Ponad 180 aktywności w 4 miastach – tak zapowiada się 17. Noc Naukowców Politechniki Śląskiej pod hasłem: „W rytmie eko”. W sobotę 8 października od popołudnia do nocy na uczestników wydarzenia będą czekały wykłady, pokazy, warsztaty, wystawy, koncerty i naukowy talk-show. Niektóre aktywności będą transmitowane na żywo w internecie.

– To już 17. edycja Nocy Naukowców – w tym roku pod hasłem „W rytmie eko”. Zapraszamy na to wielkie wydarzenie popularnonaukowe, podczas którego otwieramy wszystkie naukowe drzwi na Politechnice Śląskiej, żeby pokazać to, co mamy najlepsze. Przygotowaliśmy 180 fantastycznych pokazów nie tylko naukowych, ale też kulturalnych. Będziemy też świętować 20-lecie Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Gliwicach. W tym roku będą więc atrakcje i dla najmłodszych, i dla najstarszych – powiedziała dr hab. Aleksandra Ziembińska-Buczyńska, prof. PŚ, dyrektor Centrum Popularyzacji Nauki Politechniki Śląskiej (jednostki organizującej Noc Naukowców).

–  Politechnika Śląska bardzo intensywnie odpowiada na zapotrzebowanie otoczenia społeczno-gospodarczego – stąd tegoroczne hasło. Zielona energia czy ekologiczne zachowania są bardzo ważne, dlatego postanowiliśmy w tym roku skupić się właśnie na tym temacie. Na pewno będziemy dużo mówili o elektromobilności, alternatywnych źródłach energii czy gospodarce obiegu zamkniętego. W programie mamy również „strefę bajtla” i fantastyczny talk-show z naszymi naukowcami, pod hasłem „eko-plotki” – wskazała dyrektor Ziembińska-Buczyńska.

Dr hab. inż. Tomasz Trawiński, prof. PŚ, prorektor ds. infrastruktury i promocji Politechniki Śląskiej podkreślił, że Noc Naukowców to bardzo ciekawe przedsięwzięcie, które spotkało się z szerokim zainteresowaniem samych naukowców. – Szerzenie wiedzy i dzielenie się nią tylko poprzez formę wykładów czy zajęć ze studentami czasem jest niewystarczające z perspektywy naukowca. Dlatego Noc Naukowców to doskonała okazja, aby opowiedzieć o różnych zjawiskach, złożonych problemach matematycznych, fizycznych, chemicznych – w przystępny sposób – powiedział.

Zdjęcia z poprzednich edycji Nocy Naukowców:

Prezydent Gliwic Adam Neumann podkreślił znaczenie wspierania nauki odnosząc się do współczesnych problemów w świecie. – Dzisiejszy świat stoi przed wielkimi wyzwaniami związanymi z kryzysem energetycznym, kryzysem finansowym, dlatego tak ważne są nowoczesne rozwiązania, które pozwolą nam przetrwać te trudne czasy – powiedział.

Przedstawiciel Zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii Grzegorz Kwitek podkreślił, że metropolia od czasu powstania aktywnie współpracuje ze środowiskiem akademickim i wspiera naukę m.in. poprzez Metropolitalny Fundusz Wspierania Nauki. – Jego celem jest zapraszanie naukowców ze światowych uczelni do współpracy z uczelniami naszego regionu, do prowadzenia tutaj wykładów i pracy ze studentami – powiedział. Grzegorz Kwitek dodał, że tego typu wydarzenia jak Noc Naukowców są bardzo wartościowe, szczególnie dla młodych ludzi, ponieważ mogą przekonać się, jak nauka wpływa na ich codzienne życie.

Gościem konferencji był także Artur Pollak – prezes APA Group. – Dużą wartością Nocy Naukowców jest możliwość przeprowadzenia swobodnej rozmowy z osobami, do którymi na co dzień nie mamy dostępu, bo pracują w laboratoriach, jeżdżą po konferencjach, dzielą się swoją wiedzą gdzieś w świecie. Tutaj ci wszyscy naukowcy są dla nas dostępni – powiedział Artur Pollak.

Ponadto podczas konferencji obecni byli także naukowcy Politechniki Śląskiej, którzy angażują się w promocję nauki i wezmą udział w Nocy Naukowców. Byli to:

• dr inż. Edyta Łaskawiec (Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki), która opowiedziała o tym, czy możliwe jest, by ścieki były tak czyste, że nie odróżnimy ich od wody pitnej
• dr inż. arch. Magdalena Krause-Świerczyńska oraz mgr inż. arch. Jakub Bródka (Wydział Architektury), którzy opowiadali o architekturze ekologicznej i o tym, jak budować ekologicznie i zielono
• dr inż. Paweł Fabiś (Wydział Transportu i Inżynierii Lotniczej), który opowiedział o elektromobilności i konwersji pojazdów spalinowych na napędy elektryczne.
• dr inż. Wojciech Filipowski (Wydział Automatyki, Elektroniki i Informatyki), który opowiedział o pozyskiwaniu energii ze słońca i o tym, jak ocenić sprawność ogniwa fotowoltaicznego.

O NOCY NAUKOWCÓW

W tym roku Noc Naukowców odbędzie się w czterech miastach, w których znajdują się jednostki Politechniki Śląskiej: w Gliwicach, Zabrzu, Katowicach i Rybniku. Impreza rozpocznie się o godz. 15 i potrwa do godz. 22. Tegoroczne hasło – „W rytmie eko” – ma zwrócić uwagę na kwestie ekologiczne m.in. elektromobilności, ochrony środowiska, ekobudownictwa czy ekologii w architekturze.

Wśród wielu propozycji naukowcy spotkań można wymienić takie jak: „Fantastyczny świat mikroorganizmów”, „Zostań pilotem bezzałogowego statku powietrznego”, „Kosmos w naszych rękach”, „Chemiczna eksplozja kolorów”, „Test na astronautę”, „Bibliosfera dla małych, czyli bajki w strefie bajtla”.

Miłośnicy nauki dowiedzą się także m.in.

• jak działa procesor, czyli co wie haker;
• jak wieżowiec przetrwa trzęsienie ziemi;
• jakie bogactwo zawarte jest w kuchennych odpadkach;
• jak roboty widzą nasz świat;
• dlaczego metan jest zawsze groźny;
• dlaczego mikroplastik jest makroproblemem;
• jak lepkość wpływa na przemieszczanie się;
• czy sztuczna inteligencja potrafi fałszować obrazy;
• jak zrobić domowe wskaźniki pH;
• jak zmęczenie wpływa na sprawność manualną i intelektualną;
• co można zobaczyć podczas laparoskopii;
• jak truto ludzi na przestrzeni lat;
• jak sterować dronem;
• jak zbudować łazik z klocków Lego.

Nie zabraknie też kulturalnych aktywności, wśród nich – koncertu Akademickiego Chóru Politechniki Śląskiej i potańcówki z Akademickim Zespołem Tańca „Dąbrowiacy”.

Cały program będzie dostępny w najbliższych dniach na stronie: www.nocnaukowcow.com.pl. Tam też można się już logować, a od 1 października będzie można rejestrować się na aktywności i skomponować swoją własną Noc Naukowców.

Wydarzenie jest bezpłatne.

Wydarzenie dofinansowano z budżetu państwa Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki”. Partnerem wydarzenia jest Prezydent Miasta Gliwice, a partnerem instytucjonalnym Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Sponsorami wydarzenia są: Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, APA Sp. z o.o., Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze S.A, Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Gliwicach, SFW Energia Sp. z o.o., Jastrzębska Spółka Węglowa S.A., Fundacja dla Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej.

Zapraszamy 8 października 2022 roku na moc naukowych wrażeń!

Jesteśmy na:

FB: https://www.facebook.com/NocNaukowcowPolitechnikiSlaskiej

IG: https://www.instagram.com/nocnaukowcowpolsl/

WWW: https://nocnaukowcow.com.pl/

Spot Nocy Naukowców: Noc Naukowców Politechniki Śląskiej 2022. Zagraj z nami w rytmie eko! – YouTube

Wypracowanie modelowych rozwiązań na rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce – to jeden z celów kończącego się projektu Gospostrateg-NewUrbPact, realizowanego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Instytut Rozwoju Miast i Regionów oraz Uczelnię Łazarskiego. Projekt, w którym przedmiotem badań była Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, podsumowano na konferencji w Warszawie.

Praktycznym celem przedsięwzięcia było wypracowanie modelowych rozwiązań na rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce oraz przygotowanie ich do wdrożenia do zasadniczego nurtu polityk publicznych. W sposób szczególny projekt kładł nacisk na wypracowanie rozwiązań służących podniesieniu jakości i znaczenia planowania przestrzennego oraz wzmocnienia jego roli jako instrumentu zarządzania procesami urbanizacji w Polsce – w tym zwłaszcza w zakresie przeciwdziałania zjawiskom suburbanizacji i kurczenia się miast, które stanowią jedno z głównych wyzwań dla zrównoważonego rozwoju miast i ich obszarów funkcjonalnych.

Przedmiotem badań była Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Dla jej obszaru wykonano liczne analizy o tematyce społeczno-gospodarczej i przestrzennej, z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi informatycznych, baz danych i obrazowania satelitarnego. Wyniki badań i analiz omówiła dr Agnieszka Sobala-Gwosdz, podczas sesji „Pilotaże a rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce w ramach Projektu NewUrbPact. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia i Miasto Radomsko”.

Relację wideo z konferencji można obejrzeć poniżej:

https://www.youtube.com/watch?v=wBHG-r2cO2o

Oprócz prezentacji i sesji dyskusyjnych, w ramach wydarzenia odbyły się warsztaty dla administratorów i użytkowników przestrzeni publicznych. W trakcie zajęć omawiano procesy rewitalizacyjne, a także jakościowe i ilościowe rozwiązania w planowaniu przestrzennym.

Projekt NewUrbPact trwał od stycznia 2019 do września 2022 roku i był współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Wypracowane wnioski i rezultaty będą stanowiły podstawę do opracowywania zmian legislacyjnych w zakresie planowania przestrzennego w Polsce.

Materiały dotyczące Metropolii, które dotychczas wypracowano w ramach projektu NewUrbPact, dostępne są na stronie InfoGZM – LINK.

Metropolia opracowała dokument zawierający rekomendacje dla miast i gmin, dotyczący wybranych form zieleni miejskiej, bezpośrednio towarzyszącej zabudowie i układom drogowym. Celem jest stworzenie zestawu informacji przydatnego na etapie projektowym i inwestycyjnym, służącego zwiększaniu udziału zieleni w gminach.

Tereny zielone są integralnym elementem struktury każdego z miast. Warunkują ład przestrzenny, wpływając na regulację mikroklimatu, zapewnienie miejsc codziennego wypoczynku i poprawę estetyki przestrzeni publicznej, a przede wszystkim stanowią przeciwwagę dla powszechnej „betonozy”.

W maju br. GZM zakończyła prace nad rekomendacjami w zakresie kształtowania zieleni miejskiej dla miast i gmin członkowskich. W raporcie nawiązuje do standardów i wytycznych kształtowania zieleni, które obecnie są przedmiotem zainteresowania wielu gmin w Polsce. Raport przedstawia uniwersalny zestaw informacji, który może być przydatny zarówno na etapie projektowym jak i inwestycyjnym.

Przykładowe bloki tematyczne, które zawierają się w Rekomendacjach:

• drzewa i krzewy w mieście (wybrane przepisy ustaw i rozporządzeń, zasady kompozycji i sadzenia, ochrona, współistnienie z zabudową i infrastrukturą);
• katalog proponowanego materiału roślinnego, dobranego do warunków miejskich;
• dobre praktyki związane z wykorzystaniem zieleni miejskiej w kształtowaniu przestrzeni publicznej.

Dokument dostępny jest na Portalu InfoGZM – KLIKNIJ TUTAJ.

Raport jest kontynuacją działań Metropolii w ramach prac nad rozwojem zasobów GreenGZM, które jest swoistą bazą informacji o terenach zieleni publicznej gminach GZM.

Metropolia zaprezentowała swoje najważniejsze projekty podczas „Metropolitan Innovation Summit Ruhr 2022” w Niemczech. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Kraj Związkowy Północnej Nadrenii–Westfalii, Regionalne Zrzeszenie Ruhry oraz Uniwersytet w Bochum.

Uczestnicy „Metropolitan Innovation Summit Ruhr 2022” mieli okazję zapoznać się z projektami w dziedzinie innowacji społecznych, kulturalnych i ochrony środowiska realizowanymi na terenie miast Dortmund, Essen, Bottrop i Bochum. W programie wydarzenia znalazła się także prezentacja  najważniejszych projektów innowacyjnych, realizowanych przez każdego z zaproszonych partnerów.

Metropolię GZM reprezentował przewodniczący zarządu Kazimierz Karolczak. W wygłoszonej prezentacji przybliżył najważniejsze metropolitalne projekty związane z ochroną środowiska, wsparciem uczelni wyższych, zrównoważoną mobilnością czy bezzałogowymi statkami powietrznymi.

Podczas wydarzenia zorganizowano również dyskusje i warsztaty skupione wokół takich zagadnień jak transformacja energetyczna, współpraca między instytucjami publicznymi, zdrowie publiczne czy innowacje społeczne.

Wydarzenie odbyło się w dniach 31 sierpnia – 2 września 2022 r., na terenie Metropolii Ruhry, z którą GZM trzy lata temu podpisała porozumienie o partnerstwie. Oprócz GZM udział wzięli także przedstawiciele Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej oraz Politechniki Śląskiej.

Organizatorzy zaprosili do udziału również inne miasta i obszary metropolitalne, w tym regiony Wielkiego Manchesteru (Wielka Brytania), Pittsburgha (Stany Zjednoczone), Tsukuby (Japonia) oraz Tel Avivu (Izrael).

Ruszyła rejestracja do trzeciej edycji Metropolitalnego Climathonu, który rozpocznie się 27 października. Climathon to 24-godzinny wyścig kreatywności odbywający się równolegle w ponad 100 miastach na świecie.

Podczas wydarzenia jego uczestnicy będą szukać rozwiązań, w jaki sposób, w trosce o klimat, możemy zmniejszyć „produkcję” odpadów oraz ponownie wykorzystać te, które już powstały. Na autorów najlepszego pomysłu czeka nagroda główna w wysokości 10 000 zł oraz nagrody rzeczowe. W tym roku wydarzenie skierowane jest do studentów wszystkich uczelni. Wiedza specjalistyczna ani umiejętności programistyczne nie są konieczne.

W skończonym systemie, jakim jest nasza planeta, nieskończony wzrost nie jest możliwy – a jego granice wyznaczy nam dostępność surowców. Dziś taką granicą stały się dla nas zmiany klimatu. Gospodarka obiegu zamkniętego jest jedną z odpowiedzi na te wyzwania – mówi Blanka Romanowska, która kieruje Departamentem Infrastruktury i Środowiska w Górnośląsko -Zagłębiowskiej Metropolii.

W obiegu zamkniętym koniec życia produktu jest zarazem początkiem życia nowego produktu lub usługi. Wszystkie materiały zostają spożytkowane, ich wartość dodana jest zmaksymalizowana. Całkowicie wyeliminowany jest odpad. Wyeliminowana jest także potrzeba ekstrakcji nowych surowców. W GOZ nie ma odpadów – są tylko surowce.

Dlatego też zagadnienia związane z racjonalną gospodarką odpadami i tym, jak racjonalnie korzystać z dóbr będą tematami trzeciej edycji Metropolitalnego Climathonu.

Climathon w pytaniach i odpowiedziach

Co to jest Climathon?

To wydarzenie, które ma charakter 24-godzinnej rywalizacji, w trakcie której uczestnicy we współpracy z zaproszonymi ekspertami wypracowują propozycje rozwiązań służących ochronie klimatu. Podczas Climathonu szansę na wygraną ma każdy kreatywny pomysł, który zaproponuje ciekawe i nowoczesne podejście do tematów związanych ze światowymi wyzwaniami klimatycznymi, a w tym roku – z recyklingiem i gospodarką obiegu zamkniętego.

Dla kogo jest III Metropolitalny Climathon 2022?

Zgłosić może się każdy, kto ma status studenta I i/lub II stopnia studiów, studenci studiów podyplomowych oraz studiów doktoranckich uczelni wyższych działających w Polsce, prowadzonych w dowolnym trybie.

Jednym słowem: w Climathonie może wziąć udział każdy student i studentka. Wystarczy mieć pomysł związany z tematem „Gospodarka obiegu zamkniętego. Recykling w mieście. Metropolia zero waste.”

Organizatorzy nie szukają skomplikowanych rozwiązań wiążących się np. z powstaniem zaawansowanej aplikacji mobilnej czy instalowaniem kosztowanych urządzeń. Wygrać może nawet prosta edukacyjna koncepcja jak zachęcić siebie i osoby z najbliższego otoczenia do zmiany naszych codziennych nawyków w trosce o ochronę klimatu. Rejestracja na wydarzenie trwa do 21 października.

Co trzeba umieć?

Aby wziąć udział w Climathonie nie trzeba posiadać specjalistycznej wiedzy związanej z recyklingiem czy gospodarką obiegu zamkniętego. Wystarczy otwarty umysł i chęć tworzenia niestandardowych pomysłów. Podczas wydarzenia uczestnicy otrzymają wsparcie organizatorów oraz inspirację mentorów i ekspertów.

Co oznacza gospodarka obiegu zamkniętego?

Gospodarka o obiegu zamkniętym to model produkcji i konsumpcji, który polega na dzieleniu się, pożyczaniu, ponownym użyciu, naprawie, odnawianiu i recyklingu istniejących materiałów i produktów tak długo, jak to możliwe. W ten sposób wydłuża się cykl życia produktów. W praktyce oznacza to ograniczenie odpadów do minimum. Kiedy cykl życia produktu dobiega końca, surowce i odpady, które z niego pochodzą, powinny zostać w gospodarce. Można je z powodzeniem wykorzystać ponownie, tworząc w ten sposób dodatkową wartość.

Takie podejście kontrastuje z tradycyjnym, liniowym modelem ekonomicznym, który opiera się na schemacie „weź – wyprodukuj – użyj – wyrzuć”.

Jak można się zgłosić do Climathonu?

Wystarczy wejść na stronę www.climathon.pl i znaleźć formularz rejestracyjny oraz wypełnić wszystkie pola. Informacja zwrotna powinna pojawić się do 25 października.

W jakiej formule odbędzie się Climathon?

III Metropolitalny Climathon odbędzie się stacjonarnie 27-28 października Centrum Nowych Technologii w Gliwicach, dopuszczamy również możliwość udziału on-line.

W jakich godzinach będzie się odbywać?

Climathon zacznie się 27 października o godz. 13:00, skończy się natomiast 28 października o godz. 15:00.

Co można wygrać? Dla najciekawszych pomysłów przewidziane zostały nagrody:

1. Nagroda I 10 000 zł
2. Nagroda II 5 000 zł
3. Nagroda III 3 000 zł

oraz inne upominki organizatorów oraz partnerów wydarzenia.

Poprzednie Climathony

Pierwszy Metropolitalny Climathon odbył się w 2020 roku, wówczas tematem przewodnim była: „Metropolia w dobie ocieplenia klimatu – retencja wody i zapobieganie suszy” (CLIMATHON 2020).

Natomiast ubiegłoroczny Climathon odbył się pod hasłem „Energia w mieście – Metropolia efektywna energetycznie” (CLIMATHON 2021). Uczestnicy szukali rozwiązań dla skuteczniejszego i oszczędniejszego wykorzystania energii w miastach.

III Metropolitalny Climathon organizowany jest przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię razem z Fundacją Fortis pro Nobis pod auspicjami EIT Climate-KIC.

Zapraszamy do udziału!

Więcej informacji na stronie www.climathon.pl oraz na www.climathon.climate-kic.org

Metropolia zakończyła cykl spotkań w ramach Dronowej Szkoły Prototypowania, w której uczestniczyło blisko 50 urzędników. Pracownicy administracji zdobyli wiedzę teoretyczną na temat bezzałogowych statków powietrznych (BSP), a także odbyli praktyczne szkolenia z pilotowania dronów. Celem było przygotowanie ich do zmian wynikających z europejskiej koncepcji U-Space.

Spotkanie podsumowujące Dronową Szkołę Prototypownia odbyło się w środę (31 sierpnia) w siedzibie Metropolii. Henryk Borczyk, wiceprzewodniczący zarządu GZM, zwrócił uwagę na wciąż rosnącą ilość zastosowań dla dronów i podkreślił, że to bardzo prężnie rozwijająca się branża technologiczna. Podziękował urzędnikom z miast i gmin GZM za udział w zajęciach, które prowadzone były od kwietnia tego roku.

Dronowa Szkoła Prototypowania odbyła się pod patronatem Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Paweł Szymański, dyrektor departamentu BSP w ULC, podkreślił podczas spotkania, że wkrótce samorządy mogą stanąć przed nowym wyzwaniem, jakim będzie zarządzanie przestrzenią powietrzną na swoim terenie. Do tej pory nie miały takich kompetencji, ale rosnąca z roku na rok liczba operacji wykonywanych dronami, a także nowe regulacje na poziomie UE, mogą to zmienić. Aktualnie trwają dyskusje na poziomie Komisji Europejskiej nad określeniem roli miast w zakresie organizowania i zarządzania swoją przestrzenią powietrzną.

Dronowa Szkoła Prototypowania stanowiła pakiet najważniejszych informacji o obszarze BSP, z głównym naciskiem na aspekty prawne, zarówno krajowe jak i unijne. Urzędnicy odbyli także zajęcia praktyczne, aby poznać drony również od strony pilota. Na zakończenie zajęć otrzymali pamiątkowe dyplomy, jednak na tym współpraca Metropolii ze swoimi miastami i gminami w zakresie dronów się nie kończy.

W ramach szerokiego projektu „Drony nad Metropolią” realizowane będą kolejne spotkania i warsztaty, zarówno z udziałem urzędników, jak i ekspertów zewnętrznych. GZM, jako partner inicjatywy Centralnoeuropejski Demonstrator Dronów, prowadzi wiele działań, które mają przygotować miasta na nadejście nowego wymiaru mobilności.

Pilotaż planowany w Sosnowcu to tylko jeden, niewielki wycinek zadań, którymi GZM zajmuje się w ramach rozwoju dronów. Od 2018 roku współpracuje z najważniejszymi instytucjami lotniczymi w Polsce – Urzędem Lotnictwa Cywilnego i Polską Agencją Żeglugi Powietrznej w ramach Centralnoeuropejskiego Demonstratora Dronów. Celem tej współpracy jest stworzenie warunków dla rozwoju dronów w Polsce, by mogły świadczyć różnego rodzaju usługi w przestrzeni powietrznej nad miastami.

• Planowany na wiosnę przelot drona, który przetransportowałby defibrylator, nie odbył się z przyczyn niezależnych ani od Metropolii, ani od miasta Sosnowiec. Powodem była przedłużająca się awaria hangaru, gdzie dron miał startować i lądować.
• Pilotażowy przelot będzie realizowany w nowej formule. W tym celu Metropolia i Sosnowiec nawiązały współpracę z Instytutem Lotnictwa Sieci Łukasiewicz. Przygotowywany jest nowy scenariusz pilotażu, który pozwoli sprawdzić zastosowanie dronów w teledetekcji, czyli rozpoznawaniu obiektów i raportowaniu zaobserwowanych zmian.
• Planowany transport kilkukilogramowego ładunku odbędzie się w niedalekiej przyszłości, ponieważ transport przesyłek za pomocą dronów to jedno z podstawowych zastosowań, do którego będę wykorzystywane.
• Pilotażowy przelot w Sosnowcu to tylko jeden, niewielki wycinek zadań, którymi zajmuje się w GZM, aby w przyszłości drony mogły świadczyć wiele, różnego rodzaju usług w przestrzeni powietrznej nad miastami.

Automatyczny przelot drona, który przetransportowałby ładunek medyczny (np. defibrylator), a którego przelot był planowany początkowo na jesień 2021 roku, potem przełożony został na wiosnę tego roku – ostatecznie się nie odbył z przyczyn niezależnych od Metropolii, ani od miasta Sosnowiec. Powodem była awaria jednego z elementów systemu, czyli hangaru, gdzie dron miał zaczynać i kończyć przelot. Naprawa hangaru, z powodu braku odpowiednich części, przedłużała się.

Aby przelot pilotażowy mógł zostać zrealizowany, w międzyczasie GZM i miasto Sosnowiec podjęły szerszy zakres współpracy z Instytutem Lotnictwa Sieci Łukasiewicz, który uczestniczy również w innych projektach dronowych, realizowanych przez Metropolię. Współpraca ma zaowocować pilotażem innego zastosowania, ale również w stolicy Zagłębia.

Obecnie trwają prace nad przygotowaniem dokumentacji dla planowanych lotów, prowadzące do uzyskania odpowiednich zgód. Pilotaż będzie miał na celu sprawdzenie w praktyce nowych algorytmów teledetekcji dla wyszukiwania i rozpoznawania obiektów na lądzie wraz z diagnozą zmian, a jednocześnie wykonywany będzie mini transport przedmiotów.

Do czego mogą służyć drony

O tym, jak szerokie zastosowanie dronów może być wykorzystywane w naszym codziennym życiu, pokazują również konkurencje, w których biorą udział uczestnicy Droniady – konkursu technologicznego, który od kilku lat odbywa się na katowickim Muchowcu.

Teledetekcja była elementem tegorocznych zmagań w konkurencji pod nazwą „Drzewo Życia” – zadaniem startujących zespołów było znalezienie za pomocą dronów chorych drzew w sadzie oraz zaaplikowanie im lekarstwa, by choroba nie roznosiła się na inne drzewa. Podczas konkurencji „Budowa” – zadaniem dronów, które wykorzystywały właśnie system teledetekcji, było sprawdzenie czy budowa hali magazynowej przebiega zgodnie z planem oraz czy przestrzegane są wszystkie przepisy BHP. Teledetekcja wykorzystywana też była w poprzednich latach, gdzie zadaniem uczestników było m.in. znalezienie skradzionych samochodów.

Technologia dla miast przyszłości

Na całym świecie trwają przygotowania do budowy „trzeciego wymiaru miasta”, czyli zagospodarowania przestrzeni do wysokości 120 metrów nad ziemią, właśnie przy użyciu dronów. Działania w tym zakresie prowadzą takie metropolie, jak Londyn, Genewa czy Dubaj. Również GZM zadbała o rozwój współpracy międzynarodowej w obszarze technologii bezzałogowych, nawiązując kontakt z ponad 50 partnerami europejskimi i realizując kluczowe dla miejskiej mobilności powietrznej projekty międzynarodowe.

Jednym z przykładów jest projekt HARMONY, w którym GZM pracuje z 20 partnerami z 8 krajów europejskich. Obok ekspertów technologicznych reprezentowane są również miasta: Ateny, Trikala, Rotterdam, Turyn, a także hrabstwo Oxfordshire. Celem programu jest umożliwienie władzom obszarów metropolitalnych zrównoważonego przejścia do nowej ery mobilności.

Innym ważnym projektem jest ASSURED-UAM, realizowany w ramach HORYZNTU 2020. W projekcie tym GZM pełni rolę lidera jednego z działań, koordynując prace własne oraz partnerów obszarów metropolitalnych – Bari i Porto. Celem jest zdefiniowanie rekomendacji dla mobilności miejskiej przy użyciu dronów.

Dzięki tak szerokiej współpracy w kraju i za granicą, Metropolia już teraz uchodzi za jednego z europejskich liderów w obszarze wykorzystania dronów w miastach. Dzieląc się swoimi doświadczeniami, GZM rozmawia z innymi światowymi metropoliami jak równy z równym, a często służy nawet jako przykład.

Polski Instytut Ekonomiczny podaje, że wartość rynku dronów do 2026 r. wyniesie 3,26 mld zł. Korzyści pośrednie, jakie przyniesie integracja dronów i gospodarki, mogą wynieść nawet 576 mld zł. To pokazuje, że technologie bezzałogowe stają się coraz bardziej znaczącą gałęzią światowej gospodarki. To ogromna szansa rozwojowa, której nie można zignorować.

Projekty realizowane przez GZM

W ramach programu „Drony nad Metropolią” do teraz zrealizowane zostały (między innymi) poniższe projekty:

– zorganizowano szereg wydarzeń propagujących informacje o korzyściach zastosowań BSP (m.in. konferencja międzynarodowa JARUS 2019, Droniada GZM 2019,2020,2022, konferencje CEDD i inne);

– poprzez działania partycypacyjne łączące obszary nauki, biznesu i samorządu opracowano dokumenty ułatwiające wykorzystanie nowych usług w miastach, m.in. SIWZ dla pomiaru niskiej emisji czy podręcznik dla JST „Jak realizować zadania w ochronie środowiska z wykorzystaniem BSP”;

– zorganizowano przestrzeń testową wraz z infrastrukturą ADS-B, co posłużyło do realizacji pierwszych testów lotów długodystansowych;

– współuczestniczono w wielu projektach międzynarodowych, m.in. ASSURED UAM i HARMONY z funduszy HORYZONT2020;

– zrealizowano szereg pilotaży i demonstracji usług o potencjale wdrożeniowym, m.in. oprysk dezynfekujący infrastrukturę miejską czy pozyskiwanie danych geodezyjnych dla modeli terenu (projekt BFPaaS);

– opracowano dokumentację służącą jako wkład merytoryczny do wielu podejmowanych działań, m.in. analiza prawnych podstaw rozwoju BSP ze szczególnym uwzględnieniem GZM;

– uczestniczono w konkursie „3obszary” organizowanym przez PAŻP i osiągnięto najwyższy wynik, w rezultacie czego GZM wraz z miastem Gliwice i gminami Rudziniec i Sośnicowice bierze udział w projekcie „Loty BSP na szeroką skalę”, gdzie obszar testowy zostanie uzbrojony w infrastrukturę trackingową i system DTM dla organizacji i zarządzania lotami automatycznymi, co pozwoli na realizację w tym obszarze pierwszych nowoczesnych i samodzielnych usług z wykorzystaniem BSP

– i wiele innych działań wspierających współpracę z ośrodkami naukowo-badawczymi, biznesem i branżą rynku BSP, instytucjami państwowymi i partnerami międzynarodowymi.

Łączna kwota, którą GZM przeznacza na cały program „Drony nad Metropolią” i zaangażowanie w ramach CEDD od 2018 do końca 2024 roku to 3,5 mln zł. Do tej pory na działania realizowane w tym obszarze wydatkowano ok. 1,5 mln zł.

Na portalu GZM Data Store, stanowiącym ogromną bibliotekę danych samorządowych, znajduje się obecnie ponad 200 zbiorów z 28 gmin oraz z Metropolii. Właśnie rozpoczyna się rozbudowa systemu m.in. o kolejne 150-300 zbiorów danych, ułatwiając użytkownikom ich analizę. Metropolia ogłosiła przetarg na realizację prac rozwojowych portalu. Budżet na ten cel pozyskała w październiku ub. roku z rządowego programu Polski Ład.

– Dla Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii udostępnianie otwartych danych publicznych na wysokim poziomie otwartości jest jednym z najważniejszych działań strategicznych –  tłumaczy Paweł Krzyżak, zastępca dyrektora Departamentu Projektów i Inwestycji GZM.

Rozwój platformy jest kolejnym krokiem w budowaniu dialogu z mieszkańcami Metropolii, przedsiębiorcami oraz potencjalnymi inwestorami. Ma być cyfrowym pomostem między samorządem a społecznością lokalną oraz sektorem prywatnym – mówi Paweł Krzyżak.

Dzięki realizacji projektu zostanie zinwentaryzowanych oraz opublikowanych kolejnych 150- 300 zbiorów danych z 22 gmin oraz z Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, Zarządu Transportu Metropolitalnego, PKM Świerklaniec, PKM Tychy, PKM Katowice i PKM Sosnowiec. Powstaną aplikacje webowe w chmurze. Będą one prezentować m.in. tereny inwestycyjne, magazyny, biura, zaplecze badawczo-rozwojowe. Ułatwią także tworzenie aplikacji dla mieszkańców, które pomogą w nawigacji po Metropolii. Będą one mogły np. prezentować otoczenie edukacyjne, mieszkania, transport, rozrywkę. Gminy będą mogły wykorzystać otwarte dane jako narzędzie analityczne (BI), wspierające procesy decyzyjne. Będzie to największa samorządowa platforma w Polsce, która zasili portal dane.gov.pl. Przypomnijmy, że na rozwój projektu Metropolia pozyskała w październiku ub. roku 4,5 mln zł z rządowego programu Polski Ład, natomiast kolejne pół miliona złotych stanowi wkład własny z budżetu GZM. Przewiduje się, że prace nad projektem rozwoju platformy otwartych danych potrwają do 2024 roku.

Z funkcjonalności portalu można jednak korzystać już teraz, gdyż wstępna wersja platformy została opublikowana w 2019 roku i rozszerzona o dane gmin członkowskich GZM rok temu. Można ją znaleźć w menu głównym na stronie internetowej Metropolii – www.metropoliagzm.pl. Udostępnione zostały już informacje, które dotyczą m.in. rozkładów jazdy i lokalizacji przystanków, historycznej bazy lokalizacji GPS autobusów oraz dane dotyczące wyposażenia pojazdów komunikacji miejskiej. Rozbudowa o dane gminne wzbogaciła portal o informacje w zakresie funkcjonowania miast i gmin GZM oraz ich jednostek pomocniczych i budżetowych.

Dodatkowo, w sierpniu 2021 roku, w oparciu o udostępnione przez Metropolię otwarte dane, firma Vooom, z którą GZM współpracuje, opracowała usługę prezentującą informacje o rzeczywistych czasach odjazdów autobusów, trolejbusów i tramwajów. Ta usługa została uzupełniona o dane lokalizacji pojazdów transportu publicznego, które służą aplikacji Google Maps.

– Usługa podglądu rzeczywistego czasu odjazdu wraz z lokalizacją wybranego pojazdu znacznie ułatwia korzystanie z komunikacji miejskiej GZM młodym osobom, które są przyzwyczajone do planowania podróży z użyciem smartfona – mówi Hubert Morawski, który przygotował usługę z ramienia GZM.

– Nowinki techniczne pomagają budować konkurencyjność tego środka transportu w dobie carsharingu, rowerów i hulajnóg na minuty – dodaje Morawski.

Aktualnie na portalu GZM Data Store znajduje się ponad 200 zbiorów danych z 28 gmin wchodzących w skład Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Zostały one opublikowane na piątym poziomie otwartości. Jest to standard pozwalający użytkownikom na ich jak najszersze przetwarzanie oraz łączenie z innymi bazami danych.

Useful links:

Warunki przetargu

Inteligentna Metropolia: w stronę platformy otwartych danych – Metropolia GZM

Otwarty format danych o czasie odjazdu komunikacji ZTM. Może skorzystać każda aplikacja – Metropolia GZM

„Atom dla samorządu. Energetyka jądrowa szansą dla transformacji energetycznej Śląska i Zagłębia”, to temat konferencji organizowanej przez Górnośląsko- Zagłębiowską Metropolię. Samorządowcy, eksperci, przedstawiciele środowisk gospodarczych będą rozmawiać na temat szans, jakie daje wykorzystanie tego źródła energii w transformacji energetycznej regionów węglowych. Wydarzenie odbędzie się 13 września 2022 r. w Muzeum Śląskim w Katowicach

– Porozmawiamy o tym, jakie konkretne możliwości stoją przed samorządami i lokalnym biznesem w tym zakresie, jak rozmawiać z lokalnymi społecznościami o atomie, i jakie wnioski płyną dla nas z krajów, w których ten proces już trwa – zapowiada Henryk Borczyk, wiceprzewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Zmiany klimatu wymuszają na nas zmianę sposobu wytwarzania energii elektrycznej i ciepła. Transformacja powinna być sprawiedliwa i nie może odbywać się kosztem lokalnych społeczności, które rozkwitły w regionach związanych z węglem. Według Polskiej Akademii Nauk, oprócz znacznej rozbudowy odnawialnych źródeł energii, potrzebne nam będą również moce jądrowe, które są w stanie zasilać całe metropolie w sposób tani i niezależny od warunków atmosferycznych. 

Podczas konferencji uczestnicy będą odpowiadać na szereg pytań min.: czy energetyka jądrowa jest szansą dla transformacji energetycznej regionów węglowych? Czy daje dostęp do taniej, czystej i stabilnej energii, która jest tak ważna w obecnej sytuacji na rynkach międzynarodowych? A może jest to po prostu konieczność dla osiągnięcia celów niskoemisyjnych? Dlaczego samorządy powinny interesować się rozwojem energetyki jądrowej? Czy SMR to podstawa czy uzupełnienie przyszłej energetyki?  

Gościem specjalnym konferencji będzie Mark Nelson, współautor raportu „Repowering Coal”. Jego prace analityczne na temat czystej energii były cytowane między innymi przez agencję Reuters, New York Times, Wall Street Journal, Washington Post

Wrześniowe wydarzenie jest kierowane zarówno do przedstawicieli samorządów, jak i  osób zainteresowanych transformacją energetyczną, w tym specjalistów z zakresu energetyki. W konferencji można wziąć udział także w formule on-line. Rejestracja uczestników jest dostępna na stronie www.metropolia-energia.pl  , a udział jest bezpłatny. Konferencja odbędzie się w języku polskim z tłumaczeniem symultanicznym na język angielski.

Konferencja odbywa się pod honorowym patronatem Ministra Klimatu i Środowiska.

Przydatny link: rejestracja

• Mark Nelson, dyrektor zarządzający think tanku Radiant Energy Group,
• dr Bożena Horbaczewska, adiunkt, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie,
• dr hab. inż. Łukasz Bartela, profesor Politechniki Śląskiej,
• Sławomir Krenczyk, Członek Zarządu Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego

• dr Tomasz Nowacki, dyrektor Departamentu Energii Jądrowej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska,
• Adam Rajewski, asystent, Politechnika Warszawska
• Łukasz Sawicki, Główny specjalista, Departament Energii Jądrowej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska
• dr inż. Andrzej Sikora, Prezes Zarządu Instytutu Studiów Energetycznych.

Przygotowano następujące panele tematyczne:

• Model SaHo – tania, czysta i stabilna energia dla samorządów,
• Od węgla do atomu w USA,
• Przygotowania do budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce,
• Jak „nie spalić” atomu – ABC konsultacji społecznych panel dyskusyjny,
• Czy SMR to podstawa czy uzupełnienie przyszłej energetyki?
• Projekt DEsire: Plan dekarbonizacji krajowej energetyki zawodowej na drodze modernizacji z wykorzystaniem reaktorów jądrowych,

Program konferencji

13 września 2022 Muzeum Śląskie w Katowicach

Moderatorzy: Adam Błażowski, Justyna Piszczatowska

09:00 – 09:10    Powitanie

Kazimierz Karolczak, Przewodniczący Zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii

Mariusz Skiba, Wiceprezydent Miasta Katowice

09:10 – 09:20    Mowa otwierająca

prof. zw. dr hab. inż. Jerzy Buzek, Poseł do Parlamentu Europejskiego

09:20 – 10:20    Model SaHo – tania, czysta i stabilna energia dla samorządów

Jak samorządy mogą korzystać z taniego prądu z elektrowni jądrowej?

dr Bożena Horbaczewska, Adiunkt, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Łukasz Sawicki, Główny specjalista, Dyrektor Departamentu Energii Jądrowej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska

10:20 – 10:50    Od węgla do atomu w USA

Amerykańskie samorządy w historycznej transformacji od węgla do atomu

Mark Nelson, dyrektor zarządzający Radiant Energy Fund

10:50 – 11:10    przerwa kawowa

11:10 – 11:40    Przygotowania do budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce

Joanna Szostek, zastępca dyrektora Pion Komunikacji i Realizacji z Interesariuszami, Polskie Elektrownie Jądrowe sp. z o.o.

11:40 – 11:45    Stanowisko Polskiej Akademii Nauk w kwestii OZE i atomu

prof. dr hab. Szymon Malinowski, dyrektor Instytutu Geofizyki, Uniwersytet Warszawski TBC

11:45 – 12:30    Jak „nie spalić” atomu – ABC konsultacji społecznych panel dyskusyjny

dr Tomasz Nowacki, dyrektor Departamentu Energii Jądrowej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska,

Sławomir Krenczyk, członek Zarządu Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego

Joanna Szostek, zastępca dyrektora Pion Komunikacji i Realizacji z Interesariuszami Polskich Elektrowni Jądrowych sp. z o.o.

12:30 – 13:15    Czy SMR to podstawa czy uzupełnienie przyszłej energetyki?  panel dyskusyjny

Adam Rajewski, asystent, Politechnika Warszawska

Mark Nelson, dyrektor zarządzający Radiant Energy Fund,

dr inż. Andrzej Sikora, prezes zarządu Instytutu Studiów Energetycznych

13:15 – 14:00    lunch

14:00 – 14:30    Projekt DEsire: Plan dekarbonizacji krajowej energetyki zawodowej na drodze modernizacji z wykorzystaniem reaktorów jądrowych

dr hab. inż. Łukasz Bartela, profesor Politechniki Śląskiej

14:30 – 15:30    Panel Samorządowy: Czy energetyka jądrowa jest szansą dla transformacji energetycznej regionów węglowych?

Partnerem panelu jest Śląski Związek Gmin i Powiatów

Paweł Adamów, zastępca Prezydenta Konina

Janusz Koper, zastępca prezydenta Miasta Rybnika, Przewodniczący Regionalnej Rady ds. Energii TBC

dr Tomasz Nowacki Dyrektor Departamentu Energii Jądrowej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska

Bezpłatna rejestracja: www.metropolia-energia.pl

Organizator: Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia,
Partnerzy: Miasto Katowice i Śląski Związek Gmin i Powiatów
Patroni medialni: Infor, Kierunekenergetyka.pl, Wysokienapiecie.pl Energetyka 24, nuclear.pl

Recycling w mieście, to temat przewodni tegorocznego Climathonu. Kolejna metropolitalna edycja największego na świecie wydarzenia klimatycznego odbędzie się 27-28 października w Centrum Ochrony Klimatu i Środowiska Politechniki Śląskiej w Gliwicach.

 Climathony odbywają się w ponad w 100 miastach z 47 krajów. W trakcie ich trwania uczestnicy wspólnie pracują nad poszukiwaniem rozwiązań, które odpowiadają wyzwaniom klimatycznym. Wydarzenie ma unikalną formułę. Polega ona na wniesieniu lokalnej perspektywy do globalnych wyzwań.

W Metropolitalnym Climathonie może wziąć udział każdy student w Polsce, który ma pomysł jakie rozwiązania wprowadzić do systemu recyclingu w mieście.

W tym roku wydarzenie odbędzie się stacjonarnie oraz online.

Na zwycięzców czekają nagrody finansowe oraz nagrody rzeczowe. Najlepszy zespół metropolitalnej edycji otrzyma nagrodę główną w wysokości 10 tys. zł.

O programie i zasadach rejestracji powiadomimy w późniejszym komunikacie.

CLIMATHON jest organizowany przez Metropolię GZM pod patronatem EIT Climate-KIC.

Pierwsze tego typu wydarzenie miało miejsce w 2020 roku. Tematem przewodnim była „Susza w mieście”, rok później uczestnicy pracowali nad rozwiązaniami pod hasłem „Energia w mieście”.

Najlepsze projekty w poprzednich edycjach

W ubiegłym roku pierwsze miejsce zajął projekt „Energy Shield”, polegający na stworzeniu specjalnych powłok na elewacjach budynków, czy powierzchniach dachowych, które zmieniają kolor pod wpływem temperatury na zewnątrz tak, aby latem efektywniej odbijały światło, a więc schładzały, a zimną przyciągały i „dogrzewały” mieszkania energią słoneczną.

W 2020 najlepszy był projekt „Heksagon. Deszcz między nami”. Głównym założeniem tego projektu to stworzenie ogródków deszczowych. Ich konstrukcja miałaby być sześciobokiem i tym samym przypominać plaster miodu. Pomysł ten można byłoby zrealizować w dwóch wymiarach – tradycyjnie w poziomie, tworząc miejsca do siedzenia wokół pojemnika, gdzie znajdowałby się ogródek albo w pionie, co dałoby znacznie więcej możliwości, jeśli chodzi o rozwinięcie jego funkcji rekreacyjnych, edukacyjnych i społecznych.

W tym drugim przypadku konstrukcja w kształcie sześcioboku stanowiłaby ramę, w której można byłoby umieść np. huśtawkę, hamak, scenę z widownią. Dzięki jej foremnemu kształtowi, woda deszczowa spływałaby po jej zewnętrznych bokach, nawadniając przestrzeń wokół tej konstrukcji, gdzie rozwinąłby się wspomniany wcześniej ogródek deszczowy. Konstrukcje te mogłyby zostać wykorzystane np. na terenie szkół, co miałoby pozytywny wpływ na poprawę mikroklimatu w tej części miasta.

Przydatne linki

Strona Climathonu: www.climathon.pl

Climathon 2021: Katowicka Superjednostka zmieniająca kolor? Metropolitalny Climathon 2021 na mecie – Metropolia GZM

Climathon 2020:  Zwycięzcy Climathonu zaprezentowali swoje pomysły miastom i gminom Metropolii – Metropolia GZM