich w swojej karierze był częścią topowych polskich zespołów, jak Dżem, Krzak czy Perfect, ale każdy uwielbiał też granie w śląskich klubach z przyjaciółmi. Często spontanicznie, często przez całą noc, ale zawsze z sercem i pełnym zaangażowaniem.

Koncert złożony z utworów, którymi cała trójka cieszyła słuchaczy zagra Orkiestra Szlaku Śląskiego Bluesa pod dowództwem skrzypka Jana Gałacha. W programie koncertu pojawią się przede wszystkim te utwory, które przyjaciele wykonywali razem. Zatem można spodziewać się starannie wyselekcjonowanej mieszanki utworów – zwłaszcza tych, w których prym wiedli instrumentaliści.

Orkiestra Szlaku Śląskiego Bluesa wystąpi w składzie: Jan Gałach, Borys Sawaszkiewicz, Bartłomiej Szopiński, Łukasz Drapała, Andrzej Stagraczyński, Jacek Jaguś, Paweł Ambroziak, Max Ziobro, Bartosz Niebielecki oraz kilku gości specjalnych m.in. Piotr Cugowski, Vito Bambino, Wojciech Waglewski czy Leszek Winder.

Podczas koncertu zostaną wręczone również nagrody artystyczne imienia Jana Skrzeka „Kyks 2022”. Do tej pory uhonorowani tą nagrodą zostali m.in.: Michał „Gier” Giercuszkiewicz, Mirek Rzepa, Anthimos Apostolis, Krzysztof Głuch, Rafał Rękosiewicz, Józef Skrzek, Krzysztof Szafraniec, Leszek Winder, Jerzy Piotrowski czy Jerzy Karzełek. Tym razem odznaczeni nimi zostaną pośmiertnie bohaterowie koncertu – Andrzej Urny, Jerzy „Kawa” Kawalec, Rysiek Riedel oraz legendarny śląski dziennikarz muzyczny – Wojciech Zamorski.

W dniu koncertu, w kasach Katowice Miasto Ogrodów dostępna będzie dodatkowa pula biletów na koncert finałowy Szlaku Śląskiego Bluesa.

Bluesowa perła w koronie

Dzień później rozpocznie się 40. Rawa Blues Festiwal czyli jak zapewniają organizatorzy największy na świecie festiwal bluesowy nie licząc festiwali plenerowych. Pierwsza edycja festiwalu, wtedy jeszcze w zupełnie innej formie i skali odbyła się w 1981 r. Jego założyciel, Irek Dudek, organizował całodniowe sesje bluesowe w różnych śląskich klubach, takich jak: „Akant”, „Kwadraty”, „Medyk”, „Puls” i „Wahadło”, a samo wydarzenie zgromadziło wówczas około 20 wykonawców z całej Polski oraz 500 fanów bluesa. Przez lata wydarzenie ewoluowało do dzisiejszego kształtu.

– Już 8 października wracamy do katowickiego Spodka. W poprzednich latach mieliśmy „rozgrzewkę” w Radiu Katowice, potem Silesian Sound w Pałacu Młodzieży – gdzie odbyła się pierwsza Rawa – i wreszcie mamy Spodek ze wspaniałą gwiazdą Macy Gray! To znakomita amerykańska wokalistka, laureatka nagrody Grammy, znana z takich hitów, jak: „I Try”, „Do Something” czy „Sweet Baby”. Pojawiły się głosy, że jej twórczość to przecież nie blues… jednak Macy, która uwielbia bezpośredni kontakt z publicznością, ma wspaniałą barwę, widać, że wychowała się na bluesie, spirituals – zachęca Ireneusz Dudek, twórca i dyrektor Rawa Blues Festival.

Źródło: UM Katowice

W nowoczesnym planowaniu należy patrzeć na transport jako cały ekosystem, uwzględniający potrzeby wszystkich grup społecznych – o tym mówiła dr Maria Kamargianni z University College of London, podczas wykładu na Akademii WSB, dofinansowanego z funduszy Metropolii.

Wykład online pt. Tools for assisting decision makers in sustainable transport planning odbył się we wtorek (4 października) i było to drugie z trzech zaplanowanych spotkań z dr Kamargianni.

Zwróciła ona uwagę na różnice pomiędzy planowaniem transportu w ujęciu klasycznym oraz zrównoważonym. W tym pierwszym przypadku planowanie skupiało się na konkretnych projektach (np. budowie drogi), lecz nie przykładano dużej uwagi do tego, jaka będzie interakcja z tymi projektami, np. pieszych czy rowerzystów.

Zrównoważony transport powinien uwzględniać wszystkie grupy społeczne, a także obecne i przyszłe potrzeby. Realizując dany projekt, należy brać pod uwagę wszystko, na co może on oddziaływać. Kluczowe jest patrzenie na transport przez pryzmat ludzi, którzy będą z niego korzystać i na których będzie wywierał wpływ.

Zrównoważona mobilność to nie tylko twarde projekty inwestycyjne, ale także zachęcanie ludzi do wybierania zróżnicowanych form transportu. Do codziennego przemieszczania się należy wykorzystywać nie tylko samochód, ale także rower czy transport zbiorowy, nie zapominając również o podróżach pieszych. W ten sposób nie tylko wpływamy na poprawę jakości przestrzeni w mieście, ale także działamy na rzecz redukcji zanieczyszczeń.

Dr Maria Kamargianni  w swojej pracy badawczej zajmuje się obszarami zachowań podróżnych, nowymi usługami i technologiami mobilności, modelowaniem transportu, analizą systemów transportowych czy badaniami rynku. Ponadto pracuje nad zagadnieniem mobilności jako usługi (MaaS, Mobility as a Service), pełniąc rolę lidera projektu FS-MaaS, ukierunkowanego na poprawę łańcucha transportu w Londynie.

Wykłady na Akademii WSB zostały dofinansowane z Metropolitalnego Funduszu Wspierania Nauki. Dzięki niemu na uczelniach w GZM przeprowadzane są wykłady z naukowcami reprezentującymi czołowe uniwersytety na świecie. W tym roku Fundusz został poszerzony o kolejne obszary wsparcia dla uczelni.

Ostatni z zaplanowanych wykładów z dr Marią Kamargianni, zatytułowany Involving citizens to sustainable transport planning, odbędzie się 11 października. Udział jest bezpłatny, natomiast wymagana jest wcześniejsza rejestracja.