Udostępniono do konsultacji społecznych projekt analizy kosztów i korzyści, związanych z wykorzystaniem autobusów zeroemisyjnych w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Uwagi można zgłaszać do 12 listopada 2024 r.

Analiza kosztów i korzyści to dokument, który jest przygotowywany raz na trzy lata, a do jego opracowania zobowiązani są m.in. organizatorzy transportu publicznego na podstawie ustawy o elektromobilności.

Celem tej ustawy jest stopniowe upowszechnianie niskoemisyjnych pojazdów w naszym kraju, aby w ten sposób przyczynić się do ograniczania emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych.

W dokumencie uwzględniono plan wymiany i rozwoju taboru, analizy finansowo-ekonomiczne i społeczno-ekonomiczne, a także szacowane efekty środowiskowe i rekomendacje.

Obecnie flota autobusów w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii liczy 1612 pojazdów, w tym: 1239 z silnikiem Diesla, 111 hybrydowych, 81 elektrycznych, 153 napędzanych CNG oraz 28 trolejbusów.

Uwagi i wnioski do analizy kosztów i korzyści można zgłaszać na trzy sposoby:

• elektronicznie, przesyłając formularz konsultacyjny w formacie .pdf lub .jpg na adres e-mail: konsultacjeakk2024@metropoliagzm.pl
• listownie na adres: Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, ul. Barbary 21A, 40-053 Katowice;
• ustnie do protokołu w siedzibie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Czas na zgłoszenia jest do 12 listopada 2024 r. W przypadku wysłania formularza w formie papierowej, obowiązuje data wpływu do urzędu.

Analizę kosztów i korzyści, formularz konsultacyjny oraz dodatkowe informacje znajdują się na stronie BIP: bip.metropoliagzm.pl

Do GZM trafiły właśnie pierwsze sztuki autobusów elektrycznych, zakupionych w ramach Programu GEPARD II. Łącznie Metropolia kupiła 32 pojazdy, które będą dostarczane do końca czerwca tego roku. Równolegle trwa montaż infrastruktury do ładowania autobusów elektrycznych. Zakup został dofinansowany ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 oraz NFOŚiGW.

Pierwsze sztuki nowoczesnych autobusów elektrycznych trafiają już do czterech metropolitalnych PKM: Katowice, Sosnowiec, Gliwice i Świerklaniec. To efekt umowy z firmą Solaris Bus & Coach na zakup 27 autobusów 12-metrowych oraz pięciu przegubowych o długości 18 metrów. Pojazdy są klimatyzowane, wyposażone w Wi-Fi, ładowarki USB i przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Umowa przewiduje realizację całego zamówienia do 30 czerwca 2023 roku.

Nowe autobusy to pierwsze pojazdy sygnowane jako Transport GZM, który docelowo skupi wszystkie formy mobilności realizowane przez Metropolię. Transport GZM sukcesywnie będzie pojawiać się na wszystkich elementach infrastruktury transportu publicznego organizowanego przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię, a docelowo połączy i ujednolici wizerunek wielu podmiotów budujących system komunikacji w naszym regionie.

Ponadto w ramach projektu zostanie uruchomionych 16 mobilnych ładowarek, z których będą mogły korzystać jednocześnie po dwa autobusy, a także 11 szybkich stacjonarnych ładowarek pantografowych, które pojawiają się w sześciu miastach Metropolii: Będzinie, Gliwicach, Katowicach, Mikołowie, Sosnowcu i Tarnowskich Górach.

Zakup autobusów i infrastruktury ładowania realizowany jest w ramach Programu GEPARD II. Całkowity koszt przedsięwzięcia to ponad 107 mln zł, przy czym prawie 75 mln zł pochodzi z dotacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Dzięki powyższej inwestycji zwiększy się flota ekologicznych, niskoemisyjnych autobusów w GZM. Przypomnijmy, że Metropolia planuje także zakup do 30 autobusów napędzanych wodorem (20 w ramach zamówienia podstawowego oraz kolejnych maksymalnie 10 w ramach prawa opcji). Pojazdy trafią do PKM-ów w Tychach, Katowicach i Świerklańcu. Aktualnie trwa badanie ofert złożonych w przetargu. Docelowo autobusy napędzane wodorem powinny pojawić się w Metropolii w pierwszej połowie 2024 roku.

Stale powiększa się flota pojazdów na paliwa alternatywne w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Od 2022 roku GZM otrzymała prawie 250 mln zł dotacji na zakup 87 ekologicznych i niskoemisyjnych autobusów.

W poniedziałek (5 września) Metropolia podpisała z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej umowę ws. przyznania 90 mln zł dotacji na zakup 35 autobusów – 24 pojazdy o długości 12 metrów oraz 11 autobusów 18-metrowych.

W ramach projektu zostaną również zakupione mobilne lub stacjonarne ładowarki wolnego ładowania (21 szt.). Ponadto, w ramach niniejszego projektu zaplanowano przeprowadzenie szkolenia dla co najmniej 430 osób – kierowców oraz mechaników.

Zakupione ekologiczne pojazdy pozwolą ograniczyć emisję dwutlenku węgla. Według szacunków NFOŚiGW w ciągu roku emisja CO2 będzie o ok. 2063,83 ton mniejsza, a także ograniczona zostanie emisja tlenków azotu (o blisko 6,24 tony/rok) i pyłów o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów o ok. 0,087 tony rocznie.

Dodajmy, że to kolejne autobusy elektryczne, które zasilą flotę pojazdów na paliwa alternatywne w ZTM. Metropolia czeka na dostawę 32 autobusów elektrycznych, które zostały zamówione w lutym tego roku dzięki dotacji z programu Geppard II. Udzielona w ramach tego programu dotacja finansowana jest ze środków krajowych i europejskich.

W tym roku zostanie ogłoszony również przetarg na zakup 20 autobusów wodorowych, na które GZM również otrzymała dofinansowanie z innego programu dotacyjnego.

Zarząd Transportu Metropolitalnego ma do dyspozycji około 250 autobusów na paliwa alternatywne.  Liczba pojazdów nisko i zeroemisyjnych sukcesywnie się powiększa. PKM w Gliwicach i w Sosnowcu czekają na dostawę kolejnych zamówień autobusów hybrydowych – łącznie to dodatkowych 26 pojazdów.

• W ciągu 10 lat koszt produkcji wodoru spadnie o ok. 60–70 proc. Tak wynika ze światowych analiz – wskazuje Maciej Mierzwiński, prezes CEE Energy Group.
• Energetyka będzie rozwijać się w kierunku wodoru. Pierwsze, całkowicie wodorowe elektrownie, zaczną być uruchamiane w okolicach 2030 roku – mówi prof. Janusz Kotowicz z Politechniki Śląskiej.

Wodór jest jeszcze zbyt drogi, dlatego Montpellier– jedno z francuskich miast, ogłosiło na początku roku, że na razie wstrzymuje się z zakupem auto-busów zasilanych tym paliwem. Tymczasem Metropolia GZM jest przed zamówieniem pierw-szych 20 autobusów wodorowych. Od 2024 roku miałyby obsługiwać część linii metropolitalnych. Jak podkreślają w GZM – wodór dla naszego regionu ma większe znaczenie niż wykorzystanie go tylko w transporcie. Wodór to rewolucja dla energetyki, bo może pełnić rolę magazynu dla energii wyprodukowanej z odnawialnych źródeł (więcej: w ramce).

— Na Śląsku jest ponad 25% mocy zainstalowanej w polskich elektrowniach. Energetyka będzie ewoluować także w kierunku wykorzysta-nia wodoru – mówi prof. Janusz Kotowicz, prorek-tor Politechniki Śląskiej. Podkreśla, że część infrastruktury, która już w naszym regionie istnieje, może zostać wykorzystana w tej ewolucji energetyki. Zwraca uwagę, że najpierw będą powstawać elektrownie zasilane mieszaniną gazu ziemnego i wodoru, a w okolicach 2030 roku – już w pełni wodorowe.— Dobrze byłoby, aby powstały one najpierw na Śląsku. Technologie wodorowe, wprowadzane na Śląsku, zmienią ten region z obszaru emisyjnie „czerwonego” na „zielony” – ocenia.

A celem właśnie jest to, by wodór był pozyskiwany w zeroemisyjnym procesie elektrolizy, bez wykorzystywania do niego paliw kopalnych(np. węgla). Prof. Piotr Folęga z Politechniki Śląskiej informuje, że na uczelni prace nad rozwojem paliw alternatywnych w transporcie, w tym wodoru – trwają od kilku lat.

Nowe technologie mogą wyjechać na ulice dzięki programom dotacyjnym

Zanim jednak z naszych gniazdek popłynie prąd z wodoru, na ulicach polskich miast mogą pojawić się pierwsze pojazdy napędzane właśnie tym paliwem. Do GZM mają dojechać do końca czerwca 2024 roku. Dzięki temu Metropolia stanie się jednym z pierwszych regionów w Polsce, gdzie wodór będzie wykorzystywany w komunikacji miejskiej. Na zakup autobusów wodorowych Metropolia otrzymała ponad 80 mln zł dofinansowania. W ramach tego samego programu dotację otrzymał również Poznań. Początkowo planowano kupić tam 84autobusy, ale ostatecznie zdecydowano, że będzie to 25 sztuk.— Nieskorzystanie z tego dofinansowania, mogłoby się za kilka lat okazać zmarnowaną szansą. Największe światowe gospodarki już od lat pracują nad rozwojem tej technologii. Dzięki temu, że otrzymaliśmy dotację, która pokrywa prawie 90% wartości tej inwestycji, mamy możliwość przetestować ją na naszych ulicach i wziąć udział w tym globalnym „wyścigu” – mówi Kazi-mierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM. Programy dotacyjne obniżają też znacząco koszt zakupu takich pojazdów. Dla porównania: przy 90 procentach dofinansowania dla autobusów „wodorowych”, ich cena – w zależności od tego czy mówimy o autobusie 12 czy 18-metrowym – z ok. 2,7–3 mln zł spada do ok. 270–300 tys. zł, podczas gdy pojazdów bateryjnych, które obejmuje maks. 60–80-procentowa wysokość dofinansowania – spada do 630–780 tys. zł. Oznacza to, że przy aktualnych programach wsparcia, sam pojazd na wodór można kupić nawet dwa razy taniej. Oczywiście w końcowych kosztach należy uwzględnić wysokość np. cen wodoru potrzebnego do tankowania.

Wodorowe tanieją szybciej niż obniżają się ceny „elektryków” na baterie

Kazimierz Karolczak podkreśla, że zakup pierw-szych 20 „wodorowców” to dla GZM pilotaż, podczas którego sprawdzone zostanie: po pierwsze, jak te pojazdy radzą sobie w codziennej pracy, a po drugie, jak będą bilansować się kosztowo – m.in. ile wyniosą rachunki za tankowanie czy ewentualne naprawy. O tym, że GZM podchodzi do tematu wodoru „na spokojnie” świadczy też skala zamówienia. To tylko 20 pojazdów dla Metropolii, w której jeździ ok. 1200 autobusów i ok. 300 tramwajów. To, że na początku będzie drożej – jest jednym z tych ryzyk, które bierze na siebie GZM. Właśnie dlatego autobusy na wodór na początku będą jeździć na liniach metropolitalnych, które są przez nią  całości finansowane. Natomiast otwartym pytaniem pozostaje: o ile będą droższe i jak długo? Maciej Mierzwiński, prezes CEE Energy Group – powołując się na światowe analizy –wskazuje, że już teraz możemy zaobserwować pewne optymistyczne zwiastuny: ceny wodoru w ciągu najbliższych 10 lat spadną o ok. 60–70%,choć oczywiście będzie to uzależnione od relacji: koszt produkcji – region pochodzenia. Obserwowany jest również spadek cen części i mechanizmów stosowanych w pojazdach wodorowych, a ich efektywność wzrasta. Zaczyna być taniej.— Jeżeli porównamy ceny zamówień autobusów w projektach demonstracyjnych (po kilkadziesiąt sztuk – przyp. red.) w Europie na przestrzeni ostatnich lat i – dla przykładu – ostatnie „hurtowe” zamówienie w Korei Południowej, to obserwujemy spadek cen autobusów w tempie o wiele szybszym niż dla autobusów bateryjnych – zauważa Mierzwiński.— Konsensus rynkowy wydaje się taki, że choć obecnie trudno wykazać, że wodór w transporcie – rozumiany kompleksowo – jest tańszy niż technologie bateryjne, to jednak za kilka lat sytuacja może wyglądać inaczej i należy pilotażowo wdrażać projekty, dzięki którym unikniemy ryzyka monotechnologii – ocenia.

Autobusy wodorowe i bateryjne uzupełniają się w systemie transportowym, a nie rywalizują

Monotechnologia to skoncentrowanie się tylko na jednym rodzaju źródła zasilania. W przypadku np. niedoboru gazu, ropy czy konieczności ograniczenia poziomu zasilania (np. podczas zbyt wysokich temperatur latem), utrudniającego naładowanie baterii – wzrasta ryzyko, że nie będzie czym alternatywnie i awaryjnie zasilić albo części, albo całej posiadanej floty. Dlatego, jak zwraca uwagę Mierzwiński: autobusy wodorowe i bateryjne, choć w obu przypadkach są elektrycznymi, to wzajemnie się uzupełniają, a nie rywalizują ze sobą.— To również odgrywa kluczową różnicę pomiędzy GZM, a wspomnianym przypadkiem Montpellier – zgadza się Kazimierz Karolczak. GZM to zdecydowanie większa liczba pasażerów niż w większości miast, w których realizowane są tego typu pilotaże w Europie. Montpellier to ok. 270 tys. mieszkańców, a cały obszar metropolitalny – 468 tys., podczas gdy GZM to łącznie ok. 2,3 mln osób. Ze względu na wielkość obszaru, który obsługuje ZTM – linie autobusowe są też mocniej zróżnicowane. Jedne jeżdżą na krótszych odcinkach, a inne pokonują podczas jednego przejazdu nawet 50 km. Maciej Mazur, prezes Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych wyjaśnia, że ze względu na tego typu uwarunkowania w jednych sytuacjach bardziej korzystnym będzie zastosowanie autobusów bateryjnych, ale gdy do przejechania są znacznie większe odległości – bezkonkurencyjne okaże się zasilanie wodorowe.— W większości przypadków w obszarze transportu miejskiego autobusy bateryjne są  najbardziej efektywnym rozwiązaniem, zwłaszcza przy zastosowaniu ładowarek pantografowych wysokiej mocy, pozwalających bardzo szybko uzupełnić zapas energii elektrycznej podczas krótkiego postoju – mówi.— Pojazdy wodorowe mogą wykazywać prze-wagę w długodystansowym transporcie ciężkim, czyli w tych zastosowaniach, gdzie podstawowe znaczenie ma jak najdłuższy zasięg na jednym tankowaniu – dodaje.

Kamila Rożnowska

Artykuł ukazał się w dwumiesięczniku „W Metropolii” nr 9 / marzec 2022

Powiększa się flota autobusów na paliwa alternatywne w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Gliwicki PKM wzbogacił się niedawno o 15 ekologicznych autobusów hybrydowych, a w kolejce czeka dodatkowe 10 „elektryków”. PKM Sosnowiec kupi 16 hybryd typu plug-in, które mają szanse wyjechać na ulice jeszcze w tym roku. Z kolei GZM wkrótce podpisze umowę na zakup 32 autobusów elektrycznych oraz stacji ładowania. Metropolia będzie także jednym z pierwszych regionów w Polsce, gdzie regularne linie będą obsługiwane przez autobusy na wodór.

Zarząd Transportu Metropolitalnego ma do dyspozycji około 250 autobusów na paliwa alternatywne. Wśród nich znajduje się ok. 150 autobusów na sprężony gaz ziemny, 47 elektryków i 56 hybryd. Liczba pojazdów nisko i zeroemisyjnych sukcesywnie się powiększa.

Hybrydy i elektryki w Gliwicach

PKM Gliwice za kwotę 23 mln zł kupił 15 autobusów hybrydowych firmy MAN Truck & Bus Polska. To nowoczesne, spełniające surowe normy środowiskowe pojazdy, wśród których każdy pomieści 174 pasażerów. Pierwsze z nich wyjechały na ulice pod koniec ubiegłego roku. Dodatkowo jeszcze w tym roku w Gliwicach pojawi się 10 elektrycznych autobusów marki Volvo: 7 autobusów będzie dwuosiowych i 3 trzyosiowe, przegubowe. Koszt tej inwestycji to 39 mln zł, z czego ok. 27 mln zł stanowi dofinansowanie unijne.

Hybrydy plug-in w miastach Zagłębia

Hybrydy typu plug-in mają wzbogacić flotę PKM w Sosnowcu. Przedsiębiorstwo planuje zakup 16 takich pojazdów – wśród nich 8 dwunastometrowych oraz 8 przegubowych. Autobusy będą bogato wyposażone, m.in. w klimatyzację, ładowarki USB, Wi-Fi oraz liczne kamery wewnątrz i na zewnątrz pojazdów. Firma Solaris Bus&Coach, która złożyła ofertę w przetargu na zakup 16 autobusów, oczekuje kwoty 42 mln zł. Dostawa dotyczy także systemu ładowania magazynu energii hybrydowego układu napędowego. Zakup autobusów będzie możliwy dzięki pozyskaniu blisko 30 mln zł z Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020. Autobusy zostaną dostarczone w ciągu 10 miesięcy od dnia podpisania umowy, zatem jest szansa, że wyjadą na zagłębiowskie ulice jeszcze w tym roku.

Autobusy na baterie i wodór

Metropolia niebawem podpisze umowę na zakup 32 autobusów elektrycznych wraz z budową stacji ładowania w ramach programu GEPARD II. Trwają ostatnie formalności w tej sprawie. Pojawi się 27 autobusów 12-metrowych, 5 przegubowych o długości 18 metrów oraz zakupionych zostanie 16 mobilnych ładowarek, z których będą mogły korzystać jednocześnie po dwa autobusy. Ponadto w sześciu miastach zostanie wybudowanych 9 stacjonarnych ładowarek. Dodatkowo Metropolia kupi 20 autobusów wodorowych, stając się jednym z pierwszych regionów w Polsce, wykorzystujących tego typu pojazdy w komunikacji miejskiej. W sumie zakup wszystkich autobusów (32 elektrycznych i 2o wodorowych) pochłonie 240 mln zł, przy czym 160 mln zł pochodzić będzie z dotacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W grudniu GZM złożyła także wniosek o dofinansowanie zakupu kolejnych 35 autobusów elektrycznych – szacowana wartość zakupu to 115 mln zł, a dofinansowanie, o które się ubiegam to 90 mln zł.

Rozwój transportu niskoemisyjnego jest jednym ze strategicznych celów dla miast i gmin GZM. Dzięki inwestycjom w nowy tabor, co piąty autobus wyjeżdżający na drogi Metropolii może być napędzany paliwem niskoemisyjnym. Jeśli w tym zestawieniu uwzględnione zostaną również tramwaje i trolejbusy, to wówczas nawet co trzeci.

Projekt analizy kosztów i korzyści, związanej z upowszechnieniem autobusów elektrycznych, został opublikowany przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię i oddany pod konsultacje społeczne. Swoje uwagi można zgłaszać do 17 listopada. Można je wysłać mailowo, pocztą lub złożyć osobiście w siedzibie urzędu.

Uwagi można zgłaszać na trzy różne sposoby za pośrednictwem przygotowanego formularza:

• mailowo na adres konsultacjeakk@metropoliagzm.pl,
• osobiście w siedzibie GZM (ul. Barbary 21 A, Katowice),
• za pośrednictwem poczty na adres Urzędu Metropolitalnego (decyduje data wpływu).

Dokument i wszystkie informacje dot. konsultacji społecznych są dostępne
w Biuletynie Informacji Publicznej GZM.

Analiza kosztów i korzyści to dokument, który jest przygotowywany raz na trzy lata, a do jego opracowania zobowiązani są m.in. organizatorzy transportu publicznego na podstawie ustawy o elektromobilności. Celem tej ustawy jest stopniowe upowszechnianie niskoemisyjnych pojazdów w naszym kraju, aby w ten sposób przyczynić się do ograniczania emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych.

Przygotowywane cykliczne analizy kosztów i korzyści mają za zadnie oszacowanie możliwości upowszechnienia niskoemisyjnych pojazdów na szerszą skalę. Chodzi zatem o wskazanie perspektyw czasowych, kiedy byłoby to możliwe lub też przedstawienie analiz, wskazujących na to, że masowe wdrożenie tej technologii, ze względu na wciąż utrzymujące się wysokie koszty związane z zakupem samych autobusów czy budowy koniecznej sieci ładowarek, byłoby jeszcze zbyt drogie w porównaniu do korzyści, wynikających z wykorzystania takich pojazdów.

Z przeprowadzonej w tym roku analizy, która jest aktualizacją dokumentu przygotowanego na przełomie 2017 i 2018 roku jeszcze przez KZK GOP, MZK Tychy i MZKP Tarnowskie Góry, przedstawiona została proponowana lista rekomendacji. Wśród nich wskazano m.in., że:

– przy systematycznych inwestycjach realizowanych przez operatorów, realizujących kursy na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego, do 2028 roku flota niskoemisyjnych pojazdów wzrośnie do ok. 400 i tym samym spełnione zostaną wymagane limity, które zostały wprowadzone na mocy ustawy o elektromobilności;

– ze względu na wciąż wysokie koszty, aby móc zwiększać flotę pojazdów elektrycznych w transporcie publicznym, inwestycje te wymagają wsparcia rządowych i europejskich dofinansowań w wysokości ok. 82 proc.

Dodajmy, że w tej chwili we flocie ZTM kursuje ponad 200 pojazdów zasianych paliwami alternatywnymi. W większości stanowię je autobusy na sprężony gaz ziemny (prawie 150), z napędem hybrydowym (41), zaś z elektrycznym jest w tej chwili 37. Na dostawę 10 zamówionych „elektryków” czeka jeszcze PKM Gliwice, a GZM jest przed podpisaniem umowy na dostawę 32 pojazdów dofinansowanych z unijnego programu Geppard II. Miasta i gminy Metropolii GZM będą również jednymi z pierwszych w naszym kraju, gdzie regularne linie komunikacji miejskiej obsługiwanych będzie przez 20 autobusów wodorowych. Na ich zakup Metropolia otrzymała 81 mln zł dofinansowania.

14 nowych autobusów elektrycznych marki Solaris już jest w bazie Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej w Sosnowcu. „Elektryki” w żółtym kolorze, który jest nowością w Zagłębiu, już zaczynają wyjeżdżać w liniowe trasy.

14 autobusów elektrycznych, które odebrał PKM Sosnowiec, dołączą do floty ponad 200 pojazdów, które już teraz jeżdżą pod szyldem Zarządu Transportu Metropolitalnego, a które zasilane są paliwami alternatywnymi. Warto dodać, że poza autobusami bateryjnymi (ponad 30) i hybrydowymi (41), duży udział w niej mają autobusy na sprężony gaz ziemny, których aktualnie jest ok. 150.

Sosnowiecki PKM ma już doświadczenie w użytkowaniu autobusów elektrycznych, które w barwach spółki jeżdżą od trzech lat.

– Mamy trzy takie pojazdy, które niebawem w sumie pokonają barierę miliona przejechanych kilometrów. Użytkujemy niemal z równą intensywnością jak autobusy o konwencjonalnym napędzie – mówi Marek Pikuła, prezes PKM-u Sosnowiec.

– Sosnowiecki PKM, to firma czterech miast Zagłębia. Każdy z nas jest z niej dumny. To chyba najlepsze tego typu przedsiębiorstwo w Polsce, wprowadzające wiele innowacji: system kontroli trzeźwości kierowcy, wielokamerowy monitoring, które sprawiają, że pasażerowie czują się bezpieczniej. Sam komfort podróżowania jest lepszy niż w samochodzie– podkreśla Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca.

Dostawa warta 48 mln zł obejmowała dziewięć 12-metrowych autobusów oraz pięć 18-metrowych, przegubowych pojazdów, które będą nowością w PKM-ie. Każdy z autobusów jest wyposażony w kilka kamer monitoringu, klimatyzację, ładowarki USB, wi-fi, a także system zliczania pasażerów, elektroniczne tablice informacyjne i zapowiedzi głosowe oraz automatyczny system gaszenia pożaru.

– Nowością w pojazdach PKM Sosnowiec będzie inny kolor obicia miejsc dla osób z niepełnosprawnościami, seniorów oraz dzieci z opiekunami – dodaje prezes Pikuła.

Standardem w każdym nowym zamawianym od 2015 roku przez sosnowiecki PKM Sosnowiec autobusie jest system kontroli trzeźwości kierowcy. Dla pasażerów nowością jest barwa pojazdów, zamiast dobrze znanych biało-czerwonych barw autobusy są koloru żółtego, zgodnego z wytycznymi ZTM.

– Na ulicach Zagłębia pojawia się coraz więcej „zielonych tablic”, a tym samym tabor obsługujący naszych mieszkańców staje się coraz bardziej nowoczesny i ekologiczny. Jestem przekonany, że komfort oferowany przez nowe pojazdy PKM Sosnowiec, w połączeniu z planowanymi przez nas zmianami w siatce połączeń, pozytywnie wpłyną na jakość komunikacji w naszym regionie – powiedział Marcin Bazylak, prezydent Dąbrowy Górniczej.

Oprócz autobusów umowa obejmuje montaż trzech ładowarek pantografowych oraz osiem ładowarek plug-in podobnych do tej, z której PKM korzysta obecnie przy ulicy Mościckiego.

Już wiadomo na jakich liniach będą kursowały nowe autobusy. W sumie będzie to 11 linii jeżdżących po Sosnowcu, Katowicach, Dąbrowie Górniczej, Będzinie, Czeladzi i Wojkowicach.

– Nowe pojazdy mają większe możliwości. Te, które obecnie użytkujemy na jednym ładowaniu pokonują ok 140 km, a nowe spokojnie przejadą 180 km przy założeniu, że pozostawimy w akumulatorach jeszcze 20% mocy – tłumaczy Piotr Drabek dyrektor techniczny PKM Sosnowiec.

– Ponad 10 lat temu zaczęliśmy pracować nad elektrykami, wtedy projekt takiego autobusu to było coś nadzwyczajnego, a dzisiaj to jest codzienność, normalność. Dzisiejsza uroczystość przekazania 14 nowoczesnych autobusów elektrycznych wraz z infrastrukturą do ich ładowania to dla nas bardzo ważne wydarzenie i projekt. Plany inwestycyjne Sosnowca, jak i całej Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii to świetny przykład transformacji transportu publicznego na transport bezemisyjny – podkreślił dr inż. Dariusz Michalak,  członek Zarządu firmy Solaris, który odpowiada za obszar Rozwoju produktu i Produkcji.

Z nowych pojazdów cieszą się również przedstawiciele Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

– Dzięki kolejnym programom i funduszom unijnym ZTM odmładza swój tabor a komunikacja jest przyjaźniejsza dla podróżnych. Mam nadzieję, że wkrótce pochwalimy się umową na zakup 32 autobusów elektrycznych – powiedział Grzegorz Kwitek, Członek Zarządu GZM.

Pierwsze z nowych pojazdów już jeżdżą na regularnych liniach, ostatni wyjedzie jeszcze we wrześniu.

Projekt współfinansowany przez Unie Europejską z Europejskiego Funduszu Strukturalnego i Inwestycyjnego w ramach Programu Operacyjnego infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020 – VI. Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego w miastach; Działania: 6.1 Rozwój publicznego transportu zbiorowego w miastach „Czyste niebo nad Zagłębiem” – wysokość dofinansowania na zakup 14 sztuk nowych autobusów z napędem elektrycznym wraz z infrastrukturą do ładowania wynosi 85%.

Źródło: UM Sosnowiec

Metropolia stara się o wsparcie finansowe z Rządowego Funduszu Polski Ład. Złożyła trzy wnioski na zakup 235 ekologicznych autobusów, budowę 400 nowoczesnych wiat przystankowych oraz stworzenie aplikacji otwartych danych. Łączna wartość zgłoszonych projektów to 605 mln zł.

Pierwszy z projektów dotyczy zakupu taboru niskoemisyjnego do obsługi publicznego transportu zbiorowego na wartość 570 mln. Metropolia chce zakupić 235 autobusów. W tej flocie 165 ma być o napędzie hybrydowym oraz 70 zasilanych gazem CNG Zakupione pojazdy obsługiwać będą obszar 56 gmin, na terenie których funkcję organizatora publicznego transportu zbiorowego pełni Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Tabor autobusowy zostanie przekazany do użytkowania poszczególnym PKM.

Planowany zakup wpisuje się to w działania związane z wprowadzaniem ekologicznego transportu publicznego. Kilka miesięcy temu pod koniec marca tego roku Metropolia ogłosiła przetarg  na zakup 32 pojazdów wraz z budową stacji ładowania w ramach programu GEPARD II. Ubiega się także o dofinansowanie zakupu 20 zasilanych wodorem w ramach programu „Zielony Transport Publiczny”.

Drugi z projektów o wartości 30 mln. zł dotyczy budowy ok. 400 nowoczesnych wiat przystankowych wraz z system zarządzania infrastrukturą przystankową. Mają być one wyposażone w m.in. elektroniczną tablicę do wyświetlania informacji miejskich oraz reklamowych, tablicę dynamicznej informacji pasażerskiej, gablotę do zamieszczenia papierowych rozkładów jazdy, kamerę monitoringu, znak drogowy D-15, tabliczkę z nazwą przystanku, oświetlenie LED, ławkę z oparciem oraz zakup Systemu do Zarządzania Informacją i Infrastrukturą Przystankową. W ramach projektu ma powstać także System do Zarządzania Informacją i Infrastrukturą Przystankową.

Realizacja tego projektu to krok w stronę modernizacji oraz wprowadzania spójnych standardów dla tego rodzaju infrastruktury. Pod koniec ubiegłego roku powstały „Wytyczne dotyczące infrastruktury transportu zbiorowego”. Dotyczą one budowy i modernizacji przystanków. Ponadto w kwietniu b.r. Zarząd Transportu Metropolitalnego opracował projekt wzoru informacji przystankowej. Ponadto od 2019 roku Metropolia przejmuje od gmin wiaty przystankowe.

Trzeci projekt o wartości 5 mln. zł dotyczy aplikacji Otwarte dane GZM, który ma być bazą do wdrożenia usług publicznych dla mieszkańców oraz inwestorów. Udostępnione zostaną dane gmin. Posłużą one do budowy aplikacji webowych w chmurze, prezentując tereny inwestycyjne, magazyny, biura, zaplecze badawczo-rozwojowe. Mogą posłużyć także do tworzenia aplikacji dla mieszkańców, która będzie nawigacją po metropolii. Może np. prezentować otoczenie edukacyjne, mieszkania, transport, rozrywkę. Gminy będą mogły wykorzystać otwarte dane jako narzędzie analityczne (BI) wspierające procesy decyzyjne. Będzie to, największa samorządowa platforma w Polsce, która zasili portal dane.gov.pl.

Obecnie trwają prace nad platformą otwartych danych GZM Data Store. Inwentaryzacji podlegają zbiory danych w 28 gminach.

Przydatne linki:

Metropolia ogłosiła przetarg na zakup 32 elektrycznych autobusów i budowę stacji ładowania

Metropolia: przystanki mają oferować podobne standardy obsługi pasażera

Inteligentna Metropolia: w stronę platformy otwartych danych

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pozytywnie ocenił wniosek Metropolii GZM o dofinansowanie zakupu 20 autobusów zasilanych wodorem. Pierwsze pojazdy mogłyby wyjechać w trasę za około dwa lata. W Katowicach przy ul. Murckowskiej powstanie jeden z pierwszych punktów ładowania wodorem w Polsce. Tankowanie autobusu na wodór będzie trwało ok. 15 minut i pozwoli mu przejechać od ok. 350 do ok. 400 km.

Wykorzystanie wodoru jest częścią strategii GZM w zakresie rozwoju zrównoważonej mobilności miejskiej i elektromobilności obok upowszechniania pojazdów bateryjnych oraz roweru jako pełnoprawnego i alternatywnego środka transportu publicznego.

– Wodór to technologia o ogromnym potencjalnie, która w niedalekiej przyszłości ma szansę rewolucjonizować energetykę i transport publiczny. Tym bardziej cieszy nas informacja, że w perspektywie kilku najbliższych lat będziemy mieli szansę, jako jedni z pierwszych, uruchomić regularne połączenia autobusowe, które będą obsługiwane właśnie przez pojazdy napędzane wodorem – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.  

Będzie to możliwe po otrzymaniu dofinansowania z programu „Zielony Transport Publiczny”, który realizowany jest przez Narodowy Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wniosek GZM został pozytywnie oceniony, a decyzja o przyznaniu dotacji zostanie podjęta po zakończeniu negocjacji, podczas których ustalony zostanie ostateczny zakres i warunki dofinansowania projektu. W jego ramach Metropolia planuje kupić 20 12-metrowych pojazdów, które będą obsługiwały pasażerów linii metropolitalnych. Według dołączonego do wniosku harmonogramu, dostawy pojazdów zaplanowane zostały na lata 2023 i 2024.

Do ich obsługi potrzebne są również specjalne stacje tankowania. Nad ich uruchomieniem Metropolia współpracuje z różnymi partnerami zewnętrznymi, zajmującymi się wdrażaniem tej technologii w naszym kraju. O uruchomieniu dwóch takich punktów ładowania na początku maja poinformowała spółka PKN Orlen, a jeden z nich będzie zlokalizowany przy ul. Murckowskiej w Katowicach. Będzie to również jeden z pierwszych, który powstanie w naszym kraju. W Europie jest ich już ponad 200, z czego ponad połowa zlokalizowana jest w Niemczech.

Wodór to bezpieczne i przyjazne środowisku paliwo. Pozyskiwany jest m.in. z odnawialnych źródeł energii. Po oczyszczeniu może być stosowany w pojazdach elektrycznych, stanowiąc w niedalekiej przyszłości alternatywę dla tradycyjnych paliw kopalnych i baterii litowo-jonowych, szczególnie w transporcie publicznym.

– Pojazdy na wodór są również pojazdami elektrycznymi, ale różnią się technologią zasilania – wyjaśnia Karolina Mucha-Kuś, dyrektor Departamentu Projektów i Inwestycji.

– Autobusy na baterie litowo-jonowe korzystają z ładowarek, które zasilają je energią elektryczną i dzięki temu mogą wyruszyć w trasę. W przypadku autobusów wodorowych – na ich pokładzie znajduje się tzw. ogniwo paliwowe, w którym wodór zamieniany jest w prąd i w ten właśnie sposób pojazdy te są napędzane – wyjaśnia.

Oznacza to, że autobusy wodorowe nie wymagają tak rozbudowanej sieci ładowarek. Ma to olbrzymie znaczenie w przypadku tak dużych obszarów jakim jest Metropolia GZM, bo codziennie na jej drogi wyjeżdża ponad 1500 pojazdów, które rocznie pokonują ponad 100 mln km. Autobusy wodorowe mają też większe zasięgi niż pojazdy na baterie litowo-jonowe. Szacuje się, że tankowanie autobusu na wodór potrwa ok. 15 minut i pozwali przejechać od ok. 350 do ok. 400 km. Pełne naładowanie autobusu bateryjnego – w zależności od typu, mocy baterii i rodzaju wykorzystywanej ładowarki – może zająć od ok. godziny do dwóch godzin, a zasięg takiego pojazdu to ok. 200 km.

Dodajmy, że autobusy wodorowe dołączą do floty pojazdów zasilanych paliwami alternatywnymi, które już teraz obsługują pasażerów Zarządu Transportu Metropolitalnego. W tej chwili takich pojazdów jest ponad 200. To autobusy na sprężony gaz ziemny (149), napęd hybrydowy (41) i elektryczny (13). Wkrótce ich liczba zwiększy się o kolejne 66 „elektryków”, które zostaną kupione przez GZM i PKM-y w ramach innych programów dotacyjnych oraz 15 autobusów i 6 trolejbusów hybrydowych.

Gdy te planowane zakupy zostaną sfinalizowane, wówczas nawet co piąty autobus, jeżdżący pod szyldem ZTM, będzie napędzany niskoemisyjnym paliwem. Uwzględniając w tym zestawieniu również tramwaje (300) i trolejbusy (25), wtedy co trzeci pojazd na drogach GZM będzie zasilany paliwem alternatywnym.

Ostatnie tygodnie to doskonałe wiadomości dla Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej w Sosnowcu. Po informacji o pozyskaniu ośmiu „elektryków”, z GZM przyszły kolejne dobre wiadomości. Sosnowiecki PKM jest na liście dofinansowań na zakup autobusów hybrydowych plug-in.

Wiele dobrego dzieje się w sosnowieckim przedsiębiorstwie. Firma w najbliższych miesiącach wzbogaci się o 14 autobusów elektrycznych. Z kolei jeszcze w marcu Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia ogłosiła przetarg na zakup 32 autobusów elektrycznych, spośród których osiem trafi do sosnowieckiego PKM.

Ostatnie dobre wiadomości pochodzą z Urzędu Marszałkowskiego, który poinformował o wybraniu do dofinansowania kolejnych projektów PKM Sosnowiec. W ramach dwóch wniosków „Czyste niebo nad Zagłębiem” przedsiębiorstwo otrzymało dofinansowanie na zakup 16 autobusów hybrydowych plug-in. Będą to pierwsze takie pojazdy w barwach sosnowieckiego przewoźnika. Wsparcie dotyczy dwóch zadań:

Czyste niebo nad Zagłębiem – Zakup autobusów hybrydowych w Przedsiębiorstwie Komunikacji Miejskiej Sp. z o.o. w Sosnowcu I etap – na zakup 11 sztuk autobusów hybrydowych plus ładowarki plug in – EFRR = 20 190 177,50 zł, koszty całkowite = 23 753 150,00 zł

Czyste niebo nad Zagłębiem – Zakup autobusów hybrydowych w Przedsiębiorstwie Komunikacji Miejskiej Sp. z o.o. w Sosnowcu – Etap III  – na 5 sztuk  autobusów plus ładowarki plug in – EFRR = 9 394 412,50, koszty całkowite = 11 052 250,00 zł.

Aby doszło do realizacji projektów, musi jeszcze dojść do podpisania umowy pomiędzy PKM a GZM. – Liczę na to, że temat zamkniemy w ciągu najbliższych tygodni i będziemy się mogli zająć realizacją projektu – wyjaśnia Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca.

W tej chwili PKM Sosnowiec użytkuje 35 autobusów hybrydowych marki Volvo oraz trzy elektryczne firmy Solaris. Po realizacji wszystkich zamówień firma będzie dysponowała 25 autobusami elektrycznymi, 35 hybrydami oraz 16 hybrydami plug-in. PKM Sosnowiec rozpisał również przetarg na zakup ośmiu autobusów z silnikiem diesla. W sumie PKM Sosnowiec, którego większościowym udziałowcem jest Gmina Sosnowiec dysponuje ok. 240 autobusami.

Źródło: UM Sosnowiec