Mieszkańcy Dąbrowy Górniczej będą mogli otrzymać darmowe maseczki przekazane przez Śląski Urząd Wojewódzki z Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych.

Maseczki na terenach zielonych będzie można odebrać już w najbliższą sobotę – 24 kwietnia – w następujących punktach:

• Jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych na terenach zielonych w godzinach 11:00-13:00;
• Świetlica środowiskowa w Strzemieszycach Małych w godzinach 11:00-13:00.

Dodatkowo maseczki dystrybuowane będą przez cały tydzień do wyczerpania zapasów w:

• Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej (w godzinach pracy);
• Powiatowym Urzędzie Pracy (w godzinach pracy);
• Miejskim Centrum Informacji (w godzinach pracy);

oraz w filiach Miejskiej Biblioteki Publicznej:

• Filia nr 1 (Reden)
• Filia nr 3 (Gołonóg)
• Filia nr 4 (Centrum)
• Filia nr 5 (Gołonóg)
• Filia nr 6 (Mydlice)
• Filia nr 7 (Gołonóg)
• Filia nr 18 (Mydlice)
• Filia nr 20 (Łęknice)
• Biblioteka Główna (Centrum)

Zachęcamy do odwiedzin wyżej wymienionych punktów i odbioru darmowych maseczek. Pamiętajmy o bezpieczeństwie, dbajmy o siebie i innych.

Źródło: UM Dąbrowa Górnicza

System informacji wizualnej dla transportu miejskiego ZTM to główny temat czwartego numeru magazynu „W Metropolii”. Zapraszamy do lektury!

W najnowszym numerze „W Metropolii” przeczytacie, jak zmieni się system informacji przystankowej na słupkach przystankowych i wiatach, oraz informacji w pojazdach i na automatach biletowych ZTM. Ponadto nie zabrakło interesujących tematów związanych ze szkolnictwem wyższym, transportem kolejowym, współpracą międzynarodową czy ochroną środowiska.

Link: Magazyn „W Metropolii”, numer 4 – kwiecień / maj 2021

Magazyn informacyjny „W Metropolii” to bezpłatny dwumiesięcznik, wydawany od września 2020 roku. Na stałe wpisał się w cykl działań komunikacyjnych Metropolii, których głównym celem jest promocja i integracja obszaru metropolitalnego oraz budowanie świadomości marki terytorialnej.

Zadaniem publikacji jest pokazanie czytelnikom – mieszkańcom GZM – czym jest instytucja Metropolii, jak funkcjonuje, jakie są jej cele i plany rozwoju oraz w jaki sposób realizowane są jej kluczowe projekty. Pismo promuje ideę samorządowej współpracy, pokazuje zachodzące wewnątrz procesy, opisuje bieżące wydarzenia.

Przekaz kierowany jest do szerokiej grupy mieszkańców – także tych, którzy nie znajdują się w kręgu odbiorców informacji przekazywanych za pośrednictwem mediów społecznościowych. W wersji drukowanej magazyn ukazuje się jako insert w dwóch gazetach regionalnych „Dzienniku Zachodnim” i „Gazecie Wyborczej” oraz kolportowany jest bezpośrednio przez gminy wchodzące w skład Metropolii.

Poprzednie numery znajdują się TUTAJ.

Gminne tereny inwestycyjne w Dąbrowie Górniczej, a także doświadczenia inwestorów zagranicznych w Polsce. O tym mówiono podczas kolejnego spotkania Metropolitalnej Akademii Obsługi Inwestora i Promocji Przedsiębiorczości, które odbyło się w środę (21 kwietnia) w formule on-line.

Metropolitalna Akademia Obsługi Inwestora i Promocji Przedsiębiorczości to inicjatywa GZM, polegająca na cyklicznie odbywających się spotkaniach, służących wymianie doświadczeń i dobrych praktyk wśród przedsiębiorców, samorządowców oraz pracowników urzędów miast i gmin, odpowiedzialnych za obsługę inwestorów. Podczas środowego spotkania swoimi doświadczeniami dzielili się przedstawiciele Dąbrowy Górniczej.

– Pandemia spowodowała, że biznesy, które jeszcze półtora roku temu wydawały się świetnymi pomysłami, dzisiaj muszą mierzyć się z wieloma trudnościami. Ale świat idzie do przodu i wciąż pokazują się nowe możliwości rozwijania biznesu, dlatego chętnie wspieramy początkujących przedsiębiorców. Dąbrowa Górnicza to miasto otwarte na inwestorów. Stanowimy świetną propozycję dla dużych i średnich przedsiębiorców, ale dbamy także o tych, którzy dopiero chcą rozpocząć swój biznes. W przedsiębiorczości małej, średniej i dużej liczy się to samo: dobry pomysł, determinacja i dążenie do realizacji zamierzeń. Wtedy możemy osiągać założone cele – powiedział Wojciech Kędzia, zastępca prezydenta Dąbrowy Górniczej.

– Chciałbym pogratulować Dąbrowie Górniczej, na którą patrzymy z pewną pokorą i podziwem, głodni dzielenia się doświadczeniami. Dąbrowa Górnicza to fantastycznie rozwijające się tereny inwestycyjne w Tucznawie i Kazdębiu, które łączy pomost współpracy między sobą, ale także innymi terenami inwestycyjnymi, również w wymiarze aglomeracyjnym. To ciekawe rozwiązania, którym warto się przyglądać oraz je powielać – dodał Henryk Borczyk, wiceprzewodniczący zarządu GZM.

To właśnie terenom inwestycyjnym w Tucznawie i Kazdębiu było poświęcone spotkanie Metropolitalnej Akademii Obsługi Inwestora i Promocji Przedsiębiorczości. Strefa inwestycyjna w Tucznawie to 260 ha przygotowanych dla inwestorów wchodzących w skład Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. 128 ha wciąż jest przeznaczonych do sprzedaży. Strefa cały czas się rozwija. Miasto wybudowało nową drogę do kolejnych działek, a w górę pnie się fabryka SK Innovation. Niedawno koreański inwestor zapowiedział kolejną inwestycję, która ma stworzyć 800 nowych miejsc pracy.

O swoich doświadczeniach związanych ze strefą inwestycyjną w Tucznawie opowiedział Jason Cho, dyrektor Grupy Planowania i Serwisu w SK Hi-tech battery materials Poland. W Dąbrowie Górniczej powstaną dwie nowe fabryki separatorów baterii wykorzystywanych w samochodach elektrycznych. Uzupełni to już istniejący kompleks inwestora. Koreańska spółka planuje rozpocząć budowę nowych zakładów w trzecim kwartale tego roku. Produkcja ma ruszyć pod koniec 2023 roku. Separatory będące rdzeniem akumulatorów litowo-jonowych wpływają na ich bezpieczeństwo i wydajność w pojazdach elektrycznych. Stanowią nawet 20 proc. kosztów produkcji baterii. To kluczowy element wzrostu sektora pojazdów EV i akumulatorów. Na obszarze KSSE w Tucznawie działają ponadto NGK Ceramics Poland, Schade Polska i Outokumpu Distribution Polska.

Drugim prezentowanym obszarem były tereny inwestycyjne na Kazdębiu. Stanowią one uzupełnienie oferty inwestycyjnej miasta i są przeznaczone z myślą o sektorze małych i średnich firm.  Na kompleksowe przygotowanie terenów inwestycyjnych na Kazdębiu miasto pozyskało blisko 20 mln zł z Regionalnego Programu Operacyjnego dla województwa śląskiego. Dzięki temu wsparciu grunty zostały zniwelowane i całkowicie uzbrojone.

Było to trzecie spotkanie organizowane w ramach Akademii Obsługi Inwestora i Promocji Przedsiębiorczości. Poprzednie odbyły się w Katowicach i Siemianowicach Śląskich.

Więcej informacji na temat terenów inwestycyjnych w Dąbrowie Górniczej na stronie Invest in Dąbrowa Górnicza.

Metropolia już kolejny rok z rzędu integruje kilka sieci miejskich rowerów. Dzięki temu w obecnym sezonie można się swobodnie przemieszczać pomiędzy pięcioma miastami w Metropolii: Katowicami, Chorzowem, Tychami, Sosnowcem, a od 26 kwietnia – również Siemianowicami Śląskimi. Mimo pandemii, rowery są bardzo popularne.

Jeszcze kilka lat temu miejskie sieci wypożyczalni rowerów były rzadkością. Zmiany stylu życia i nawyków mobilności spowodowały jednak, że miasta postawiły na publiczne i łatwo dostępne systemy jednośladów. Z roku na rok zwiększa się liczba stacji, a mieszkańcy mają je coraz bliżej miejsca zamieszkania, pracy oraz nauki.

Blisko 1,5 tys. rowerów miejskich do dyspozycji

Z inicjatywy Metropolii od 2019 roku możliwa stała się integracja kilku sieci. W tegorocznym sezonie rowerzyści mogą się przemieszczać między Katowicami, Chorzowem, Tychami oraz Sosnowcem. Od 26 kwietnia do systemu dołączą Siemianowice Śląskie. Co ważne, przejazdy między tymi miastami nie wiążą się z żadnym dodatkowym kosztem. Ani dla użytkownika, ani dla gmin. Integrację w całości finansuje Metropolia.

W tym sezonie użytkownicy mają do dyspozycji ok. 1,5 tys. rowerów na blisko 170 stacjach. Za obsługę systemów odpowiada firma Nextbike. Zintegrowane wypożyczalnie obejmują rowery standardowe. Inne typy – rowery familijne, cargo, dziecięce czy wyposażone w fotelik do przewożenia dzieci – należy nadal zwracać w obrębie tego samego miasta. To się jednak z czasem zmieni. W GZM przygotowywany jest bowiem projekt systemu Roweru Metropolitalnego, który będzie jeszcze obszerniejszy, prostszy w obsłudze i dostępny w wielu wariantach.

– Rower staje się wśród mieszkańców Metropolii coraz bardziej popularny, jako środek przemieszczania się w codziennym życiu – zapewnia Paweł Krzyżak, wicedyrektor Departamentu Projektów i Inwestycji w GZM. – Coraz częściej wykorzystujemy go dojeżdżając do pracy, szkoły czy na zakupy. W czasach pandemii wielu użytkowników przekonało się, że jest to bezpieczny środek transportu. Mamy nadzieję, że po ustąpieniu koronawirusa te nawyki utrwalą się również i w miastach Śląska i Zagłębia – dodaje Paweł Krzyżak.

Z roku na rok coraz chętniej korzystamy z rowerów

Rower bije rekordy popularności. W okresie od maja do końca listopada 2020 r. dokonano w sumie 307 tys. wypożyczeń rowerów metropolitalnych sieci Nextbike, z czego ponad 20 tys. podróży odbyło się w granicach więcej niż jednego miasta. Pomimo niesprzyjających warunków związanych z ograniczeniami w przemieszczaniu się, liczba użytkowników wzrosła o ponad 21 proc. względem 2019 r. – Podobnie do ubiegłego roku, tak i w tym Nextbike dezynfekuje swoje rowery. Odbywa się to podczas ich codziennych kontroli czy serwisowania – zapewniają przedstawiciele firmy na swojej stronie internetowej.

Metropolia liczy na kolejny rekord wypożyczeń w tym roku. Okoliczności związane z wirusem niewiele się zmieniły, ale zainteresowanie rowerami wzrosło. Poza tym po raz kolejny przybyło stacji i samych jednośladów. Są one dostępne przez całą dobę, 7 dni w tygodniu i do skorzystania z nich wystarczy smartfon. Dostępne sieci to City by bike (Katowice), Kajteroz (Chorzów), Siemianowicki Rower Miejski, Sosnowiecki Rower Miejski oraz Tyski Rower Miejski. Więcej informacji dostępnych jest na stronach internetowych poszczególnych systemów.

Useful links:

Rower usprawni codzienne podróże po Metropolii. Oto założenia programów

Po kilku miesiącach prac projektowych i inwentaryzacji prawie 7 tysięcy przystanków, ZTM przyjął nowy projekt wyglądu rozkładów jazdy, słupków i gablot. Dla pasażerów ujednolicanie oznacza, że informacje te będą prezentowane w dużo bardziej czytelny i estetyczny sposób, dzięki czemu podróżowanie komunikacją miejską będzie bardziej przyjazne. Organizatorowi transportu ułatwi to zarządzanie przystankami i znajdującymi się na nich informacjami.

• ZTM zatwierdził nowy projekt informacji przystankowej. Zmieni się m.in. wygląd słupków, rozkładów jazdy i gablot.
• Zmiany oznaczają m.in. poprawę funkcjonalności i estetyki przystanków. Umożliwią one także sprawniejsze zarządzanie nimi.

Zmiany ułatwią podróżowanie komunikacją miejską

– Najważniejsze jest całościowe myślenie o wspólnej przestrzeni – podkreśla Przewodniczący GZM Kazimierz Karolczak. – Miasta Metropolii powinny być czytelne dla mieszkańców i gości. Odświeżenie starego systemu informacji wizualnej dla transportu miejskiego i wprowadzenie do niego zupełnie nowych elementów, odpowiadających na obecne potrzeby pasażerów – jest konieczne. Nie tylko ze względów funkcjonalnych i estetycznych, ale ze względu na nowe sposoby zarządzania i organizacji komunikacji publicznej, które sukcesywnie wprowadza ZTM. Następna zmiana systemu, której możemy się pewnie spodziewać za kilka najbliższych lat, będzie wiązała się z całkowitą zamianą nośników analogowych na elektroniczne, chociażby z powodu odejścia od drukowanej formy rozkładów jazdy – dodaje Kazimierz Karolczak.

Opracowany projekt łączy różne podsystemy, m.in. systemy informacji przystankowej oraz system informacji na automatach biletowych. Ujednolicony zostanie wzór tablic z nazwami przystanków, które będą znajdować się w górnej części wiaty przystankowej.

W górnym boku słupka z rozkładem jazdy oznaczone zostaną numery linii, które odjeżdżają z danego przystanku. Oznacza to, że pasażer z daleka będzie mógł zorientować się, czy z tego miejsca odjeżdża pojazd, na który czeka.

Czytelna informacja zwiększy komfort podróży

Zmianom ulegną w zasadzie wszystkie elementy infrastruktury przystankowej. Słupki będą składać się z modułów. To właśnie dzięki temu rozwiązaniu wymiana ich poszczególnych elementów pozwoli na szybsze działanie zespołów obsługujących przystanki oraz zmniejszenie kosztów utrzymania. Na tablicach pojawią się kody QR, których zeskanowanie umożliwi przejście do internetowego rozkładu jazdy danego stanowiska. Zgodnie z nowym projektem pojawią się również specjalne miejsca w gablotach, w których oprócz nazwy przystanku, numeru stanowiska i informacji o organizatorze transportu, pasażerowie będą mogli znaleźć wszystkie najważniejsze informacje dotyczące organizacji ruchu. Co ważne, na rozkładach jazdy przy numerach linii objętych zmianami pojawią się specjalne znaczniki oraz kod QR odsyłający do komunikatu na stronie internetowej ZTM. Zmodyfikowany zostanie także wygląd rozkładów jazdy oraz ich oznaczenia graficzne, co znacznie poprawi czytelność. Wszystkie będą drukowane na białym tle. Kolor żółty, który dotychczas pojawiał się na rozkładach linii tramwajowych, zarezerwowany będzie dla tymczasowych zmian, tak by zwracać uwagę osób korzystających z transportu zbiorowego.

– Jednolity system oznacza również łatwiejszą i sprawniejszą wymianę informacji i rozkładów jazdy na przystankach. Ponadto będzie to też miało swoje odbicie w finansach. Poprzez wykorzystywanie tych samych i niezależnych względem siebie elementów na poszczególnych przystankach, zyskujemy możliwość wymiany tylko tych części, które takiego zastąpienia wymagają, bez konieczności ingerencji w całą konstrukcję – mówi Małgorzata Gutowska, dyrektor ZTM. – Oszczędności będą również generowane dzięki temu, że ograniczymy liczbę typów elementów infrastruktury przystankowej. Zamawianie większej liczby jednego rodzaju części obniża przecież jednostkowe koszty produkcji – dodaje.

Nowe elementy pojawią się również w gablotach na rozkłady jazdy. Dzięki podświetleniu rozkłady i komunikaty będą czytelniejsze w godzinach wieczorno-nocnych oraz podczas złych warunków atmosferycznych, a pasażerowie niezależnie od warunków pogodowych będą mogli spokojnie sprawdzić interesujące ich informacje.

Przygotowanie projektu poprzedziła analiza wszystkich przystanków w Metropolii

Zarząd Transportu Metropolitalnego, przystępując latem 2020 r. do inwentaryzacji, rozpoczął długi proces ujednolicania infrastruktury przystankowej, czyli m.in. rozkładów jazdy oraz słupków i gablot przystankowych. Zadanie to jest wyjątkowym w skali kraju, gdyż obszar obsługiwany przez tego organizatora transportu to 56 gmin i prawie 7 000 przystanków zlokalizowanych na ponad 2,5 tys. km kwadratowych. Pracownicy ZTM podkreślają, że to ogromne wyzwanie, ale i jednocześnie powinność, bo dzięki przyjęciu i wdrożeniu nowych rozwiązań informacja pasażerska będzie jeszcze czytelniejsza, a przystanki estetyczne.

Metropolia unowocześnia infrastrukturę przystankową

Pod koniec ubiegłego roku Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia przyjęła„Wytyczne dotyczące infrastruktury transportu zbiorowego”. Dotyczą one wprowadzenia jednolitych standardów infrastruktury przystankowej. Proponowane przez Metropolię rozwiązania dotyczą m.in. rodzaju nawierzchni, krawężników peronowych, wiat przystankowych, tablic z rozkładami jazdy czy siedzisk. Regulacje dotyczą także tablic informacji pasażerskiej oraz automatów biletowych. Rekomendacje odnoszą się też do węzłów przesiadkowych, dostępności przystanków oraz stosowania rozwiązań ułatwiających korzystanie z infrastruktury przez osoby o ograniczonych zdolnościach w poruszaniu się.

Link: Metropolia: przystanki mają oferować podobne standardy obsługi pasażera

Projekt sytemu informacji wizualnej dla transportu miejskiego dla Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii został przygotowany przez TUKEJ. To grupa projektowa, którą na stałe tworzą Justyna Kucharczyk i Agnieszka Nawrocka – związane z ASP w Katowicach, przy współpracy ze studiem ITEM Karoliną Hołdys i Joanną Pastusińską.

Źródło: ZTM

Projekty nowych przystanków

Grafika: ZTM

We wtorek (13 kwietnia) przedstawiciele Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM) i Obszaru Metropolitalnego Barcelony (AMB) przeprowadzili wspólną wideokonferencję, będącą następstwem świeżo nawiązanej współpracy tych dwóch wielkich organizmów miejskich. Głównym tematem spotkania było omówienie najważniejszych tematów współpracy pomiędzy GZM i AMB w związku z zawarciem porozumienia o współpracy.

Przedstawiciele GZM zwrócili szczególną uwagę na chęć wymiany doświadczeń w kwestiach zarządzania na szczeblu metropolitalnym, transportu publicznego, szeroko rozumianej mobilności, a także poinformowali o pierwszych działaniach GZM w zakresie zastosowania wodoru w komunikacji zbiorowej. W tej ostatniej kwestii Natalia Puchała – kierownik Wydziału Współpracy Międzynarodowej GZM -poinformowała o zeszłorocznym przystąpieniu Metropolii do Europejskiego Sojuszu na rzecz Czystego Wodoru.

Z kolei Xavi Tiana, przedstawiciel Departamentu ds. Stosunków Międzynarodowych i Współpracy AMB, podkreślił dotychczasową bardzo dobrą współpracę obu metropolii w ramach sieci European Metropolitan Authorities (EMA) – m. in. poprzez wspólne uczestnictwo w corocznych spotkaniach przedstawicieli politycznych, wypracowanie jednolitego stanowiska dot. znaczenia metropolii w realizacji celów Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz realizację  projektu REthinking Metropolises (w tym czterech Europejskich Webinariów Metropolitalnych). Obecne AMB jest na etapie tworzenia pierwszego planu strategicznego dot. współpracy międzynarodowej. GZM będzie w nim ujęta jako ważny partner w realizacji działań europejskich. 

Ernest Maragall, wiceprzewodniczący ds. Międzynarodowych i Współpracy AMB, wspomniał o trudnej sytuacji w AMB w związku z trwającą pandemią oraz obawą o nadejście czwartej fali koronawirusa. Niemniej jednak podkreślił on wagę zawartego partnerstwa – także w kontekście wzmocnienia pozycji obu metropolii na scenie międzynarodowej, w tym wobec instytucji unijnych. Oprócz kwestii wymienionych przez przedstawicieli GZM wskazał on również na chęć podjęcia współpracy w kwestiach dotyczących przestrzeni publicznych i transformacji energetycznej.

Zdaniem Kazimierza Karolczaka, przewodniczącego zarządu GZM, obecna sytuacja na świecie spowodowana pandemią utrudnia realizację projektów międzynarodowych, stąd też ich prowadzenie jest obecnie sporym wyzwaniem, ale trzeba je podjąć w duchu odpowiedzialności wobec mieszkańców. W jego opinii kluczowe mogą być działania w dziedzinie kształtowania przestrzeni publicznych, planowania przestrzennego, rozwoju społeczno-gospodarczego oraz wymiana opinii, pomysłów, a także inicjowanie projektów na rzecz zielonej metropolii oraz dotyczących zmian klimatu.

Spotkane to stanowiło również okazję do zapytania przedstawicieli AMB o planowane inicjatywy w ramach sieci EMA (rolę sekretarza tej sieci sprawuje AMB). Zdaniem Xaviego Tiany w tym roku przed EMA stoją dwa zasadnicze wyzwania – kontynuacja działań na rzecz wzmocnienia pozycji obszarów metropolitalnych w UE, m.in. w Instrumencie na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (planowane są dalsze konsultacje z obszarami metropolitalnymi w celu przeanalizowana ich pozycji w Krajowych Planach Odbudowy – KPO, które już w niedługim czasie muszą być złożone przez rządy krajów członkowskich UE) oraz organizacja w listopadzie 2021 (w Porto) kolejnego spotkania przedstawicieli politycznych skupionych wokół EMA. Z kolei w roku 2022 w Katowicach odbędzie się  Światowe Forum Miejskie (WUF 11), które również może stanowić znakomitą okazję do spotkania przedstawicieli politycznych tej sieci. Obie strony wyraziły gotowość współpracy w tym temacie.

Podczas spotkania Jacek Woźnikowski – dyrektor Departamentu Rozwoju Społeczno-Gospodarczego i Współpracy GZM – zadał pytanie, czy KPO został już opublikowany przez rząd hiszpański i jak wyglądała rola AMB w powstawaniu tego dokumentu. Metropolia Barcelony złożyła swoje propozycje do odpowiednich instytucji na szczeblu regionalnym i krajowym. Rząd Katalonii dokonał wstępnej klasyfikacji i uporządkowania złożonych projektów, a także nadał im stosowny priorytet. W najbliższym czasie premier Hiszpanii wygłosi przemówienie w parlamencie podczas którego ma przedstawić tamtejszy KPO. Dla AMB bardzo ważną sprawę odgrywa elektromobilność  i zastosowanie pojazdów elektrycznych w transporcie publicznym. Niemniej jednak na ten moment nie jest jeszcze pewne, czy powyższe punkty zostaną ujęte w tym dokumencie. Szansę na pozyskanie środków dla tego typu działań AMB widzi również w wieloletnich ramach finansowych Unii Europejskiej oraz jako efekt współpracy w ramach partnerstw takich jak to zawarte między naszymi metropoliami. W odniesieniu do pojazdów elektrycznych AMB kładzie priorytet na tramwaje, a w dalszej kolejności na autobusy elektryczne. W opinii przedstawicieli AMB elektromobilność może stanowić również dobrą okazję do rozwoju współpracy z innymi instytucjami oraz inwestorami.

Kazimierz Karolczak zwrócił z kolei uwagę, że w pierwszym zarysie polskiego KPO uwzględniono wsparcie dla autobusów elektrycznych, ale pominięto przy tym takie środki transportu jak tramwaje, metro czy też szybka kolei miejska. Obecnie GZM wraz z innymi obszarami metropolitalnymi i dużymi miastami podejmuje rozmowy z rządem w celu zmiany tej koncepcji.

Ernest Maragall wyraził zaniepokojenie wyraźnym wzrostem procentowym podróży wykonywanych samochodami prywatnymi na obszarze AMB podczas pandemii i zapytał, jak wygląda ta sytuacja w GZM. Na obszarze naszej metropolii odnotowuje się ponadprzeciętny wzrost podróży indywidualnych w porównaniu z innymi regionami w Polsce. Zdaniem Kazimierza Karolczaka może do tego przyczyniać się  dobry układ drogowy. Obecnie udział transportu publicznego w podróżach na terenie GZM wynosi jedynie 15 proc. (dla porównania w Warszawie udział ten wynosi ponad 45 proc.). Koszty organizacji transportu publicznego rosną. Obecnie ponad 70 proc. proc. z nich jest pokrywanych z budżetu miast. Miliony złotych przeznacza się na wymianę floty autobusowej i tramwajowej. W związku z pandemią przeszło 50 proc. dotychczasowych użytkowników transportu publicznego w GZM  przestało z niego wykorzystać (m. in. uczniowie, studenci, seniorzy). [KG]

Link: Metropolia GZM i Metropolia Barcelony zawierają porozumienie o współpracy

Właśnie trwa Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021. Jest przeprowadzany od 1 kwietnia do 30 września br. Ma on charakter nie tylko powszechny i ogólnokrajowy, ale i obowiązkowy. Stanowić będzie podstawowe źródło wiedzy o ludności Polski w obecnym czasie.

Czym jest spis powszechny?

Spis powszechny to badanie realizowane zwykle co 10 lat, na terenie całej Polski. Jego celem jest pozyskanie możliwie pełnej i przekrojowej informacji o stanie i strukturze demograficznej, społeczno-zawodowej i ekonomicznej, wszystkich mieszkańców Polski. Badaniem są bowiem objęci nie tylko Polacy, ale i cudzoziemcy, a także obywatele polscy mieszkający za granicą, osoby fizyczne o stałym lub tymczasowym adresie zamieszkania, jak i nieposiadające takiego miejsca.

Spisy realizowane są zgodnie z zaleceniami i standardami międzynarodowymi, przyjętymi przez UE i ONZ. Zapewnia to tak ważne w statystyce dwie cechy danych: ciągłość i porównywalność – z danymi krajowymi z lat poprzednich, jak i z danym z zagranicy.

Co ciekawe, spis to nie tylko ankietowa lista pytań do wypełnienia. To przedsięwzięcie prawnie usankcjonowane ustawą z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021, które powinno spełnić 3 warunki: wspomniana już powszechność (czyli ma obejmować całą ludność zamieszkującą dane terytorium), a także jednoczesność (czyli musi być przeprowadzony w wyznaczonym czasie) i imienność (czyli każda spisywana osoba podaje swoje imię i nazwisko). Dodatkowo w Polsce stosowane są też dwie zasady: periodyczności, co oznacza, że spisy odbywają się co 10 lat (zgodnie zaleceniami ONZ) i bezpośredniości (tj. osoba spisywana sama udziela odpowiedzi na pytania, a jedynie w wyjątkowych sytuacjach mogą zrobić to jej domownicy).

Od spisu do opisu, czyli praktyczne zastosowanie statystki

W ramach zainaugurowania i promowania tego ważnego społecznie wydarzenia, Urząd Statystyczny w Katowicach zorganizował 31 marca br. konferencję „Narodowy spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021 – znaczenie i zastosowanie danych statystycznych”. Wzięli w niej udział przedstawiciele samorządu, administracji rządowej i środowisk naukowych oraz Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM), którą reprezentowała Danuta Kamińska, wiceprzewodnicząca Zarządu. Wypowiadając się w imieniu jedynego – jak dotąd – prawnie ustanowionego związku metropolitalnego w Polsce, GZM wskazywała na znaczenie statystki dla charakteryzowania obszaru metropolitalnego oraz monitorowania zjawisk i procesów w nim zachodzących. Podkreśliła przy tym dwie kwestie.

Pierwsza z nich to ograniczenie w dostępności danych. Wiele z nich jest agregowanych na poziomie powiatu i województwa, np. te, które dotyczą działalności badawczo-rozwojowej, szkolnictwa wyższego, kultury, dróg publicznych, stanu zdrowia ludności. Tym samym dane – potencjalnie interesujące i istotne z punktu widzenia obszaru metropolitalnego – nie mają w pełni zastosowania. Odnosząc się natomiast do aktualności danych, to niektóre z nich bywają publikowane z relatywnie dużym opóźnieniem. Wpływa to niekorzystnie na bieżące monitorowanie procesów i reagowanie na zachodzące trendy.

Drugą problematyczną kwestią jest brak formalnie usankcjonowanych obszarów metropolitalnych w Polsce, innych niż GZM. Wyznaczane są z reguły przez różne podmioty w sposób dość dowolny, co sprawia trudność w ich jednoznacznym opisywaniu i zidentyfikowaniu liczby gmin wchodzących w ich skład. Uniemożliwia to prowadzenie analiz porównawczych pomiędzy poszczególnymi obszarami.

Statystyczne potrzeby GZM

Górnośląsko- Zagłębiowska Metropolia od samego początku współpracuje z GUS, a zwłaszcza z Urzędem Statystycznym w Katowicach. Współpraca ta zaowocowała m.in. utworzeniem w Banku Danych Lokalnych osobnego poziomu agregowania danych statystycznych, dedykowanego obszarowi GZM. To odrębna funkcja pozwalająca na automatyczny wybór danych (tych dostępnych na poziomie gminy) dla obszaru całej GZM. Przyczyniło się to do znacznego usprawnienia procesu pozyskiwania danych dla obszaru metropolitalnego, eliminując konieczność każdorazowego wyboru poszczególnych 41 gmin członkowskich.

To dobry zwiastun zmian. Wciąż jednak pozostaje sporo do usprawnienia i dostosowania. GZM jest przykładem ogniskującym wspomniane już problemy dostępności i porównywalności danych. To obszar obejmujący różne formy jednostek samorządu terytorialnego – nie tylko gminy, ale także powiaty lub ich części. Stanowi to istotne utrudnienie w pozyskiwaniu danych, ograniczając je jedynie do danych dostępnych na poziomie gmin. Nie ma też zestandaryzowanego sposobu porównywania obszarów metropolitalnych, ani też nie są oficjalnie wyznaczone ich granice (poza usankcjonowanym ustawowo GZM). Pomimo tych problemów podejmowane są wysiłki w stworzeniu miarodajnego zestawu danych i wskaźników służących do opisu GZM oraz do jej spozycjonowania na tle innych podobnych obszarów. Tworzy to dzisiejszy obraz GZM, a zarazem płaszczyznę do odniesień na przyszłość. Jest to właśnie możliwe dzięki powszechnej dostępności i różnorodności danych statystycznych, zbieranych cyklicznie, w sposób możliwe ujednolicony oraz prezentowych zgodnie z zasadą adekwatności, która jest warunkiem prowadzenia wszelkich porównań.

Wpływowa rola statystki

Spisy powszechne mają w Polsce długą tradycję. Po raz pierwszy wykonano spis w 1921 r., a ostatni miał miejsce w 2011 r. O ważności spisu świadczy m.in. fakt, iż ujęty jest on w ustawie o statystyce publicznej, a udział w nim jest obowiązkowy.

Dane statystyczne mają duży wpływ na różne dziedziny życia społeczno-gospodarczego i procesy zarządzania danym obszarem. Powiedzieć można, że są „wpływową siłą”, wspierającą diagnozowanie stanu, wskazywanie zachodzących trendów, a wreszcie: wyznaczanie kierunków podejmowania decyzji. Jest to właśnie możliwe dzięki dokładnym, rzetelnym i wiarygodnym danym. Dlatego też m.in. ważne jest podjęcie osobistego wysiłku i udział w trwającym spisie powszechnym.

Praktyczne wskazówki

Podstawową metodą jest tzw. samospis czyli spis internetowy, dostępny pod adresem: spis.gov.pl poprzez interaktywny formularz. Można go wypełnić w ciągu 14 dni od daty pierwszego zalogowania się w systemie. Przewidziano jednak metody uzupełniające, takie jak spis telefoniczny lub bezpośrednio przy pomocy rachmistrza spisowego. Mimo wielu pytań, cały proces spisywania danych zajmuje ok. kilkunastu minut. Zatem wejdź na spis.gov.pl i spisz się!

Przydatne linki

Narodowy Spis Powszechny (online)

Bank Danych Lokalnych

Metropolia GZM: Otwarte dane

Metropolitalne Obserwatorium Społeczno- Ekonomiczne

Działania na rzecz rozwoju transportu publicznego oraz elektromobilności, zapobieganie skutkom zmian klimatycznych, rozwój terenów zielonych, wymiana doświadczeń w zarządzaniu metropolią oraz planowaniem przestrzennym – to kilka z przykładów form współpracy, którą będzie realizować Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia oraz Obszar Metropolitalny Barcelony (AMB). Te wielkie organizmy miejskie podpisują porozumienie o partnerstwie.

– W rozwoju Metropolii stawiamy na współpracę z wielkimi organizmami miejskimi. To ważne dla nas, aby korzystać z ich doświadczeń oraz szukać inspiracji do dalszego działania – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

– Obszar Metropolitalny Barcelony jest dla nas bardzo ważnym partnerem. To jeden ze znaczących liderów rozwoju w Europie i na świecie. Charakteryzuje się dużym potencjałem gospodarczym, wysokim stopniem innowacyjności firm, wysoką jakością życia oraz nowoczesnymi rozwiązaniami związanymi ze zrównoważonym rozwojem metropolii, jako organizmu miejskiego. Chcemy korzystać z doświadczeń naszych nowych partnerów, by GZM stała się miejscem o wysokiej jakości życia – tłumaczy Kazimierz Karolczak.

Porozumienie określa konkretne obszary współpracy. Obie Metropolie będą działać na rzecz transportu publicznego, logistyki oraz elektromobilności. Będą także współpracować w ramach działań związanych z rozwojem terenów zielonych oraz zapobieganiem negatywnym skutkom zmian klimatycznych. Współdziałanie będzie związane także z planowaniem przestrzennym oraz rozwojem gospodarczym.

– Współpraca między metropoliami jest kluczem do przezwyciężenia głównych wyzwań metropolitalnych, takich jak bezrobocie, ubóstwo, brak tanich mieszkań, ożywienie gospodarcze, zmiana klimatu, problemy z mobilnością lub zanieczyszczenie powietrza – mówi Ernest Maragall i Mira, wiceprzewodniczący ds. stosunków międzynarodowych i współpracy Obszaru Metropolitalnego Barcelony.

– Silna współpraca owocuje wymianą doświadczeń, dobrymi praktykami i opracowywaniem wspólnych projektów w celu sprostania tym wyzwaniom w podejściu ponadlokalnym. Współpraca ta będzie również oznaczać dalszy rozwój i rozszerzenie relacji między naszymi gminami a lokalnymi interesariuszami, takimi jak uniwersytety, ośrodki badawcze, firmy czy przedsiębiorcy. To porozumienie jest znakomitą okazją do poszukiwania wspólnych celów, wzmacniania naszych kompetencji i dalszej wspólnej pracy na rzecz metropolitalnego wymiaru polityk Unii Europejskiej – dodaje Ernest Maragall i Mira.

Metropolie będą też współpracować w wydarzeniach na skalę międzynarodową, m.in. podczas Światowego Forum Miejskiego, które odbędzie się w Katowicach w 2022 r. 

Porozumienie jest wynikiem wcześniejszej współpracy obu Metropolii. Obejmowała ona m.in. projekt GZM pod nazwą „REthinking Metropolises” oraz inne działania w ramach sieci European Metropolitan Authorities, m.in. we współtworzenie zespołu zadaniowego wypracowującego wspólne stanowisko metropolii europejskich do instytucji UE, w sprawie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Obszar Metropolitalny Barcelony został zarejestrowany w październiku 2011 r. Powstał, na mocy prawa uchwalonego przez Parlament Katalonii 27 lipca 2010 r., na bazie trzech już funkcjonujących organizacji metropolitalnych – Związku Gmin Obszaru Metropolitalnego Barcelony, Agencji Ochrony Środowiska oraz Związku Transportu Metropolitalnego. W jego skład wchodzi 36 gmin, które zajmują 636 km kw. Mieszka w nich ponad 3,2 mln osób. Obszary zurbanizowane zajmują ok. 48 proc. całości powierzchni. Metropolia wytwarza 52 proc. PKB Katalonii oraz 10 proc. PKB Hiszpanii. Rocznie do Metropolii przyjeżdża ok. 52,7 mln osób, w tym ok. 11 mln stanowią turyści.

Obszar Metropolitalny Barcelony to drugi wielki organizm miejski, z którym Metropolia GZM zawiera porozumienie o współpracy. W sierpniu 2019 r. podobny dokument został podpisany z Metropolią Ruhry.

Flota czterech metropolitalnych PKM (Katowice, Gliwice, Sosnowiec oraz Świerklaniec) od połowy przyszłego roku zacznie powiększać się o nowe, elektryczne autobusy. Do każdego z nich, do końca marca 2023 roku, zostanie przekazanych łącznie po 8 pojazdów. Zostaną kupione w ramach otrzymanej dotacji z programu GEPARD II, który finansowany jest w połowie ze środków unijnych, a w połowie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Właśnie został ogłoszony przetarg w tej sprawie, a oferty można składać do 5 maja.

Poprawa jakości powietrza poprzez rozwój transportu niskoemisyjnego, to jedno ze strategicznych zadań realizowanych przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię. Dzięki pozyskiwanym dotacjom z programów rządowych i unijnych, systematycznie powiększa się flota pojazdów zasilanych paliwami alternatywnymi. W tej chwili pasażerów Zarządu Transportu Metropolitalnego obsługuje już ponad 200 takich pojazdów. Napędzane są sprężonym gazem ziemnym (149), napędem hybrydowym (41) i elektrycznym (13).

Niebawem dołączą do nich kolejne, 32 autobusy elektryczne. We wtorek (30 marca) GZM ogłosiła przetarg w tej sprawie. Koszt tej inwestycji to 120 mln zł, z czego 80 mln zł to dofinansowanie otrzymane w ramach programu GEPARD II.

Dzięki temu na drogach GZM pojawi się 27 autobusów 12-metrowych, 5 przegubowych o długości 18 metrów oraz zakupionych zostanie 16 mobilnych ładowarek, z których będą mogły korzystać jednocześnie po dwa autobusy. Ponadto w sześciu miastach zostanie wybudowanych 9 stacjonarnych ładowarek – po jednej w Katowicach, Tarnowskich Górach, Mikołowie, Będzinie, Sosnowcu oraz cztery w Gliwicach.

Harmonogram dostaw autobusów i budowy stacji zostanie ustalony szczegółowo po podpisaniu umowy z wykonawcą, niemniej pierwsze pojazdy mogą trafić do GZM w połowie przyszłego roku.

Dofinansowanie w ramach programu GEPARD II otrzymały również Tyskie Linie Trolejbusowe, które zamówią 6 nowoczesnych trolejbusów hybrydowych.

Przypomnijmy, że na dostawę łączenie 24 autobusów elektrycznych, które zostały kupione dzięki dotacji z Centrum Unijnych Projektów Transportowych, czekają również PKM Sosnowiec (14) i PKM Gliwice (10). Z kolei do floty PKM Katowice dołączy wkrótce 10 nowych „elektryków”. Gliwicka spółka podpisała również umowę na 15 autobusów hybrydowych.

Metropolia ubiega się także o dofinansowanie zakupu 20 pojazdów na ogniwa paliwowe zasilane wodorem. W tej sprawie trwa aktualnie ocena wniosku złożonego do programu „Zielony Transport Publiczny”. Projekt ten będzie pilotażem, stanowiącym pierwszy etap we wdrażaniu i upowszechnianiu transportu publicznego napędzanego wodorem na obszarze Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Gdy te planowane zakupy zostaną sfinalizowane, to nawet co piąty autobus, jeżdżący pod szyldem ZTM, będzie napędzany niskoemisyjnym paliwem. Uwzględniając w tym zestawieniu również tramwaje (300) i trolejbusy (25), wtedy co trzeci pojazd na drogach GZM będzie zasilany paliwem alternatywnym.

Tworzenie bezpiecznych przestrzeni publicznych oraz wpływ parków na rozwój zielonej infrastruktury to główne akcenty IV Europejskiego Webinarium Metropolitalnego „Rozmowy Metropolitalne: Jak odrodzić się po COVID-19. Definiowanie wspólnych problemów, uniwersalizacja różnic”.

Metropolia Helsinki-Uusimaa zmierza w stronę neutralności klimatycznej

Ten fiński organizm miejski w planowaniu przestrzennym duże znaczenie przykłada do rozwoju terenów zielonych oraz parków. Ich znaczenie jest szczególnie widoczne obecnie w dobie koronawirusa. Uprawianie sportu w większości obiektów zamkniętych nie jest możliwe. Dlatego też mieszkańcy wiele aktywności realizują na świeżym powietrzu. W Finlandii tegoroczna zima, dużo bardziej mroźniejsza niż przeciętna, zwiększyła zainteresowanie narciarstwem. Na szczęście nie odnotowano wzrostu zachorowalności na COVID-19 wynikających z uprawiania sportów zimowych na otwartych przestrzeniach.   

Jak podkreślił Ossi Savolainen, burmistrz regionu- do największych wyzwań stojących obecnie przed metropolią Helsinki-Uusimaa zalicza się osiągniecie neutralności klimatycznej, by odbudować metropolię  ekonomicznie po pandemii oraz konkurencyjność na płaszczyźnie międzynarodowej. Jako środki zaradcze w latach 2020-2021 wymienił on działania wspierające odzyskiwanie witalności regionów i przeciwdziałanie długoterminowym niekorzystnym skutkom COVID-19, naprawę szkód spowodowanych epidemią i wzmocnienie zaufania aktorów (firm, organizacji) do ponownego uruchomienia gospodarki, krótkoterminowe i natychmiastowe działania oraz inwestycje, jasny podział pracy i współpracę między aktorami, w której kluczową rolę odgrywa komunikacja.

Metropolia Barcelony stawia na dostęp do terenów zielonych

Zdaniem Elisendy Alamany, członkini Rady Metropolitalnej, pandemia w znacznym stopniu przyspieszyła badania, w jaki sposób tworzyć warunki i miejsca służące zdrowszemu trybowi życia mieszkańców metropolii oraz jak te miejsca powinny wyglądać, aby mieszkańcy mogli z nich czerpać jak najwięcej korzyści.

Według Elisendy Alamany pandemia daje nam też możliwość zmiany myślenia i podjęcia kroków, aby miasta i metropolie stawały się coraz bardziej przyjazne. Przykładem takich działań są m. in. koncepcja miasta wolnego od samochodów oraz kompaktowego, czyli łączącego ze sobą mieszkalnictwo,  przemysł oraz obiekty handlowe, socjalne i rekreacyjne oraz gwarantujące szybkie załatwienie niezbędnych potrzeb życiowych – tzw. zasada 15 minut. Takie działania są warunkiem niezbędnym do tworzenia bezpieczniejszych przestrzeni publicznych. Konieczne jest w nich również zarządzanie kompleksowe oraz chęć współdziałania różnych instytucji.

W dobie COVID-19 mieszkańcy metropolii Barcelony poznali już korzyści płynące z posiadania przestrzeni publicznych. Należy zatem tworzyć bardziej nadające się do życia i zrównoważone metropolie. Pandemia, pomimo całego jej niszczącego działania, może stanowić zatem bodziec do odnowienia i zaktualizowania polityki miejskiej. Według Elisendy Adamany infrastruktura zielona może być zatem bardzo ważną częścią zmian społecznych zachodzących na obszarach metropolitalnych i przyczyniać się do rozwoju zdrowotnego i mentalnego społeczeństwa dzięki bliskiemu kontaktowi z naturą (np. aktywna rekreacja, wzrost postaw ekologicznych itp.).

Zieleń zwiększa sprawność umysłu i ma zbawienny wpływ na zdrowie

Konieczność tworzenia przestrzeni zielonych, w szczególności w czasach koronawirusa, pokreślił również Mark J Nieuwenhuijsen –  Dyrektor ds. Urbanistyki, Środowiska i Zdrowia – Institute for Global Health z Barcelony. Tłumaczył, że nie możemy zapominać, że te tereny niosą ze sobą wiele korzyści dla naszego zdrowia, włączając w to wydłużenie czasu życia, wpływ na zdrowie psychiczne, a także ograniczenie zanieczyszczenia powietrza oraz poziomu hałasu. Likwiduje utrzymywanie się wysp ciepła. Duży wpływ na poprawę stanu środowiska w naszych zdominowanych przez samochody metropoliach miałoby zastępowanie dróg i parkingów środowiskiem zielonym oraz eliminacja podróży transportem samochodowym indywidualnym.

Dzięki przebywaniu na obszarach zielonych ludzie lepiej wypoczywają. Przekonywał, że dla dzieci bardzo duże znaczenie mają tzw. szkoły zielone (szkoły, wokół których dominują tereny zielone). Mózgi tych dzieci rozwijają się inaczej niż dzieci uczęszczających do szkół, przy których zieleni jest mało. Tłumaczył, że teraz jest akurat bardzo dobry czas, aby zazieleniać miasta i metropolie.

Schemat ulic w miastach często przypomina kratownicę z dopuszczonym ruchem samochodów na prawie każdej z nich. Dobrym sposobem jest zamykanie części ulic dla samochodów i tworzenie na nich stref dla pieszych, rowerzystów, zasadzanie na nich drzew i roślin, tworzenie placów zabaw. Takie działania podejmowane są już w Barcelonie (np. zamknięcie ulicy Sant Antoni). Szacuje się, że dzięki nim ocalono już ok. 60 istnień ludzkich ze względu na zmniejszenie ruchu ulicznego, poziomu hałasu czy też ciepła.

Organizatorem IV Europejskiego Webinarium Metropolitalnego była Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia przy współpracy z siecią European Metropolitan Authorities 

Zobacz także:

Link: Jak koronawirus uderzył w europejskie metropolie? Co zrobić, aby odrodziły się po epidemii?

Link: Metropolie w czasach pandemii. Wspólne problemy i sposoby wyjścia z kryzysu – Metropolia GZM