Sytuacja demograficzna w całym kraju staje się coraz trudniejsza.  Prognozy demograficzne pokazują, że z roku na rok liczba mieszkańców Metropolii również będzie się zmniejszać – wg GUS do 2030 roku ubędzie 150 tys. mieszkańców. Powodów tej sytuacji jest wiele – starzenie się społeczeństwa, niska dzietność, migracje. Czy jednak we wszystkich obszarach Metropolii ubywa mieszkańców? Czy w GZM są obszary, w których wzrosła w ostatnich latach liczba ludności?

Metropolia: gdzie przybywa, gdzie ubywa mieszkańców?

ZOBACZ STATYSTYKI: http://infogzm.metropoliagzm.pl/Demografia.html

Według danych GUS w 2018 roku w 41 gminach Metropolii GZM żyło 2 255 505 mieszkańców. W następnym, 2019 roku, liczba ta spadła do 2 244 850 ludzi. Ubyło ponad 10 tys. mieszkańców (dokładnie 10 655 osób). Największe spadki zostały odnotowane w miastach na prawach powiatu – Sosnowcu (- 2 062 osób), Katowicach (-1 736 osób), czy Bytomiu (- 1 532 osób). Spadek liczby mieszkańców odnotowano aż w 22 gminach GZM, spośród których 12 to miasta na prawach powiatu. Wyjątkiem są Mysłowice – wystąpił tam nieznaczny wzrost o 32 mieszkańców. W 19 gminach GZM liczba mieszkańców wzrosła o łącznie 1 765 mieszkańców.  Największy przyrost wystąpił w Tarnowskich Górach (+330 osób), Mikołowie (+201 osób) oraz Wyrach (+183 osoby).

Metropolia stworzyła mapę zmian demograficznych. Jak ją czytać?

ZOBACZ MAPĘ: http://infogzm.metropoliagzm.pl/pesel/pesel.html

Sytuację dotyczącą zmiany liczby mieszkańców trudno jest rozpatrywać tylko na tak generalnym poziomie jak poziom gmin czy całej Metropolii. Żeby uzyskać bardziej szczegółową informację, Departament Strategii i Polityki Przestrzennej pozyskał dane z rejestru PESEL i na ich podstawie, opracował mapę rozmieszczenia ludności oraz zmiany liczby ludności. Aby przedstawione dane były bardziej czytelne, obszar GZM został podzielony za pomocą siatki o wielkości oczka wynoszącej 25 hektarów. Łącznie powstało ponad 5 300 pól (heksagonów), dla których liczba ludności odpowiada terenowi przykrytemu przez każde z oczek siatki. Dzięki takiemu rozwiązaniu można zejść z analizą na bardziej szczegółowy poziom niż poziom gminy.

Proces stworzenia mapy wiązał się z przetworzeniem bazy danych PESEL do postaci, którą można zwizualizować na mapie oraz wykonaniem obliczeń za pomocą specjalistycznego oprogramowania GIS. Efektem analiz była siatka, której oczka przyjmują barwę zależną od intensywności zjawiska.

Rozpatrując w ten sposób zmianę liczby ludności (między rokiem 2014 i 2019), dokładnie widoczne jest w jakich poszczególnych częściach gmin GZM liczba mieszkańców rośnie, a w jakich maleje. Na mapie dostępne są 3 warstwy: liczba ludności z początku 2019 r., z końca 2014 r. oraz dynamika zmian. Po wybraniu z mapy konkretnego heksagonu pojawią się ponadto dodatkowe informacje dotyczące ludności w danym obszarze: dynamika zmian liczby mieszkańców, udział kobiet i mężczyzn oraz biologiczne i ekonomiczne grupy wieku.

Patrząc w tym momencie na warstwę prezentującą dynamikę zmian liczby ludności widzimy, gdzie wystąpił spadek, a gdzie wzrost liczby ludności. W każdej z gmin występują oba zjawiska, ale różne jest ich natężenie.

– Przykładowo, w gminach Zbrosławice, Rudziniec, Sośnicowice, Siewierz, Ożarowice, Mierzęcice czy gminy z południowej części Metropolii (Kobiór, Bojszowy, Bieruń) dynamika zmian nie jest duża, przyrosty i spadki w miarę się bilansują.  Jednakże, patrząc na mapę, szczególnie wyróżnia się centralna część Metropoli i centra miast – komentuje Arkadiusz Goleniak z Departamentu Strategii i Polityki Przestrzennej, odpowiedzialny za stworzenie mapy.

– Możemy zaobserwować, spadek liczby mieszkańców praktycznie w całych Świętochłowicach i znacznej części Chorzowa czy Zabrza. Swoistą równowagę widać natomiast w Mysłowicach czy Tarnowskich Górach, gdzie centrum traci mieszkańców, ale zyskują obrzeża – kontynuuje Arkadiusz Goleniak.

– Trendy widoczne dzięki analizie dynamiki zmian w liczbie mieszkańców GZM potwierdzają ogólną sytuację obserwowaną w całym kraju. Prezentowane na mapie heksagony o najbardziej intensywnym zielonym kolorze, często obejmują obszary, w których powstały nowe inwestycje mieszkaniowe (widoczne jest to np. w Katowicach w rejonie osiedla Paderewskiego, Tysiąclecia czy w południowych dzielnicach). Należy jednak pamiętać, że na aktualne rozmieszczenie liczby ludności oprócz preferencji mieszkaniowych, zależnych np. od ceny nieruchomości, mają również wpływ trendy demograficzne – nasze społeczeństwo jest coraz starsze –  przyrost naturalny w roku 2019 był jedynie w 6 gminach GZM dodatni – tłumaczy Arkadiusz Goleniak.

– Przygotowana przez nas mapa posiada niewątpliwie dużą wartość informacyjną, potwierdzającą aktualne i palące współczesne trendy demograficzne. To także cenny zbiór danych, dzięki któremu Metropolia, będzie mogła lepiej planować swoje działania, inwestycje transportowe, a przed wszystkim monitorować zachodzące zmiany w liczbie ludności. To element budowania naszej interdyscyplinarnej bazy wiedzy o GZM – komentuje Andrzej Kolat, Dyrektor Departamentu Strategii i Polityki Przestrzennej GZM.

Mapę można znaleźć na portalu InfoGZM w zakładce Analizy > Mapy > Demografia (PESEL).

Portal InfoGZM – opracowany i prowadzony przez Departament Strategii i Polityki Przestrzennej GZM- stanowi integralny element jednego ze strategicznych działań GZM, czyli Metropolitalnego Obserwatorium Społeczno-Ekonomicznego. Celem Obserwatorium jest monitorowanie zmian i procesów zachodzących w Metropolii oraz gromadzenie danych, które potencjalnie mogą wspierać proces programowania rozwoju społeczno-gospodarczego GZM.

(ZTM) Zapowiedziane wczoraj przez rząd limity obowiązujące w komunikacji miejskiej nie uwzględniały specyfiki organizowanego na obszarze Metropolii transportu publicznego. Dlatego też Zarząd Transportu Metropolitalnego doprecyzowuje planowane zapisy.

• ZTM zwrócił się do rządu i doprecyzowuje ustalenia dotyczące obostrzeń, które mają obowiązywać od jutra w komunikacji miejskiej
• Informacje dotyczące obostrzeń będą aktualizowane na stronie internetowej oraz w mediach społecznościowych ZTM
• Pracownicy ZTM we współpracy z przewoźnikami wciąż podejmują się ciężkiej pracy na rzecz wysokiego poziomu bezpieczeństwa w pojazdach komunikacji miejskiej

Z zapowiedzianych regulacji, wskazujących na dostępność w pojazdach komunikacji miejskiej jedynie 50 procent miejsc siedzących, wyłączone mają zostać połączenia międzymiastowe. ZTM zabiegał o to, gdyż zdecydowana większość połączeń na obszarze Metropolii ma właśnie taki charakter. Dotyczy to przede wszystkim mieszkańców Rudy Śląskiej. To przez obszar tego miasta przebiega bowiem najwięcej linii komunikacji miejskiej, na których liczba pasażerów zostałaby mocno ograniczona. – W przypadku tego miasta to aż 39 linii autobusowych i tramwajowych, z czego aż 35 wykracza poza jego obszar. To dobrze oddaje specyfikę organizowanego przez nas transportu publicznego. Zdecydowana większość połączeń przebiega przez więcej niż jedną gminę – wskazuje rzecznik prasowy ZTM Michał Wawrzaszek. Powyższe istotne jest także dla mieszkańców powiatów rybnickiego i pszczyńskiego. Te obszary również bowiem zostały oznaczone przez Ministerstwo jako strefy czerwone i w nich również kursują autobusy ZTM. – Cieszymy się, że nasze argumenty oraz specyfika regionu i organizowanego przez nas transportu publicznego są brane pod uwagę – podkreśla Wawrzaszek. – Duże podziękowania za otwartość  należą się panu Tomaszowi Olszewskiemu, który jest członkiem Gabinetu Politycznego Wicepremier Jadwigi Emilewicz, Ministra Rozwoju, i uczestniczył w rozmowach – dodaje.

Tym samym ze wszystkich ok. 450 linii organizowanych przez ZTM jedynie 4 mają zostać objęte bardziej rygorystycznymi obostrzeniami. Chodzi o autobusy linii nr 147, 155, 230 i 255. – Są to linie wewnętrzne, tzn. kursujące tylko po Rudzie Śląskiej. O ile przekazane nam ustalenia zostaną dziś oficjalnie potwierdzone przez rząd, to w pojazdach tych linii będzie mogło przebywać tyle osób, ile stanowi 30 procent liczby wszystkich miejsc siedzących i stojących – mówi Wawrzaszek – W przypadku wszystkich pozostałych linii sytuacja się nie zmieni – dodaje. Przedstawiciele ZTM jednocześnie podkreślają, że będą monitorować sytuację w Rudzie Śląskiej i podejmować stosowne, dodatkowe działania.

Przedstawiciele ZTM wskazują jednocześnie, że zarówno pracownicy organizatora transportu, jak i przewoźnicy ciężko pracują na to, aby komunikacja miejska była bezpieczna. W trosce o bezpieczeństwo pasażerów zdecydowano m.in. o codziennym myciu pojazdów ze szczególną dokładnością oraz wzmożeniu kontroli wykonywania tego zadania, automatycznym otwieraniu drzwi i zawieszeniu sprzedaży biletów w pojazdach, dodatkowym czyszczeniu automatów biletowych i wietrzeniu pojazdów oraz o regularnej obsłudze przystanków „na żądanie“. Ponadto ZTM podjął się szeroko zakrojonej akcji informacyjnej. W pojazdach na drzwiach zawisły plakaty a na siedzeniach wywieszki, które promują właściwe zachowania. – Nadal też podtrzymujemy nasz apel. Pasażerowie powinni zakrywać ust i nos – dodaje Wawrzaszek.

Zarząd Transportu Metropolitalnego jest organizatorem komunikacji publicznej na obszarze 56 gmin o łącznej powierzchni ok. 2500 km2. Na zlecenie ZTM kursuje ok. 450 linii autobusowych, tramwajowych i trolejbusowych, które obsługują niemal 7000 przystanków. Większość linii to połączenia międzymiastowe co sprawia, że komunikacja miejska organizowana przez ZTM ma wyjątkowy charakter, a co za tym idzie konieczne jest dostosowywanie różnego rodzaju rozwiązań do jej specyfiki.

Źródło: Zarząd Transportu Metropolitalnego

To jedne z najbardziej przyjaznych zmian w systemie ŚKUP od czasu jego wdrożenia. Pasażerowie mogą już korzystać z możliwości wysyłki kart ŚKUP pod wskazany adres. Koszt tej dodatkowej usługi wynosi 10 zł. Zwiększa się także zakres spraw, które można załatwić w Punktach Obsługi Pasażera. Od teraz można w nich m.in. odebrać kartę spersonalizowaną albo odblokować, zastrzec lub zwrócić kartę. Takich punktów w Metropolii jest 10: po jednym w Bytomiu, Chorzowie, Gliwicach, Piekarach Śląskich, Sosnowcu, Tychach i Tarnowskich Górach oraz trzy w Katowicach. 

• Kartę ŚKUP można otrzymać bez wychodzenia z domu. Zostanie ona wysłana pod wskazany adres listem poleconym. Koszt tej usługi to 10 zł 
• Zwiększa się funkcjonaloność Punktów Obsługi Pasażera. Zyskują one liczne uprawnienia dotyczące karty ŚKUP, które do tej pory były zadaniem Punktów Obsługi Klienta 

Zarząd Transportu Metropolitalnego uruchamia wysyłkę kart ŚKUP pod wskazany adres w odpowiedzi na pytania i prośby pasażerów. Do ZTM, zwłaszcza od czasu pandemii, zaczęły wpływać wnioski o ułatwienia odbioru kart bez wychodzenia z domu. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia zorganizowała dodatkowo sondę internetową, w której 63 proc. głosujących przyznało, że skorzystaliby z opcji wysyłki karty do domu w sytuacji, gdyby koszt usługi wyniósł 10 zł.  

– Jesteśmy otwartą i przyjazną firmą dla naszych podróżnych. Cieszy nas fakt, że wprowadziliśmy zmiany, które będą udogodnieniem dla pasażerów. To wdrożenie szczególnie istotne, bowiem wynika wprost z dialogu, który prowadzimy z podróżnymi – mówi rzecznik prasowy ZTM Michał Wawrzaszek. 

Podstawowa forma zamawiania i odbioru nowych kart z punktów stacjonarnych pozostaje dla pasażerów bezpłatna. Nowością jest możliwość odbioru kart w Punktach Obsługi Pasażera ZTM. Tym samym liczba lokalizacji, z których kartę ŚKUP można odebrać wzrasta z 42 do 52. Lista POP i POK oraz informacje o godzinach ich otwarcia znajdują się na stronie internetowej Zarządu Transportu Metropolitalnego. 

Na tym nie koniec zmian. Zwiększa się bowiem zakres uprawnień Punktów Obsługi Pasażera. Od teraz możliwe w nich jest to, co do tej pory było zadaniem Punktów Obsługi Klienta. Chodzi m.in. o wydawanie kart spersonalizowanych, zmianę danych osobowych, czy też wydawanie duplikatu, odblokowanie, zastrzeżenie i zwrot karty. 

– To jedne z najbardziej przyjaznych i praktycznych zmian w systemie ŚKUP od czasu jego wdrożenia – podsumowuje naczelnik Wydziału Punktów Obsługi Pasażera ZTM Justyna Czardybon. – Nasi pasażerowie mogą teraz otrzymać swoją kartę ŚKUP bez wychodzenia z domu. A gdy już się na to zdecydują to dużo więcej spraw będą mogli załatwić podczas jednej wizyty w naszym Punkcie Obsługi Pasażera. Chodzi m.in. o wydanie karty spersonalizowanej lub jej duplikatu, zmianę danych osobowych, albo odblokowanie, zastrzeżenie lub zwrot karty – dodaje Czardybon. 

O czym należy pamiętać, zamawiając kartę ŚKUP z wysyłką pod wskazany adres:  

• Karty będą wysyłane listem poleconym. Koszt wysyłki wynosi 10 zł. 
• Zamawiając kartę ŚKUP przez Portal Klienta należy dokonać wpłaty na kartę w wysokości 20 zł. Kwota ta zostanie na niej zapisana i będzie można ją później wykorzystać m.in. do zakupu biletów lub dokonania opłaty za parking. 
• Jeśli nie odbierzemy przesyłki z kartą po jej dwukrotnym awizowaniu, wówczas wróci do Punktu Obsługi Pasażera, znajdującego się w siedzibie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ul. Barbary 21A, Katowice). Czas na jej odbiór to 30 dni. Po tym czasie karta zostanie zablokowana, a pasażer będzie mógł zwrócić się do mBanku o wypłatę 20 zł zapisanych na karcie podczas składania wniosku o jej wydanie. 
• Podczas wypełniania wniosku na Portalu Klienta, należy podać kod PIN naszej nowej karty, hasło oraz adres e-mail. Po odebraniu przesyłki, odbiór karty należy potwierdzić pierwszym logowaniem za pomocą podanych haseł. 
• Dotychczas wykorzystywana karta ŚKUP zostaje zablokowana w momencie aktywacji nowej. 
• W przypadku, gdy nie otrzymamy przesyłki z kartą w ciągu 5 dni roboczych od potwierdzenia mailowego o jej wysyłce, pasażerowie proszeni są wówczas o kontakt z infolinią Zarządu Transportu Metropolitalnego. Infolinia pracuje przez całą dobą, siedem dni w tygodniu (również w weekendy i święta). Bezpłatny numer to 800 16 30 30. 

Kartą ŚKUP możemy zapłacić za przejazdy komunikacją miejską Zarządu Transportu Metropolitalnego. Jest ona potrzebna szczególnie tym osobom, które korzystają m.in. z biletów okresowych np. 30-dniowych, wieloprzejazdowych. Każda karta posiada określony termin ważności, który w przypadku kart spersonalizowanych upływa po 4 latach. Informacja o tym, do kiedy karta jest ważna, znajduje się w jej prawym dolnym rogu. Wniosek o wydanie nowej karty można złożyć 3 miesiące przed upływem terminu jej ważności.

Źródło: Zarząd Transportu Metropolitalnego

Wybrano 26. młodych mieszkańców GZM, którzy wezmą udział w cyklu spotkań i warsztatów z pracownikami urzędu metropolitalnego i ekspertami zewnętrznymi. Uczestnicy projektu podpowiedzą jaka powinna być Metropolia dla młodych i w jakich kierunkach należy ją rozwijać, aby była miejscem „pierwszego wyboru” i przyciągała innych. Ich pomysły mogą znaleźć odzwierciedlenie w dokumentach, które określą strategię Metropolii na kolejne lata.

Ruszył projekt „Młodzi robią Metropolię” skierowany do mieszkańców w wieku od 16 do 25 lat, którzy chcą mieć realny wpływ na to, jak rozwija się ich otoczenie. Wyłoniono grupę 26. młodych „Ambasadorów Metropolii”, którzy będą mieli okazję opracować najważniejsze postulaty dotyczące kierunków rozwoju i działań Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, tak aby sprzyjała potrzebom jej młodych mieszkańców. Ten projekt to także szansa, aby przeciwdziałać zjawisku migracji osób młodych, które rodzi negatywne konsekwencje dla rozwoju miast i regionów. Projekt spotkał się z dużym zainteresowaniem i odzewem ze strony młodzieży.

– Otrzymaliśmy łącznie 56 zgłoszeń z czego 46 kompletnych. To bardzo dużo – ocenia Łukasz Łata, zastępca dyrektora Departamentu Rozwoju Społeczno-Gospodarczego i Współpracy w GZM. – Bardzo cieszymy się z takiego zainteresowania udziałem w projekcie. Dziękujemy wszystkim za czas i wysiłek poświęcony w przygotowaniu odpowiedzi na zadanie ogłoszone w naborze. Poziom zgłoszeń był tak wysoki i wyrównany, że zdecydowaliśmy się rozszerzyć liczbę osób, które wezmą udział w projekcie. Pierwotnie uczestników miało być 25, ostatecznie jest 26 – dodaje.

Uczestnicy projektu wezmą udział w spotkaniach, które odbędą się w okresie od września 2020 do września 2021 roku. Działając we współpracy z pracownikami GZM i ekspertami zewnętrznymi, młodzi będą dzielić się pomysłami, które znajdą odzwierciedlenie jako rekomendacje w „Strategii Rozwoju GZM do 2027 r., z perspektywą do 2035 r.” Obszary wymagające interwencji i kierunki działań pojawiły się już w zgłoszeniach. Jednym z zadań rekrutacyjnych była odpowiedź na pytania dotyczące tego, jak młodzi widzą Metropolię swoimi oczami, gdzie spędzają czas i jaki mają pomysł na jej rozwój.

Zgodnie z założeniami projektu, wśród uczestników można zauważyć duże zróżnicowanie pod kątem wieku i miejsca zamieszkania – w pracach uczestniczyć będą zarówno licealiści i studenci, jak i osoby pracujące. Grupa ma swoich przedstawicieli zarówno z małych gmin, jak z dużych miast aglomeracji. Wszyscy uczestnicy mieszkają na terenie Metropolii. Motywacji do udziału w projekcie jest tak wiele, jak wiele miejsc reprezentują uczestnicy.

–Chciałabym być świadomym mieszkańcem metropolii, to właśnie tutaj chcę się rozwijać, pracować, spędzać wolny czas, jednocześnie biorąc czynny udział w jej rozwoju. Kto ma rozwijać nasz region jak nie osoba młoda, dynamiczna, pełna innowacyjnych pomysłów? – mówi Kamila Pierzchała, jedna z uczestniczek projektu.

Dla wielu udział w przedsięwzięciu to również ważny element samorozwoju i zdobywania doświadczenia.

– Przyjemnie jest patrzeć, jak pracują zawodowcy. Udział w projekcie to nie tylko możliwość podzielenia się własną wiedzą, przemyśleniami, opinią i – choć skromnym – doświadczeniem. To również znakomita okazja uczyć się nowych rzeczy od innych uczestników i organizatorów. Nie będę ukrywał, nie znoszę tkwić w miejscu. Bo tylko wymieniając się wiedzą człowiek się rozwija. Projekt to świetna okazja, aby się czegoś nauczyć i być może pokazać innym osobom swój punkt widzenia. Poza tym, uwielbiam pracę w grupie i poznawanie nowych ludzi – podkreśla Przemysław Antkowiak, młody mieszkaniec Katowic.

Zgłoszenia zostały ocenione przez przedstawicieli Metropolii, którzy odpowiadają za kwestie związane z rozwojem społeczno-gospodarczym, transportem, planowaniem przestrzennym, inwestycjami i promocją. 

Ponieważ poziom odpowiedzi był bardzo wyrównany, Metropolia przygotowała także ofertę współpracy dla tych, którym nie udało się dostać do grupy projektowej. Kandydaci zostali zaproszeni do współpracy przy tworzeniu materiałów edukacyjnych dotyczących Metropolii adresowanych do ludzi młodych.  

Lista uczestników (KLIKNIJ)

Rewitalizacja to coś znacznie więcej niż tylko remont kamienic czy placów w naszych miastach. Jest to proces, którego zadaniem jest przywrócenie życia obszarom zdegradowanym, ale głównym celem tych działań jest podniesienie jakości i komfortu życia mieszkańców.  Powinny się one przełożyć również na wzrost potencjału gospodarczego takiego miejsca.

Dane i informacje dotyczące programów rewitalizacji, obowiązujących w miastach i gminach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, można od teraz znaleźć na podstronie na portalu InfoGZM: REWITALIZACJA

Zgodnie z obowiązującymi przepisami aktualnie mamy dwa rodzaje dokumentów, na podstawie których gminy prowadzą działania rewitalizacyjne. To lokalne programy rewitalizacji lub gminne programy rewitalizacji. Te drugie są opracowane na podstawie ustawy, która daje możliwość korzystania ze specjalnych narzędzi . Natomiast do końca 2023 roku gminy mogą prowadzić proces rewitalizacji w oparciu o lokalne programy rewitalizacji. 

Warto dodać, że jednym z głównych zapisów ustawy o rewitalizacji jest wskazanie maksymalnej powierzchni i liczby ludności, jeśli chodzi o wielkość obszaru, który ma zostać zrewitalizowany: nie może być on większy niż 20 proc. powierzchni całej gminy i nie może być zamieszkany przez więcej niż 30 proc. liczby mieszkańców tej gminy. Ograniczenia te mają na celu koncentrację działań na najbardziej wymagającym terenie.

Z zebranych i opublikowanych na portalu InfoGZM danych wynika, że zdecydowana większość gmin, bo 32, korzysta z lokalnych programów rewitalizacji, natomiast 6 gmin – opracowało już gminne programy rewitalizacji.

– Możemy również zaobserwować – co myślę, że jest bardzo ciekawe – że obszary rewitalizacji obejmują obecnie ok. 215 km² powierzchni Metropolii, co stanowi prawie 9 proc. jej całkowitej powierzchni i obejmują szacunkowo ponad pół miliona mieszkańców, czyli prawie co czwartą osobę, mieszkającą w gminach Metropolii – mówi Martyna Puc z Departamentu Strategii i Polityki Przestrzennej.

– Procentowo największy obszar rewitalizacji w stosunku do powierzchni gminy występuje w Zabrzu – to 19,5 proc., natomiast największy udział ludności, objętej obszarem rewitalizacji jest w Czeladzi – to 30 proc. – dodaje.

Dane te pokazują, że jest to zagadnienie, które należy wziąć pod uwagę przy planowaniu dalszych działań dotyczących rozwoju społeczno-gospodarczego oraz planowania przestrzennego. Temat rewitalizacji będzie w dalszym ciągu analizowany. Planowane jest m.in. uzupełnienie danych o granice konkretnych obszarów rewitalizacji, aby zobrazować w jakich częściach gmin prowadzone są te działania. Materiały te będą wykorzystane przy opracowaniu Strategii GZM.

Portal InfoGZM – opracowany i prowadzony przez Departament Strategii i Polityki Przestrzennej GZM – stanowi integralny element jednego ze strategicznych działań GZM, czyli Metropolitalnego Obserwatorium Społeczno-Ekonomicznego. Celem Obserwatorium jest monitorowanie zmian i procesów zachodzących w Metropolii oraz gromadzenie danych, które potencjalnie mogą wspierać proces programowania rozwoju społeczno-gospodarczego GZM.

Portal Info GZM: REWITALIZACJA (KLIKNIJ)

Zgromadzenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii jednogłośnie udzieliło Zarządowi absolutorium za wykonanie budżetu za rok 2019.

W ubiegłym roku wydatki wyniosły ok. 950,2 mln zł, a dochody 1,1 mld zł. Najwięcej pieniędzy przeznaczono na organizację transportu miejskiego – ok. 864 mln zł.

Od 1 stycznia 2019 roku zadania trzech dotychczasowych organizatorów transportu (KZK GOP, MZK Tychy i MZKP Tarnowskie Góry) zostały przejęte przez jeden podmiot, czyli Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię, która następnie przekazała je do realizacji swojej jednostce – Zarządowi Transportu Metropolitalnego. Powstanie ZTM było bardzo istotne z punktu widzenia organizacyjnego. W ten sposób łatwiej jest budować spójną i jednolitą ofertę oraz zarządzać komunikacją miejską w całej Metropolii.

W ramach organizacji i integracji transportu miejskiego, pod koniec czerwca 2019 roku, Metropolia GZM uruchomiła Metrobilet. Pozwala on na korzystanie z komunikacji miejskiej Zarządu Transportu Metropolitalnego oraz pociągów Kolei Śląskich na podstawie wspólnego biletu.  

Rozpoczęto także prace nad projektem nowej siatki połączeń, tzw. Metrolinii. Zgodnie z założeniami projektu 18 przyspieszonych linii autobusowych ma skrócić czas dojazdu do najważniejszych ośrodków w Metropolii. Powstanie też system nowych połączeń dowożących pasażerów do miejsc przesiadkowych, gdzie będą zatrzymywać się autobusy Metrolinii.

W ubiegłym roku Metropolia dofinansowała na kwotę 1,2 mln zł uruchomienie 15 dodatkowych połączeń kolejowych, tak aby zwiększyć ich częstotliwość na podstawowych, najbardziej obciążonych ruchem, ciągach kolejowych w obszarze GZM. Był to pierwszy krok w ramach realizacji podstawowego wariantu Kolei Metropolitalnej.

Pod koniec 2019 roku rozpoczął się proces przejmowania przez GZM infrastruktury przystankowej. Podpisano porozumienia z czterema pierwszymi gminami: Sławkowem, Świerklańcem, Tychami i Sośnicowicami.

Ponadto w 2019 roku trwały prace nad zmianami w taryfie przewozu osób i bagażu w komunikacji zbiorowej organizowanej przez ZTM. Nowa taryfa weszła w życie w marcu 2020 roku.

Rok 2019 przebiegał pod znakiem inwestycji rowerowych. Do najważniejszych działań można zaliczyć utworzenie zintegrowanego systemu wypożyczalni rowerów miejskich. Pozwala on na oddawanie wypożyczonego sprzętu w innych miastach.  W ubiegłym roku system liczył 7 miast. Metropolia jest odpowiedzialna za finansowanie relokacji rowerów.

Pod koniec ubiegłego roku Metropolia GZM ogłosiła przetarg na budowę Velostrady – szybkiej trasy rowerowej, która ma połączyć Katowice z miastami Zagłębia Dąbrowskiego.

W 2019 GZM realizowała Metropolitalny Fundusz Solidarności. To mechanizm wspierania gmin, służący wyrównywaniu między nimi różnic rozwojowych. W 2019 roku na wsparcie realizacji 106 projektów wydano ok. 60,3 mln zł.

W 2019 roku dochody Metropolii GZM wyniosły ok. 1,1 mld zł. Największą część – ok. 459 mln zł stanowiła część zmienna składki rocznej. Część stała składki rocznej wyniosła ok. 37 mln zł. Wpływy z usług przewozowych wyniosły ok. 226 mln zł. W ubiegłym roku do budżetu Metropolii trafiło ok. 376 mln zł. Ta kwota pochodzi z 5-procentowego udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podczas Sesji Zgromadzenia Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii przedstawiciele gmin członkowskich podjęli uchwałę w sprawie złożenia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach na rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody w sprawie utworzenia spółki GZM- Czysta Energia.

GZM- Czysta Energia to spółka celowa, którą chce powołać Metropolia. Jej głównym zadaniem jest przygotowanie i realizacja inwestycji związanej z budową i uruchomieniem instalacji termicznego przetwarzania odpadów komunalnych. Spółka ma w całości należeć do samorządów, by zapewnić stabilność cen za przetworzenie dostarczanych odpadów.

26 maja br. Zgromadzenie GZM podjęło uchwałę w sprawie jej powołania. Została ona uchylona 1 lipca przez Wojewodę Śląskiego. Według argumentacji Nadzoru Prawnego Wojewody, Metropolia nie może samodzielnie powołać tej spółki, ponieważ do ustawy, na podstawie której działa, nie jest wpisane wprost, że jej zadaniem jest „przygotowanie procesu inwestycyjnego zmierzającego do budowy i uruchomienia instalacji termicznego przekształcania odpadów”, a zagospodarowanie odpadów komunalnych jest zadaniem własnym gmin.

Metropolia ma odmienne zdanie. W wyjaśnieniu dla Wojewody argumentuje, że została powołana, aby realizować zadania ponadlokalne, które w pewnym stopniu wpisują się w zadania gminne, niemniej jednak mają wymiar metropolitalny.

– Wszakże wolą ustawodawcy było wyposażenie związku metropolitalnego w na tyle szeroki zakres zadań określonych w art. 12 ust. 1 u.z.m.ś., aby nie ograniczać sfery jego działań do konieczności poszukiwania konkretnych zadań metropolitalnych w ustawach szczególnych, które miałyby determinować w ocenie Wojewody Śląskiego czy dane zadanie wpisuje się w zakres zadań własnych GZM” – możemy przeczytać w wyjaśnieniu.

Zobacz także:

AKTUALIZACJA: Uchwała o spółce GZM-Czysta Energia została uchylona. Stanowisko Metropolii

Przetwarzanie odpadów komunalnych. Powstanie spółka celowa, by zapewnić gwarancję cen

Zarząd Transportu Metropolitalnego zapewni komunikację miejską pasażerom, których linie autobusowe i tramwajowe pokryją się 5 i 6 sierpnia z trasą wyścigu Tour de Pologne. Organizator transportu z wyprzedzeniem publikuje najważniejsze informacje i zachęca, aby zapoznać się z nimi przed wyjściem na przystanek. Z utrudnieniami muszą liczyć się m.in. mieszkańcy Katowic, Sosnowca, Chorzowa, Zabrza i Dąbrowy Górniczej. Modyfikacje rozkładów jazdy obejmą prawie 200 linii autobusowych i tramwajowych. 

• W związku z Tour de Pologne mieszkańcy Metropolii muszą liczyć się z licznymi zmianami w komunikacji miejskiej. 
• ZTM na dwa dni trwania wyścigu (5 i 6 sierpnia) wprowadzi specjalne rozkłady jazdy na ponad 170 liniach autobusowych i prawie 20 tramwajowych w większości gmin Metropolii. 
• ZTM z wyprzedzeniem publikuje na stronie internetowej informacje o zaplanowanych zmianach w komunikacji miejskiej. Podróż warto zaplanować przed wyjściem z domu. 

W tym roku dwa etapy najważniejszego kolarskiego wyścigu w Polsce odbędą się w miastach Metropolii 5 i 6 sierpnia. Pierwszy z nich rozpocznie się w Chorzowie i zakończy w Katowicach, a na trasie kolarzy znajdą się jeszcze m.in. Piekary Śląskie, Dąbrowa Górnicza, Ogrodzieniec, Sosnowiec oraz Siemianowice Śląskie. Drugi etap obejmie trasę od Opola do Zabrza. – To głównie mieszkańcy tych miast będą musieli się liczyć z utrudnieniami. Jako organizatorowi transportu zależy nam, aby, mimo skali wydarzenia, komunikacja miejska pozostała jak najbardziej przyjazna. Dlatego zespół ekspertów z ZTM wprowadza zmiany na ponad 170 liniach autobusowych i prawie 20 tramwajowych – wskazuje rzecznik prasowy ZTM Michał Wawrzaszek. – W tym roku utrudnienia niestety mogą być nieco bardziej uciążliwe, gdyż obydwa etapy wyścigu będą rozgrywały się w Metropolii w dni robocze. Dlatego tym bardziej zachęcamy do planowania podróży z wyprzedzeniem – wskazuje Wawrzaszek. 

Pracownicy ZTM odpowiedzialni za układanie rozkładów jazdy w taki sposób planują organizację ruchu, aby niedogodności były jak najmniejsze. – Niektóre połączenia będą zawieszane. W przypadku innych będą zmieniane albo skracane trasy. Skala wydarzenia jest bowiem bardzo duża. Niemniej jednak, wsłuchując się w głos mieszkańców, w porównaniu do zeszłego roku zmiany w większym stopniu polegają na kierowaniu pojazdów trasami objazdowymi – wskazuje Wawrzaszek. Ponadto w Katowicach udogodnieniem będą dodatkowe połączenia tramwajowe pomiędzy przystankami Zawodzie Zajezdnia – Zawodzie Paderewskiego, Katowice Damrota – Katowice Plac Wolności i Katowice Stadion AWF – Brynów Huberta. Będą to kolejno linie nr 41, 45 i 46, które na co dzień nie kursują. W Chorzowie z kolei pasażerowie będą musieli liczyć się z tym, że służby odpowiedzialne za kierowanie ruchem będą czasowo wstrzymywać przejazdy tramwajów. – Wszyscy powinniśmy w tych dniach uzbroić się w cierpliwość – dodaje Wawrzaszek. 

ZTM dbając o komfort pasażerów, już zamieścił na swojej stronie internetowej pierwsze rozkłady jazdy oraz informacje o zmianach w funkcjonowaniu komunikacji miejskiej w czasie Tour de Pologne. Pozostałe wiadomości będą systematycznie udostępniane, m.in. po jutrzejszym spotkaniu organizowanym w Urzędzie Miasta Katowice. Organizator transportu podkreśla, że czas zamknięcia poszczególnych dróg jest zależny od służb drogowych i organizatora wyścigu kolarskiego. Należy się zatem liczyć z tym, że mogą zostać wprowadzone także wcześniej nieprzewidziane zmiany, skutkujące np. opóźnieniami. – Wszyscy musimy się dostosować do sytuacji i decyzji organizatorów imprezy. Musimy mieć świadomość, że w tym czasie, kiedy ulice zostaną zamknięte, komunikacja miejska będzie funkcjonować w zmienionej formie. Wiele dróg będzie zamykanych wczesnym rankiem, a otwieranych późnym wieczorem i nie jest to tożsame z czasem przejazdu kolarzy. Dobrym przykładem może być centralne rondo Katowic im. J. Ziętka, które będzie dla naszych autobusów nieprzejezdne na dużo przed kolarską rywalizacją i otworzy się na długo po tym, jak je sportowcy opuszczą – wskazuje Wawrzaszek. 

Źródło: Zarząd Transportu Metropolitalnego

Pandemia koronawirusa, z którą w tym roku mierzy się cały świat, związana jest z ograniczeniami i restrykcjami, które mają bezpośredni wpływ na gospodarkę. Dlatego też Departament Strategii i Polityki Przestrzennej Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii postanowił monitorować sytuację na rynku pracy w miastach i gminach GZM. Dane te są publikowane i aktualizowane na portalu InfoGZM (KLIKNIJ). Od czasu uruchomienia portalu, baza zgromadzonych na nim informacji została znacznie poszerzona oraz pojawiły się nowe funkcjonalności. Sukcesywnie będziemy przedstawiać kolejne tematy zamieszczane na portalu dotyczące m.in. rewitalizacji czy mobilności pracowników.

Dane dot. rynku pracy prezentowane są na poziomie powiatów, ponieważ Wojewódzki Urząd Pracy oraz Główny Urząd Statystyczny właśnie w ten sposób zbierają i gromadzą informacje. Dane są aktualizowane co miesiąc. Pozwala nam to zaobserwować, jak kształtuje się sytuacja w naszych miastach oraz porównać ją z sytuacją na poziomie województwa oraz całego kraju.

LINK: RYNEK PRACY – POWIATY

Pierwsze skutki koronawirusa na rynku pracy w Metropolii uwidoczniły się w kwietniu. W marcu sytuacja była w miarę stabilna i porównywalna z poprzednimi miesiącami. Natomiast w kwietniu i maju we wszystkich powiatach odnotowany został wzrost liczby osób, które rejestrowały się w urzędach pracy. 

Przyrost liczby bezrobotnych spadł o połowę w porównaniu do kwietnia

Największy wzrost widoczny jest w Siemianowicach Śląskich, Bytomiu oraz Świętochłowicach, gdzie stopa bezrobocia w maju wzrosła o ok. 1,5 punktu procentowego w stosunku do danych z marca. 

Natomiast najmniejsze wzrosty odnotowano w Katowicach, Gliwicach oraz Rudzie Śląskiej, gdzie nie przekroczyły one 0,5 punktu procentowego.

Dla porównania: na poziomie kraju wzrost ten wyniósł 0,6 punktu procentowego, a województwa – 0,7. 

– W tej chwili jeszcze trudno określić czy sytuacja na rynku pracy stabilizuje się, niemniej pojawiają się już powoli pierwsze pozytywne sygnały. Jednym z nich jest to, że więcej osób wyrejestrowuje się z urzędów pracy właśnie dzięki temu, że znalazły zatrudnienie – zwraca uwagę Andrzej Kolat, dyrektor Departamentu Strategii i Polityki Przestrzennej.

– Drugim takim pozytywnym sygnałem jest fakt, że w 18 na 19 analizowanych powiatów w czerwcu o połowę spadł przyrost liczby osób bezrobotnych w porównaniu do dwóch poprzednich miesięcy. W maju liczba osób bezrobotnych wzrosła o ponad 3,2, tys. w porównaniu do kwietnia, natomiast przyrost ten w czerwcu był o połowę mniejszy i wyniósł ponad 1,6 tys. Jedynym wyjątkiem jest powiat gliwicki, gdzie w czerwcu zarejestrowało się więcej osób niż w maju. W czerwcu było 95 osób, natomiast w maju 63 – dodaje. 

Metropolia w liczbach i na mapach. To portal Info GZM

Portal InfoGZM to narzędzie gromadzenia, udostępniania i wizualizacji danych publicznych dla GZM i jej gmin członkowskich, które daje możliwość prowadzenia wszechstronnych analiz, trendów i procesów. Służy również do badań porównawczych całej Metropolii i poszczególnych gmin. W jednym miejscu zgromadzone są różnego typu informacje, m.in. w zakresie danych demograficznych, gospodarczych, budżetowych, środowiskowych czy przestrzennych. Zbierane i opracowywane dane prezentowane są m.in. za pomocą: map, kartogramów, wykresów, raportów i infografik.

InfoGZM zawiera także wykaz materiałów sporządzanych dla GZM i na temat GZM, a także opracowania własne, jak np. interaktywne mapy dotyczące przepływów ludności związanych z zatrudnieniem, mapowe zbiorcze zestawienie kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin GZM (na bazie 41 obowiązujących studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego), czy też informacje na temat programów rewitalizacji.

Głównym źródłem danych, które prezentowane są na InfoGZM jest Główny Urząd Statystyczny, ale wykorzystywane są również informacje z innych źródeł, jak np.: gminne biuletyny informacji publicznej, Regionalna Izba Obrachunkowa, Ministerstwo Finansów i budżety gmin, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Państwowy Instytut Geologiczny.

Interaktywne mapy, analizy i statystyki. Poznaj lepiej Metropolię

Podstawowe informacje o Metropolii i gminach GZM zebrane zostały w zakładce InfoMapa. Można tam znaleźć dane dot. populacji, powierzchni, włodarzy, a także odnośniki do stron www oraz BIP każdej gminy członkowskiej. Zakładka Analizy to zbiór map, raportów oraz opracowań autorsko przygotowanych przez Departament Strategii i Polityki Przestrzennej GZM, na temat konkretnych kwestii tematycznych, pozwalających na monitorowanie sytuacji i rozwoju GZM.  Z kolei w zakładce Publikacje umieszone zostały opracowania przygotowane dla GZM, rankingi oraz inne materiały i przydatne linki.

Wyjątkowa sytuacja, którą stanowi epidemia COVID-19, przyczyniła się do utworzenia podstrony, gdzie umieszczono zbiór informacji i zaleceń dotyczących nadzwyczajnych warunków oraz statystyki zachorowań w GZM, które są codziennie monitorowane i aktualizowane.

Najszersza baza informacji o gminach GZM znajduje się w zakładce Statystki. Zostało tam zebranych ponad 200 zbiorów danych w pięciu grupach tematycznych: demografia, finanse, gospodarka, infrastruktura, środowisko. Dane dotyczą m.in. takich zagadnień jak: migracje, budżety gmin, bilanse skonsolidowane, podmioty gospodarcze według liczby zatrudnionych i profilu działalności, drogi rowerowe czy tereny zieleni.

Już pod koniec lipca Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego oraz Komenda Wojewódzka Policji w Katowicach będą częściej przeprowadzać badania o charakterze prewencyjnym. To odpowiedź na inicjatywę Zarządu Transportu Metropolitalnego.

W historii ZTM nie odnotowano przypadku jazdy pod wpływem narkotyków. Jednak po głośnych wypadkach w kraju, organizator transportu miejskiego w Metropolii postanowił podjąć dodatkowe działania prewencyjne.

– Nasze służby sprawdzają m.in. czystość, oznakowanie i wyposażenie taboru, sprawność kasowników czy też fakt opóźnień i przyspieszeń. Kwestią związaną z bezpieczeństwem, którą możemy w ograniczonym stopniu kontrolować pozostaje jakość pracy kierującego. W tym zakresie w 2019 r. odnotowaliśmy 103 nieprawidłowości, a tylko w pierwszym półroczu tego roku już 106. Nasze działania to jednak za mało. Stąd intensyfikacja współpracy z Wojewódzkim Inspektoratem Transportu Drogowego oraz Policją. Cieszy nas fakt, że przewoźnicy podzielają ten punkt widzenia i chętnie wezmą udział w prewencyjnych kontrolach- tłumaczy ZTM

Uprawnionymi do przeprowadzania badań na obecność narkotyków i trzeźwość kierowców oraz kontroli stanu technicznego pojazdów są funkcjonariusze Policji oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Transportu Drogowego.

– Zależy nam na tym, aby zapewnić pasażerom, przewoźnikom i służbom odpowiedzialnym za zapewnienie bezpieczeństwa maksimum pewności, że wszystko odbywa się zgodnie z przepisami, a kierowcy są w dobrym stanie psychofizycznym, nie są pod wpływem żadnych środków i spełniają wszystkie wymagania. Prewencja ma tutaj kluczowe znaczenie. Działanie profilaktyczne jest lepsze niż leczenie skutków. Kierowcy będą zatem kontrolowani przy wyjeździe, bądź też wtedy, kiedy się zmieniają. To wszystko po to, aby korzystający z transportu publicznego czuli się bezpieczni, dzięki temu, że są przewożeni przez profesjonalnych przewoźników i odpowiedzialnych kierowców- tłumaczy ZTM.

Źródło: ZTM