Wszystko to podczas 94 wydarzeń w tym 68 mikrowypraw po Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Właśnie w ten sposób mieszkańcy wspólnie świętowali piąte urodziny Metropolii GZM – najmłodszej w Europie i jedynej w Polsce. Urodziny Metropolii już na stałe wpisują się w kalendarz lipcowych wydarzeń w GZM.

 Pierwsze święto Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii odbyło się na placach i ulicach, pokopalnianych hałdach i na jeziorach, na plażach, w parkach i lasach, w muzeach i pałacach.

We wszystkich tych miejscach ponad 14 tysięcy osób, które wzięły udział w święcie miało przede wszystkim okazję, by lepiej poznać siebie nawzajem, swoich metropolitalnych sąsiadów oraz to, co oryginalne i nieoczywiste w gminach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

– Pierwsze święto Metropolii, zorganizowane z okazji jej piątych urodzin, było dniem, w którym każdy mógł się przekonać, jak bogate i różnorodne są walory turystyczne GZM. Często tuż za rogiem mamy miejsca potrafiące zachwycić, stanowiące kapitalny zasób dla mikroturystyki – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Zaczęło się od wschodu słońca, a potem … Kierunek GZM!

Łyk porannej kawy, plener fotograficzny i aktywności sportowe na hałdzie popłuczkowej dawnej kopalni srebra, ołowiu i cynku Fryderyk w Tarnowskich Górach rozpoczęły święto Metropolii.

Przez cały dzień, w różnych okolicznościach i okolicach, dzięki kreatywnym pomysłom i wspaniałym ludziom, do wyboru były aż 94 przygody przygotowane przez miasta i gminy Metropolii.

Wśród zaproponowanych wydarzeń zorganizowano 68 mikrowypraw. Podczas nich uczestnicy pokonali łącznie 1365 kilometrów, odwiedzając przy tym 490 różnych obiektów. Liczby te dobrze pokazują, że tereny Metropolii to doskonałe miejsce do uprawiania mikroturystyki w makroskali.

– Wszystkie wyprawy cieszyły się dużym zainteresowaniem uczestników, a kilka spośród nich okazało się prawdziwymi hitami. Podróżując po Będzinie zabytkowym Ikarusem, w towarzystwie przewodnika, można było przeżyć wiele frajdy i wzruszeń – mówi Daria Kosmala, dyrektor Departamentu Marki i Komunikacji Marketingowej.

W podróż wypełnioną wspomnieniami zaprosiły także Tychy. Podczas wycieczki „Trolejbusem z bluesem”, odwiedzając miejsca związane z legendarnym liderem Dżemu, można było posłuchać pełnej anegdot opowieści o Ryśku Riedlu. Przewodnikami tej niezwykłej wyprawy byli Sebastian Riedel, syn i dziedzic talentu legendarnego muzyka, oraz Marcin Sitko, autor książki pt. „Rysiek Riedel we wspomnieniach”.

– Podczas miejskich spacerów w Chorzowie szlakiem witraży i w Katowicach szlakiem street artu w nietuzinkowy sposób pokazano związki miasta ze sztuką – dodaje Daria Kosmala.

Metropolia zielona i… pyszna

Program święta oferował również wypoczynek od miejskiego zgiełku i to uzupełniony o coś dla podniebienia. W wielu mikrowyprawach to przyroda była główną atrakcją i najpiękniejszą oprawą różnorakich aktywności. Żaglówką, kajakiem, rowerem czy pieszo, uczestnicy święta odkrywali najbardziej malownicze zakątki Metropolii, po drodze dowiadując się wielu niezwykłych rzeczy.

Smakowite – dosłownie i w przenośni mikrowyprawy – czekały także w innych miejscach. W gminie Kobiór, gdzie ciasta z leśnymi owocami można było spróbować w leśnym rezerwacie Babczyna Dolina, degustacja żuru kończyła odwiedziny Izby Pamięci Smolarnia, a zwiedzanie Zameczku Myśliwskiego w Promnicach wieńczył deser księżnej Daisy, czyli jabłka ugotowanego w wywarze z przypraw korzennych i miodu.

Urodziny Metropolii już na stałe wpisują się w lipcowy kalendarz wydarzeń w GZM

Pierwsza edycja święta Metropolii pokazała jak liczne, zaskakujące, różnorodne i oryginalne atrakcje znajdują się na jej terenie i jak istotny zasób stanowią dla mikroturystyki.

– Dziękuję wszystkim niezwykle kreatywnym organizatorom, wszystkim przewodnikom, pasjonatom, wszystkim tym, którzy tak dobrze znają i kochają swoje miasta i gminy – ich historię, tradycje i współczesne walory – i tak pięknie potrafią je opowiedzieć i pokazać. Dziękujemy także wszystkim, bardzo licznym uczestnikom święta GZM – mieszkańcom Metropolii, ale także naszym sąsiadom i gościom, którzy wzięli w nim udział. Frekwencja i odbiór wydarzenia przekonują, że pomysł warto kontynuować. Zapraszam zatem już dzisiaj na kolejne święto Metropolii w 2023 roku – dodaje przewodniczący Karolczak.

Czekając na kolejną odsłonę święta warto już teraz szukać powodów i okazji do metropolitalnych wypraw. Na stronie internetowej kierunekgzm.pl już wkrótce pojawią się pierwsze propozycje mikrowypraw na każdą porę roku.

Pięć lat temu, 1 lipca 2017 roku, powstała Górnośląsko- Zagłębiowska Metropolia. Tego dnia weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie jej utworzenia. Dobrze funkcjonujący transport publiczny, rozwój innowacji czy ochrona środowiska – to działania, na których koncentruje się Metropolia od momentu swojego powstania. W specjalnym raporcie wydanym z tej okazji uzyskacie kompleksową wiedzę o historii jej powstania, strukturze oraz zadaniach.

– Śląsk i Zagłębie zawsze były ambitne i nowoczesne. Ludzie tutaj zawsze byli odważni – dzięki swojej ciężkiej pracy, wykraczali poza utarte schematy i wprowadzali nową jakość. W wielu dziedzinach byliśmy po prostu pierwsi – mówi na łamach raportu Kazimierz Karolczak, przewodniczący Metropolii.

– Pod tym względem nic się nie zmieniło. Innowacyjność jest wpisana w DNA naszego regionu. Od zawsze naszą ambicją było osiąganie wyższych poziomów specjalizacji. Dzisiaj mamy pierwszą (i wciąż jedyną) w Polsce Metropolię. Jej powstanie – podobnie jak wszystko to, co w przeszłości napędzało rozwój regionu – jest dla nas narzędziem, abyśmy mogli dzięki niej zwiększać nasz potencjał. Każdego dnia coraz mocniej przekonujemy się, że działając razem, nasze możliwości są nieporównywalnie większe i otwierają nam drzwi, których w pojedynkę nie bylibyśmy w stanie czasem dosięgnąć – czytamy w wypowiedzi przewodniczącego.

Raport sumą wiedzy o Metropolii

Raport przedstawia historię powołania Metropolii, opisuje jej strukturę oraz zadania, które realizuje oraz kreśli przyszły rozwój. Tłumaczy, jakie korzyści odnoszą lub odniosą w przyszłości z jej działalności mieszkańcy. Integracja transportu miejskiego, jego informatyzacja, metrolinie, prace nad Koleją Metropolitalną to przykłady działań w zakresie transportu. Metropolia stawia także na rozwój innowacji – inwestuje w zeroemisyjny tabor na wodór i prąd, wypracowuje rozwiązania dotyczące zastosowania dronów, świadczących różnego rodzaju usługi. W dziedzinie ochrony środowiska inicjuje projekty związane ze zwalczaniem niskiej emisji oraz rozwoju gospodarki obiegu zamkniętego.

O genezie i pracach legislacyjnych mówi prof. Tomasz Pietrzykowski, jeden ze współtwórców pierwszego projektu ustawy metropolitalnej.  Opisuje on wieloletnie starania, działania polityczne oraz przebieg prac legislacyjnych, które doprowadziły do powołania Metropolii.

– Każdy, komu zdarza się pokonywać długie dystanse, doskonale zdaje sobie sprawę z różnicy pomiędzy czasem, w jakim chciałoby się już być na miejscu, a czasem, w jakim jest to realnie możliwe przy najsprawniej nawet przebiegającej podróży. Nie inaczej jest w przypadku trasy wiodącej do przystanku Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Taka, o której nie będziemy musieli sami mówić, że jest metropolią, bo inni powiedzą to za nas – podsumowuje Tomasz Pietrzykowski.

O Metropolii powiedzieli

W raporcie o Metropolii wypowiadają się znani publicyści i dziennikarze. Marek Czyż szuka odpowiedzi na pytanie, dla kogo powinna być Metropolia. Jego zdaniem sukcesem Metropolii będzie wykształcenie wspólnej tożsamości.

– Sukcesem Metropolii będzie chwila, w której jej mieszkańcy będą mogli zaszpanować przed innymi, że są z Metropolii, gdy będzie to powód do dumy i zazdrości – tłumaczy Marek Czyż.

Marek Twaróg mówi o potrzebie stworzenia symbolu Metropolii: – Metropolia musi podtrzymać przekonanie mieszkańców, że nie jest po prostu kolejnym szczeblem administracji, gdzieś między powiatem a województwem. W kolejny szczebel administracji nie wierzy i nie uwierzy nikt. A w strukturę, która zarządza nowym wyobrażeniem Górnego Śląska – uwierzą wszyscy.

Józef Wycisk pisze o wyzwoleniu energii społecznej i zadaje pytanie: – Czy chcemy tylko instytucji zarządzającej ponad powiatowymi zadaniami, czy wielkiego miejskiego organizmu o nieograniczonych niczym możliwościach?

Z kolei Marcin Zasada mówi o integracji przez Metropolię Śląska i Zagłębia.  – W kulturze Śląsk jest tożsamościowo silny, opowiadający siebie w sposób artystycznie ciekawy i intrygujący. Zagłębie koncentruje się w opozycyjności do Śląska, jako większego sąsiada i tej twórczej opozycyjności należy oczekiwać, na niej pleść naszą wspólną – bogatą sumą, ale i sumą różnic – historię – twierdzi Zasada.

Droga do utworzenia Metropolii

Starania o to trwały już od początku reformy samorządowej z lat 90. XX wieku. Ważnym krokiem było powstanie, w 2006 roku, Górnośląskiego Związku Metropolitalnego. W jego skład weszło 14 największych miast konurbacji śląskiej. Działalność związku stworzyła podwaliny pod dalsze prace nad budowaniem silnego ośrodka metropolitalnego.

Projekt ustawy o związku metropolitalnym w województwie śląskim trafił do Sejmu 10 stycznia 2017 roku. Głosowania w obu izbach parlamentu odbyły się w marcu 2017 roku: 9 marca w Sejmie, a tydzień później w Senacie.

Historyczna i długo wyczekiwana chwila nastąpiła 4 kwietnia 2017 roku. Wtedy właśnie ustawa, powołująca metropolię w województwie śląskim, została podpisana w Katowicach przez Prezydenta RP.

29 czerwca 2017 roku wydane zostało rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie utworzenia związku metropolitalnego pod nazwą „Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia”. Dwa dni później – 1 lipca 2017 roku – Metropolia powstała. Pierwsze Zgromadzenie odbyło się 29 sierpnia 2017 roku, natomiast 12 września 2017 roku został wybrany Zarząd Metropolii. Przez następne kilka miesięcy budowane były struktury GZM. Metropolia od 1 stycznia 2018 rozpoczęła realizację ustawowych zadań.

Zobacz raport: Podsumowanie 5 lat Metropolii GZM