Metropolia zakończyła cykl spotkań w ramach Dronowej Szkoły Prototypowania, w której uczestniczyło blisko 50 urzędników. Pracownicy administracji zdobyli wiedzę teoretyczną na temat bezzałogowych statków powietrznych (BSP), a także odbyli praktyczne szkolenia z pilotowania dronów. Celem było przygotowanie ich do zmian wynikających z europejskiej koncepcji U-Space.

Spotkanie podsumowujące Dronową Szkołę Prototypownia odbyło się w środę (31 sierpnia) w siedzibie Metropolii. Henryk Borczyk, wiceprzewodniczący zarządu GZM, zwrócił uwagę na wciąż rosnącą ilość zastosowań dla dronów i podkreślił, że to bardzo prężnie rozwijająca się branża technologiczna. Podziękował urzędnikom z miast i gmin GZM za udział w zajęciach, które prowadzone były od kwietnia tego roku.

Dronowa Szkoła Prototypowania odbyła się pod patronatem Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Paweł Szymański, dyrektor departamentu BSP w ULC, podkreślił podczas spotkania, że wkrótce samorządy mogą stanąć przed nowym wyzwaniem, jakim będzie zarządzanie przestrzenią powietrzną na swoim terenie. Do tej pory nie miały takich kompetencji, ale rosnąca z roku na rok liczba operacji wykonywanych dronami, a także nowe regulacje na poziomie UE, mogą to zmienić. Aktualnie trwają dyskusje na poziomie Komisji Europejskiej nad określeniem roli miast w zakresie organizowania i zarządzania swoją przestrzenią powietrzną.

Dronowa Szkoła Prototypowania stanowiła pakiet najważniejszych informacji o obszarze BSP, z głównym naciskiem na aspekty prawne, zarówno krajowe jak i unijne. Urzędnicy odbyli także zajęcia praktyczne, aby poznać drony również od strony pilota. Na zakończenie zajęć otrzymali pamiątkowe dyplomy, jednak na tym współpraca Metropolii ze swoimi miastami i gminami w zakresie dronów się nie kończy.

W ramach szerokiego projektu „Drony nad Metropolią” realizowane będą kolejne spotkania i warsztaty, zarówno z udziałem urzędników, jak i ekspertów zewnętrznych. GZM, jako partner inicjatywy Centralnoeuropejski Demonstrator Dronów, prowadzi wiele działań, które mają przygotować miasta na nadejście nowego wymiaru mobilności.

Pilotaż planowany w Sosnowcu to tylko jeden, niewielki wycinek zadań, którymi GZM zajmuje się w ramach rozwoju dronów. Od 2018 roku współpracuje z najważniejszymi instytucjami lotniczymi w Polsce – Urzędem Lotnictwa Cywilnego i Polską Agencją Żeglugi Powietrznej w ramach Centralnoeuropejskiego Demonstratora Dronów. Celem tej współpracy jest stworzenie warunków dla rozwoju dronów w Polsce, by mogły świadczyć różnego rodzaju usługi w przestrzeni powietrznej nad miastami.

• Planowany na wiosnę przelot drona, który przetransportowałby defibrylator, nie odbył się z przyczyn niezależnych ani od Metropolii, ani od miasta Sosnowiec. Powodem była przedłużająca się awaria hangaru, gdzie dron miał startować i lądować.
• Pilotażowy przelot będzie realizowany w nowej formule. W tym celu Metropolia i Sosnowiec nawiązały współpracę z Instytutem Lotnictwa Sieci Łukasiewicz. Przygotowywany jest nowy scenariusz pilotażu, który pozwoli sprawdzić zastosowanie dronów w teledetekcji, czyli rozpoznawaniu obiektów i raportowaniu zaobserwowanych zmian.
• Planowany transport kilkukilogramowego ładunku odbędzie się w niedalekiej przyszłości, ponieważ transport przesyłek za pomocą dronów to jedno z podstawowych zastosowań, do którego będę wykorzystywane.
• Pilotażowy przelot w Sosnowcu to tylko jeden, niewielki wycinek zadań, którymi zajmuje się w GZM, aby w przyszłości drony mogły świadczyć wiele, różnego rodzaju usług w przestrzeni powietrznej nad miastami.

Automatyczny przelot drona, który przetransportowałby ładunek medyczny (np. defibrylator), a którego przelot był planowany początkowo na jesień 2021 roku, potem przełożony został na wiosnę tego roku – ostatecznie się nie odbył z przyczyn niezależnych od Metropolii, ani od miasta Sosnowiec. Powodem była awaria jednego z elementów systemu, czyli hangaru, gdzie dron miał zaczynać i kończyć przelot. Naprawa hangaru, z powodu braku odpowiednich części, przedłużała się.

Aby przelot pilotażowy mógł zostać zrealizowany, w międzyczasie GZM i miasto Sosnowiec podjęły szerszy zakres współpracy z Instytutem Lotnictwa Sieci Łukasiewicz, który uczestniczy również w innych projektach dronowych, realizowanych przez Metropolię. Współpraca ma zaowocować pilotażem innego zastosowania, ale również w stolicy Zagłębia.

Obecnie trwają prace nad przygotowaniem dokumentacji dla planowanych lotów, prowadzące do uzyskania odpowiednich zgód. Pilotaż będzie miał na celu sprawdzenie w praktyce nowych algorytmów teledetekcji dla wyszukiwania i rozpoznawania obiektów na lądzie wraz z diagnozą zmian, a jednocześnie wykonywany będzie mini transport przedmiotów.

Do czego mogą służyć drony

O tym, jak szerokie zastosowanie dronów może być wykorzystywane w naszym codziennym życiu, pokazują również konkurencje, w których biorą udział uczestnicy Droniady – konkursu technologicznego, który od kilku lat odbywa się na katowickim Muchowcu.

Teledetekcja była elementem tegorocznych zmagań w konkurencji pod nazwą „Drzewo Życia” – zadaniem startujących zespołów było znalezienie za pomocą dronów chorych drzew w sadzie oraz zaaplikowanie im lekarstwa, by choroba nie roznosiła się na inne drzewa. Podczas konkurencji „Budowa” – zadaniem dronów, które wykorzystywały właśnie system teledetekcji, było sprawdzenie czy budowa hali magazynowej przebiega zgodnie z planem oraz czy przestrzegane są wszystkie przepisy BHP. Teledetekcja wykorzystywana też była w poprzednich latach, gdzie zadaniem uczestników było m.in. znalezienie skradzionych samochodów.

Technologia dla miast przyszłości

Na całym świecie trwają przygotowania do budowy „trzeciego wymiaru miasta”, czyli zagospodarowania przestrzeni do wysokości 120 metrów nad ziemią, właśnie przy użyciu dronów. Działania w tym zakresie prowadzą takie metropolie, jak Londyn, Genewa czy Dubaj. Również GZM zadbała o rozwój współpracy międzynarodowej w obszarze technologii bezzałogowych, nawiązując kontakt z ponad 50 partnerami europejskimi i realizując kluczowe dla miejskiej mobilności powietrznej projekty międzynarodowe.

Jednym z przykładów jest projekt HARMONY, w którym GZM pracuje z 20 partnerami z 8 krajów europejskich. Obok ekspertów technologicznych reprezentowane są również miasta: Ateny, Trikala, Rotterdam, Turyn, a także hrabstwo Oxfordshire. Celem programu jest umożliwienie władzom obszarów metropolitalnych zrównoważonego przejścia do nowej ery mobilności.

Innym ważnym projektem jest ASSURED-UAM, realizowany w ramach HORYZNTU 2020. W projekcie tym GZM pełni rolę lidera jednego z działań, koordynując prace własne oraz partnerów obszarów metropolitalnych – Bari i Porto. Celem jest zdefiniowanie rekomendacji dla mobilności miejskiej przy użyciu dronów.

Dzięki tak szerokiej współpracy w kraju i za granicą, Metropolia już teraz uchodzi za jednego z europejskich liderów w obszarze wykorzystania dronów w miastach. Dzieląc się swoimi doświadczeniami, GZM rozmawia z innymi światowymi metropoliami jak równy z równym, a często służy nawet jako przykład.

Polski Instytut Ekonomiczny podaje, że wartość rynku dronów do 2026 r. wyniesie 3,26 mld zł. Korzyści pośrednie, jakie przyniesie integracja dronów i gospodarki, mogą wynieść nawet 576 mld zł. To pokazuje, że technologie bezzałogowe stają się coraz bardziej znaczącą gałęzią światowej gospodarki. To ogromna szansa rozwojowa, której nie można zignorować.

Projekty realizowane przez GZM

W ramach programu „Drony nad Metropolią” do teraz zrealizowane zostały (między innymi) poniższe projekty:

– zorganizowano szereg wydarzeń propagujących informacje o korzyściach zastosowań BSP (m.in. konferencja międzynarodowa JARUS 2019, Droniada GZM 2019,2020,2022, konferencje CEDD i inne);

– poprzez działania partycypacyjne łączące obszary nauki, biznesu i samorządu opracowano dokumenty ułatwiające wykorzystanie nowych usług w miastach, m.in. SIWZ dla pomiaru niskiej emisji czy podręcznik dla JST „Jak realizować zadania w ochronie środowiska z wykorzystaniem BSP”;

– zorganizowano przestrzeń testową wraz z infrastrukturą ADS-B, co posłużyło do realizacji pierwszych testów lotów długodystansowych;

– współuczestniczono w wielu projektach międzynarodowych, m.in. ASSURED UAM i HARMONY z funduszy HORYZONT2020;

– zrealizowano szereg pilotaży i demonstracji usług o potencjale wdrożeniowym, m.in. oprysk dezynfekujący infrastrukturę miejską czy pozyskiwanie danych geodezyjnych dla modeli terenu (projekt BFPaaS);

– opracowano dokumentację służącą jako wkład merytoryczny do wielu podejmowanych działań, m.in. analiza prawnych podstaw rozwoju BSP ze szczególnym uwzględnieniem GZM;

– uczestniczono w konkursie „3obszary” organizowanym przez PAŻP i osiągnięto najwyższy wynik, w rezultacie czego GZM wraz z miastem Gliwice i gminami Rudziniec i Sośnicowice bierze udział w projekcie „Loty BSP na szeroką skalę”, gdzie obszar testowy zostanie uzbrojony w infrastrukturę trackingową i system DTM dla organizacji i zarządzania lotami automatycznymi, co pozwoli na realizację w tym obszarze pierwszych nowoczesnych i samodzielnych usług z wykorzystaniem BSP

– i wiele innych działań wspierających współpracę z ośrodkami naukowo-badawczymi, biznesem i branżą rynku BSP, instytucjami państwowymi i partnerami międzynarodowymi.

Łączna kwota, którą GZM przeznacza na cały program „Drony nad Metropolią” i zaangażowanie w ramach CEDD od 2018 do końca 2024 roku to 3,5 mln zł. Do tej pory na działania realizowane w tym obszarze wydatkowano ok. 1,5 mln zł.

Na portalu GZM Data Store, stanowiącym ogromną bibliotekę danych samorządowych, znajduje się obecnie ponad 200 zbiorów z 28 gmin oraz z Metropolii. Właśnie rozpoczyna się rozbudowa systemu m.in. o kolejne 150-300 zbiorów danych, ułatwiając użytkownikom ich analizę. Metropolia ogłosiła przetarg na realizację prac rozwojowych portalu. Budżet na ten cel pozyskała w październiku ub. roku z rządowego programu Polski Ład.

– Dla Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii udostępnianie otwartych danych publicznych na wysokim poziomie otwartości jest jednym z najważniejszych działań strategicznych –  tłumaczy Paweł Krzyżak, zastępca dyrektora Departamentu Projektów i Inwestycji GZM.

Rozwój platformy jest kolejnym krokiem w budowaniu dialogu z mieszkańcami Metropolii, przedsiębiorcami oraz potencjalnymi inwestorami. Ma być cyfrowym pomostem między samorządem a społecznością lokalną oraz sektorem prywatnym – mówi Paweł Krzyżak.

Dzięki realizacji projektu zostanie zinwentaryzowanych oraz opublikowanych kolejnych 150- 300 zbiorów danych z 22 gmin oraz z Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, Zarządu Transportu Metropolitalnego, PKM Świerklaniec, PKM Tychy, PKM Katowice i PKM Sosnowiec. Powstaną aplikacje webowe w chmurze. Będą one prezentować m.in. tereny inwestycyjne, magazyny, biura, zaplecze badawczo-rozwojowe. Ułatwią także tworzenie aplikacji dla mieszkańców, które pomogą w nawigacji po Metropolii. Będą one mogły np. prezentować otoczenie edukacyjne, mieszkania, transport, rozrywkę. Gminy będą mogły wykorzystać otwarte dane jako narzędzie analityczne (BI), wspierające procesy decyzyjne. Będzie to największa samorządowa platforma w Polsce, która zasili portal dane.gov.pl. Przypomnijmy, że na rozwój projektu Metropolia pozyskała w październiku ub. roku 4,5 mln zł z rządowego programu Polski Ład, natomiast kolejne pół miliona złotych stanowi wkład własny z budżetu GZM. Przewiduje się, że prace nad projektem rozwoju platformy otwartych danych potrwają do 2024 roku.

Z funkcjonalności portalu można jednak korzystać już teraz, gdyż wstępna wersja platformy została opublikowana w 2019 roku i rozszerzona o dane gmin członkowskich GZM rok temu. Można ją znaleźć w menu głównym na stronie internetowej Metropolii – www.metropoliagzm.pl. Udostępnione zostały już informacje, które dotyczą m.in. rozkładów jazdy i lokalizacji przystanków, historycznej bazy lokalizacji GPS autobusów oraz dane dotyczące wyposażenia pojazdów komunikacji miejskiej. Rozbudowa o dane gminne wzbogaciła portal o informacje w zakresie funkcjonowania miast i gmin GZM oraz ich jednostek pomocniczych i budżetowych.

Dodatkowo, w sierpniu 2021 roku, w oparciu o udostępnione przez Metropolię otwarte dane, firma Vooom, z którą GZM współpracuje, opracowała usługę prezentującą informacje o rzeczywistych czasach odjazdów autobusów, trolejbusów i tramwajów. Ta usługa została uzupełniona o dane lokalizacji pojazdów transportu publicznego, które służą aplikacji Google Maps.

– Usługa podglądu rzeczywistego czasu odjazdu wraz z lokalizacją wybranego pojazdu znacznie ułatwia korzystanie z komunikacji miejskiej GZM młodym osobom, które są przyzwyczajone do planowania podróży z użyciem smartfona – mówi Hubert Morawski, który przygotował usługę z ramienia GZM.

– Nowinki techniczne pomagają budować konkurencyjność tego środka transportu w dobie carsharingu, rowerów i hulajnóg na minuty – dodaje Morawski.

Aktualnie na portalu GZM Data Store znajduje się ponad 200 zbiorów danych z 28 gmin wchodzących w skład Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Zostały one opublikowane na piątym poziomie otwartości. Jest to standard pozwalający użytkownikom na ich jak najszersze przetwarzanie oraz łączenie z innymi bazami danych.

Useful links:

Warunki przetargu

Inteligentna Metropolia: w stronę platformy otwartych danych – Metropolia GZM

Otwarty format danych o czasie odjazdu komunikacji ZTM. Może skorzystać każda aplikacja – Metropolia GZM

„Atom dla samorządu. Energetyka jądrowa szansą dla transformacji energetycznej Śląska i Zagłębia”, to temat konferencji organizowanej przez Górnośląsko- Zagłębiowską Metropolię. Samorządowcy, eksperci, przedstawiciele środowisk gospodarczych będą rozmawiać na temat szans, jakie daje wykorzystanie tego źródła energii w transformacji energetycznej regionów węglowych. Wydarzenie odbędzie się 13 września 2022 r. w Muzeum Śląskim w Katowicach

– Porozmawiamy o tym, jakie konkretne możliwości stoją przed samorządami i lokalnym biznesem w tym zakresie, jak rozmawiać z lokalnymi społecznościami o atomie, i jakie wnioski płyną dla nas z krajów, w których ten proces już trwa – zapowiada Henryk Borczyk, wiceprzewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Zmiany klimatu wymuszają na nas zmianę sposobu wytwarzania energii elektrycznej i ciepła. Transformacja powinna być sprawiedliwa i nie może odbywać się kosztem lokalnych społeczności, które rozkwitły w regionach związanych z węglem. Według Polskiej Akademii Nauk, oprócz znacznej rozbudowy odnawialnych źródeł energii, potrzebne nam będą również moce jądrowe, które są w stanie zasilać całe metropolie w sposób tani i niezależny od warunków atmosferycznych. 

Podczas konferencji uczestnicy będą odpowiadać na szereg pytań min.: czy energetyka jądrowa jest szansą dla transformacji energetycznej regionów węglowych? Czy daje dostęp do taniej, czystej i stabilnej energii, która jest tak ważna w obecnej sytuacji na rynkach międzynarodowych? A może jest to po prostu konieczność dla osiągnięcia celów niskoemisyjnych? Dlaczego samorządy powinny interesować się rozwojem energetyki jądrowej? Czy SMR to podstawa czy uzupełnienie przyszłej energetyki?  

Gościem specjalnym konferencji będzie Mark Nelson, współautor raportu „Repowering Coal”. Jego prace analityczne na temat czystej energii były cytowane między innymi przez agencję Reuters, New York Times, Wall Street Journal, Washington Post

Wrześniowe wydarzenie jest kierowane zarówno do przedstawicieli samorządów, jak i  osób zainteresowanych transformacją energetyczną, w tym specjalistów z zakresu energetyki. W konferencji można wziąć udział także w formule on-line. Rejestracja uczestników jest dostępna na stronie www.metropolia-energia.pl  , a udział jest bezpłatny. Konferencja odbędzie się w języku polskim z tłumaczeniem symultanicznym na język angielski.

Konferencja odbywa się pod honorowym patronatem Ministra Klimatu i Środowiska.

Przydatny link: rejestracja

• Mark Nelson, dyrektor zarządzający think tanku Radiant Energy Group,
• dr Bożena Horbaczewska, adiunkt, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie,
• dr hab. inż. Łukasz Bartela, profesor Politechniki Śląskiej,
• Sławomir Krenczyk, Członek Zarządu Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego

• dr Tomasz Nowacki, dyrektor Departamentu Energii Jądrowej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska,
• Adam Rajewski, asystent, Politechnika Warszawska
• Łukasz Sawicki, Główny specjalista, Departament Energii Jądrowej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska
• dr inż. Andrzej Sikora, Prezes Zarządu Instytutu Studiów Energetycznych.

Przygotowano następujące panele tematyczne:

• Model SaHo – tania, czysta i stabilna energia dla samorządów,
• Od węgla do atomu w USA,
• Przygotowania do budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce,
• Jak „nie spalić” atomu – ABC konsultacji społecznych panel dyskusyjny,
• Czy SMR to podstawa czy uzupełnienie przyszłej energetyki?
• Projekt DEsire: Plan dekarbonizacji krajowej energetyki zawodowej na drodze modernizacji z wykorzystaniem reaktorów jądrowych,

Program konferencji

13 września 2022 Muzeum Śląskie w Katowicach

Moderatorzy: Adam Błażowski, Justyna Piszczatowska

09:00 – 09:10    Powitanie

Kazimierz Karolczak, Przewodniczący Zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii

Mariusz Skiba, Wiceprezydent Miasta Katowice

09:10 – 09:20    Mowa otwierająca

prof. zw. dr hab. inż. Jerzy Buzek, Poseł do Parlamentu Europejskiego

09:20 – 10:20    Model SaHo – tania, czysta i stabilna energia dla samorządów

Jak samorządy mogą korzystać z taniego prądu z elektrowni jądrowej?

dr Bożena Horbaczewska, Adiunkt, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Łukasz Sawicki, Główny specjalista, Dyrektor Departamentu Energii Jądrowej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska

10:20 – 10:50    Od węgla do atomu w USA

Amerykańskie samorządy w historycznej transformacji od węgla do atomu

Mark Nelson, dyrektor zarządzający Radiant Energy Fund

10:50 – 11:10    przerwa kawowa

11:10 – 11:40    Przygotowania do budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce

Joanna Szostek, zastępca dyrektora Pion Komunikacji i Realizacji z Interesariuszami, Polskie Elektrownie Jądrowe sp. z o.o.

11:40 – 11:45    Stanowisko Polskiej Akademii Nauk w kwestii OZE i atomu

prof. dr hab. Szymon Malinowski, dyrektor Instytutu Geofizyki, Uniwersytet Warszawski TBC

11:45 – 12:30    Jak „nie spalić” atomu – ABC konsultacji społecznych panel dyskusyjny

dr Tomasz Nowacki, dyrektor Departamentu Energii Jądrowej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska,

Sławomir Krenczyk, członek Zarządu Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego

Joanna Szostek, zastępca dyrektora Pion Komunikacji i Realizacji z Interesariuszami Polskich Elektrowni Jądrowych sp. z o.o.

12:30 – 13:15    Czy SMR to podstawa czy uzupełnienie przyszłej energetyki?  panel dyskusyjny

Adam Rajewski, asystent, Politechnika Warszawska

Mark Nelson, dyrektor zarządzający Radiant Energy Fund,

dr inż. Andrzej Sikora, prezes zarządu Instytutu Studiów Energetycznych

13:15 – 14:00    lunch

14:00 – 14:30    Projekt DEsire: Plan dekarbonizacji krajowej energetyki zawodowej na drodze modernizacji z wykorzystaniem reaktorów jądrowych

dr hab. inż. Łukasz Bartela, profesor Politechniki Śląskiej

14:30 – 15:30    Panel Samorządowy: Czy energetyka jądrowa jest szansą dla transformacji energetycznej regionów węglowych?

Partnerem panelu jest Śląski Związek Gmin i Powiatów

Paweł Adamów, zastępca Prezydenta Konina

Janusz Koper, zastępca prezydenta Miasta Rybnika, Przewodniczący Regionalnej Rady ds. Energii TBC

dr Tomasz Nowacki Dyrektor Departamentu Energii Jądrowej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska

Bezpłatna rejestracja: www.metropolia-energia.pl

Organizator: Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia,
Partnerzy: Miasto Katowice i Śląski Związek Gmin i Powiatów
Patroni medialni: Infor, Kierunekenergetyka.pl, Wysokienapiecie.pl Energetyka 24, nuclear.pl

Recycling w mieście, to temat przewodni tegorocznego Climathonu. Kolejna metropolitalna edycja największego na świecie wydarzenia klimatycznego odbędzie się 27-28 października w Centrum Ochrony Klimatu i Środowiska Politechniki Śląskiej w Gliwicach.

 Climathony odbywają się w ponad w 100 miastach z 47 krajów. W trakcie ich trwania uczestnicy wspólnie pracują nad poszukiwaniem rozwiązań, które odpowiadają wyzwaniom klimatycznym. Wydarzenie ma unikalną formułę. Polega ona na wniesieniu lokalnej perspektywy do globalnych wyzwań.

W Metropolitalnym Climathonie może wziąć udział każdy student w Polsce, który ma pomysł jakie rozwiązania wprowadzić do systemu recyclingu w mieście.

W tym roku wydarzenie odbędzie się stacjonarnie oraz online.

Na zwycięzców czekają nagrody finansowe oraz nagrody rzeczowe. Najlepszy zespół metropolitalnej edycji otrzyma nagrodę główną w wysokości 10 tys. zł.

O programie i zasadach rejestracji powiadomimy w późniejszym komunikacie.

CLIMATHON jest organizowany przez Metropolię GZM pod patronatem EIT Climate-KIC.

Pierwsze tego typu wydarzenie miało miejsce w 2020 roku. Tematem przewodnim była „Susza w mieście”, rok później uczestnicy pracowali nad rozwiązaniami pod hasłem „Energia w mieście”.

Najlepsze projekty w poprzednich edycjach

W ubiegłym roku pierwsze miejsce zajął projekt „Energy Shield”, polegający na stworzeniu specjalnych powłok na elewacjach budynków, czy powierzchniach dachowych, które zmieniają kolor pod wpływem temperatury na zewnątrz tak, aby latem efektywniej odbijały światło, a więc schładzały, a zimną przyciągały i „dogrzewały” mieszkania energią słoneczną.

W 2020 najlepszy był projekt „Heksagon. Deszcz między nami”. Głównym założeniem tego projektu to stworzenie ogródków deszczowych. Ich konstrukcja miałaby być sześciobokiem i tym samym przypominać plaster miodu. Pomysł ten można byłoby zrealizować w dwóch wymiarach – tradycyjnie w poziomie, tworząc miejsca do siedzenia wokół pojemnika, gdzie znajdowałby się ogródek albo w pionie, co dałoby znacznie więcej możliwości, jeśli chodzi o rozwinięcie jego funkcji rekreacyjnych, edukacyjnych i społecznych.

W tym drugim przypadku konstrukcja w kształcie sześcioboku stanowiłaby ramę, w której można byłoby umieść np. huśtawkę, hamak, scenę z widownią. Dzięki jej foremnemu kształtowi, woda deszczowa spływałaby po jej zewnętrznych bokach, nawadniając przestrzeń wokół tej konstrukcji, gdzie rozwinąłby się wspomniany wcześniej ogródek deszczowy. Konstrukcje te mogłyby zostać wykorzystane np. na terenie szkół, co miałoby pozytywny wpływ na poprawę mikroklimatu w tej części miasta.

Przydatne linki

Strona Climathonu: www.climathon.pl

Climathon 2021: Katowicka Superjednostka zmieniająca kolor? Metropolitalny Climathon 2021 na mecie – Metropolia GZM

Climathon 2020:  Zwycięzcy Climathonu zaprezentowali swoje pomysły miastom i gminom Metropolii – Metropolia GZM

Metropolia rozszerza zakres działania Funduszu Wspierania Nauki, który jest skierowany do uczelni działających na jej terenie. Poza zajęciami prowadzonymi przez najlepszych naukowców na świecie, wsparciem zostaną objęci m.in. doktoranci oraz koła naukowe studentów.

• Do tej pory w ramach Funduszu uczelnie publiczne i niepubliczne mogły pozyskać dofinansowanie na organizację zajęć ze światowej klasy naukowcami. Taka możliwość wciąż pozostanie jako jeden z pięciu obszarów tematycznych.
• Dzięki temu zajęcia na uczelniach w GZM prowadzą naukowcy z takich uniwersytetów, jak Stanford, Cambridge, Harvard czy Oxford.
• Metropolia rozszerza jednocześnie zakres funduszu o kolejne cztery obszary: wspieranie doktorantów i pracowników naukowych; nowatorskie metody nauczania; konkursy i wydarzenia naukowe; zachęcanie do studiowania w GZM.
• W sumie do 2024 r. na wsparcie uczelni Metropolia zamierza przeznaczyć ponad 6 mln zł.
• Ważna zmiana dla uczelni: nabór wniosków będzie prowadzony dwa razy w roku – do końca września oraz do końca lutego. Aktualnie trwa pierwszy nabór.

– Fundusz ma wspierać uczelnie w podnoszeniu atrakcyjności ich oferty naukowej i edukacyjnej, a w dalszej perspektywie – zachęcać młodych ludzi do studiowania w Metropolii i związania z nią swojej przyszłości – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM. – Rozszerzenie Funduszu o kolejne obszary tematyczne to także efekt ponad dwuletnich doświadczeń zebranych od początku realizacji programu – dodaje.

Pierwszy obszar dotyczy dofinansowania zajęć ze światowej klasy naukowcami. Uczelnie dalej będą mogły zapraszać do siebie naukowców reprezentujących czołowe uniwersytety na świecie albo laureatów znaczących nagród w skali globalnej, a Metropolia udzieli im wsparcia w wysokości od 60 do 99 proc. kosztów kwalifikowanych. Szczególnie promowane będą angażujące formy zajęć, stawiające na bezpośrednią współpracę ze studentami. W regulaminie pojawi się także wyjątek dla kierunków artystycznych – uczelnie będą mogły zatrudniać uznanych artystów, którzy nie są związani z żadnymi uniwersytetami, ale ich dorobek jest znaczący. Budżet przewidziany na to działanie wynosi 3,3 mln zł.

Drugi obszar dotyczy wsparcia badań – zarówno niezbędnych w procesie uzyskania stopnia naukowego doktora, jak i dla doktorów, którzy prowadzą projekty naukowo-badawcze. Poziom dofinansowania z Metropolii wynosi w tym obszarze 90 proc., a budżet – 1 mln zł.

Wsparcie nowatorskich metod kształcenia to trzeci z obszarów Funduszu. Szczególnie punktowane będą programy skupione na aktywnym włączaniu partnerów oraz realizowane we współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym. Na takie działania uczelnie będą mogły pozyskać 90 proc. dofinansowania, a całkowity budżet wyniesie 750 tys. zł.

W czwartym obszarze dofinansowane zostaną konkursy i wydarzenia naukowe. Chodzi o różnego rodzaju wydarzenia oparte o współzawodnictwo naukowe, które będą realizowane na obszarze GZM, przy zaangażowaniu studentów i kół naukowych. Metropolia dofinansuje 90 proc. kosztów kwalifikowanych, przy budżecie 500 tys. zł.

Piąty obszar zatytułowano „Studiuj w Metropolii” i skierowany jest do uczniów szkół ponadpodstawowych oraz studentów pierwszego roku. Chodzi o organizację inicjatyw naukowych, mających zachęcić do studiowania w GZM, a także indywidualnych programów kształcenia dla szczególnie uzdolnionych studentów. Poziom dofinansowania wynosi 90 proc., przy budżecie 750 tys. zł.

– Nowe obszary w ramach Funduszu Wspierania Nauki to efekt naszych obserwacji i późniejszych rozmów z uczelniami – mówi Henryk Borczyk, wiceprzewodniczący zarządu GZM. – Chcemy kontynuować ten dialog, stąd powołany został zespół doradczy, złożony z przedstawicielu uczelni z obszaru GZM. Chcemy wspólnie wypracowywać jak najlepsze rozwiązania dla rozwoju nauki w Metropolii – zaznacza.

Nabory wniosków będą prowadzone w turach, dwa razy w roku, rozpisane na lata 2022-2024 wraz z wysokością środków przeznaczonych do rozdysponowania. Pierwszy nabór trwa do końca września br. Łączny budżet programu wynosi ponad 6 mln zł.

Do tej pory z Funduszu Wspierania Nauki po dotację na przeprowadzenie zajęć ze światowej klasy naukowcami sięgnęły m.in. Uniwersytet Śląski, Uniwersytet Ekonomiczny, Śląski Uniwersytet Medyczny i Akademia WSB. Zajęcia poprowadziło 18 naukowców z czołowych uczelni na świecie (m.in. Oxford, Harvard, Stanford). Do czerwca 2022 r. Metropolia przeznaczyła na ten cel 1,7 mln zł.

Urban Lab to innowacyjna forma współpracy, łącząca pomysły mieszkańców z wiedzą i doświadczeniem ekspertów. Takie miejsca funkcjonują już w Gdyni i Rzeszowie. Czy GZM jest gotowy na swój własny Metro Lab? Rozmawiamy na ten temat z Bartoszem Piziakiem z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów.

– Umieszczając Urban Laby w sektorze publicznym, chcieliśmy przełamać pewne stereotypy i bariery, jak funkcjonują urzędy w Polsce – tłumaczy ideę Uran Labów Bartosz Piziak.

Podcast powstał przy okazji Światowego Forum Miejskiego (WUF11), które w czerwcu odbywało się w Katowicach. Na ten czas Metropolia przygotowała przestrzeń wzorowaną na Urban Labach, zlokalizowaną w budynku CINiBA w Katowicach.

Metro Lab – bo tak nazywało się to miejsce – stał się przestrzenią do debat, szkoleń i warsztatów dla mieszkańców, w których udział brali także eksperci zewnętrzni.

W ramach Metrolabu przeprowadzono ciekawe zajęcia (budowanie miasta na stu metrach kwadratowych oraz wysiewanie łąk kwietnych), zorganizowano wycieczki krajoznawcze po Metropolii (przewodnikami byli architekci i publicyści), a także zorganizowano wystąpienia ekspertów i aktywistów, którzy w centrum swojej aktywności postawili sobie miasto.

Stormwater Poland, czyli jedna z największych konferencji poświęconych zapobieganiu zmianom klimatu, takim jak susza i podtopienia, ponownie odbędzie się w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Tegoroczna edycja odbędzie się w dniach 28-29 września w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. Metropolia po raz drugi jest Partnerem Strategicznym tego wydarzenia.

Podczas Stormwater Poland przestrzeń MCK zamieni się w arenę debaty na temat rozwoju retencji, zagospodarowania wód opadowych i innych bardzo istotnych kwestii w obszarze błękitno-zielonej infrastruktury, szczególnie dla tak zurbanizowanego obszaru, jakim jest Metropolia.

Stormwater Poland to przede wszystkim szereg niezwykle ciekawych wystąpień naukowców i ekspertów z różnych stron Polski i Europy.

W dzień poprzedzający konferencję odbędą się również dedykowane dla przedstawicieli Metropolitalnych gmin warsztaty.

Partnerstwo GZM w tej konferencji jest wyrazem zainteresowania rozwojem obszaru związanego z błękitno-zieloną infrastrukturą, w szczególności zasobom wodnym, zapobieganiem suszy i retencją.  W Metropolii jest to jeden z istotniejszych aspektów zapobiegania zmianom klimatu.

Strona organizatora: Stormwater Poland 2022 – V edycja międzynarodowej konferencji dotyczącej wód opadowych

W 2015 roku państwa członkowskie ONZ przyjęły Agendę 2030 zawierającą 17 celów zrównoważonego rozwoju, m.in. walkę z ubóstwem, zapewnienie czystej energii, dbałość o środowisko czy bardziej zrównoważone miasta. Metropolia już teraz realizuje wiele z tych celów, o czym można przeczytać w raporcie, który został wydany przy okazji odbywającego się w czerwcu Światowego Forum Miejskiego w Katowicach.

Cele zawarte w Agendzie 2030 dotykają aspektów gospodarczych, społecznych i środowiskowych. Łącznie tworzą bardzo ambitny plan rozwoju świata. Zostały one wyznaczone na podstawie wyników przeprowadzonych wcześniej konsultacji społecznych, przy zaangażowaniu wielu podmiotów na świecie, których głosy koncentrowały się na potrzebach najbiedniejszych i najsłabszych jednostek.

– Obecnie realizacja Celów Zrównoważonego Rozwoju jest szczególnie ważna – zauważa Blanka Romanowska, dyrektor Departamentu Infrastruktury i Środowiska GZM.

–  Doświadczamy skutków pandemii, zmian klimatycznych, kryzysu uchodźczego, a także innych dramatycznych wydarzeń, które wymagają od nas przyjęcia aktywnej postawy i wprowadzania radykalnych zmian do naszej codzienności. Opracowany przez nas raport pokazuje, jak omawiane cele przenikają się i uzupełniają, oraz jak projekty realizowane przez GZM przyczyniają się do wypełniania Agendy 2030 – dodaje dyrektor w GZM.

Opisane w raporcie projekty dotyczą zagadnień związanych z poprawą jakości życia mieszkańców, m.in. poprzez przeciwdziałanie niskiej emisji, wspieranie efektywności energetycznej, zrównoważoną mobilność, poprawę transportu publicznego, zazielenianie miast, a także ochronę i zwiększanie różnorodności biologicznej w GZM.

Zawarte w Agendzie 2030 Cele Zrównoważonego Rozwoju podzielić można na 5 obszarów: ludzie, planeta, dobrobyt, pokój, partnerstwo. Dla każdego celu rozpisano konkretne zadania do osiągnięcia do 2030 roku – łącznie 169 zadań.

Agenda 2030 została przyjęta przez wszystkie 193 państwa członkowskie ONZ. Co ważne, do realizacji celów włączane są nie tylko rządy państw członkowskich, ale także środowiska biznesowe i organizacje pozarządowe.

Kliknij i przeczytaj raport:  Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia realizuje Cele Zrównoważonego Rozwoju

Wstępne wyniki matur są już znane. Egzamin dojrzałości w Polsce zdało 78,2 proc. tegorocznych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych.  Na podobnym poziomie była zdawalność w woj. śląskim. Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych w Metropolii mają do dyspozycji 24 uczelnie publiczne i prywatne. Łącznie w GZM kształci się blisko 89 tys. studentów. 

Średnia zdawalność tegorocznych matur w kraju wynosi 78,2 proc. Podobnie wyniki wyglądają w woj. śląskim, natomiast w podziale na powiaty, najlepiej poradzili sobie uczniowie z Gliwic i Dąbrowy Górniczej – z danych OKE wynika, że zdawalność w tych miastach była na poziomie 83 proc.

Decydując się na studia w Metropolii, absolwenci mogą wybierać spośród 18 uczelni wyższych i 6 filii zamiejscowych, w tym 8 uczelni publicznych i 16 niepublicznych. Czekają na nich ciekawe kierunki i innowacyjne sposoby nauczania. Przykładowo Śląski Uniwersytet Medyczny od przyszłego roku akademickiego ma wykorzystywać w edukacji sztuczną inteligencję, tzw. „wirtualnego pacjenta”, potrafiącego symulować 50 tys. różnych objawów chorób. Z kolei na Politechnice Śląskiej uruchomiony zostanie kierunek poświęcony inżynierii lotniczej i kosmicznej. Osoby zainteresowane branżą gamingową też znajdą wiele dla siebie – 6 uczelni wyższych na obszarze GZM oferuje kształcenie na kierunkach powiązanych z grami wideo.

Dodatkową zachętą jest Metropolitalny Fundusz Wspierania Nauki – autorski program, mający podnosić ofertę uczelni z obszaru GZM. Dzięki niemu uczelnie mogą zapraszać do siebie światowej klasy naukowców, reprezentujących czołowe uniwersytety na świecie (np. Harvard, Oxford, Stanford). Innym działaniem jest konkurs na najlepsze prace licencjackie, inżynierskie i magisterskie – w tym roku Metropolia przyznała absolwentom pierwsze nagrody! To część działań w ramach szerszego programu, jakim jest „Metropolia Nauki”.

W GZM obecnie kształci się blisko 89 tys. studentów – to mniej niż w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu i Poznaniu, ale więcej niż w Trójmieście, Łodzi i Lublinie. Za to analizując liczbę studentów przypadających na 1000 mieszkańców, Katowice zajmują pod tym względem wysokie drugie miejsce (177 żaków), ustępując jedynie Poznaniowi (191).