Nadmierna prędkość samochodów, hałas przewyższający dopuszczalne normy, niebezpieczne sytuacje na przejściach dla pieszych, a także źle zaparkowane samochody. To najważniejsze problemy, jakie zdiagnozowali urbaniści, inżynierowie ruchu, eksperci zajmujący się transportem publicznym, rewitalizacją i partycypacją z obszaru całej Metropolii podczas badań, analiz oraz konsultacji z mieszkańcami. Już wkrótce na ul. Miarki będziemy testować tymczasową organizację ruchu, która umożliwi poprawę bezpieczeństwa pieszych i komfortu kierowców. Projekt ten wpisuje w założenia budowy systemu zrównoważonej mobilności miejskiej w Metropolii GZM.

– Chcemy zmieniać Bytom razem z mieszkańcami, dlatego wsłuchujemy się w ich propozycje, opinie oraz uwagi. Tak jest również w przypadku ulicy Miarki, gdzie mieszkańcy skarżyli się na nadmierny hałas, prędkość samochodów czy zbyt małą liczbę przejść dla pieszych. Dlatego postanowiliśmy spróbować odmienić oblicze ul. Miarki. W ramach pilotażowego programu, który realizujemy wraz z Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią, wprowadzimy prototyp nowej organizacji ruchu, którą będziemy testować przez 1,5 miesiąca. Jeśli testowane rozwiązanie zostanie zaakceptowane przez mieszkańców, będzie podstawą wprowadzenia trwałych zmian– mówi prezydent Bytomia Mariusz Wołosz.

Wyniki badań, pomiarów i konsultacji są jednoznaczne. Zbyt szybko i głośno na ul. Miarki

Przeprowadzone w czerwcu przez zespół Metropolitalnej Szkoły Prototypowania badania, analizy i konsultacje społeczne z mieszkańcami potwierdziły, że na jednej z najważniejszych śródmiejskich ulic konieczne są zmiany, które umożliwią uspokojenie ruchu na tej ulicy.

– Badania natężenia ruchu i prędkości pojazdów poruszających się ul. Miarki przeprowadziliśmy odpowiednio 20 maja oraz 9 i 11 czerwca. Prędkość pojazdów mierzyliśmy w dwóch miejscach na ul. Miarki – w rejonie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz w rejonie skrzyżowania z ul. Zamenhofa. Okazało się, że kierowcy nie stosują się do obowiązujących na ul. Miarki ograniczeń. Średnia prędkość 85% przejeżdżających pojazdów – przy ograniczeniu do 50 km/h, ale tuż przed znakiem ograniczającym prędkość do 40 km/h – wyniosła 62 km/h, a maksymalna prędkość odnotowana na ul. Miarki to aż 126 km/h! – mówi Paweł Wittich, zastępca dyrektora ds. technicznych Miejskiego Zarządu Dróg i Mostów.

Wpływ na przekraczanie prędkości ma układ drogowy ul. Miarki – dwa szerokie pasy jezdni, które umożliwiają rozwinięcie dużych prędkości. Poza tym, jezdnia ul. Miarki wypełnia się maksymalnie w 30% pojazdami, co sprzyja rozwijaniu nadmiernych prędkości.

– Ulicę Miarki pokonuje około 14 tys. pojazdów dziennie. Tak duża liczba samochodów wpływ na poziom hałasu. Przeprowadziliśmy pomiary akustyczne w mieszkaniu na skrzyżowaniu ul. Miarki i ul. Moniuszki. Wartości maksymalne znacząco przekraczały normę dzienną dla pomieszczeń mieszkalnych, która wynosi 35 dB. Wpływ na przekroczenie dopuszczalnych norm hałasu ma nie tylko liczba przejeżdżających w ciągu godziny pojazdów – średnio 1 155 pojazdów na godzinę – ale także duża liczba samochodów dostawczych, ciężarowych i autobusów (średnio 1 taki pojazd na minutę) – mówi Paweł Jaworski, urbanista.

Kierowcy wybierają śródmiejską ulicę zamiast obwodnicy

Równolegle z przeprowadzeniem badań natężenia ruchu przy ul. Miarki, eksperci z MZDiM sprawdzili również, ile samochodów pokonuje obwodnicę Bytomia – aleję Jana Nowaka-Jeziorańskiego na odcinku między ul. Strzelców Bytomskich a Dworską. Na drodze łączącej Bytom z Piekarami Śląskimi, Zabrzem i Gliwicami 9 i 10 czerwca w ciągu doby przejechało około 8 tys. pojazdów. Chociaż ul. Miarki leży w ścisłym Śródmieściu, to ponad 6 tys. więcej kierowców wybierało podróż ul. Miarki niż al. Jana Nowaka-Jeziorańskiego, która pozwala bezpiecznie ominąć centrum.

Kolejnym wyraźnym problem, jaki został zdiagnozowany przy ul. Miarki jest problem z bezpieczeństwem pieszych przekraczających jezdnię. Mieszkańcy ulicy podczas konsultacji zwracali uwagę na brak możliwości przejścia przez ul. Miarki na odcinku od skrzyżowania z ul. Dojazd do wylotu w kierunku na Katowice i Kraków. Szczególnie ważne było dla nich wprowadzenie przejścia na wysokości podwórka pomiędzy numerami 35 i 37, które umożliwia bezpośredni dostęp do ul. Katowickiej. Bolączką ul. Miarki jest także niedobór miejsc postojowych, a co za tym idzie wynikające z tego parkowanie samochodów w niedozwolonych miejscach.

– Podczas badań zaobserwowaliśmy, że w ciągu dnia na zachodniej części ul. Miarki źle zaparkowanych było 10% pojazdów, zaś na odcinku wschodnim ul. Miarki aż 25% pojazdów. Niedostateczna liczba miejsc postojowych powoduje, że kierowcy za wszelką cenę szukają miejsca do parkowania i niejednokrotnie parkują swoje pojazdy w miejscach niedozwolonych. Pozostawiają je również na chodnikach, co utrudnia przecież ruch pieszych – najgorzej sytuacja wygląda po stronie południowej ulicy, za skrzyżowaniem na ulicą Dojazd. Wpływ na tak dużą liczbę parkujących pojazdów na ul. Miarki ma nie tylko gęsta sieć zabudowy mieszkalnej w tym rejonie, ale również znajdujące się przy Miarki budynki użyteczności publicznej jak: Poczta Polska, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Centrum Interwencji Kryzysowej, czy przy skrzyżowaniu z ul. Moniuszki – Opera Śląska – mówi Paweł Wittich.

Poznaliśmy przyczyny. Teraz czas na propozycję zmian, które mogą odmienić ul. Miarki

– Od września zaproponujemy zmiany, których charakter wprost wynika z zapisów obowiązującej strategii rozwoju miasta, programu rewitalizacji i innych dokumentów sektorowych, odwołujących się do potrzeby zwiększania jakości życia i bezpieczeństwa mieszkańców oraz konieczności wyprowadzenia ruchu tranzytowego poza centrum. Celem przekształceń będzie więc uspokojenie ruchu na ul. Miarki, zniwelowanie hałasu oraz poprawa bezpieczeństwa pieszych, rowerzystów i kierowców – mówi Michał Bieda, zastępca prezydenta Bytomia. – Wprowadzone zmiany będą miały charakter tymczasowy. Będą poddane ocenie mieszkańców oraz kierowców, którzy codziennie korzystają z ul. Miarki, przemierzając drogę do pracy, szkół czy na zakupy. Od ich wyniku oraz od wyników kolejnych badań transportowych uzależnimy, czy wprowadzona zmiana będzie miała charakter stały. – podkreśla Michał Bieda.

Tymczasowa organizacja ruchu zostanie wprowadzona na ul. Miarki we wrześniu na okres około 1,5 miesiąca.

Kto pracował nad projektem zmian?

Projekt zmian na ulicy Miarki opracował zespół Metropolitalnej Szkoły Prototypowania prowadzonej przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię.

– Zespół tworzą specjaliści zajmujący się inżynierią ruchu, transportem publicznym, urbanistyką, rewitalizacją, inwestycjami oraz partycypacją z Bytomia, Rudy Śląskiej, Gliwic, Dąbrowy Górniczej, Sosnowiec oraz Tychów, a także pracownicy GZM i eksperci zewnętrzni – mówi Marcin Domański, zastępca dyrektora departamentu Komunikacji i Transportu GZM.

– Prace w Bytomiu odpowiedziały na najważniejsze dla nas pytania dotyczące tego, w jaki sposób przeprowadzać tego typu działania, aby budować system zrównoważonej mobilności, bezpiecznych dzielnic i dobrego transportu publicznego. Trzeba zacząć wspólną pracę, nawet na drobnych w skali Metropolii, ale konkretnych projektach. Połączenie specjalistów z miast Metropolii w sieć to inwestycja, która na pewno się zwróci, a mieszkańcom pozwoli się cieszyć z rozwiązań poprawiających jakość życia  – dodaje Domański.

W skład grupy, która opracowywała zmiany, jakie wkrótce zostaną wprowadzone na ul. Miarki weszli również pracownicy Miejskiego Zarządu Dróg i Mostów w Bytomiu oraz przedstawiciele Fundacji „Napraw Sobie Miasto”. Taki skład zespołu umożliwił połączenie różnych perspektyw i głębsze spojrzenie na przyszłą przemianę tej ważnej arterii naszego miasta.

Pilotażowy program realizowany przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię w naszym mieście ma na celu wypracowanie najlepszego modelu zmian na głównych arteriach drogowych, z którego będą mogły korzystać inne miasta Metropolii z podobnymi problemami, jakie występują w Bytomiu. Uspokajanie ruchu w centrach miastach ma na celu podniesienie poziomu poczucia bezpieczeństwa pieszych i innych użytkowników ruchu. To jedno z podstawowych założeń planu zrównoważonej mobilności miejskiej, nad którym pracuje Metropolita GZM. Pierwsza część tych prac została opisania w poradniku „Dobra mobilność – od przeszkód do rozwiązań”.

Na podst. UM Bytom

Foto: GZM/ Krzysztof Malinowski

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia rozwija platformę otwartych danych. Jej celem jest zebranie w jednym miejscu wielu informacji, które mają służyć do stworzenia innowacyjnych i pomocnych rozwiązań dla mieszkańców. Baza została właśnie uzupełniona o dane dotyczące rzeczywistych czasów odjazdu pojazdów komunikacji miejskiej, które zostały opracowane w otwartym formacie GTFS-RT. To efekt współpracy Metropolii z firmą Vooom. 

W oparciu o udostępniane przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię otwarte dane, firma Vooom, z którą GZM współpracuje w ramach podpisanego listu intencyjnego, opracowała ogólnodostępny serwis na bieżąco prezentujący informacje o rzeczywistych czasach odjazdów autobusów, trolejbusów i tramwajów.  

Dane zostały przetworzone do formatu General Transit Feed Specification (GTFS), który jest otwartym zapisem informacji o rozkładach jazdy i lokalizacji przystanków w formie plików tekstowych. W ramach tego rozwiązania dostępne jest także rozszerzenie funkcjonalności o informacje dotyczące aktualnego opóźnienia pojazdów i konkretnych kursów, podawanego w czasie rzeczywistym – GTFS-RT (real time).  

Dzięki przetworzeniu tych danych do otwartego formatu, informacje te będą mogły zostać wykorzystane w dowolnej aplikacji, która jest lub będzie dostępna na rynku, a która ma służyć do planowanie podróży komunikacją miejską. 

– Ta współpraca pokazuje, jak duży potencjał tkwi w otwieraniu danych przez Metropolię. Dzięki udostępnieniu danych na naszej platformie Otwarte Dane GZM, a także współpracy nawiązanej z firmą Vooom, możemy zaoferować mieszkańcom wartość dodaną. To istotny krok w rozwoju idei otwierania danych w Metropolii – mówi Paweł Krzyżak, zastępca dyrektora Departamentu Projektów i Inwestycji GZM. 

Obliczanie opóźnienia pojazdu względem rozkładu jazdy możliwe jest dzięki zamontowanym w autobusach odbiornikom GPS, które regularnie, co kilkanaście sekund, przekazują pozycję pojazdu do centralnego systemu.  

– Porównanie pozycji pojazdu z rozkładem jazdy pozwala na udostępnianie aktualizacji rozkładu jazdy w postaci serwisu GTFS-RT, z którego mogą korzystać wszyscy chętni. Format GTFS-RT umożliwi również udostępnienie tych informacji w aplikacji i na mapach Google, nad czym w Metropolii rozpoczęliśmy pracę – wyjaśnia Hubert Morawski, kierownik projektu z ramienia GZM. 

Transport publiczny jest kluczowym elementem nowoczesnej miejskiej mobilności. Jednym z działań, usprawniającym jej funkcjonowanie, jest m.in. rozszerzanie kanałów, gdzie pasażerowie mogą znaleźć bieżące informacje dotyczące kursowania komunikacji miejskiej.  

– Wierzymy, że kluczowa rola w kształtowaniu polityki transportowej w miastach zawsze będzie należeć do samorządu, dlatego bardzo chętnie współpracujemy m.in. z Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią – mówi Łukasz Anwajler, wiceprezes Vooom.  

– Chociaż planer Vooom już od dłuższego czasu, jako jedyny na rynku, uwzględnia rzeczywiste czasy odjazdu na obszarze Metropolii, to, w ramach naszej strategicznej współpracy z GZM, zdecydowaliśmy się bezpłatnie udostępnić tę technologię także innym podmiotom działającym na tym rynku. Wierzymy w to, że rozwój całego rynku będzie służył wszystkim podmiotom, które na nim działają – dodaje. 

Metropolia dostrzega potencjał cyfryzacji i dlatego też konsekwentnie prowadzi prace związane z wdrażaniem idei smart city w samorządzie. Projekt GZM Data Store, który zakłada udostępnienie na specjalnym portalu danych zgromadzonych przez gminy, jest w trakcie realizacji. Ponadto przewidziane jest zintegrowanie i uporządkowanie danych transportowych w Google, dla których nie było dotychczas systemowego zarządzania.  

Zobacz także: Inteligentna Metropolia: w stronę platformy otwartych danych – Metropolia GZM

Współpraca Urzędu Miasta i Śląskiego Ogrodu Botanicznego przyniosła wymierny efekt. Wspólnie pozyskaliśmy blisko 10 000 000 złotych na inwestycje z zakresu zielono-błękitnej infrastruktury.

Droga do tak pokaźnej dotacji nie była łatwa, ale właśnie konsekwencja i upór zostały nagrodzone. W sierpniu 2020 Mikołów – ogród życia i Śląski Ogród Botaniczny po miesiącach intensywnych przygotowań złożyły wniosek o dofinansowanie szeroko zakrojonego projektu ze środków Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tzw. Fundusze Norweskie). – Dziesiątki godzin pracy nad projektem, analizy i szukanie właściwych rozwiązań zostały docenione. To właśnie nasze miasto otrzymało najwyższą kwotę dofinansowania w kraju (dokładnie 9 925 821,39 złotych, a cały projekt (wraz z naszym wkładem własnym) ostatecznie wyniesie aż 11 677 437 złotych – mówi Mateusz Handel zastępca burmistrza, koordynator projektu.

Zadanie jest rozległe i zawiera wiele poddziałań, a wszystkie będą w pozytywny i ekologiczny sposób oddziaływać zarówno na tereny miasta jak i Śląskiego Ogrodu Botanicznego. Mikołów wzbogaci się między innymi o:

– zielone przystanki – w 4 lokalizacjach stanie 5 wiat przystankowych, a tereny wokół nich pokryte zostaną roślinnością – pozwoli to obniżyć temperaturę, zniwelować tzw. wyspy ciepła, poprawiając przy tym jakość powietrza i mikroklimat. Zielone wiaty pomogą również w retencji wód opadowych,

– częściowo zacienioną płytę rynku – dzięki nasadzeniu 17 drzew i niezbędnemu systemowi nawadniania,

– ścieżkę rowerową od Mokrego wzdłuż Śląskiego Ogrodu Botanicznego do Bujakowa,

– błękitno-zielone zmiany w Parku Planty – nawierzchnia alejek wymieniona zostanie na mineralną, przyjazną środowisku, odtworzone zostaną krzewy wokół alejek, zrekultywowany będzie staw przy basenie, zamontowana fontanna napowietrzająca na odnowionym niedawno stawie przy Dużych Plantach,

– powstaną Park Kieszonkowy na ul. Bandurskiego i Park Trzech Pokoleń,

– zielony parking przy Starostwie Powiatowym,

– łąka kwietna na Wygodzie,

– ogród deszczowy przy ul. Krawczyka,

– rabatę z miododajnych roślin na deptaku za Strażą Pożarną,

– lepiej wykorzystana będzie energia słoneczna – w mieście pojawią się tzw. zielone ładowarki i lampy wykorzystujące odnawialne źródła energii,

Sporo będzie się dziać również na terenie Śląskiego Ogrodu Botanicznego:

– system retencji wód zostanie odnowiony i wzmocniony, zagospodarowane będą wody deszczowe, wzmocniona zostanie bioróżnorodności w przestrzeni ŚOB,

– przebudowany zostanie parking – nowy z zieloną przepuszczalną nawierzchnią, filtrować będzie wody opadowe,

– system zagospodarowania wód deszczowych zasilany będzie panelami fotowoltaicznymi,

– fragment Ogrodu zmieni się w zieloną, terenową salę edukacyjną,

– w okolicach placu zabaw nad chodnikami pojawią się pergole, obniżając odczuwalną temperaturę,

– przywrócona zostanie pojemność retencyjna i walory krajobrazowe XIX-wiecznego stawu w Parku w Mokrem.

Wszystkie wymienione zadania wykonywane będą etapami. Gotowe mają być przed zakończeniem 2023 roku. Zarówno w Urzędzie Miasta, jak i w Śląskim Ogrodzie Botanicznym powstały zespoły do pracy nad projektem. Projekt koordynowany będzie przez zastępcę burmistrza Mateusza Handla. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii,  nasadzenia oraz inwestycje w retencje wód, pomogą niwelować skutki ocieplania klimatu. Miasto myślące o ekologii to miasto przyjazne, zarówno dla mieszkańców jak i całego ekosystemu.

Źródło: UM Mikołów

Jak usprawnić działania samorządów w zakresie ochrony środowiska? Najlepiej dostarczając cyklicznie aktualne informacje, które można efektywnie pozyskiwać za pomocą bezzałogowych statków powietrznych (BSP). Taka jest myśl przewodnia poradnika, który powstał na zlecenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Poradnik przygotowano w oparciu o wywiady pogłębione z przedstawicielami miast i gmin GZM. Uwzględnia on faktyczne problemy, z jakimi spotykają się samorządy w zakresie ochrony środowiska oraz tłumaczy, jak wykorzystać w tym kontekście drony. To pierwsza tak kompleksowa publikacja w tym zakresie.

Pogłębiona analiza

Na potrzeby poradnika przeprowadzono analizę zadań wydziałów i referatów ochrony środowiska, przyrody i gospodarki komunalnej wszystkich gmin należących do GZM. Zapoznano się z lokalnymi programami ochrony środowiska i przeanalizowano zakres udostępnianych informacji w samorządowych geoportalach. Wreszcie przeprowadzono wywiady pogłębione z przedstawicielami reprezentatywnej grupy 26 gmin z terenu GZM. Dzięki temu zdefiniowano 24 potrzeby informacyjne wynikające z zadań JST, które mogą już dzisiaj być realizowane przez drony. Wśród nich dominują grupy zadań z zakresu kontroli nieruchomości, odpadów i wyrobisk oraz stosunków wodnych na terenie gminy.

Demonstracje w terenie 

Na potrzeby poradnika przeprowadzono także działania w terenie. Wykonano w sumie pięć demonstracji usług dronowych. W Radzionkowie szukano sposobu na monitorowanie nieużytków poprzemysłowych, w tym płonącej hałdy. W Mysłowicach sprawdzano, co zaburzyło tamtejszą gospodarkę wodną. Demonstracje na terenie gminy Rudziniec miały ustalić, kto zanieczyszcza ściekami jezioro. W Łaziskach Górnych dokonywano inwentaryzacji terenów zielonych, a w Sławkowie sprawdzano stan roślinności i ścieżek spacerowych na terenie Parku Doliny Białej Przemszy.

Praktyczne wskazówki 

W poradniku wyszczególniono przepisy, które pozwalają samorządom szeroko wykorzystywać drony. W dalszej części przedstawiono usługi geoinformacyjne i technologie przemysłu 4.0, które pomagają zdobywać potrzebne informacje w zakresie ochrony środowiska. Na końcu zaś oddano głos samorządowcom z gmin, w których przeprowadzono pokazowe usługi, by to oni przedstawili swoje diagnozy potrzeb informacyjnych.

Zaproszenie do dyskusji

Poradnik stanowi pierwszy etap procesu podnoszenia kompetencji samorządów, w szczególności urzędników, w zakresie wykorzystania najnowszych technologii bezzałogowych do zadań administracji publicznej. Stanowi także bazę do dyskusji, dlatego zapraszamy do wymiany zdań i doświadczeń, również dotyczących innych obszarów zastosowań BSP. Zebrana w ten sposób wiedza będzie przydatna podczas planowanych spotkań z miastami. Zapraszamy do kontaktu na skrzynkę Centralnoeuropejskiego Demonstratora Dronów: kontakt@cedd.pl.

Szczegóły: https://cedd.pl/drony-dla-srodowiska/

Pobierz poradnik: Potrzeby informacyjne w ochronie środowiska. Jak realizować zadania samorządowe w zakresie ochrony środowiska z wykorzystaniem dronów

Już 59 osób otrzymało od rudzkiej Straży Miejskiej w tym sezonie letnim tzw. „mandat zaufania”. To akcja, którą funkcjonariusze z Rudy Śląskiej prowadzą w każde wakacje, by uświadomić mieszkańcom, jak niebezpieczne jest korzystanie z „dzikich” kąpielisk. Tego typu działania realizowane są w mieście już od 16 lat. W tym czasie wystawiono 511 „mandatów”, do których zamiast formularza zapłaty kary załączane są bilety na miejski basen.

– W ten sposób uświadamiamy i przestrzegamy przed negatywnymi skutkami kąpieli w miejscach do tego nieprzeznaczonych, a przy okazji zachęcamy do korzystania ze strzeżonych kąpielisk, gdzie można bezpiecznie spędzić czas – mówi Marek Partuś, komendant Straży Miejskiej w Rudzie Śląskiej. „Mandat zaufania” uprawnia do jednorazowej wizyty na basenie letnim Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji przy ul. Ratowników 2 w Nowym Bytomiu.

Jeśli osoba zostanie powtórnie przyłapana na kąpieli w niestrzeżonym akwenie wodnym, a tym samym popełnia wykroczenie z art. 55 Kodeksu wykroczeń, zostaje ukarana mandatem karnym w kwocie nawet 250 zł lub skierowaniem wniosku o ukaranie do sądu.

W Rudzie Śląskiej zbiorniki, gdzie zabroniona jest kąpiel, znajdują się m.in. w Chebziu, Bielszowicach, Kochłowicach, Orzegowie oraz Rudzie. Najwięcej osób, a wśród nich także mieszkańców innych miast, można spotkać w obrębie zbiorników przy ul. Karola Goduli oraz ul. Księżycowej i Gościnnej.

Akcja „Bezpieczne wakacje – Mandat zaufania” została zainicjowana w 2005 roku – rok po tym, kiedy podczas kąpieli w miejscach niedozwolonych utonęło aż pięć osób. Od tej pory każdego roku w sezonie letnim Straż Miejska w Rudzie Śląskiej przy współpracy z Wodnym Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym oraz Miejskim Ośrodkiem Sportu i Rekreacji wystawia kilkadziesiąt „mandatów zaufania”. W ubiegłym roku było ich 52, w 2019 – 58, a rok wcześniej aż 102.

Źródło: UM Ruda Śląska

Ukazał się drugi numer kwartalnika ekonomicznego „W Metropolii. Biznes”. W najnowszym wydaniu znalazło się sporo danych dotyczących logistyki i transportu na obszarze Metropolii. Nie zabrakło również informacji o jakości życia, nauce i nowych projektach rozwojowych prowadzonych przez miasta GZM.

– Drugi kwartał 2021 roku był udany i przyniósł sporo ciekawych danych z obszaru Metropolii – mówi Łukasz Łata, zastępca dyrektora w Departamencie Rozwoju Społeczno-Gospodarczego i Współpracy. – Zapowiedzi inwestycji, nowe połączenia lotnicze, potwierdzają, że jesteśmy silnym i znaczącym centrum logistyczno-transportowym na mapie Europy. Miasta Metropolii  stanowią o sile eksportowej całego regionu, przygotowują też kolejne tereny inwestycyjne. Dużo dobrego działo się takie w nauce. Są nowe centra, granty na badania czy przyciąganie studentów zza granicy – dodaje.

Biuletyn „W Metropolii. Biznes” to kwartalnik prezentujący informacje o gospodarce, rynku pracy, edukacji i nauce, oraz o jakości życia w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Biuletyn jest adresowany do środowisk gospodarczych w kraju i za granicą, stąd ukazuje się w polskiej i w angielskiej wersji językowej. Część informacji i danych w nim zawartych jest dodatkowo publikowana w formie wideo. Partnerem przedsięwzięcia jest Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.

Biuletyn „W Metropolii. Biznes” to projekt Departamentu Rozwoju Społeczno-Gospodarczego i Współpracy Urzędu Metropolitalnego Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii realizowany wspólnie z Departamentami: Marki i Komunikacji Marketingowej oraz Komunikacji Społecznej.

Pobierz magazyn w wersji polskiej lub angielskiej:

W METROPOLII BIZNES NR 2

IN METROPOLIS BUSINESS NO.2

Zapraszamy do udziału w grze „Drone Deliveries Game”. Jest to badanie preferencji mieszkańców miast w zakresie wykorzystania dronów w miejskiej mobilności powietrznej. Badanie prowadzone jest w ramach projektu H2020 HARMONY.

Drony mogą dostarczać przesyłki w miastach, na terenach podmiejskich lub wiejskich. Mogą być certyfikowane lub nie. Mogą dostarczać żywność, korespondencję, lekarstwa lub służyć do nadzoru. Wachlarz możliwości jest bardzo szeroki, natomiast faktyczne sposoby wykorzystania dronów w dużej mierze zależą od tego, jakie będą preferencje mieszkańców w tym zakresie.

Metropolie w obliczu wyzwań demograficznych to temat dyskusji w ramach V Europejskiego Webinarium Metropolitalnego, które odbyło się 6 lipca br. Wydarzenie organizowała Metropolia GZM wspólnie z siecią European Metropolitan Authorities.

W dyskusji powadzonej przez GZM uczestniczyli przedstawiciele Obszaru Metropolitalnego Wielkiego Manchesteru, Miasta Amsterdam oraz organizacji 8.80 Cities.

Obszar Metropolitalny Wielkiego Manchesteru

Jako pierwsi głos w dyskusji zabrali przedstawiciele Obszaru Metropolitalnego Wielkiego Manchesteru. Wspominali, że konurbację tę zamieszkuje 2,8 mln osób. Jest to silny ośrodek ekonomiczny w Wielkiej Brytanii, przewyższający swoją wielkością m. in. gospodarkę Irlandii Północnej i Walii. Znaczny odsetek jej mieszkańców stanowią osoby powyżej pięćdziesiątego roku życia. Z myślą o nich realizowane są projekty mające na celu zapewnienie im miejsc pracy oraz dobrobytu. Kwestia starzenia się społeczeństwa została zaliczona do dziesięciu priorytetów władz metropolitalnych Manchesteru.

Opracowano programy podnoszące jakość zdrowia publicznego i opieki zdrowotnej, ukierunkowane m. in. na aktywność fizyczną osób starszych, a także ich właściwe odżywanie, nawodnienie oraz szereg innych kwestii. Wdrażany jest program stanowiący połączenie innowacyjności, rozwoju i kwestii starzenia się. Obszar Metropolitalny Wielkiego Manchesteru chce wykorzystać fakt starzenia się społeczeństwa oferując mu stosowne produkty i usługi. Duża uwaga jest również przywiązywana do sektora mieszkalnictwa i planowania. Obecna oferta nie zawsze spełnia wymagania osób starzejących się – np. co do metrażu mieszkań. Prowadzone są również działania na rzecz włączenia cyfrowego osób starzejących się oraz zapewnienia im odpowiedniego wsparcia finansowego, pozwalającego na spokojne przejście z wieku średniego w podeszły.

W marcu 2020, tuż po wybuchu pandemii, podjęto działania na rzecz zapewnienia odpowiedniej komunikacji i informacji z osobami starszymi nie mającymi dostępu do Internetu (ok. 250 tys. mieszkańców tej metropolii). W tym celu rozdystrybuowano 150 tys. egzemplarzy magazynu zawierającego wskazówki co do możliwości uzyskania wsparcia psychologicznego, finansowego oraz w jaki sposób można podtrzymywać kontakt z przyjaciółmi i znajomymi w nowej pandemicznej rzeczywistości. Utworzono agencję kreatywną, która nakręciła serię filmów ze wskazówkami dla osób starszych na czas pandemii a także podkreślających ich znaczenie i wkład, jaki mogą wnieść w życie metropolii podczas lockdownu.

Obszar Metropolitalny Wielkiego Manchesteru był także zaangażowany – wraz z innymi ponad czterdziestoma miastami i społecznościami z Wielkiej Brytanii – w proces tworzenia najlepszych działań praktycznych, które pozwalałyby na zmianę sposobu myślenia o procesie starzenia się. Zdaniem przedstawicieli tej metropolii kluczem do pomyślnej realizacji programów skupionych wokół tematyki starzenia się społeczeństwa jest wsłuchiwanie się w głos społeczności, dobra współpraca między naukowcami, decydentami, obywatelami i przedstawicielami sektora biznesu, wsparcie polityczne dla podejmowanych działań, a także zaangażowanie mieszkańców (mocni liderzy). Nie można zapominać, że działania te muszą być stale ukierunkowane na podnoszenie jakości życia osób starzejących się.

8.80 Cities

W dalszej części spotkania głos zabrała Amanda O’Rourke. Motywem przewodnim jej prezentacji były zdrowe i integracyjne miasta dla osób w każdym wieku. Punktem wyjścia dla działań podejmowanych przez 8.80 Cities są osoby powyższej 80 roku życia, niemniej jednak działania te obejmują wszystkie grupy wiekowe oraz społeczne. Organizacja wyznaje zasadę, że każdy mieszkaniec ma prawo do mobilności, możliwości skorzystania z przestrzeni publicznych oraz partycypacji. Prawo do mobilności oznacza, że każdy – niezależnie od wieku oraz sprawności ruchowej – ma prawo do bezpiecznego i niezależnego poruszania się  dzięki nadaniu priorytetów pieszym, rowerzystom oraz transportowi publicznemu ze względu na walory zdrowotne i przyczynek do bardziej zrównoważonego transportu.

8.80 Cities współpracuje z miastami m. in. na rzecz przebudowy dróg oraz zapewnienia bezpiecznego ruchu rowerowego i pieszego. Większość tych działań nie wymaga dużego wkładu finansowego ze strony miast, a efekty są widoczne bardzo szybko. Organizacja ta została założona przez Guillermo Penalosę, twórcę programu Ciclovia w Bogocie (Kolumbia) polegającego na zamykaniu niektórych ulic w tym mieście dla samochodów i przekształcaniu ich w strefy ruchu pieszego i rowerowego. Projekt ten przyczynił się do znacznego polepszenia integracji społecznej w Bogocie. Z kolei prawo do korzystania z przestrzeni publicznych oznacza, że każdy obywatel – niezależnie od miejsca zamieszkania – ma prawo do korzystania z wysokiej jakości parków  i innych miejsc publicznych, gdyż są one jednym z warunków dobrej jakości życia dla osób w każdym wieku. Celem jest, aby każda osoba miała dostęp do dobrego  parku lub przestrzeni publicznej w zasięgu 10 minut spacerem. Przestrzenie publiczne muszą być przy tym bezpieczne i zaprojektowane z myślą o wszystkich mieszkańcach – niezależnie od wieku, dając im okazję do wzmacniania więzi społecznych i międzypokoleniowych w każdej porze roku. Możliwość wpływu na kształtowanie parków i przestrzeni publicznych przez mieszkańców, poprzedzone zapewnieniem jasnej i pełnej informacji ze strony władz lokalnych,  jest nieodzowną częścią wspomnianego wcześniej prawo do partycypacji.

Miasto Amsterdam

Ostatnie wystąpienie należało do Toma van Benthema, starszego doradcy ds. zdrowia publicznego w Amsterdamie. Na wstępie swojej prezentacji reprezentant Amsterdamu przedstawił sytuację demograficzną tego miasta. Obecnie zamieszkuje je ponad 870 tys. osób, z czego 12 proc. to mieszkańcy w wieku 65 lat i więcej (90 tys. osób). Szacuje się, że do roku 2040 ludność Amsterdamu przekroczy milion, a 16 proc. będzie miało ukończonych 65 lat i więcej (160 tys. osób), natomiast liczba osób w wieku 85 lat i starszych wzrośnie ponad dwukrotnie.

Wyzwaniem dla Amsterdamu jest obecnie zapewnienie warunków do pomyślnego starzenia się w rozwijającym, zmieniającym się mieście oraz określenie właściwych polityk w wymiarze przestrzennym i społecznym. W kwestiach przestrzeni mowa była m.in. o wprowadzaniu planu zagospodarowania przestrzennego – w szczególności w nowych dzielnicach Amsterdamu – uwzględniającego już teraz uwarunkowania wynikające ze starzenia się tamtejszej społeczności, dającego możliwość korzystania z przestrzeni publicznej zarówno dzieciom, jak i osobom w sile wieku oraz seniorom, zapewniającego możliwość aktywnego spędzania czasu – w tym bezpiecznych spacerów i jazdy na rowerze. Kolejnym celem jest o zaprojektowanie – z zachowaniem procesu  partycypacji społecznej  – w innych częściach miasta dróg i szlaków przyjaznych starzeniu się np. do supermarketów, placów zabaw i innych miejsc znajdujących się w sąsiedztwie. Ciekawym pomysłem jest również wprowadzanie specjalnych adaptacyjnych planów mieszkaniowych dla osób starzejących się, które nie chcą wyprowadzać się ze swojego sąsiedztwa, a jedynie dopasować mieszkanie do potrzeb wynikających z wieku.

Z kolei w wymiarze społecznym przedstawiciel Amsterdamu wymienił działania takie jak: uczynienie Amsterdamu żywotnym i zdrowym miejscem do życia, także dla osób starszych (strategia, która obowiązuje do 2040 roku); długoterminowa polityka z wieloma celami, ukierunkowana na osoby starsze; budowa domów opieki i zapewnienie opieki przyjaznej osobom LGBTQI+; różne instrumenty ułatwiające życie w swoim domu tak długo, jak to możliwe, np. budowa windy, aby osoba starsza mogła dotrzeć do swojego mieszkania na drugim piętrze.

Dyskusja odbyła się w ramach V Europejskiego Webinarium Metropolitalnego, w ramach cyklu „ROZMOWY METROPOLITALNE: Jak odrodzić się po COVID-19. Definiowanie wspólnych problemów, uniwersalizacja różnic”. Pierwsze tego typu spotkanie odbyło się w czerwcu 2020 r. Przy organizacji spotkań Metropolia GZM współpracuje z siecią European Metropolitan Authorities.

Mobilność to coś więcej niż transport z punktu A do punktu B. To sposób organizacji życia, codziennego poruszania się po mieście i wyborów między różnymi środkami transportu. Mając to na uwadze, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia wraz ze Związkiem Gmin i Powiatów Subregionu Centralnego dąży do opracowania Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej. Będzie on wyznaczał  działania samorządów w tym obszarze. Wykonano już pierwszy krok – powstało szczegółowe opracowanie pn. „Dobra mobilność”, które stanowi „półmetek” prac nad szerszym dokumentem, jakim będzie plan mobilności miejskiej.

KLIKNIJ I ZAPOZNAJ SIĘ Z DOKUMENTEM „DOBRA MOBILNOŚĆ”

– Dobra mobilność to ludzie, którzy ją tworzą. Nie tylko mieszkańcy, ale i pracownicy samorządów. To od współpracy wszystkich grup zależy, czy będziemy w stanie tworzyć miasta bardziej przyjazne mieszkańcom – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM.

– Obok dużych inwestycji w kolej czy centra przesiadkowe, równie ważna jest skuteczna kooperacja na każdym szczeblu. Podstawą każdego planu mobilności, w odróżnieniu od standardowych dokumentów transportowych, jest szeroko zakrojona partycypacja. Dlatego łączymy się w interdyscyplinarne zespoły, przed którymi wiele wysiłku i wzmożonej pracy, ale jestem przekonany, że efekt końcowy przysłuży się wszystkim mieszkańcom Metropolii – dodaje przewodniczący GZM.

Od studium transportowego, do planu mobilności miejskiej

Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej będzie uwzględniał wszystkie środki przemieszczania się – od własnych nóg, po wszelkie rodzaje pojazdów. Wstępem do opracowania tego planu jest dokument pn. „Dobra mobilność”, który został stworzony w oparciu o Studium Transportowe Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego.

Był to pierwszy kompleksowy dokument dotyczący kwestii transportu i mobilności na obszarze Subregionu Centralnego, w tym Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Dokument był tworzony w ramach szerokiej, partnerskiej współpracy Związku Gmin i Powiatów Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, GZM oraz ówczesnego KZK GOP i pozostałych organizatorów publicznego transportu zbiorowego w Subregionie (MZK Tychy, MZKP Tarnowskie Góry, MZDiM Jaworzno, ZKM Zawiercie, Koleje Śląskie S.A., PKP PLK S.A.).

– Studium Transportowe objęło swoim zasięgiem 90 gmin, zarówno w obrębie Związku Subregionu Centralnego, jak i przyległych gmin z województwa opolskiego oraz małopolskiego. W ramach prac nad Studium Transportowym zrealizowano wywiad w 16 280 gospodarstwach na próbie 33 933 respondentów. Przeprowadzono pomiary natężenia ruchu w 714 punktach pomiarowych – wylicza Mariusz Śpiewok, zastępca prezydenta Gliwic i przewodniczący zarządu Związku Subregionu Centralnego.

– Wynikiem prac wykonanych w ramach Studium Transportowego Województwa Śląskiego jest model ruchu, który został przekazany Zarządowi Transportu Metropolitalnego, jako głównemu organizatorowi transportu publicznego w regionie.  Model ten wykorzystywany jest między innymi do budowania siatki połączeń w regionie. Pozwolił on na usprawnienie integracji transportu i rozwój zrównoważonej mobilności miejskiej na obszarze całego Subregionu. Sam dokument otwiera drogę do dalszego kreowania rozwoju zrównoważonej mobilności miejskiej w całym Subregionie Centralnym – dodaje Mariusz Śpiewok.

GZM wzbogaciła studium transportowe o kolejne głosy mieszkańców

Studium transportowe zostało poszerzone o badania eksploracyjne, które Metropolia przeprowadziła we wrześniu 2020 r. W trakcie Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu pracownicy GZM wraz z wolontariuszami codziennie rozmawiali z wybranymi mieszkańcami spośród 7 miast Metropolii, napotkanymi przede wszystkim w środkach komunikacji publicznej, na przystankach oraz w wybranych węzłowych punktach. Celem było zebranie szerokiej palety wypowiedzi oraz identyfikacja typowych doświadczeń, punktów widzenia i problemów, będących udziałem ludzi przemieszczających się wzdłuż i wszerz po Metropolii.

Mieszkańcy mówili o różnego rodzaju przeszkodach, które napotykają podczas codziennych podróży. Wspominali np. o niewystarczającej liczbie miejsc parkingowych, spóźniającej się komunikacji miejskiej albo zbyt szybkim ruchu samochodowym na osiedlach, co stwarza niebezpieczeństwo dla ich dzieci. Wskazywali też na problemy związane z niewystarczającą infrastrukturą rowerową czy faktem, że piesi przechodzą przez ulicę na czerwonym świetle.

W dokumencie „Dobra mobilność” każda z przeszkód została opisana oraz wskazane zostały drogi do rozwiązania problemu, a także zakres wsparcia, jaki może zaoferować Metropolia. Szczególną uwagę zwrócono, że za każdą z propozycji stoi podejście obszarowe. Tylko działania obszarowe, a nie punktowe, mogą przynieść oczekiwane efekty. Autorzy dokumentu uwzględnili trzy kluczowe obszary: dobra dzielnica, dobry transport i dobre centrum.

– Za wszystkimi propozycjami w niwelowaniu przeszkód w dobrym przemieszczaniu się po Metropolii i Subregionie stoi podejście projektowe i obszarowe – mówi Marcin Domański, zastępca dyrektora Departamentu Komunikacji i Transportu w GZM.

– Podczas warsztatów diagnostycznych w gminach urzekła nas długa historia jednego progu zwalniającego, który był negowany przez tych samych mieszkańców, którzy o niego zabiegali. Ta i inne historie pokazują, że nie da się patrzeć na mobilność punktowo. Poprawa w jednym miejscu może wywołać pogorszenie dwie ulice dalej. Patrzeć trzeba na cały obszar i pod niego dobierać odpowiednie rozwiązania. Do wszystkich zmian w miastach trzeba też podchodzić projektowo, a więc mieć jasne, zdefiniowane i mierzalne cele – tłumaczy Marcin Domański.

Prace nad planem mobilności uzupełnią działania w terenie

Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej powstanie w 2022 roku. Ale samo napisanie dokumentu nie jest celem ostatecznym, ponieważ urzeczywistnienie idei w nim zawartych nie będzie możliwe z dnia na dzień. Dlatego kolejnym krokiem będzie intensywna wspólna praca – głównie zarządców transportu, dróg i nieruchomości, nad celami strategicznymi oraz listą zadań. Planowane jest utworzenie tematycznych zespołów roboczych, które nie zakończą swojej pracy wraz z napisaniem dokumentu, lecz będą swoje cele ewaluowały.

Warto dodać, że praca nad zrównoważoną mobilnością miejską w Metropolii to także działania w terenie. Przykładem jest Metropolitalna Szkoła Prototypowania, która w ramach pilotażu pracuje nad przeprojektowaniem ulicy Miarki w Bytomiu. Celem jest przekształcenie miejskiej arterii w przestrzeń przyjazną wszystkim mieszkańcom – nie tylko tym zmotoryzowanym. W projekcie uczestniczą urzędnicy z Bytomia, Gliwic, Rudy Śląskiej, Tychów, Dąbrowy Górniczej i Sosnowca, a także pracownicy Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii oraz eksperci zewnętrzni.

Poprawa jakości życia, rozwój funkcji metropolitalnych, wzmacnianie spójności przestrzennej i społeczno-gospodarczej – to wyzwania przed którymi stoi Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Właśnie wybrano wykonawcę, który wspierać będzie GZM w opracowaniu Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r.

Komisja przetargowa za najkorzystniejszą uznała ofertę firmy doradczej PwC Advisory Sp. z o.o. sp. k. z którą będzie tworzyć wspólny dokument. Opracowanie Strategii rozpocznie się od prac analityczno-diagnostycznych oraz wykonania delimitacji obszarów funkcjonalnych GZM, czyli określenia granic dla terenów, które mają wpływ na jej obszar. Dokument będzie opracowany przy współudziale możliwie szerokiego grona interesariuszy i zostanie poddany konsultacjom społecznym. Strategia określi wizję GZM w kilkunastoletniej perspektywie czasowej oraz wskaże cele i kierunki jej rozwoju, nawiązując do współczesnych wyzwań i potrzeb. Będzie narzędziem wzmacniającym proces zarządzania obszarem metropolitalnym.

Strategia Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii będzie dokumentem pionierskim w skali kraju. Przede wszystkim dlatego, że powstanie dla pierwszej w Polsce ustawowo powołanej metropolii, ale też zostanie sporządzony według znowelizowanych w listopadzie 2020 r. przepisów prawa, które zintegrowały planowanie strategiczne z przestrzennym. Jedną z zasadniczych zmian wynikających z nowych przepisów jest opracowanie tzw. modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej, jako obligatoryjnego elementu strategii rozwoju i tym samym rezygnacja z odrębnego dokumentu, jakim miało być ramowe studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

Strategia rozwoju zastąpi obecnie obowiązujący Program działań strategicznych GZM do roku 2022, który od 2018 roku wyznacza główne kierunki działań Metropolii. Zakończenie prac nad strategią planowane jest na IV kwartał 2022 r.