1

Gminny Program Rewitalizacji Bytom 2020+: czas na aktualizację

Aż 148 nowych projektów trafi na listę uzupełniającą do Gminnego Programu Rewitalizacji w Bytomiu. To projekty obejmujące m.in.: remonty kamienic, zagospodarowanie przestrzeni publicznych, rozwój mieszkalnictwa socjalnego, renowację obiektów zabytkowych, a także działania nieinwestycyjne. W pierwszej kolejności w ramach dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach RPO województwa śląskiego na lata 2014-2020 zrealizowanych zostanie 30 przedsięwzięć skupionych w 17 projektów  uzupełniających podstawowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne.

Przystępujemy do zapowiadanej w maju aktualizacji Gminnego Programu Rewitalizacji. Zgodnie z nakreślonymi w raporcie monitoringowym kierunkami zmian, chcemy położyć większy nacisk na rewitalizację Śródmieścia, które powinno być wizytówką miasta i przestrzenią integracji mieszkańców. Nie zmienia to faktu, że rewitalizacja będzie kontynuowana także w Bobrku, Rozbarku czy Kolonii Zgorzelec – mówi Mariusz Wołosz, prezydent Bytomia.

148 projektów stworzonych przez wspólnoty, przedsiębiorców, stowarzyszenia i instytucje

Do listy realizowanych już w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji przedsięwzięć dołączy 148 nowych propozycji. To projekty wyłonione spośród 180 propozycji zgłoszonych w trakcie trwającego od 27 maja do 30 czerwca br. naboru uzupełniającego. Pomysłodawcami przedsięwzięć rewitalizacyjnych, które mają znaleźć się na liście uzupełniającej do GPR są wspólnoty mieszkaniowe, przedsiębiorcy, stowarzyszenia, jednostki miejskie i instytucje – również tej rangi co Opera Śląska czy Muzeum Górnośląskie.

Aktualizację Gminnego Programu Rewitalizacji tworzyli z nami sami mieszkańcy. Bardzo nas cieszy tak duży odzew wspólnot mieszkaniowych, przedsiębiorców działających w Bytomiu, stowarzyszeń i parafii – wszystkich podmiotów, które złożyły fiszki projektowe. Po zweryfikowaniu projektów pod kątem zgodności z założeniami GPR udało nam się stworzyć listę 148 przedsięwzięć uzupełniających program – mówi Michał Bieda, I zastępca prezydenta Bytomia.

Zaproponowane inwestycje dotyczą m.in. remontów kamienic wspólnot oraz zagospodarowania terenów zewnętrznych, rozwoju mieszkalnictwa socjalnego i wspomaganego oraz infrastruktury społecznej (centrów usług społecznościowych, przedszkola, żłobka) czy renowacji obiektów zabytkowych. Spośród działań nieinwestycyjnych wyróżnić można: projekty w zakresie pedagogiki ulicy, programów aktywności lokalnej oraz projekty ukierunkowane na poprawę sytuacji zawodowej osób wykluczonych oraz zagrożonych wykluczeniem.
Część projektów z uzupełniającej listy już wkrótce doczeka się realizacji. 17 spośród nich zostało uznane za przedsięwzięcia wspierające uruchomienie mechanizmów rozwojowych, dlatego też projekty te będą współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach RPO województwa śląskiego na lata 2014-2020.

17 projektów dla Śródmieścia, Bobrka, Rozbarku i Kolonii Zgorzelec

Jeśli bytomscy radni uchwalą aktualizację GPR, a Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego pozytywnie oceni projekty, Śródmieście, Bobrek, Rozbark i Kolonię Zgorzelec czekają wielkie zmiany.

W Śródmieściu remontu doczeka się ul. Dworcowa, gdzie zmodernizowany zostanie deptak oraz wyremontowane będą części wspólne 13 budynków mieszkalnych. Odnowę przejdzie także najstarsza ulica Bytomia – Zaułek. Zniszczony budynek dawnej przychodni przy ul. Batorego 2 odzyska blask i otrzyma nową funkcję – powstanie tam dom dla seniorów oraz osób z częściową niepełnosprawnością. Z kolei budynek Villi Danielsen, przy ul. Wrocławskiej 6 zostanie zaadaptowany na żłobek i przedszkole. Skwer na rogu ulic Kolejowej i Wrocławskiej zostanie uporządkowany. Rewitalizacji doczekają się także inne zniszczone kamienice np. przy Rycerskiej 1 czy Szymanowskiego 2 (dawne Kino Gloria). W ramach rewitalizacji Śródmieścia wyremontowane będą także części wspólne budynków przy ul. Mickiewicza, Głębokiej, Matejki, Katowickiej, Rostka. Powstaną lokale wspomagane dla osób młodych (przy ul. Korfantego) oraz osób starszych (w Domu dla Seniora przy ul. Czarneckiego). W Śródmieściu powstaną też nowe tereny rekreacyjne, place zabaw i strefy dla seniorów.

W Rozbarku zostaną zagospodarowane przestrzenie publiczne przy pl. Hiolskiego, pl. Karin Stanek, ul. Matejki, ul. Prusa, ul. Alojzjanów, a kościół św. Jacka zostanie przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Oprócz tego, kontynuowany będzie projekt rewitalizacji dawnej kopalni „Rozbark” poprzez utworzenie unikatowego w skali kraju centrum sportów wspinaczkowych i siłowych. Powstaną tereny rekreacyjne dla dzieci i seniorów (m.in. przy ul. Alojzjanów i Witczaka).

W Bobrku w budynkach Nowej Kolonii Robotniczej powstaną 54 mieszkania, wyburzone zostaną zniszczone oficyny a tereny wokół remontowanych budynków zostaną zagospodarowane. Budynek przy parafii św. Rodziny zostanie zaadaptowany na potrzeby Klubu Seniora, powstanie też nowy plac zabaw.

W Kolonii Zgorzelec wyremontowane zostaną części wspólne 10 budynków, powstanie plac zabaw.

Łączny koszt 5 planowanych do realizacji projektów w zakresie rozwoju mieszkalnictwa socjalnego, wspomaganego i chronionego oraz infrastruktury usług społecznych wyniesie: prawie 25 mln zł. Natomiast 12 planowanych do realizacji przedsięwzięć z zakresu rewitalizacji obszarów zdegradowanych wyniesie ponad 73 mln zł.

Aktualizacja Gminnego Programu Rewitalizacji krok po kroku

Przypomnijmy, pod koniec marca, po dwóch latach od przyjęcia Gminnego Programu Rewitalizacji, został przeprowadzony jego monitoring. W specjalnym dokumencie stworzonym przez dra Krzysztofa Wranę – eksperta w zakresie rozwoju regionalnego znalazły się m.in. rekomendacje dotyczące kierunków aktualizacji Gminnego Programu Rewitalizacji.

Monitoring Gminnego Programu Rewitalizacji ujawnił szereg problemów, które wyniknęły na etapie realizacji zadań lub ich pojawienie się nie zostało przewidziane przed przystąpieniem do procesu rewitalizacji. Część zadań nie została zrealizowana ponieważ realizatorzy nie podołali zadaniu; część projektów zdezaktualizowała się np. ze względu na zmiany makrostrukturalne takie jak spadek bezrobocia; część obarczona była błędnymi założeniami projektowymi, nie uwzględniała kalkulacji kosztów utrzymania przez okres trwałości projektów; a część napotkała na takie bariery wdrożeniowe, jak: trudności w wyłonieniu wykonawców, niedoszacowanie projektów czy błędy w procesie przeprowadzania zamówień publicznych.

Stąd konieczność przeprowadzenia uzupełniającego naboru projektów. Spośród 180 propozycji wskazanych w maju i czerwcu przez wspólnoty mieszkaniowe, przedsiębiorców, stowarzyszenia, parafie i instytucje wybrano 148, które mają stanowić listę uzupełniającą Gminnego Programu Rewitalizacji.

Podczas poniedziałkowej (23 września) sesji Rady Miejskiej, bytomscy radni będą głosować nad podjęciem uchwały w sprawie aktualizacji Gminnego Programu Rewitalizacji. W październiku i listopadzie zaktualizowany GPR zostanie oceniony przez Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego. Wybrane projekty będą zrealizowane do końca 2022 roku.




Będzie bezpieczniej na przejściach dla pieszych

Do końca listopada tego roku pięć przejść dla pieszych w Miechowicach, Śródmieściu, Górnikach, Szombierkach oraz Łagiewnikach zostanie doświetlonych. W ten sposób poprawi się bezpieczeństwo w miejscach, gdzie dochodziło do kolizji i wypadków z udziałem pieszych. Koszt inwestycji to ok. 200 tys. zł.

W naszym mieście trwa obecnie wymiana ponad 2200 opraw na energooszczędne oświetlenie LED-owe. Już wkrótce rozpoczną się kolejne prace, tym razem związane z doświetleniem przejść dla pieszych – mówi Mariusz Wołosz, prezydent Bytomia. Dzięki tej inwestycji w pięciu miejscach zamontowane zostaną latarnie z lampami w technologii LED, które poprawią widoczność i bezpieczeństwo w rejonie newralgicznych przejść dla pieszych. Dzięki ich doświetleniu kierowcy będą mogli szybciej zareagować w chwili pojawienia się pieszego na pasach – podkreśla prezydent Wołosz.

Inwestycja mająca na celu zwiększenie bezpieczeństwa zarówno pieszych, jak i kierowców przeprowadzona zostanie w pięciu lokalizacjach: ul. Frenzla – pomiędzy ul. Dzierżonia i ul. Racjonalizatorów w pobliżu kościoła /Miechowice/, ul. Witczaka – w rejonie skrzyżowania z ul. Staffa /Śródmieście/, ul. Żołnierska – rejon skrzyżowania z ul. Gombrowicza /Górniki/, ul. Modrzewskiego – rejon skrzyżowania z ul. Krupińskiego /Szombierki/ oraz ul. Świętochłowickiej – rejon skrzyżowania z ul. Krzyżową /Łagiewniki/.

Podczas prac przy wszystkich przejściach dla pieszych montowane będą latarnie z lampami wykonanymi w technologii LED doświetlające pas przejścia dla pieszych oraz optyczne elementy sygnalizacyjne tzw. „kocie oczka”. Realizacja inwestycji ma się zakończyć do końca listopada 2019 roku.

Miejski Zarząd Dróg i Mostów dołoży wszelkich starań żeby przejścia zostały doświetlone jak najszybciej, co poprawi bezpieczeństwo pieszych i pomoże kierowcom prawidłowo oceniać sytuację na drogach przy przejściach przeznaczonych do modernizacji – mówi Paweł Wittich, zastępca dyrektora MZDiM.

Środki na sfinansowanie inwestycji pochodzą z budżetu gminy Bytom oraz dotacji celowej z budżetu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii w ramach Programu „Metropolitalny Fundusz Solidarności”.




Ruszyła Metropolitalna Akademia Obsługi Inwestora i Promocji Przedsiębiorczości

O doświadczeniach we współpracy z inwestorami oraz wspieraniu przedsiębiorczości rozmawiano w Siemianowicach Śląskich. Było to pierwsze spotkanie w ramach tzw. Metropolitalnej Akademii Obsługi Inwestora i Promocji Przedsiębiorczości.

– Pracujemy wspólnie dla jak najlepszego wykorzystania potencjału społeczno-gospodarczego Metropolii– mówi Grzegorz Podlewski, Wiceprzewodniczący Zarządu GZM. -Takie spotkania są nieocenione. Wymiana doświadczeń powinna być inspiracją do działań, z których mogą skorzystać gminy jak i cała konurbacja. Uczymy się od siebie, bazujemy na własnych doświadczeniach, lepiej się poznajemy” – dodaje.

Metropolitalna Akademia Obsługi Inwestora i Promocji Przedsiębiorczości jest inicjatywą Metropolii GZM. To cykliczne spotkania służące wymianie doświadczeń i dobrych praktyk wśród pracowników urzędów miast i gmin GZM odpowiedzialnych za obsługę inwestorów.

W trakcie spotkania, które otwarła Agnieszka Gładysz, wiceprezydent miasta  przybliżono doświadczenia Siemianowic Śląskich  m.in. w obszarze tworzenia klas patronackich z lokalnymi przedsiębiorcami, działania na rzecz rozwoju przedsiębiorczości czy też oferty spędzania wolnego czasu. Uczestnicy zapoznali się z działaniami miasta na rzecz wspierania przedsiębiorczości, zwiedzili Pole Golfowe, które oprócz funkcji rekreacyjnych jest miejscem spotkań biznesowych. Przedstawiciele gmin spotkali się także z kadrą kierowniczą Siemianowickiego Parku Biznesu. W Zakładzie Adient Seating Poland Sp. z o.o. omówiono efekty współpracy gminy w ramach Rady Gospodarczej Prezydenta Miasta oraz przy współtworzeniu klasy patronackiej .

Przypomnijmy, że część działań Siemianowic Śląskich na rzecz wspierania i rozwoju przedsiębiorczości zostało przedstawionych jako dobra praktyka w raporcie „Wspieranie przedsiębiorczości przez gminy” Najwyżej Izby Kontroli z 2018 roku. Chodzi o realizowany od 2016 roku program „Siemianowicka Karta Młodego Przedsiębiorcy”, w ramach którego przedsiębiorcy do 30 roku życia mogą korzystać z ulg i zniżek zaoferowanych przez firmy działające już na terenie miasta.





Spotkanie dotyczące budowy metropolitalnej drogi rowerowej

We wtorek w Urzędzie Miasta Mysłowice odbyło się spotkanie dotyczące budowy metropolitalnej drogi rowerowej, łączącej 6 miast. Velostrada ma mieć początek w Mysłowicach, w okolicach Trójkąta Trzech Cesarzy, a koniec zaplanowano nad zalewem Pogoria III w Dąbrowie Górniczej.

Projektowana Velostrada połączy Mysłowice, Sosnowiec, Katowice, Siemianowice Śląskie, Będzin i Dąbrowę Górniczą.

Spotkanie prowadził Oficer Rowerowy Metropolii Marcin Dworak, Wojciech Wieczorek i Paweł Krzyżak. Urząd Miasta Mysłowice reprezentowali: dyrektor Kancelarii Prezydenta Michał Woźniczko, naczelnik Wydziału Architektury, Budownictwa i Planowania Dominik Lorenz, naczelnik Wydziału Przygotowania i Realizacji Inwestycji Roman Michalski, Jarosław Ligas, Jan Torbus, prezydent Miasta Mysłowice Dariusz Wójtowicz oraz niedawno powołany mysłowicki Oficer Rowerowy Marcin Ziółkowski.




Nowa inwestycja sportowa na terenie MOSiR-u

Rozpoczęła się nowa inwestycja związana z infrastrukturą sportową. Na terenie stadionu MOSiR powstaną 2 boiska treningowe, ale to nie wszystko, bo działania zakrojone są na szerszą skalę.

Na terenie stadionu MOSiR przy ulicy Olimpijskiej 3 stworzone zostaną dwa trawiaste boiska treningowe. Zlokalizowane będą za bramkami obiektu głównego. Choć powstaną dwa nowe boiska, które otrzymają dodatkowe, sztuczne oświetlenie, bramek będzie aż 8. To ważne, bo mobilne i lekkie pozwolą na to, by teren głównego obiektu podzielić (w razie potrzeby) na dwa mniejsze, które również przysłużą się sportowcom. Oznacza to, że osoby zainteresowane sportem będą mieć do dyspozycji łącznie aż 4 boiska treningowe.

Dodatkowo murawa pełnowymiarowego obiektu otrzyma nawodnienie, które pozwoli na utrzymanie zieleni w jak najlepszej kondycji. Posłużą do tego zraszacze zasilane pompą ciśnieniową. Ta, w godzinach nocnych, będzie dozowała wodę, dzięki czemu murawa będzie nawadniana w najodpowiedniejszym do tego czasie. Ponadto dla osób dojeżdżających rowerami na teren boiska przygotowane zostaną specjalne stojaki, na których będzie można pozostawić jednoślady.

To już kolejny projekt inwestycji stworzony i nadzorowany przez pracowników Referatu Inwestycji i Remontów Urzędu Miasta Piekary Śląskie. Na tę chwilę teren budowy został przekazany wykonawcy, który rozpoczął prace ziemne i demontażowe.

Opisywane działanie uzyskało dofinansowanie ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej  zadania inwestycyjnego w ramach programu Sportowa Polska – Program Rozwoju Lokalnej Infrastruktury Sportowej w kwocie ponad 331 tysięcy złotych.




Chorzów świeci przykładem

Będzie bardziej ekologicznie i oszczędnie –  Chorzów wymienia oświetlenie na ledowe i inwestuje w system inteligentnego sterowania.

Prezydent Andrzej Kotala, w Urzędzie Marszałkowskim w Katowicach, podpisał umowę na dofinansowanie unijne w wysokości ponad 2,5 mln złotych. Koszt całej modernizacji to 3 238 221 zł.  Inwestycja obejmie ponad 700 latarni w 33 lokalizacjach. – Oświetlenie wymienimy przede wszystkim w parkach i na skwerach, m.in. w Parku Róż, Parku pod Kasztanami czy w Parku Redena. Już od kilku lat przy okazji remontów wymieniamy oświetlenie na to energooszczędne. Teraz pora na kolejne, dodatkowe miejsca – wskazuje Andrzej Kotala, Prezydent Chorzowa.

 Zakres prac będzie zależał o stanu technicznego oświetlenia. Latarnie zostaną podpięte także do systemu inteligentnego sterowania.  Oznacza to, że natężenie oświetlenia będzie automatycznie dostosowywane do ruchu samochodów i pieszych – jeśli droga będzie pusta, to będzie ono słabsze. 

– W niektórych lokalizacjach wymienimy wyłącznie oprawy, w innych będziemy także naprawiać słupy – wyjaśnia wiceprezydent Chorzowa Marcin Michalik. – Właściwa konserwacja jest ważna nie tylko ze względów estetycznych, ale także bezpieczeństwa

Projekt zakończy się w przyszłym roku. 




Trwa wymiana oświetlenia w mieście

Już ponad 400 opraw zostało wymienionych na energooszczędne oświetlenie LED-owe. Modernizacja oświetlenia, która ma się zakończyć do końca października 2019 roku będzie kosztować prawie 2,5 mln zł, z czego aż 85% stanowić będzie dofinansowanie, jakie Bytom uzyskał ze środków Unii Europejskiej.

Do tej pory wymieniono już oprawy lamp w Śródmieściu, między innymi na ulicach: Dworcowej /56 opraw/, Tarnogórskiej /20 opraw/, Fałata /25 opraw/, Oświęcimskiej /16 opraw/ czy Korfantego /13 opraw/, Łagiewnikach – ul. Fabrycznej, Spacerowej i Szyby Rycerskie /łącznie 56 opraw/, Miechowicach – ul. Bluszczowej, Drabczyka, Elektrownia, Nowe osiedle, Pogodnej i Skośnej /łącznie 65 opraw/, Rozbarku – ul. Alojzjanów, Arki Bożka, Brzezińskiej, Sokoła i Staffa /łącznie 57 opraw/, Stolarzowicach – ul. Boya Żeleńskiego, Czecha, Kaczmarczyków, Kofty, Krzemienia i Ossolińskiego /łącznie 43 oprawy/ oraz Stroszku i Suchej Górze /łącznie 24 oprawy/.

Warto dodać, że obecnie wymienianych jest ponad 250 opraw na ulicach: Olimpijskiej, Parkowej, Kolejowej, Wrocławskiej, Armii Krajowej oraz w parku przy ul. Modrzewskiego. W sumie do końca października br. łącznie wymienionych zostanie 2230 opraw, co stanowi 80% wszystkich lamp należących do gminy Bytom.

Przypomnijmy, że umowę na modernizację oświetlenia drogowego w Bytomiu, które prowadzi firma  FBSerwis SA prezydent Bytomia Mariusz Wołosz oraz dyrektor Miejskiego Zarządu Dróg i Mostów w Bytomiu podpisali 9 kwietnia br. Inwestycja obejmuje m.in. montaż 2230 nowych opraw LED z systemem redukcji mocy, demontaż i utylizację starych opraw, wymianę przewodów i wysięgników na słupach oświetleniowych.

Dzięki inwestycji w nowe oświetlenie miasto zyska też oszczędności. Wynika to z zastosowania nowoczesnych opraw LED-owych. Zużycie prądu zmniejszy się nawet o 47%. Dodatkowe oszczędności ma przynieść też wprowadzenie redukcji mocy w godzinach późnonocnych, kiedy ruch samochodów i pieszych jest znikomy.

Warto dodać, że w trakcie prac modernizacyjnych latarnie mogą świecić w ciągu dnia. Jest to konieczne w celu sprawdzenia ich prawidłowego funkcjonowania po wymianie opraw. Jeżeli nie pojawią się problemy przyłączeniowe, to nowe oprawy będą od razu uruchamiane.

Łącznie na terenie Bytomia znajduje się 10,7 tys. punktów oświetleniowych, z czego około 7,5 tys. to punkty oświetleniowe firmy Tauron Dystrybucja S.A – do gminy należy 2870 lamp.

Cała wartość tej inwestycji będzie wynosić ok. 2,5 mln zł, z czego 85% będzie stanowiło dofinansowanie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego) Oś Priorytetowa: 4. Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna, Poddziałanie:4.5.1.: Niskoemisyjny transport miejski oraz efektywne oświetlenie – ZIT.




85% dofinansowania na modernizację oświetlenia

Umowa na ponad 94.000 zł dofinansowania została podpisana przez Leszka Żogałę, wójta Gminy Gierałtowice i Jakuba Chełstowskiego, marszałka województwa śląskiego.

Realizacja zadania polegać będzie na modernizacji oświetlenia w obrębie ulic: Księdza Roboty, Parkowej i Dwór.




Kolejne środki zewnętrzne na inwestycje drogowe w Mieście Imielin.

Gmina Imielin otrzyma dofinansowanie w wysokości 1 199 665,00 zł tj. 50% wartości zadania do przebudowy dróg gminnych ul. Sapety i ul. Drzymały w ramach środków z Funduszu Dróg Samorządowych.

Na stronie Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego zamieszczono listę projektów dofinansowanych w ramach w/w konkursu. Na 200 złożonych wniosków, 98 otrzymało dofinansowanie, w tym Gmina Imielin.

Źródło: www.imielin.pl




Będą ekrany akustyczne

Sejmik województwa śląskiego przyjął pod koniec sierpnia program ochrony przed hałasem. Znalazła się w nim między innymi budowa ekranów akustycznych na odcinku drogi krajowej nr 94 przebiegającym przez Sławków.

Zabezpieczenia przeciwhałasowe powstać mają do 2023 roku. O wpisanie tej inwestycji do programu wraz z określeniem terminu realizacji zabiegały władze Sławkowa i mieszkańcy miasta. W pierwszej połowie roku w tej sprawie do władz województwa wystąpił burmistrz Sławkowa. Wysiłki burmistrza i mieszkańców wsparli w specjalnym apelu miejscy radni. Konieczność budowy ekranów akustycznych zgłaszana była też przez władze miasta i sławkowian podczas konsultacji programu.

– To bardzo dobra informacja. Realizacja tej inwestycji przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, która zarządza DK 94, rozwiąże jeden z poważnych problemów mieszkańców bezpośrednio sąsiadujących z tą drogą. GDDKiA jest jednym z centralnych urzędów administracji rządowej. Mam więc nadzieję, że zagłębiowscy parlamentarzyści skutecznie teraz zabiegać będą o to, by znalazły się środki na ten cel – podkreśla burmistrz Sławkowa Rafał Adamczyk.

„Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa śląskiego do roku 2023 dla terenów poza aglomeracjami, położonych wzdłuż odcinków dróg o natężeniu ruchu powyżej 3 000 000 pojazdów rocznie i odcinków linii kolejowych o natężeniu ruchu powyżej 30 000 pociągów rocznie” to dokument, w którym wskazane są podstawowe kierunki i zakres działań niezbędnych do przywrócenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Objęte nim są obszary, na których stwierdzono ponadnormatywne oddziaływanie hałasu.

Źródło: www.slawkow.pl