Prezentacja i omówienie międzynarodowych projektów mobilnościowych były tematem spotkania, które odbyło się we wtorek (18 października) w siedzibie Metropolii. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele miast i gmin GZM z obszaru planowania transportowego i urbanistycznego, ochrony środowiska i zarządzania kryzysowego, a także eksperci związani z międzynarodowymi konsorcjami.

Metropolia od 2018 roku jest partnerem projektów badawczo-rozwojowych w obszarze zrównoważonej mobilności, finansowanych ze środków Komisji Europejskiej w ramach Programu HORYZONT 2020. GZM współpracuje z ponad 30 partnerami z całej Europy w ramach konsorcjów:

• HARMONY – Holistic Approach for Providing Spatial & Transport Planning Tools and Evidence to Metropolitan and Regional Authorities to Lead a Sustainable Transition to a New Mobility Era
• ASSURED-UAM – Acceptance, Safety and Sustainability Recommendations for Efficient Deployment of UAM

Projektem Harmony kieruje prof. Maria Kamargianni z University College London, natomiast Assured-UAM reprezentowała Anna Stańczyk z Sieci Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa.

Efekty powyższych projektów mają przysłużyć się gminom i ich mieszkańcom, wspierając władze miast w budowaniu zrównoważonej i czystej mobilności wszystkich wymiarów – w tym również przy użyciu bezzałogowych statków powietrznych.

Podczas spotkania w siedzibie GZM przekazywano wiedzę i opinie na temat różnych aspektów mobilności miejskiej. W pierwszej części spotkania zaprezentowano narzędzie HARMONY MS, zaprojektowane w celu wsparcia władz miasta w modelowaniu wydajności systemu transportowego, aspektów środowiskowych czy zagospodarowania terenu. Prezentacji dokonała prof. Maria Kamargianni z University College London, która jest zaliczana do najlepszych ekspertów w dziedzinie transportu na świecie. Prof. Kamargianni w ostatnim czasie poprowadziła także serię wykładów na Akademii WSB, dofinansowanych ze środków Metropolii.

W drugiej części spotkania przystąpiono do dyskusji na temat potencjalnych obszarów wpływu nowych form mobilności (bezzałogowych statków powietrznych) na błękitno-zieloną infrastrukturę w miastach, w tym w szczególności potencjalnych zagrożeń dla fauny i flory.

Budowa międzynarodowej sieci współpracy to jeden z celów Metropolii. Poprzez udział w konsorcjach i partnerstwach, GZM ma możliwość wymiany wiedzy z innymi metropoliami na świecie, zawierania porozumień dających wymierne korzyści w postaci wspólnych przedsięwzięć, jak również uczestnictwa w programach unijnych.

„5 lat funkcjonowania Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Doświadczenia i Rezultaty” – pod takim tytułem odbyła się konferencja zorganizowana we wtorek (11 października) przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.

Pięć lat GZM zostało podsumowane w ujęciu instytucjonalnym, prawnym, socjologicznym a nawet technologicznym. Prelekcje wygłosili naukowcy oraz przedstawiciele miast i gmin. W wydarzeniu uczestniczyli również nasi partnerzy z Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot.

Danuta Kamińska, wiceprzewodnicząca GZM, podkreśliła na wstępie, że metropolitalność jest wpisana w DNA naszego regionu. Po pięciu latach jesteśmy bogatsi o wiedzę i doświadczenia, które znajdą swoje odzwierciedlenie w opracowywanej strategii rozwoju z perspektywą do 2035 roku.

Jacek Woźnikowski, dyrektor Departamentu Rozwoju Społeczno-Gospodarczego i Współpracy, zaprezentował kluczowe projekty, którymi Metropolia zajęła się w pierwszych latach działalności oraz wyjaśnił specyfikę funkcjonowania związku w oparciu o ustawę o Metropolii w woj. śląskim.

Z kolei Michał Glaser z Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot opisał współpracę miast i gmin z woj. pomorskiego, które są zrzeszone w stowarzyszeniu. 

Swoje prezentacje przedstawili także przedstawiciele Urzędu Miasta w Katowicach, Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej, Akademii Górnośląskiej w Żorach, Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach oraz Uniwersytetu Śląskiego.

Tego samego dnia odbyło się spotkanie Metropolitalnej Rady Rozwoju, podczas którego dyskutowano nad powstającym dokumentem Strategii Rozwoju GZM na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r.

Przejazd zabytkowym, stylizowanym na czasy międzywojenne parowozem „Ryś”, inscenizacja kontroli paszportowej na polsko-niemieckim przejściu granicznym oraz zwiedzanie Izby Tradycji oraz wagonu „Salonki” z 1912 roku. To atrakcje, jakie dzisiaj 9 października dla miłośników kolei wąskotorowej przygotowali członkowie Stowarzyszenia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych.

Pociąg do przeszłości

„Po torach przez granicę: Kolej wąskotorowa i tramwaje w rzeczywistości popowstaniowej”. To kolejna akcja, jaką zorganizowało Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych. W niedzielę 9 października miłośnicy kolei wąskotorowej nie tylko przejechali się stylizowanym pociągiem na czasy międzywojenne, ale przede wszystkim mogli zobaczyć i wziąć udział w inscenizacji kontroli granicznej w rejonie dawnej granicy polsko – niemieckiej. Wśród atrakcji, jakie przygotowali jeszcze członkowie SGKW było zwiedzanie stacji Bytom – Karb Wąskotorowy oraz zabytkowego wagonu „Salonki” z 1912 roku i Izby Tradycji z pamiątkami po dawnej świetności kolei wąskotorowej na Górnym Śląsku.

Jedna z największych atrakcji turystycznych w Bytomiu i na Śląsku

Górnośląskie Koleje Wąskotorowe to jedna z największych atrakcji turystycznych w naszym regionie oraz jeden z najważniejszych elementów Szlaku Zabytków Techniki. Można nimi dojechać do Zabytkowej Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach, Rezerwatu „Segiet” w Bytomiu – Suchej Górze oraz nad Zalew Nakło – Chechło.

Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych powstało w roku 2003, a celem jego istnienia jest zachowanie w jak najlepszym stanie istniejących linii, budynków i taboru Górnośląskich Kolei Wąskotorowych oraz ochrona dziedzictwa przemysłowego. Jego wolontariusze i pracownicy wykonują prace obejmujące wszelkie aspekty działania firmy kolejowej – od utrzymania porządku na terenie stacji i wzdłuż torów poprzez remonty nawierzchni kolejowej, remonty taboru aż po prowadzenie wszelkiej niezbędnej dokumentacji.

Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych co roku bierze udział w Industriadzie, największym festiwalu dziedzictwa przemysłowego w Polsce, organizuje przejazdy na trasie Bytom Wąskotorowy – Tarnowskie Góry – Miasteczko Śląskie oraz systematycznie rozbudowuje Izbę Tradycji, czyli niewielkie, ale bardzo interesujące muzeum, gdzie prezentowane są pamiątki związane z Górnośląskimi Kolejami Wąskotorowymi.

Najstarsza wąskotorówka

Na mapach kolei wąskotorowych Bytom zajmuje wyjątkowe miejsce. To tu, nieprzerwanie od 1853 roku działa najstarsza czynna linia kolei wąskotorowej na świecie. Obsługuje ona trasę o długości 21 km, której przystanek początkowy znajduje się na peronie wąskotorowym dworca głównego w Bytomiu. Pociągi na tej trasie zatrzymują się na dziesięciu stacjach, między innymi na zabytkowej stacji Bytom Karb Wąskotorowy, w Suchej Górze w pobliżu rezerwatu Segiet, przy Zabytkowej Kopalni Srebra oraz zalewie Nakło-Chechło, chętnie odwiedzanym przez mieszkańców regionu szczególnie w sezonie wakacyjnym.

Górnośląskie Koleje Wąskotorowe są jednym z kilkudziesięciu obiektów na Szlaku Zabytków Techniki, który łączy najważniejsze i najciekawsze pod względem turystycznym, historycznym czy architektonicznym obiekty przemysłowe na Śląsku i przyciąga turystów jak magnes. Co roku poznanie najcenniejszych atutów tych obiektów umożliwia Święto Szlaku Zabytków Techniki, czyli Industriada.

Warto dodać, że Górnośląskie Koleje Wąskotorowe przez 150 lat kolej służyły celom industrialnym. Ich rola była nie do przecenienia zwłaszcza w okresie intensywnego rozwoju przemysłu na Śląsku, kiedy przewoziły węgiel, rudy metali czy kamień, łącząc gęstą siecią wąskich torów większość górnośląskich hut i kopalń. Od roku 2002 kolej służy już tylko przewozowi turystów, a utrzymywana jest dzięki pracy i zaangażowaniu pasjonatów skupionych wokół Stowarzyszenia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych oraz wsparciu samorządów, w tym Miasta Bytomia, które od 2021 roku jest członkiem Stowarzyszenia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych.

W pejzażu Katowic muzyka od dawna zajmuje specjalne miejsce. Katowice są domem wyjątkowych orkiestr i zespołów wykonujących muzykę poważną. Miasto jest dumne ze swoich kompozytorów i wykonawców. To Katowice były pierwszym miejscem w Polsce, gdzie można było studiować jazz i mają swój ogromny udział w fenomenie, jakim jest śląski blues, o czym można przekonać się poznając Szlak Śląskiego Bluesa.

– Na muzyczne festiwale co roku do Katowic przyjeżdżają tysiące gości z regionu, Polski i Europy. Jednym z nich jest organizowany w tym roku już po raz 40. Rawa Blues Festival, którego twórcą i dyrektorem jest legendarny muzyk Irek Dudek. Cieszę się, że Katowice w powszechnej opinii uznawane są za dom polskiego bluesa. Staramy się to pokazywać poprzez m.in. szlak wskazujący śląskie ślady tego nurtu muzycznego w naszym mieście – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic. – Od grudnia 2015 roku Katowice mogą korzystać z zaszczytnego tytułu Miasta Muzyki UNESCO. Właśnie w ramach ubiegania się o ten tytuł stworzyliśmy Szlak Śląskiego Bluesa – wspomina prezydent.

Szlak Śląskiego Bluesa jest jedynym tego typu przewodnikiem na świecie, gdzie po historii muzyki w mieście oprowadzają nas osoby, które tę historię tworzyły. To w pełni multimedialny szlak wspomnień po wszystkich najważniejszych klubach muzycznych w regionie, które funkcjonowały na Śląsku w przeciągu ostatnich pięćdziesięciu lat. Szlakiem Śląskiego Bluesa opiekuje się Instytucja Kultury im. Krystyny Bochenek – Katowice Miasto Ogrodów.

Ze Szlaku Śląskiego Bluesa można dowiedzieć się m.in. gdzie powstał pomysł założenia zespołu Dżem, z którego klubu uciekł Lemmy Kilmister oraz kto i gdzie dał pierwszą harmonijkę Irkowi Dudkowi. W miejscach takich jak klub Puls, Pod Rurą czy Ciapek zaczynali i występowali muzycy tworzący historię polskiego bluesa, rocka i jazzu. Na Szlak Śląskiego Bluesa składa się kilkadziesiąt miejsc w Katowicach oraz na Śląsku. Poruszanie po Szlaku umożliwia specjalna aplikacja multimedialna, która po uruchomieniu jej w miejscu gdzie kiedyś znajdował się klub, odtworzy film zawierający wspomnienia muzyków związane z danym miejscem. Zwiedzając Szlak poznajemy sylwetki bohaterów i mamy możliwość posłuchania wspomnień takich artystów jak m.in. Adam i Beno Otręba, Leszek Winder, Sebastian Riedel, Zbigniew Hołdys i wielu, wielu innych.

Aplikację można pobrać z Google Play oraz App Store.

Poznaliśmy ich po czarnym kapeluszu

W sali koncertowej KMO organizowany jest koncert finałowy Szlaku Śląskiego Bluesa. W tym roku koncert ten odbędzie się 7 października pod hasłem: „Poznaliśmy ich po czarnym kapeluszu – Tribute to Urny/Riedel/Kawalec”.

Na przełomie lat 80. i 90. po Śląsku „grasowała” grupa trzech przyjaciół w czarnych kapeluszach – Andrzej Urny, Rysiek Riedel i Jerzy „Kawa” Kawalec. Każdy z nich w swojej karierze był częścią topowych polskich zespołów, jak Dżem, Krzak czy Perfect, ale każdy uwielbiał też granie w śląskich klubach z przyjaciółmi. Często spontanicznie, często przez całą noc, ale zawsze z sercem i pełnym zaangażowaniem.

Koncert złożony z utworów, którymi cała trójka cieszyła słuchaczy zagra Orkiestra Szlaku Śląskiego Bluesa pod dowództwem skrzypka Jana Gałacha. W programie koncertu pojawią się przede wszystkim te utwory, które przyjaciele wykonywali razem. Zatem można spodziewać się starannie wyselekcjonowanej mieszanki utworów – zwłaszcza tych, w których prym wiedli instrumentaliści.

Orkiestra Szlaku Śląskiego Bluesa wystąpi w składzie: Jan Gałach, Borys Sawaszkiewicz, Bartłomiej Szopiński, Łukasz Drapała, Andrzej Stagraczyński, Jacek Jaguś, Paweł Ambroziak, Max Ziobro, Bartosz Niebielecki oraz kilku gości specjalnych m.in. Piotr Cugowski, Vito Bambino, Wojciech Waglewski czy Leszek Winder.

Podczas koncertu zostaną wręczone również nagrody artystyczne imienia Jana Skrzeka „Kyks 2022”. Do tej pory uhonorowani tą nagrodą zostali m.in.: Michał „Gier” Giercuszkiewicz, Mirek Rzepa, Anthimos Apostolis, Krzysztof Głuch, Rafał Rękosiewicz, Józef Skrzek, Krzysztof Szafraniec, Leszek Winder, Jerzy Piotrowski czy Jerzy Karzełek. Tym razem odznaczeni nimi zostaną pośmiertnie bohaterowie koncertu – Andrzej Urny, Jerzy „Kawa” Kawalec, Rysiek Riedel oraz legendarny śląski dziennikarz muzyczny – Wojciech Zamorski.

W dniu koncertu, w kasach Katowice Miasto Ogrodów dostępna będzie dodatkowa pula biletów na koncert finałowy Szlaku Śląskiego Bluesa.

Bluesowa perła w koronie

Dzień później rozpocznie się 40. Rawa Blues Festiwal czyli jak zapewniają organizatorzy największy na świecie festiwal bluesowy nie licząc festiwali plenerowych. Pierwsza edycja festiwalu, wtedy jeszcze w zupełnie innej formie i skali odbyła się w 1981 r. Jego założyciel, Irek Dudek, organizował całodniowe sesje bluesowe w różnych śląskich klubach, takich jak: „Akant”, „Kwadraty”, „Medyk”, „Puls” i „Wahadło”, a samo wydarzenie zgromadziło wówczas około 20 wykonawców z całej Polski oraz 500 fanów bluesa. Przez lata wydarzenie ewoluowało do dzisiejszego kształtu.

– Już 8 października wracamy do katowickiego Spodka. W poprzednich latach mieliśmy „rozgrzewkę” w Radiu Katowice, potem Silesian Sound w Pałacu Młodzieży – gdzie odbyła się pierwsza Rawa – i wreszcie mamy Spodek ze wspaniałą gwiazdą Macy Gray! To znakomita amerykańska wokalistka, laureatka nagrody Grammy, znana z takich hitów, jak: „I Try”, „Do Something” czy „Sweet Baby”. Pojawiły się głosy, że jej twórczość to przecież nie blues… jednak Macy, która uwielbia bezpośredni kontakt z publicznością, ma wspaniałą barwę, widać, że wychowała się na bluesie, spirituals – zachęca Ireneusz Dudek, twórca i dyrektor Rawa Blues Festival.

Źródło: UM Katowice

W nowoczesnym planowaniu należy patrzeć na transport jako cały ekosystem, uwzględniający potrzeby wszystkich grup społecznych – o tym mówiła dr Maria Kamargianni z University College of London, podczas wykładu na Akademii WSB, dofinansowanego z funduszy Metropolii.

Wykład online pt. Tools for assisting decision makers in sustainable transport planning odbył się we wtorek (4 października) i było to drugie z trzech zaplanowanych spotkań z dr Kamargianni.

Zwróciła ona uwagę na różnice pomiędzy planowaniem transportu w ujęciu klasycznym oraz zrównoważonym. W tym pierwszym przypadku planowanie skupiało się na konkretnych projektach (np. budowie drogi), lecz nie przykładano dużej uwagi do tego, jaka będzie interakcja z tymi projektami, np. pieszych czy rowerzystów.

Zrównoważony transport powinien uwzględniać wszystkie grupy społeczne, a także obecne i przyszłe potrzeby. Realizując dany projekt, należy brać pod uwagę wszystko, na co może on oddziaływać. Kluczowe jest patrzenie na transport przez pryzmat ludzi, którzy będą z niego korzystać i na których będzie wywierał wpływ.

Zrównoważona mobilność to nie tylko twarde projekty inwestycyjne, ale także zachęcanie ludzi do wybierania zróżnicowanych form transportu. Do codziennego przemieszczania się należy wykorzystywać nie tylko samochód, ale także rower czy transport zbiorowy, nie zapominając również o podróżach pieszych. W ten sposób nie tylko wpływamy na poprawę jakości przestrzeni w mieście, ale także działamy na rzecz redukcji zanieczyszczeń.

Dr Maria Kamargianni  w swojej pracy badawczej zajmuje się obszarami zachowań podróżnych, nowymi usługami i technologiami mobilności, modelowaniem transportu, analizą systemów transportowych czy badaniami rynku. Ponadto pracuje nad zagadnieniem mobilności jako usługi (MaaS, Mobility as a Service), pełniąc rolę lidera projektu FS-MaaS, ukierunkowanego na poprawę łańcucha transportu w Londynie.

Wykłady na Akademii WSB zostały dofinansowane z Metropolitalnego Funduszu Wspierania Nauki. Dzięki niemu na uczelniach w GZM przeprowadzane są wykłady z naukowcami reprezentującymi czołowe uniwersytety na świecie. W tym roku Fundusz został poszerzony o kolejne obszary wsparcia dla uczelni.

Ostatni z zaplanowanych wykładów z dr Marią Kamargianni, zatytułowany Involving citizens to sustainable transport planning, odbędzie się 11 października. Udział jest bezpłatny, natomiast wymagana jest wcześniejsza rejestracja.

Planowanie zrównoważonego transportu w miastach i włączanie w ten proces mieszkańców – to tematyka wykładów, które poprowadzi dr Maria Kamargianni z University College of London. Zajęcia organizowane przez Akademię WSB, dofinansowane ze środków Metropolii, odbędą się w dniach 4 i 11 października 2022 r.

Dr Maria Kamargianni zaliczana jest do najlepszych ekspertów w dziedzinie transportu na świecie. W swojej pracy badawczej zajmuje się obszarami zachowań podróżnych, nowymi usługami i technologiami mobilności, modelowaniem transportu, analizą systemów transportowych czy badaniami rynku. Ponadto pracuje nad zagadnieniem mobilności jako usługi (MaaS, Mobility as a Service), pełniąc rolę lidera projektu FS-MaaS, ukierunkowanego na poprawę łańcucha transportu w Londynie.

Tematyka poruszana przez dr Kamargianni jest spójna z działaniami Metropolii, gdzie zrównoważony transport rozumiany jest nie tylko jako podróże z punktu A do punktu B, ale cały zestaw codziennych decyzji związanych z poruszaniem się po mieście. To zarówno przemieszczanie się przy użyciu różnorodnych środków komunikacji, jak transport zbiorowy, rower czy podróże piesze, ale też sposób w jaki pracujemy, spędzamy czas wolny i realizujemy podstawowe potrzeby społeczne.

Efektem skutecznego wdrażania idei zrównoważonej mobilności jest m.in. zmniejszenie ruchu samochodowego, ograniczenie emisji zanieczyszczeń, udostępnienie większej przestrzeni dla pieszych, a w konsekwencji – poprawa jakości życia w miastach. Metropolia realizuje te działania poprzez projekty inwestycyjne, jak budowa Kolei Metropolitalnej, wypożyczalni rowerów miejskich i velostrad, ale też inicjatywy pokroju Metropolitalnej Szkoły Prototypowania.

Dr Kamargianni poprowadzi dwa wykłady na Akademii WSB, które będą transmitowane online. Udział w nich jest bezpłatny, wymagana jest wcześniejsza rejestracja.

1. Tools for assisting decision makers in sustainable transport planning

• 4 października 2022 (wtorek), godz. 14:00-15:00
• Link do rejestracji: https://bit.ly/3BVTYsk

2. Involving citizens to sustainable transport planning

• 11 października 2022 (wtorek), godz. 14:00-15:00
• Link do rejestracji: https://bit.ly/3fsuA5Y

Wykłady z dr Marią Kamargianni zostały dofinansowane z Metropolitalnego Funduszu Wspierania Nauki. To program skierowany do uczelni wyższych z obszaru GZM, którego celem jest podnoszenie oferty naukowej i edukacyjnej. W ramach tego działania od 2019 r. w Metropolii odbywają się zajęcia z przedstawicielami takich uniwersytetów jak Stanford, Cambridge, Harvard czy Oxford.

W 2022 r. program został poszerzony o kolejne obszary wsparcia finansowego, kierowanego zarówno do uczelni, jak i studentów oraz doktorantów. Pierwszy nabór projektów do Funduszu Wspierania Nauki w nowej formule trwa do 30 września br.

Metropolia będzie współorganizatorem konferencji naukowej European Science Open Forum (ESOF), która odbędzie się w 2024 roku w Katowicach. Porozumienie w tej sprawie podpisano w czwartek (22 września) w Planetarium Śląskim. Współpraca przy tym wydarzeniu to część zadań wynikających z tytułu Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024 oraz długofalowych inicjatyw związanych z ideą tzw. Miasta Nauki.

– Tytuł Europejskiego Miasta Nauki, który zaszczytnie przyznano stolicy naszego regionu, trzeba traktować zarówno jako impuls do popularyzacji nauki w Metropolii, jak i osiągnięć naszych uczelni oraz społeczności akademickiej na całym świecie – podkreśla Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM.

– Dawniej nasz region budowała gospodarka węgla i stali, teraz zastanawiamy się co będzie naszą kolejną specjalizacją. Jestem przekonany, że nauka może być naszym przemysłem przyszłości – dodał podczas uroczystości Kazimierz Karolczak.

Z kolei Marcin Krupa, prezydent Katowic podkreślał, że Katowice już teraz są miastem akademickim, a ich największym potencjał jest kapitał ludzki. Prof. Ryszard Koziołek, rektor Uniwersytetu Śląskiego, dodawał, że tytuł Europejskiego Miasta Nauki to szansa dla całego regionu, który powinien być nie tylko dobrym miejscem do studiowania, ale również do życia.

ESOF to wydarzenie o charakterze naukowym, które w lipcu tego roku odbywało się w holenderskiej Lejdzie, czyli Europejskim Mieście Nauki 2022. Wtedy właśnie oficjalnie przekazano ten prestiżowy tytuł Katowicom.

Podczas konferencji w Planetarium Śląskim zaprezentowano również logo Europejskiego Miasta Nauki 2024 – specjalną animację, która została przygotowana przez artystów z katowickiej Akademii Sztuk Pięknych.

Sygnatariuszami porozumienia byli: Prezydent Miasta Katowice, Przewodniczący Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, Wojewoda Śląski, Marszałek Województwa Śląskiego oraz rektorzy uczelni zrzeszonych w Konsorcjum Akademickim „Katowice – Miasto Nauki”.

Instytucją przyznającą tytuł Europejskiego Miasta Nauki oraz organizującą konferencję ESOF jest współpracujące z Komisją Europejską stowarzyszenie EuroScience (European Association for the Advancement of Science and Technology – Europejskie Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Nauki i Technologii).

Popularyzacja i rozwój nauki w regionie to jedno z głównych zadań Metropolii. Dzięki wsparciu finansowemu GZM, uczelnie w regionie uzyskały dofinansowanie na prowadzenie zajęć ze światowej klasy naukowcami, reprezentującymi czołowe uniwersytety na świecie, m.in. Harvard, Oxford, Stanford i Cambridge.

Ponadto GZM rozszerzyła zakres działań Funduszu Wspierania Nauki i od tego roku akademickiego będzie wspierać także działania związane ze wspieraniem doktorantów i pracowników naukowych, nowatorskimi metodami nauczania, konkursami i wydarzeniami naukowymi, a także zachęcaniem do studiowania w Metropolii. Nabór wniosków w tej sprawie trwa do 30 września.

Ponad 180 aktywności w 4 miastach – tak zapowiada się 17. Noc Naukowców Politechniki Śląskiej pod hasłem: „W rytmie eko”. W sobotę 8 października od popołudnia do nocy na uczestników wydarzenia będą czekały wykłady, pokazy, warsztaty, wystawy, koncerty i naukowy talk-show. Niektóre aktywności będą transmitowane na żywo w internecie.

– To już 17. edycja Nocy Naukowców – w tym roku pod hasłem „W rytmie eko”. Zapraszamy na to wielkie wydarzenie popularnonaukowe, podczas którego otwieramy wszystkie naukowe drzwi na Politechnice Śląskiej, żeby pokazać to, co mamy najlepsze. Przygotowaliśmy 180 fantastycznych pokazów nie tylko naukowych, ale też kulturalnych. Będziemy też świętować 20-lecie Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Gliwicach. W tym roku będą więc atrakcje i dla najmłodszych, i dla najstarszych – powiedziała dr hab. Aleksandra Ziembińska-Buczyńska, prof. PŚ, dyrektor Centrum Popularyzacji Nauki Politechniki Śląskiej (jednostki organizującej Noc Naukowców).

–  Politechnika Śląska bardzo intensywnie odpowiada na zapotrzebowanie otoczenia społeczno-gospodarczego – stąd tegoroczne hasło. Zielona energia czy ekologiczne zachowania są bardzo ważne, dlatego postanowiliśmy w tym roku skupić się właśnie na tym temacie. Na pewno będziemy dużo mówili o elektromobilności, alternatywnych źródłach energii czy gospodarce obiegu zamkniętego. W programie mamy również „strefę bajtla” i fantastyczny talk-show z naszymi naukowcami, pod hasłem „eko-plotki” – wskazała dyrektor Ziembińska-Buczyńska.

Dr hab. inż. Tomasz Trawiński, prof. PŚ, prorektor ds. infrastruktury i promocji Politechniki Śląskiej podkreślił, że Noc Naukowców to bardzo ciekawe przedsięwzięcie, które spotkało się z szerokim zainteresowaniem samych naukowców. – Szerzenie wiedzy i dzielenie się nią tylko poprzez formę wykładów czy zajęć ze studentami czasem jest niewystarczające z perspektywy naukowca. Dlatego Noc Naukowców to doskonała okazja, aby opowiedzieć o różnych zjawiskach, złożonych problemach matematycznych, fizycznych, chemicznych – w przystępny sposób – powiedział.

Zdjęcia z poprzednich edycji Nocy Naukowców:

Prezydent Gliwic Adam Neumann podkreślił znaczenie wspierania nauki odnosząc się do współczesnych problemów w świecie. – Dzisiejszy świat stoi przed wielkimi wyzwaniami związanymi z kryzysem energetycznym, kryzysem finansowym, dlatego tak ważne są nowoczesne rozwiązania, które pozwolą nam przetrwać te trudne czasy – powiedział.

Przedstawiciel Zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii Grzegorz Kwitek podkreślił, że metropolia od czasu powstania aktywnie współpracuje ze środowiskiem akademickim i wspiera naukę m.in. poprzez Metropolitalny Fundusz Wspierania Nauki. – Jego celem jest zapraszanie naukowców ze światowych uczelni do współpracy z uczelniami naszego regionu, do prowadzenia tutaj wykładów i pracy ze studentami – powiedział. Grzegorz Kwitek dodał, że tego typu wydarzenia jak Noc Naukowców są bardzo wartościowe, szczególnie dla młodych ludzi, ponieważ mogą przekonać się, jak nauka wpływa na ich codzienne życie.

Gościem konferencji był także Artur Pollak – prezes APA Group. – Dużą wartością Nocy Naukowców jest możliwość przeprowadzenia swobodnej rozmowy z osobami, do którymi na co dzień nie mamy dostępu, bo pracują w laboratoriach, jeżdżą po konferencjach, dzielą się swoją wiedzą gdzieś w świecie. Tutaj ci wszyscy naukowcy są dla nas dostępni – powiedział Artur Pollak.

Ponadto podczas konferencji obecni byli także naukowcy Politechniki Śląskiej, którzy angażują się w promocję nauki i wezmą udział w Nocy Naukowców. Byli to:

• dr inż. Edyta Łaskawiec (Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki), która opowiedziała o tym, czy możliwe jest, by ścieki były tak czyste, że nie odróżnimy ich od wody pitnej
• dr inż. arch. Magdalena Krause-Świerczyńska oraz mgr inż. arch. Jakub Bródka (Wydział Architektury), którzy opowiadali o architekturze ekologicznej i o tym, jak budować ekologicznie i zielono
• dr inż. Paweł Fabiś (Wydział Transportu i Inżynierii Lotniczej), który opowiedział o elektromobilności i konwersji pojazdów spalinowych na napędy elektryczne.
• dr inż. Wojciech Filipowski (Wydział Automatyki, Elektroniki i Informatyki), który opowiedział o pozyskiwaniu energii ze słońca i o tym, jak ocenić sprawność ogniwa fotowoltaicznego.

O NOCY NAUKOWCÓW

W tym roku Noc Naukowców odbędzie się w czterech miastach, w których znajdują się jednostki Politechniki Śląskiej: w Gliwicach, Zabrzu, Katowicach i Rybniku. Impreza rozpocznie się o godz. 15 i potrwa do godz. 22. Tegoroczne hasło – „W rytmie eko” – ma zwrócić uwagę na kwestie ekologiczne m.in. elektromobilności, ochrony środowiska, ekobudownictwa czy ekologii w architekturze.

Wśród wielu propozycji naukowcy spotkań można wymienić takie jak: „Fantastyczny świat mikroorganizmów”, „Zostań pilotem bezzałogowego statku powietrznego”, „Kosmos w naszych rękach”, „Chemiczna eksplozja kolorów”, „Test na astronautę”, „Bibliosfera dla małych, czyli bajki w strefie bajtla”.

Miłośnicy nauki dowiedzą się także m.in.

• jak działa procesor, czyli co wie haker;
• jak wieżowiec przetrwa trzęsienie ziemi;
• jakie bogactwo zawarte jest w kuchennych odpadkach;
• jak roboty widzą nasz świat;
• dlaczego metan jest zawsze groźny;
• dlaczego mikroplastik jest makroproblemem;
• jak lepkość wpływa na przemieszczanie się;
• czy sztuczna inteligencja potrafi fałszować obrazy;
• jak zrobić domowe wskaźniki pH;
• jak zmęczenie wpływa na sprawność manualną i intelektualną;
• co można zobaczyć podczas laparoskopii;
• jak truto ludzi na przestrzeni lat;
• jak sterować dronem;
• jak zbudować łazik z klocków Lego.

Nie zabraknie też kulturalnych aktywności, wśród nich – koncertu Akademickiego Chóru Politechniki Śląskiej i potańcówki z Akademickim Zespołem Tańca „Dąbrowiacy”.

Cały program będzie dostępny w najbliższych dniach na stronie: www.nocnaukowcow.com.pl. Tam też można się już logować, a od 1 października będzie można rejestrować się na aktywności i skomponować swoją własną Noc Naukowców.

Wydarzenie jest bezpłatne.

Wydarzenie dofinansowano z budżetu państwa Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki”. Partnerem wydarzenia jest Prezydent Miasta Gliwice, a partnerem instytucjonalnym Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Sponsorami wydarzenia są: Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, APA Sp. z o.o., Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze S.A, Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Gliwicach, SFW Energia Sp. z o.o., Jastrzębska Spółka Węglowa S.A., Fundacja dla Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej.

Zapraszamy 8 października 2022 roku na moc naukowych wrażeń!

Jesteśmy na:

FB: https://www.facebook.com/NocNaukowcowPolitechnikiSlaskiej

IG: https://www.instagram.com/nocnaukowcowpolsl/

WWW: https://nocnaukowcow.com.pl/

Spot Nocy Naukowców: Noc Naukowców Politechniki Śląskiej 2022. Zagraj z nami w rytmie eko! – YouTube

Wypracowanie modelowych rozwiązań na rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce – to jeden z celów kończącego się projektu Gospostrateg-NewUrbPact, realizowanego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Instytut Rozwoju Miast i Regionów oraz Uczelnię Łazarskiego. Projekt, w którym przedmiotem badań była Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, podsumowano na konferencji w Warszawie.

Praktycznym celem przedsięwzięcia było wypracowanie modelowych rozwiązań na rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce oraz przygotowanie ich do wdrożenia do zasadniczego nurtu polityk publicznych. W sposób szczególny projekt kładł nacisk na wypracowanie rozwiązań służących podniesieniu jakości i znaczenia planowania przestrzennego oraz wzmocnienia jego roli jako instrumentu zarządzania procesami urbanizacji w Polsce – w tym zwłaszcza w zakresie przeciwdziałania zjawiskom suburbanizacji i kurczenia się miast, które stanowią jedno z głównych wyzwań dla zrównoważonego rozwoju miast i ich obszarów funkcjonalnych.

Przedmiotem badań była Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Dla jej obszaru wykonano liczne analizy o tematyce społeczno-gospodarczej i przestrzennej, z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi informatycznych, baz danych i obrazowania satelitarnego. Wyniki badań i analiz omówiła dr Agnieszka Sobala-Gwosdz, podczas sesji „Pilotaże a rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce w ramach Projektu NewUrbPact. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia i Miasto Radomsko”.

Relację wideo z konferencji można obejrzeć poniżej:

Oprócz prezentacji i sesji dyskusyjnych, w ramach wydarzenia odbyły się warsztaty dla administratorów i użytkowników przestrzeni publicznych. W trakcie zajęć omawiano procesy rewitalizacyjne, a także jakościowe i ilościowe rozwiązania w planowaniu przestrzennym.

Projekt NewUrbPact trwał od stycznia 2019 do września 2022 roku i był współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Wypracowane wnioski i rezultaty będą stanowiły podstawę do opracowywania zmian legislacyjnych w zakresie planowania przestrzennego w Polsce.

Materiały dotyczące Metropolii, które dotychczas wypracowano w ramach projektu NewUrbPact, dostępne są na stronie InfoGZM – LINK.

Metropolia opracowała dokument zawierający rekomendacje dla miast i gmin, dotyczący wybranych form zieleni miejskiej, bezpośrednio towarzyszącej zabudowie i układom drogowym. Celem jest stworzenie zestawu informacji przydatnego na etapie projektowym i inwestycyjnym, służącego zwiększaniu udziału zieleni w gminach.

Tereny zielone są integralnym elementem struktury każdego z miast. Warunkują ład przestrzenny, wpływając na regulację mikroklimatu, zapewnienie miejsc codziennego wypoczynku i poprawę estetyki przestrzeni publicznej, a przede wszystkim stanowią przeciwwagę dla powszechnej „betonozy”.

W maju br. GZM zakończyła prace nad rekomendacjami w zakresie kształtowania zieleni miejskiej dla miast i gmin członkowskich. W raporcie nawiązuje do standardów i wytycznych kształtowania zieleni, które obecnie są przedmiotem zainteresowania wielu gmin w Polsce. Raport przedstawia uniwersalny zestaw informacji, który może być przydatny zarówno na etapie projektowym jak i inwestycyjnym.

Przykładowe bloki tematyczne, które zawierają się w Rekomendacjach:

• drzewa i krzewy w mieście (wybrane przepisy ustaw i rozporządzeń, zasady kompozycji i sadzenia, ochrona, współistnienie z zabudową i infrastrukturą);
• katalog proponowanego materiału roślinnego, dobranego do warunków miejskich;
• dobre praktyki związane z wykorzystaniem zieleni miejskiej w kształtowaniu przestrzeni publicznej.

Dokument dostępny jest na Portalu InfoGZM – KLIKNIJ TUTAJ.

Raport jest kontynuacją działań Metropolii w ramach prac nad rozwojem zasobów GreenGZM, które jest swoistą bazą informacji o terenach zieleni publicznej gminach GZM.