Gliwice zostały sygnatariuszem listu intencyjnego pomiędzy Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią (GZM), Polskim Stowarzyszeniem Paliw Alternatywnych (PSPA) oraz Międzynarodową Radą ds. Czystego Transportu (ICCT). Stanowi to kontynuację prac nad wdrożeniem kolejnej Strefy Czystego Transportu (SCT) w Polsce.

W dniu 12 stycznia 2023 r. w Katowicach, w siedzibie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii miała miejsce konferencja, której celem były działania na rzecz popularyzacji Stref Czystego Transportu. Wśród zgromadzonych gości nie zabrakło m.in. przedstawicieli miast, gdzie prace nad SCT już się toczą. Mowa m.in. o Krakowie, który wdrożył pierwszą Strefę w Polsce czy Wrocławiu, który w 2022 r. rozpoczął przygotowania do wprowadzenia obszaru niskoemisyjnego. Przedstawiciele PSPA zaprezentowali propozycję działań w tym zakresie, poczynając od weryfikacji czy na terenie gminy zanieczyszczenia z transportu drogowego negatywnie oddziałują na zdrowie ludzi i środowisko, poprzez analizę obszaru potencjalnej Strefy, określenie kategorii pojazdów upoważnionych do wjazdu, realizację kampanii informacyjno-edukacyjnej, ustanowienie SCT po ewaluację jej funkcjonowania.

– Strefy Czystego Transportu to w Polsce nowy instrument, a ich wdrożenie wymaga wypracowania kompromisu pomiędzy ograniczeniem ruchu pojazdów a spodziewanym obniżeniem emisji spalin. Fundamentem do tworzenia Stref są oczywiście analizy i badania, umożliwiające zgromadzenie niezbędnych informacji na temat floty pojazdów poruszających się po mieście i generowanych przez nie zanieczyszczeń. Dane zawarte w systemie CEPiK nie zawsze pozwalają na rzetelne ustalenie tych wartości. Dlatego wdrażanie SCT powinno się rozpocząć od przeprowadzania w warunkach rzeczywistych badania emisji spalin z transportu drogowego i weryfikacji, w jakim stopniu te emisje wpływają na jakość powietrza – wskazuje Maciej Mazur, dyrektor zarządzający Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych (PSPA).

Kolejne miasto rozpoczyna prace nad SCT

Podczas konferencji miało miejsce uroczyste podpisanie listu intencyjnego. Jego sygnatariuszami są miasto Gliwice, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych oraz Międzynarodowa Rada ds. Czystego Transportu.

– Podpisane dziś porozumienie to kolejny etap współpracy z miastem Gliwice w zakresie stref czystego transportu, który pozwoli nas lepiej przygotować do wdrażania tych stref w całej Metropolii. W ubiegłym roku rozpoczęliśmy również trójstronną współpracę z Fundacją Promocji Pojazdów Elektrycznych, która przeprowadziła już wstępne badania focusowe pytając mieszkańców Gliwic o potencjalną możliwość ustanowienia strefy niskoemisyjnej w mieście. Wyniki badania są obiecujące dla włodarzy miasta.  – mówi Blanka Romanowska, dyrektorka Departamentu Infrastruktury i Środowiska w GZM.

Zgromadzeni podkreślali rolę Gliwic, które jako pierwsze z obszaru GZM, rozpoczęło przygotowania do analizy floty pojazdów poruszającej się po mieście. Od ich wyników będą zależeć dalsze prace nad wdrożeniem Strefy Czystego Transportu.

– Nieustannie podejmujemy kolejne działania ku temu, aby Gliwice były miastem jeszcze bardziej przyjaznym mieszkańcom. Daje na to szansę podpisana w Katowicach umowa o współpracy, zawarta między Miastem Gliwice, Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią, Polskim Stowarzyszeniem Paliw Alternatywnych i Międzynarodową Radą ds. Czystego Transportu. Dokument ten jest dużym krokiem naprzód w kierunku poprawy jakości powietrza w naszym mieście. Szczegóły przedsięwzięcia będą znane dopiero po przeprowadzonych analizach, a także konsultacjach z mieszkańcami Gliwic. Jedno jest pewne, propozycja obszaru Strefy Czystego Transportu będzie skrojona na miarę i potrzeby naszego miasta. Dodać należy, że Gliwice będą pionierem na Śląsku, zmierzając tym samym ku lepszej przyszłości – komentuje Mariusz Śpiewok, zastępca prezydenta Miasta Gliwice.

Europa jest przykładem

W części warsztatowej konferencji nie zabrakło dyskusji na temat europejskich przykładów oraz planowanych działań w poszczególnych miastach. Doświadczenia w tym zakresie zostały zebrane podczas zorganizowanego przez PSPA wyjazdu Zero Race – LEZ edition. Jego celem było zapoznanie polskich samorządowców z założeniami, które przyjęto przy konstruowaniu już działających na terenie Europy Stref Czystego Transportu, lokalnymi uwarunkowaniami, procesem wdrożeniowym i ewaluacją projektów.

– Mamy już know-how jak przygotowywać takie strefy, śledzimy, w jaki sposób wprowadzają je różne miasta w Europie, a także cały czas obserwowaliśmy poczynania Krakowa, który utworzył taką strefę jako pierwszy w Polsce. Korzystając z tych doświadczeń i szerokiej siatki współpracy, chcemy doradzać naszym gminom, jak sprawnie to przeprowadzić u siebie i jakie działania przygotowawcze powinny poprzedzać uchwalanie stref czystego transportu – dodaje Blanka Romanowska z GZM.

Coraz więcej Stref

W Europie funkcjonuje już ponad 300 stref czystego transportu, a w najbliższych latach powstanie kilkaset kolejnych. Strefy są odpowiedzią na problem zanieczyszczenia powietrza w miastach, spowodowany w znaczniej mierze przez sektor transportu drogowego oparty na paliwach kopalnych. Z analiz Instytutu Transportu Samochodowego (ITS) wynika, że w skali kraju samochody odpowiadają za ok. 10% przekroczeń dopuszczalnego poziomu zanieczyszczeń, jednak w centrach dużych metropolii te wartości są wielokrotnie większe i mogą osiągać nawet 80%. Sprawia to, że w ponad 70% polskich miast normy jakości powietrza są regularnie przekraczane, co z kolei przyczynia się do powstawania smogu. Ten stan rzeczy ma wpływ na nasze zdrowie i życie. Na podstawie danych Światowej Organizacji Zdrowia aż 33 z 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w UE znajduje się w Polsce. Według Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), w Polsce z powodu smogu co roku umiera przedwcześnie nawet ok. 46,3 tys. osób.

– W ostatnich tygodniach temat Stref Czystego Transportu pojawiał się w mediach bardzo często za sprawą decyzji krakowskich radnych, którzy 23 listopada 2022 r. podjęli decyzję o utworzeniu SCT. To zagadnienie w najbliższym czasie stanie się jeszcze istotniejsze, zwłaszcza w perspektywie wdrożenia Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Zakłada on bowiem obligatoryjną implementację SCT w miastach posiadających powyżej 100 tys. mieszkańców, gdzie przekraczane są emisje NO_X. Uważamy jednak, że nałożone na miasta terminy implementacji SCT (zarówno 9 jak i 6 miesięcy), są wysoce niewystarczające dla wykonania wysokiej jakości badań, raportów, konsultacji i projektów uchwał. W związku z tym, aby zapewnić możliwość optymalnego wprowadzania obszarów nieskoemisyjnych, miasta muszą rozpoczynać działania na rzecz SCT już teraz – mówi Klaudia Zagorzycka, NewMobility Expert Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych (PSPA).

7 agregatów prądotwórczych wyruszyło do Lwowa. To efekt kolejnej inicjatywy pomocy Ukrainie jaka płynie z Metropolii oraz z jej gmin członkowskich. Sprzęt przekazała Metropolia, Katowice, Tarnowskie Góry oraz Imielin.

Łącznie do Lwowa trafi siedem agregatów- trzy z Katowic, dwa z Metropolii oraz po jednym z Tarnowskich Gór oraz Imielina.

„Jesteśmy z wami, kibicujemy i wspomagamy jak tylko możemy. Wierzymy, że ten nowy rok przyniesie odmianę, że wreszcie nastanie spokój”, powiedziała podczas przekazania sprzętu Danuta Kamińska, wiceprzewodnicząca Zarządu Górnośląsko- Zagłębiowskiej Metropolii.

Sprzęt w imieniu miasta Lwów odebrali przedstawiciele Politechniki Lwowskiej. Jak podkreślił prof. Jurij Malinowski, Dziekan Wydziału Ekonomii tej uczelni, obecnie duże znaczenie ma zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego. Uczelnia chce zagwarantować studentom ciągłość nauki, wiele zajęć odbywa się on line.

Ponadto Lwów jest miastem, które zorganizowało w swoich instytucjach publicznych pomoc dla tysięcy uchodźców. Bardzo ważne dla władz Lwowa jest zapewnienie ich sprawnego funkcjonowania.

Jak Metropolia wspierała Ukrainę w 2022 roku?

Od początku wojny w Ukrainie Metropolia oraz jej gminy są zaangażowane w niesienie pomocy. Ukraińcy znaleźli tutaj dom, pracę, szkołę. Według raportu Unii Metropolii Polskich, opublikowanego na początku kwietnia, w GZM przebywało wówczas ponad 300 tys. Ukraińców. Ta liczba się wprawdzie obecnie nieco zmniejszyła, ale nadal mówimy o ogromnej skali migracji.

W pierwszej fazie wojny przez kilka miesięcy obywatele z Ukrainy, którzy przybyli do Polski od dnia 24 lutego 2022 mogli korzystać z bezpłatnego transportu miejskiego organizowanego przez ZTM. Metropolia przeznaczyła z własnego budżetu 10 mln zł wsparcia. Pieniądze trafiły do gmin, które organizują pomoc dla Ukrainy. Mogły one zostać przeznaczone na m.in. na zakup pożywienia i podstawowych środków higieny, artykułów medycznych, podręczników, łóżek polowych, pościeli jednorazowej. Pomoc obejmowała także organizację kursów językowych i zajęć integracyjnych.

Metropolia przeznaczyła także dofinansowanie dla Uniwersytetu Śląskiego na organizację bezpłatnych kursów języka polskiego dla Ukraińców.

W marcu ubiegłego roku Metropolia i gminy przekazały dla Lwowa kilkanaście autobusów komunikacji miejskiej wraz z pomocą humanitarną.

14 stycznia na ulice Metropolii wyjedzie kolejna metrolinia. M103 połączy gminy Bobrowniki i Psary z Dąbrową Górniczą. To pierwsze bezpośrednie połączenie autobusowe tych gmin.  

Linia będzie kursowała przez cały tydzień, z częstotliwością co 60 minut. Będą ją obsługiwały dwa minibusy.

W Dąbrowie Górniczej linia będzie rozpoczynać swoją trasę na nowym przystanku autobusowym „Dąbrowa Górnicza Dworzec PKP”. Na terenie tego miasta linia będzie kursowała nową drogą łączącą ulice: Kościuszki i Robotniczą. Minibusy zatrzymają się w rejonie Parku Zielona oraz obsłużą dzielnicę Marianki.

W gminie Psary minibusy zatrzymywać się będą w Preczowie, Sarnowie, Psarach i Strzyżowicach. W gminie Bobrowniki końcowym przystankiem nowej metrolinii będzie przystanek Dobieszowice Skrzyżowanie.

Więcej informacji o nowej Metrolinii znajdziesz tutaj: https://bit.ly/3GS8GUF

Metrolinie

Metrolinie to uruchamiane regularnie od maja 2021 r. połączenia autobusowe. Ich zadaniem jest zwiększenie dostępności oferty komunikacyjnej i usprawnienie podróży w miastach i gminach, przez które przebiegają.

PKP PLK ogłosiły postępowanie przetargowe dla projektu dotyczącego odtworzenia alternatywnego połączenia pasażerskiego Katowic z Tychami przez katowickie dzielnice Kostuchna i Murcki. To jeden z czterech ogłoszonych do tej pory przetargów w Polsce, a jednocześnie pierwszy z obszaru GZM w ramach Programu „Kolej+”.

Ogłoszone przez PKP PLK postępowanie dotyczy opracowania dokumentacji projektowej wraz z pełnieniem nadzoru autorskiego w ramach projektu pn.: „Przygotowanie alternatywnego połączenia aglomeracyjnego Tychy – Katowice Murcki – Katowice Ligota linią kolejową nr 142”.

– Bardzo się cieszymy, że pierwszy z przetargów dotyczący zgłoszonych przez nas projektów zostaje ogłoszony już niecały miesiąc po podpisaniu umów – mówi Wojciech Dinges, pełnomocnik zarządu GZM ds. transportu szynowego.

– Opracowanie dokumentacji projektowej dla Katowic, czyli dla linii kolejowej 142, będzie bardzo ważne dla planowanego w przyszłości uruchomienia tam regularnego ruchu kolejowego w ramach Kolei Metropolitalnej. W międzyczasie powstaną budowane przez PKP PLK przystanki pasażerskie na tej linii, co jest ważne z punktu widzenia pełnienia funkcji objazdowej przez linię 142 podczas prac modernizacyjnych na linii kolejowej 137 z Ligoty do Tychów, gdzie będzie m.in. dobudowywana druga para torów dla ruchu aglomeracyjnego – tłumaczy Wojciech Dinges.

Zakres przetargu obejmuje m.in. przygotowanie koncepcji programowo przestrzennej (KPP), przygotowanie szczegółowej dokumentacji projektowej oraz projektu budowlanego, a także wykonanie raportu o oddziaływaniu na środowisko.

Projekt obejmuje dokończenie rewitalizacji istniejącej linii kolejowej nr 142 Katowice Ligota – Tychy oraz zwiększenie bezpieczeństwa ruchu kolejowo-drogowego poprzez budowę skrzyżowań dwupoziomowych i likwidację przejazdów kolejowo-drogowych.

Oferty w ramach przetargu można składać do 10 lutego. Czas przewidziany na opracowanie kompletnej dokumentacji to 32 miesiące od podpisania umowy. Wartość projektu „Przygotowanie alternatywnego połączenia aglomeracyjnego Tychy – Katowice Murcki – Katowice Ligota linią kolejową nr 142” jest wyceniana na około 143 mln zł netto.

Przypomnijmy, że umowy na realizację projektów w ramach rządowego Programu „Kolej+” podpisano 5 grudnia ubiegłego roku. W sumie z obszaru Metropolii zakwalifikowano wszystkie ze zgłoszonych sześciu inwestycji, dzięki którym zostanie odbudowanych, rozbudowanych lub przywróconych ruchowi pasażerskiemu ok. 100 km torów, a także powstanie 14 przystanków osobowych.

Łączna wartość zgłoszonych z obszaru GZM projektów to niemal 1,5 mld zł. Ponad 317 mln zł to kwota, jaką GZM zapewniła swoim gminom na poczet wkładu własnego.

Kolej Plus w GZM. Umowy na 100 km torów podpisane

Województwo Śląskie i Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia organizują wspólne stoisko na Międzynarodowych Targach Nieruchomości i Inwestycji MIPIM 2023, z którego będą mogli skorzystać przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego oraz firmy z branży nieruchomości. Wydarzenie odbędzie się w dniach 14-17 marca 2023 r. 

W ramach stoiska będzie możliwość promocji swojej oferty inwestycyjnej oraz skorzystania ze wspólnej przestrzeni wystawienniczej o łącznej powierzchni 126 m kw.  Zgłoszenia do udziału w targach należy nadsyłać do 11 stycznia br. na adres: gospodarka@slaskie.pl

Szczegółowe informacje dot. naboru i warunków uczestnictwa znajdują się w załącznikach na stronie Invest in Silesia – TUTAJ.

To już kolejny raz, kiedy Metropolia zaprezentuje swoje atuty na wspólnym stoisku z Województwem Śląskim. Targi MIPIM to największa w Europie impreza wystawiennicza, na której spotykają się decydenci i uczestnicy międzynarodowego rynku inwestycji i nieruchomości. To znakomita okazja by w jednym miejscu spotkać liczących się inwestorów i przedstawicieli wszystkich obszarów tematycznych związanych z nieruchomościami.

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia aktywnie uczestniczy w wydarzeniach społecznych, gospodarczych, naukowych i kulturalnych, aby promować potencjał całego swojego obszaru. Efektem tych działań są m.in. rankingi czy analizy gospodarcze, w których coraz częściej pod uwagę brany jest całościowy obszar GZM, nawet jeśli publikacja dotyczy tylko jednego z miast związku metropolitalnego. Przykładem takiej publikacji jest raport ABSL, który dotyczył sektora nowoczesnych usług w Katowicach z uwzględnianiem ich kontekstu metropolitalnego.

Metropolia ogłosiła przetarg na opracowanie szczegółowej dokumentacji technicznej dla velostrad, planowanych w ramach Metropolitalnej Sieci Tras Rowerowych. To efekt porozumienia, które w 2022 roku Metropolia zawarła z miastami w sprawie realizacji tej inwestycji rowerowej.

Budowa Velostrad GZM jest jednym ze strategicznych działań podejmowanych we współpracy z miastami Metropolii. Mają one pełnić głownie funkcje transportową zapewniając bezpieczny przejazd do pracy, szkoły, instytucji w ramach jednego miasta lub pomiędzy miastami.

Planowane przebiegi velostrad zostały wytyczone przez Metropolię we współpracy z miastami członkowskimi. Łącznie powstanie 8 velostrad o długości ok. 120 km. Ten katalog nie jest zamknięty. Trwają ustalenia dotyczące kolejnych przebiegów.

Przetarg zakłada przygotowanie koncepcji dla czterech velostrad

• KATOWICE – SOSNOWIEC

Długość: 9,7 km

Trasa tej velostrady ma przebiegać od katowickich Bulwa­rów Rawy, w okolicy ul. Bankowej, przez tereny na wschód od drogi ekspresowej S86, aż po centrum Sosnowca. Koniec trasy został przewidziany przy parku Dietla, nieopodal ul. Żeromskiego.

• KATOWICE – TYCHY

Długość: 14 km

Koncepcja tego odcinka zakłada przebieg trasy z Giszowca, przez Murcki, do tyskiego Czułowa wzdłuż drogi krajowej nr 86. Planowane jest obejście Murcek od strony wschodniej i ominięcie gęstej zabudowy Czułowa poprzez rowerową obwodnicę, w pewnym oddaleniu od zabudowań. Od strony zakończenia velostrady w Tychach w planie jest stworzenie bezkolizyjnego przejścia nad DK44 i połączenie z siecią miejskich dróg rowerowych, w tym powiązanie z tyskim Rynkiem. Od strony katowickiego Giszowca wariantowo przewidziano połączenie z Velostradą nr 6 relacji Katowice (Brynów – Giszowiec) – Mysłowice.

• KATOWICE – MYSŁOWICE

Długość: 9,1 km

Droga rowerowa rozpocznie się w Katowicach-Brynowie, będzie biegła wzdłuż nieczynnej linii kolejowej nieopodal doliny Trzech Stawów i w dalszym biegu przez dzielnicę Giszowiec. Następnie w kierunku miasta Mysłowice będzie przebiegać wzdłuż ulicy Mysłowickiej, docierając do granicy z Mysłowicami i dalej wzdłuż ul. Mikołowskiej, aż do rejonu ronda Rotmistrza Pileckiego (os. Ćmok). Rozpoczęcie prac budowlanych na terenie Katowic jest planowane na II kwartał 2023 r.

Przypomnijmy, 20 grudnia GZM podpisała dwie pierwsze umowy dotyczące dofinansowania budowy velostrady w przebiegu Katowice – Mysłowice, realizowanej w ramach dużego projektu o nazwie Metropolitalna Sieć Tras Rowerowych. Trasa, o której mowa, w pierwszej kolejności połączy dwie katowickie dzielnice, Brynów z Giszowcem.

• SOSNOWIEC – CZELADŹ – BĘDZIN – DĄBROWA GÓRNICZA

Długość: 16,9 km

Kontynuacją trasy z Katowic mają być odgałęzie­nia do kolejnych miast Zagłębia Dąbrowskiego. Koncepcja zakłada wykorzystanie terenu po kolei piaskowej w Sosnowcu i Czeladzi, a następ­nie Będzinie i Dąbrowie Górniczej. Pod uwagę brane jest też poprowadzenie jej wzdłuż S86, a później DK94. Tak czy inaczej – dojedziemy nią do Dąbrowy Górniczej.

Co należy uwzględnić w koncepcji?

Rozwiązania, które znajdą się w koncepcji technicznej velostrad, mają stanowić plan dla przyszłych projektów m.in.  architektoniczno-budowlanych, zagospodarowania terenu,  technicznych.

Realizacja koncepcji technicznych dla czterech velostrad zakłada również wykonanie wszelkich uzgodnień własnościowych oraz z zarządcami sieci naziemnych, nadziemnych i podziemnych. Wykonawca dokumentacji będzie także musiał przedstawić rozwiązania przejścia tras w punktach newralgicznych i kolizyjnych, takich jak skrzyżowania z drogami publicznymi, przejścia przez rzeki czy linie kolejowe. Do zadań wykonawcy będzie też należało przedstawienie rozwiązań występujących ryzyk w zakresie geodezyjnym i dysponowania nieruchomościami, urbanistyki oraz planowania przestrzennego.

Koncepcja powinna uwzględniać kwestie bezpieczeństwa i wyposażenia, związane z infrastrukturą towarzyszącą, jak np. barierki ochronne, miejsca obsługi rowerzystów, preferowane rozwiązania ochrony rowerzysty przez zastosowanie „zielonej bariery” czy też wymagane oświetlenie drogi rowerowej. Przy projektowaniu należy unikać rozwiązań, które mogą stanowić bariery dla osób z niepełnosprawnościami. Rozwiązania w tym zakresie mają podlegać uzgodnieniom z Powiatową Radą ds. Osób Niepełnosprawnych.

W ramach prac nad dokumentem przewidziane są również konsultacje społeczne.

Termin składania ofert w przetargu mija 30 stycznia 2023 roku. Po rozstrzygnięciu przetargu i podpisaniu umowy wyłoniony oferent będzie miał 10 miesięcy na przygotowanie koncepcji.

W przyszłym roku kolejny przetarg

W I kwartale 2023 planowana jest organizacja przetargu na wykonanie koncepcji technicznych kolejnych velostrad:

• KATOWICE – SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE – CHO­RZÓW – BYTOM – PIEKARY ŚLĄSKIE

• TARNOWSKIE GÓRY – BYTOM

• KATOWICE- SOSNOWIEC- MYSŁOWICE (wzdłuż Przemszy)

Metropolia wyznacza standardy inwestycji rowerowych

„Ramowy program realizacji metropolitalnych dróg rowerowych w obszarze GZM” jest podstawowym dokumentem, który określa zasady i tryb realizacji dróg rowerowych o funkcji transportowej i o znaczeniu ponadlokalnym. Przedstawia kierunki rozbudowy dróg, których zadaniem jest stworzenie sieci połączeń o charakterze transportowym.

Dokument wyznacza także podział zadań przy realizacji tych inwestycji pomiędzy GZM a gminami na trasie ich przebiegu. Bardzo ważnym elementem jest wzmocnienie roli społecznej na etapie przygotowania inwestycji. Gminy, które przyjęły program realizacji metropolitalnych dróg rowerowych, zobowiązują się do konsultowania rozwiązań projektowych z organizacjami pozarządowymi. Mają też obowiązek stosowania opracowanych przez Metropolię standardów i wytycznych kształtowania infrastruktury rowerowej.

Metropolia angażuje się finansowo w budowę nowych dróg rowerowych o znaczeniu transportowym.

Pierwszym elementem jest budowa velostrad, ale ramowy program jest znacznie szerszy. Jego celem jest wdrożenie wspólnego programu rozbudowy dróg rowerowych, dzięki czemu powstanie spójna sieć.

Umożliwi to maksymalne wykorzystanie potencjału transportowego prowadzonych inwestycji rowerowych w poszczególnych gminach.

Useful links:

Warunki przetargu: miniPortal (uzp.gov.pl)

120 km Velostrad w GZM. Miasta GZM wchodzą w etap realizacji pierwszych czterech dróg – Metropolia GZM

Rower usprawni codzienne podróże po Metropolii. Oto założenia programów – Metropolia GZM

Pojawił się ostatni w tym roku numer kwartalnika „W Metropolii. Biznes”. Zapraszamy do lektury informacji o tym, co działo się w gospodarce GZM w IV kwartale 2022 roku.

W tym numerze przeczytacie m.in. o projektach wspierających atrakcyjność inwestycyjną Metropolii czy funduszach europejskich dla regionu na najbliższe lata.

Magazyn w wersji polskiej i angielskiej dostępny jest poniżej:

• W Metropolii. Biznes – Nr 4/2022_PL
• In Metropolis GZM. Business – No. 4/2022 ENG

Biuletyn „W Metropolii. Biznes” to kwartalnik prezentujący informacje o gospodarce, rynku pracy, edukacji i nauce, oraz o jakości życia w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Jest to projekt Departamentu Rozwoju Społeczno-Gospodarczego i Współpracy GZM, realizowany wspólnie z Departamentem Marki i Komunikacji Marketingowej.

Planowanie zrównoważonego transportu w miastach było tematem wykładów, które jesienią tego roku poprowadziła prof. Maria Kamargianni z University College of London. Zajęcia zorganizowała Akademia WSB, przy dofinansowaniu ze środków Metropolii. W rozmowie z nami, prof. Kamargianni tłumaczy, jak organizować transport zbiorowy, aby odpowiadał potrzebom różnych grup społecznych. 

Proszę nam powiedzieć, jak wygląda Pani codzienna podróż po Londynie. Jakie pojazdy wybiera Pani najczęściej?

Prof. Maria Kamargianni: – Chodzenie jest  dla mnie opcją numer jeden, jeśli pozwala na to odległość. Zwłaszcza w centralnym Londynie otoczenie jest miłe i bezpieczne, a chodzenie jest przyjemne. Gdy w grę wchodzi dłuższy dystans, preferuję autobus i ridehailing [usługi do zamawiania transportu samochodowego – przyp. red.]. Kiedy dziesięć lat temu przeprowadziłam się do Londynu, najczęściej korzystałam z metra. Jednak gdy zaszłam w ciążę, znacznie zmniejszyłam częstotliwość korzystania metra ze względu na niską jakość powietrza na stacjach.

Łączenie różnych środków transportu wielu ludziom kojarzy się z wielkomiejskim stylem życia – czymś, co jest modne, ale nie ma kluczowego znaczenia w życiu codziennym, zwłaszcza gdy mieszka się w małym lub średnim mieście. Czy nie mają racji?

– Trudno jest odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ wpływa na to kilka parametrów. Ogólnie widzimy, że posiadanie lub korzystanie ze zrównoważonych środków transportu jest uważane za trend lub styl życia w niektórych grupach. Niektórzy obywatele posiadają lub korzystają z samochodów elektrycznych albo rowerów i hulajnóg elektrycznych, ponieważ rzeczywiście wierzą, że mogą ograniczyć swój wpływ na środowisko; inni posiadają lub wykorzystują takie pojazdy, by się wyróżnić lub pokazać, że korzystają z najnowszych osiągnięć technologicznych.

Wielokrotnie podkreśla Pani w swoich przemówieniach, że transport powinien być rozwijany tak, by zaspokajać potrzeby wszystkich ludzi. Czy to w ogóle możliwe?

– Trudno jest zaspokoić potrzeby transportowe wszystkich. Powinniśmy jednak dążyć do projektowania systemów i usług transportowych, które mogą zaspokoić potrzeby jak największej liczby osób, aby ograniczyć korzystanie z prywatnych samochodów i zachęcić ludzi do wybierania bardziej zrównoważonych form podróżowania. Ważne jest również, aby w naszym planowaniu uwzględnić jak najwięcej różnych grup ludności, na przykład osoby starsze, rodziny z dziećmi, osoby z niepełnosprawnościami itd.

Z zewnątrz Londyn może być postrzegany jako wzór do naśladowania w zakresie organizacji transportu publicznego. Czy naprawdę jest tak dobrze, czy nadal nie jest idealnie?

– System transportu publicznego w Londynie jest rzeczywiście bardzo dobrze zorganizowany i zaawansowany. Oczywiście występują pewne problemy z opóźnieniami i zasięgiem – głównie w zewnętrznych strefach Londynu. Zasadniczo jednak jest to dobrze funkcjonujący system transportu publicznego zarówno dla obywateli, jak i dla turystów odwiedzających miasto. Londyński system transportu publicznego jest też wzorem do naśladowania dla wielu miast na całym świecie.

Z kolei w Metropolii mamy dobrze rozwiniętą sieć dróg i autostrad, które wciąż mocno się korkują. Mimo to, samochód często pozwala dojechać do celu szybciej niż autobus albo pociąg. Jak w takiej sytuacji przekonać mieszkańców do zmiany przyzwyczajeń w zakresie mobilności?

– To skomplikowany temat. Autobusy i pociągi powinny być fizycznie powiązane z innymi opcjami transportu, które mogłyby obejmować pierwszy i ostatni etap podróży (na przykład rowerami lub hulajnogami). W ostatnim czasie huby mobilności stały się dość popularne. Ponadto autobusy i pociągi powinny być połączone cyfrowo i zintegrowane z innymi rodzajami transportu, na przykład w zakresie informacji dotyczących planowania podróży multimodalnych, biletów i rezerwacji. Jeżeli osiągniemy dobrą fizyczną i cyfrową integrację środków transportu, łatwiej będzie konkurować z wygodą samochodu. Chodzi również o to, w jaki sposób wykorzystujemy czas podczas podróży. Osobiście wolę podróżować transportem publicznym, nawet jeśli zajmuje to trochę więcej czasu, ponieważ mogę wówczas pracować lub oglądać filmy albo wykonywać rozmowy telefoniczne podczas podróży. Kiedy jadę samochodem, nawet jeśli szybciej docieram na miejsce, muszę skupić się tylko na drodze.

Metropolia ma też dość specyficzną strukturę, bo składa się nie tylko z miast, ale także małych miasteczek i wsi. Co jest największym wyzwaniem, aby na tak zróżnicowanym obszarze wprowadzić ideę zrównoważonej mobilności w praktyce?

– Znalezienie zrównoważonych i opłacalnych ekonomicznie modeli biznesowych oferujących usługi w zakresie mobilności, które mogą konkurować z samochodami prywatnymi. Istnieje kilka alternatywnych sposobów transportu, które są ekonomicznie opłacalne w centrach miast, gdzie gęstość zaludnienia jest wyższa. Natomiast nadal nie jest opłacalne z ekonomicznego punktu widzenia, by usługi te były wykorzystywane do łączenia obszarów miejskich i wiejskich. W takich przypadkach obiecujące wydają się usługi takie jak transport reagujący na zapotrzebowanie i carpooling, czyli współdzielenie samochodów.

Czy widzi Pani na horyzoncie jakieś przełomowe technologie, które mogą wkrótce poprawić mobilność miejską? My na przykład skupiamy się na rozwiązaniach transportowych związanych z wykorzystaniem dronów.

– Najbardziej przełomowym aspektem będzie dla mnie wykorzystywanie najnowszych usług w zakresie mobilności i zmiana sposobu podróżowania obywateli. To będzie prawdziwy przełom. Drony są obiecujące w odniesieniu do konkretnych usług, na przykład do celów medycznych i w sytuacjach awaryjnych. Jednak szersze stosowanie dronów w sektorze transportu towarowego przyniesie kilka efektów zewnętrznych, jak np. zanieczyszczenie hałasem.

Prof. Maria Kamargianni zaliczana jest do najlepszych ekspertów w dziedzinie transportu. W swojej pracy badawczej zajmuje się obszarami zachowań podróżnych, nowymi usługami i technologiami mobilności, modelowaniem transportu, analizą systemów transportowych czy badaniami rynku.

Tematyka poruszana przez prof. Kamargianni jest spójna z działaniami Metropolii, gdzie zrównoważony transport rozumiany jest nie tylko jako podróże z punktu „A” do punktu „B”, ale cały zestaw codziennych decyzji związanych z poruszaniem się po mieście. To zarówno przemieszczanie się przy użyciu różnorodnych środków komunikacji, jak transport zbiorowy, rower czy podróże piesze, ale też sposób w jaki pracujemy, spędzamy czas wolny i realizujemy podstawowe potrzeby społeczne.

Efektem skutecznego wdrażania idei zrównoważonej mobilności jest m.in. zmniejszenie ruchu samochodowego, ograniczenie emisji zanieczyszczeń, udostępnienie większej przestrzeni dla pieszych, a w konsekwencji – poprawa jakości życia w miastach. Metropolia realizuje te działania poprzez projekty inwestycyjne, jak budowa Kolei Metropolitalnej, wypożyczalni rowerów miejskich i velostrad, ale też inicjatywy pokroju Metropolitalnej Szkoły Prototypowania.

Wykłady z prof. Marią Kamargianni, które przeprowadzono w październiku na Akademii WSB, zostały dofinansowane z Metropolitalnego Funduszu Wspierania Nauki. To program skierowany do uczelni wyższych z obszaru GZM, którego celem jest podnoszenie oferty naukowej i edukacyjnej. W ramach tego działania od 2019 r. w Metropolii odbywają się zajęcia z przedstawicielami takich uniwersytetów jak Stanford, Cambridge, Harvard czy Oxford.

W 2022 r. program został poszerzony o kolejne obszary wsparcia finansowego, kierowanego zarówno do uczelni, jak i studentów oraz doktorantów.

Rozmawiał: Michał Nowak

Rozmowa ukazała się w grudniowym, 14. numerze magazynu „W Metropolii” 

1 stycznia ruszy nowa Metrolinia. Autobusy oznaczone numerem M106 kursować będą między Gliwicami a Rudzińcem.

To pierwsze z połączeń obsługiwanych przez ZTM, które obsłuży gminę Rudziniec.

Linia będzie kursować przez cały tydzień od wczesnych godzin porannych do późnych godzin wieczornych, w dni robocze w godzinach szczytu co pół godziny, poza szczytem – co godzinę. W dni wolne od pracy autobusy kursować będą co dwie godziny.

W gminie Rudziniec autobusy zatrzymywać będą się w Rudzińcu, Rudnie, Bojszowie i Kleszczowie. W Gliwicach, w wybranych kursach zapewni dojazd do strefy ekonomicznej i parku logistycznego w Brzezince.

Metrolinie

Metrolinie to uruchamiane regularnie od maja 2021 r. połączenia autobusowe. Ich zadaniem jest zwiększenie dostępności oferty komunikacyjnej i usprawnienie podróży w miastach i gminach, przez które przebiegają, do czasu uruchomienia Kolei Metropolitalnej.

Więcej o nowej metrolinii przeczytasz w komunikacie ZTM: Rudziniec, Gliwice – uruchomienie linii metropolitalnej M106 – ZTM Komunikaty (metropoliaztm.pl)

Przemysław Żarski na co dzień jest urzędnikiem, a po godzinach, w wolnym czasie pisze książki. Zadebiutował powieścią „Umwelt”, pozycję świetnego twórcy kryminałów ugruntował historiami przedstawionymi w „Śladzie”, „Bliźnie” i „Cierniu”. To właśnie trylogią o komisarzu Krefcie – który kryminalne zagadki rozwiązuje w Zagłębiu i miastach Górnego Śląska – zapisał się w masowej świadomości czytelników.

Każdy autor kryminałów wplata do fabuły kwestie, które go interesują; dla jednych jest to fizyczność zbrodni, dla innych wątki społeczne, w przypadku Przemka Żarskiego jest to psychologia wyborów i ich konsekwencje, gra na emocjach − kolokwialnie mówiąc, zmory, z którymi zmagają się jego bohaterowie. Świetnym tego przykładem jest historia zapisana na kartach kolejnej powieści pt. „Gabinet Luster”.

— Staram się być szczery wobec moich bohaterów, ale także osób, które sięgają po moje książki – przyznaje Przemysław Żarski, który swoją przygodę z literaturą rozpoczął od napisania książki na próbę, potem trafiła ona na półki w księgarniach i to przekonało go, że warto pisać dalej i tworzyć kryminalne historie.

— Nie inspiruję się realnymi wydarzeniami, sprawami kryminalnymi, chcę, żeby pisanie było formą kreatywnej rozrywki. Tworzenie fabuły, odkopywanie jej kawałek po kawałku i składanie fabularnych puzzli jest dla mnie największą frajdą, więc nie chciałbym odbierać sobie tej przyjemności – tłumaczy autor.

— Dbam o realia, konsultuję wiele kwestii z fachowcami, na przykład z policjantami, a czasem potrzebuję opinii osób, które zajmują się czymś z pozoru prozaicznym, by nie popełnić prostego błędu – dodaje Przemysław Żarski.

Na razie bohaterów jego książek poznajemy tylko na papierze, ale być może kiedyś zobaczymy ich na szklanym ekranie. Tworzenie filmów czy seriali inspirowanych książkami jest ostatnio bardzo popularne.

— Z przyjemnością włączyłbym się w taki projekt. To musi być wyjątkowe uczucie zobaczyć jak stworzeni przez nas bohaterowie ożywają na szklanym ekranie. Nie nastawiam się, nie robię w głowie castingu na aktorów, którzy mogą wcielić się w role bohaterów, staram się twardo stąpać po ziemi. Osadziłem akcję moich kryminałów w Zagłębiu, niektóre sceny rozgrywają się także w innych miastach regionu, więc to na pewno ciekawe doświadczenie, móc przenieść się tam wraz z ekipą filmową. To też szansa na ich promocję – podkreśla Przemysła Żarski, który ma już na swoim koncie literackie nagrody.

Autor: Zbigniew Anioł

Artykuł ukazał się w magazynie „W Metropolii” – nr 14, grudzień 2022

Pozostali bohaterowie cyklu „Metropolia to ludzie”:

• Łukasz Bok
• Damian Dąbrowski 
• Jarosław Juszkiewicz