Drony przestają być wyłącznie gadżetem do filmowania i robienia zdjęć z powietrza, a zaczynają pełnić coraz większą rolę w wielu dziedzinach gospodarki. Rząd pracuje nad eliminowaniem barier i ułatwianiem dostępu do tej technologii przedsiębiorcom. Zmiana przepisów ma duże znaczenie dla Centralnoeuropejskiego Demonstratora Dronów, czyli innowacyjnego projektu realizowanego wspólnie przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię, Urząd Lotnictwa Cywilnego i Polską Agencję Żeglugi Powietrznej. Jego celem jest wypracowanie rozwiązań, dzięki którym drony będą mogły świadczyć usługi w przestrzeni powietrznej miast i gmin Metropolii.

Ułatwienia w zasadach wykonywania lotów dronami poza zasięgiem wzroku, a także dopuszczanie lotów automatycznych, czyli takich, w których operator sprawuje zdalny nadzór nad zaprogramowanym lotem drona – to założenia rozporządzenia ministra infrastruktury, które weszło w życie 31 stycznia 2019 r. Jest to kolejny krok, wychodzący naprzeciw oczekiwaniom rynku, w którym drony nabierają coraz większego znaczenia.

– Dla Urzędu Lotnictwa Cywilnego najważniejsze jest zachowanie bezpieczeństwa operacji lotniczych, dlatego jako jeden z pierwszych krajów na świecie wprowadzamy regulacje dotyczące zasad wykonywania lotów bezzałogowymi statkami powietrznymi poza zasięgiem wzroku – powiedział na konferencji w Warszawie Piotr Samson, Prezes ULC.

– Stworzenie odpowiedniej infrastruktury i usług publicznych uwalniających przestrzeń powietrzną dla bezzałogowych statków powietrznych, a jednocześnie zapewniających bezpieczeństwo, jest podstawowym wyzwaniem jakie stoi przed administracją – dodała Małgorzata Darowska, Pełnomocnik Ministra Infrastruktury ds. Bezzałogowych Statków Powietrznych. – Celem programu CEDD jest stworzenie ekosystemu, który będzie zapewniał integrację wszystkich interesariuszy, zainteresowanych rozwojem i wdrażaniem rozwiązań wykorzystujących drony, we współpracy z regulatorem.

Zmiana przepisów, o których mowa, ma duże znaczenie w kontekście Centralnoeuropejskiego Demonstratora Dronów (CEDD), czyli projektu realizowanego przez GZM, ULC i PAŻP. Projekt ten zakłada, że Metropolia we współpracy z partnerami będzie prowadzić szereg testów technologii i rozwiązań związanych z organizacją przyszłych zaawansowanych lotów dronów.

Drony mogą być wykorzystywane do celów komercyjnych, a także do wykonywania zadań administracji publicznej. Wachlarz możliwych zastosowań ciągle rośnie i dzisiaj obejmuje działania takie jak: patrolowanie dróg i autostrad, koordynacja i wsparcie akcji ratunkowych, dokumentowanie strat po klęskach żywiołowych, badania poziomu skażenia atmosfery, a nawet transport przesyłek. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia chce być pierwszym miejscem, w którym tego typu rozwiązania dla dronów będą stosowane.

Metropolia GZM organizuje ekosystem umożliwiający prowadzenie testów m.in. ze względu na doskonałe warunki, jeśli chodzi o uwarunkowania infrastrukturalne (tereny poprzemysłowe i obszary naturalne), geograficzne, administracyjne (zapewnia współpracę 41 samorządów), kapitał ludzki i naukowy, a także produkcję oraz popyt. Metropolia GZM będzie miejscem integrującym interesariuszy, zainteresowanych realizacją projektów dronowych.

W ramach CEDD na obszarze Metropolii zostanie uruchomiony obszar testowy, na którym będą testowane operacje z użyciem dronów poza zasięgiem wzroku oraz w lotach automatycznych.

Potencjał tkwiący w bezzałogowym lotnictwie jest bardzo duży. Według obliczeń przeprowadzonych przez Polski Instytut Ekonomiczny, wartość rynku dronów wyniesie 3,3 mld zł do 2026 r. Natomiast efekt dla całej gospodarki (korzyści pośrednie jakie może przynieść gospodarce wykorzystanie dronów) może wynieść nawet 576 mld zł.

Przedstawiciele samorządów Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, organizacji pozarządowych, branży bezzałogowych statków powietrznych (BSP) oraz eksperci obszaru ochrony środowiska, rozmawiali w czwartek (14 grudnia) w Katowicach, podczas Drzwi Otwartych Metropolii, które odbywają się przy okazji kończącego się Szczytu klimatycznego, o możliwościach wykorzystania dronów na rzecz ochrony środowiska w mieście. Spotkanie zorganizowane przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię oraz Instytut Innowacji i Odpowiedzialnego Rozwoju (INNOWO) było kolejnym krokiem przybliżającym wdrożenie programu CEDD (Centralnoeuropejski Demonstrator Dronów) na obszarze Metropolii.

Jak wykorzystać drony na rzecz poprawy jakości środowiska w mieście? Czy technologia bezzałogowych statków powietrznych może korzystnie oddziaływać na poprawę jakości życia i bezpieczeństwa obywateli? Jak eliminować zagrożenia i stworzyć warunki do dynamicznego rozwoju branży bezzałogowców w Polsce? Na te i wiele innych pytań odpowiadali  uczestnicy spotkania Wykorzystanie dronów na rzecz ochrony środowiska w mieście: ochrona powietrza, ochrona klimatu, rozwój gospodarki obiegu zamkniętego”, które odbyło się w czwartek (14 grudnia) w dawnej siedzibie Muzeum Śląskiego.

W dyskusji wzięli udział m.in. koordynator programu CEDD w Ministerstwie Infrastruktury, przedstawiciele Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, Instytutu Innowacji i Odpowiedzialnego Rozwoju INNOWO, Krakowskiego Alarmu Smogowego, Centrum Informacji Kryzysowej CBK PAN, Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska.

Celem spotkania była zarówno analiza potencjału rozwiązań dostarczanych przez branżę BSP na rzecz ochrony środowiska, jak i opracowanie kolejnych kroków umożliwiających wdrożenie rozwiązań pilotażowych w ramach programu CEDD.

Dobór uczestników spotkania nie był przypadkowy. Program CEDD jest unikalną na skalę światową próbą zintegrowania środowisk producentów i naukowców, administracji publicznej i organizacji społecznych na rzecz wypracowywania rozwiązań, które nie tylko będą służyć lokalnym społecznościom, ale mogą także uczynić z Polski globalnego lidera w obszarze zastosowania bezzałogowych statków powietrznych.

– Centralnoeuropejski Demonstrator Dronów stwarza warunki dla testowania i poszukiwania użytecznych zastosowań dronów latających poza zasięgiem wzroku i autonomicznych – mówi Małgorzata Darowska z Ministerstwa Infrastruktury, koordynator programu CEDD.

-Nadrzędnym priorytetem CEDD jest zapewnienie bezpieczeństwa i ochrona prywatności obywateli. Dlatego skupiamy się na działaniach pilotażowych, tzw.demonstratorach, które będą prowadzone na wyselekcjonowanych, specjalnie przygotowanych obszarach testowych. Pozwolą one ocenić bezpieczeństwo technologii przed dopuszczeniem do zastosowania w realnych warunkach. Obecnie trwają przygotowania do udostępnienia obszarów testowych wraz z odpowiednią infrastrukturą do testowania dronów w ramach projektów, w które będą zaangażowane Urząd Lotnictwa Cywilnego i Polska Agencja Żeglugi Powietrznej. Priorytetem jest wdrażanie takich rozwiązań, które będą miały swoje uzasadnienie ekonomiczno-funkcjonalne oraz uzyskają akceptację społeczną. Dlatego w pierwszym etapie działań CEDD będziemy kłaść duży nacisk na te projekty, które rozwiązują konkretne problemy obywateli, a jednocześnie pozwolą zebrać doświadczenia, które utorują drogę dla innych zastosowań – dodaje.

O potrzebach obywateli najwięcej wiedzą samorządowcy. Wielu z nich nie ukrywa, że nowe możliwości, które stwarza technologia BSP, zwiększą ich efektywność, także finansową, i szybkość reagowania w wielu obszarach.

– Nowoczesne technologie dają miastom szansę na wykonywanie swoich zadań w sposób bardziej efektywny i ekologiczny – wyjaśnia Jacek Woźnikowski, dyrektor Departamentu Rozwoju Społeczno- Gospodarczego i Współpracy w Górnośląsko-Zagłębiowskiej- Metropolii.

-Dlatego też dostrzegamy olbrzymi potencjał rozwoju technologii bezzałogowych statków powietrznych w przestrzeni miejskiej. Przyjęcie roli lidera oraz przecieranie nieznanych w tym zakresie szlaków, to wielka odpowiedzialność, ale też szansa na rozwój branży dronowej w naszej Metropolii. Program CEDD spotkał się z bardzo dużym zainteresowaniem ze strony Komisji Europejskiej. CEDD, który sam w sobie jest innowacyjny, stanowi dla nas także doskonałą platformę do uczenia się realizacji projektów we współpracy z administracją rządową i samorządową, biznesem, przedstawicielami świata nauki oraz społeczeństwa obywatelskiego – zaznacza.

-Obecnie już ponad 50 proc. ludzi na świecie mieszka w miastach, do 2050 ta wartość sięgnie 70 proc. – zauważa z kolei Joanna Wis-Bielewicz, reprezentująca fundację Instytut Innowacji i Odpowiedzialnego Rozwoju (INNOWO) współorganizatora spotkania.

-Niestety, jakość środowiska na terenach zabudowanych sprawia, że ich mieszkańcom żyje się coraz gorzej. Zanieczyszczenie powietrza, hałas, ekstremalne zjawiska pogodowe związane ze zmianą klimatu to obecnie kluczowe ryzyka, z którymi muszą mierzyć się władze samorządowe nie tylko w Polsce. W obliczu tych, poważnych wyzwań potrzebne są nowatorskie rozwiązania, innowacyjne technologie i produkty, które umożliwią poprawę jakości środowiska w miastach. Liczymy, że takie rozwiązania i technologie zostaną przetestowane przez polską branżę BSP w wdrożone w ramach programu CEDD – dodaje.

Centralnoeuropejski Demonstrator Dronów (CEDD) to program uruchomiony na mocy porozumienia zawartego 12 września 2018 r. przez Urząd Lotnictwa Cywilnego (ULC), Polską Agencję Żeglugi Powietrznej (PAŻP) i Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię GZM. Głównym celem programu CEDD jest stworzenie miejsca, w którym firmy, ośrodki badawcze, instytuty naukowe, instytucje państwowe, samorządy,inwestorzy i inne podmioty związane z branżą BSP będą testować automatyczne i autonomiczne platformy bezzałogowe oraz różne scenariusze ich zastosowania przed wprowadzeniem na rynek do użytku komercyjnego. Program realizowany będzie na terenie GZM.

Centralnoeuropejski Demonstrator Dronów, inicjatywa Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, Urzędu Lotnictwa Cywilnego oraz Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, dołącza do Europejskiej Sieci Demonstratorów U-Space. List intencyjny w tej sprawie został podpisany w piątek 19 października w Antwerpii.

Europejska Sieć Demonstratorów U-Space (European Network of U-Space Demonstrators) zrzesza projekty i organizacje, których celem jest opracowanie rozwiązań systemowych dla bezpiecznego wykorzystywania bezzałogowych statków powietrznych do świadczenia usług w przestrzeni miejskiej.

Centralnoeuropejski Demonstrator Dronów (CEDD) został powołany w połowie września 2018 roku przez Polską Agencją Żeglugi Powietrznej, Urząd Lotnictwa Cywilnego oraz Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię.

Jego celem jest poszukiwanie rozwiązań systemowych – prawnych, logistycznych, technologicznych, które w przyszłości pozwoliłyby na bezpieczne wykorzystywanie bezzałogowych statków powietrznych do świadczenia różnego rodzaju usług w przestrzeni miejskiej (U-Space). Jest odpowiedzią na rosnący rynek dronów oraz zapotrzebowanie na usługi świadczone z ich wykorzystaniem.

W pierwszym etapie funkcjonowania, CEDD pozwoli na integrację środowiska związanego z technologią BSP na obszarze obejmującym miasta i gminy należące do Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

W piątek (19 października) CEDD stał się częścią Europejskiej Sieci Demonstratorów U-Space, zrzeszającej projekty i organizacje z państw Unii Europejskiej, których celem jest szukanie jak najbardziej optymalnych rozwiązań, umożliwiających upowszechnienie wykorzystania technologii BSP.

Sieć ma stać się platformą współpracy, integrującą podmioty publiczne oraz prywatne, zajmujące się rozwojem tej technologii w kontekście możliwości jej wykorzystania w przestrzeni miejskiej oraz platformą wymiany doświadczeń w zakresie prowadzonych badań i testów.

Europejska Sieć Demonstratorów U-Space powstała z inicjatywy Komisji Europejskiej, we współpracy z Europejską Agencją Bezpieczeństwa Lotniczego, Europejską Organizacją ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej Eurocontrol oraz programem SESAR (Single European Sky ATM Research).

Podczas katowickiej konferencji Impact mobility’18 rEVolution, w obecności sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury Mikołaja Wilda, zostało podpisane porozumienie o uruchomieniu Programu Centralnoeuropejskiego Demonstratora Dronów (CEDD), który będzie skoncentrowany na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.  

Podczas wspólnej konferencji prasowej prezesi instytucji będących inicjatorami projektu – Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC), Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej (PAŻP) oraz Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, podpisali porozumienie w sprawie utworzenia Centralnoeuropejskiego Demonstratora Dronów. Pierwszymi partnerami inicjatywy są Polski Fundusz Rozwoju, Grupa JSW wraz ze spółką Hawk-e i DroneRadar oraz Instytut Lotnictwa.

CEDD będzie odpowiedzią na rosnący rynek dronów i przewidywane w niedalekiej przyszłości  zapotrzebowanie na usługi wykonywane przez bezzałogowe statki powietrzne (BSP). W pierwszym etapie funkcjonowania pozwoli na integrację środowiska BSP na obszarze obejmującym Górny Śląsk i Zagłębie Dąbrowskie.

CEDD to miejsce, w którym podmioty skupione wokół technologii bezzałogowych i autonomicznych – od dostawców i integratorów, przez klientów, instytucje naukowe, samorządy i administrację publiczną, na instytucjach finansowych i inwestorach kończąc – będą mogły testować warunki dla przyszłej współpracy i praktycznych zastosowań w ramach tworzącego się nowego rynku.

CEDD jest też pierwszą w Polsce platformą wymiany wiedzy oraz wsparcia dla pozyskiwania i rozwoju rozwiązań technologicznych, a także płaszczyzną komunikacji i współpracy różnych interesariuszy.

Zaangażowanie regulatora rynku lotniczego (ULC) oraz zarządcy przestrzeni powietrznej (PAŻP) zapewnia bezpieczeństwo prawne i operacyjne działań oraz współpracę z rynkiem w celu systematycznego eliminowania barier dla zastosowanych rozwiązań.

Projekty realizowane w ramach CEDD przyczynią się do tworzenia warunków stabilnego rozwoju technologii bezzałogowych i pozwolą włączyć je w ekosystem gospodarczy i transportowy. Kluczowe będzie stworzenie infrastruktury lotniczej i teleinformatycznej zapewniającej bezpieczne i efektywne wykorzystywanie przestrzeni niskich wysokości przez bezzałogowy ruch lotniczy. Stanie się ona fundamentem środowiska U-space, pozwalającego na automatyczne, a w przyszłości autonomiczne loty dronów dla zastosowań komercyjnych. Technologia BSP może znacząco usprawnić transport różnego rodzaju przesyłek, minimalizując ryzyko opóźnień w ich dostawie.

Wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych w gospodarce niesie ze sobą ogromny potencjał rozwojowy i transformacyjny, aktualnie związany ze zbieraniem i analizą danych, a w przyszłości z obszarem transportu. Polska to jeden z pierwszych krajów w Europie, w którym powstaje tak profesjonalne środowisko do testowania usług oraz technologii bezzałogowych dla różnych zastosowań, w miarę postępującej automatyzacji zarządzania ruchem i autonomii.

–  Przestrzeń niskich wysokości staje się dzięki postępowi technicznemu polem rozwojowym dla infrastruktury przyszłości: zintegrowanej, opartej o najnowsze technologie, wykorzystującej automatyzację i autonomię. Rozwój lotnictwa bezzałogowego to szansa dla Polski i całego regionu, którą chcemy wykorzystać. Dlatego tworzenie odpowiednich warunków dla włączania bezzałogowych statków powietrznych do ekosystemu komunikacyjnego i rozsądne planowanie w tej dziedzinie we współpracy ze wszystkimi interesariuszami, w tym mieszkańcami, jest dla nas priorytetem – powiedział minister Wild.

Prezes ULC Piotr Samson podkreślił rolę Polski w światowym środowisku technologii BSP:

– Jesteśmy w czołówce państw, które wyznaczają trendy w lotnictwie bezzałogowym. W 2013 roku jako jedni z pierwszych krajów w Europie stworzyliśmy regulacje prawne rynku dronów i aktywnie uczestniczymy w tworzeniu wspólnych przepisów europejskich. Chcemy oferować nasze systemy i dzielić się z partnerami w regionie naszymi doświadczeniami, opracowywać strategię rozwoju i ramy regulacyjne dla nowego obszaru gospodarki, wspólnie tworzyć, i komercjalizować technologie dronowe, otwierając nowy etap rozwoju technologicznego i współpracy gospodarczej regionu.

Rolę Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej w projekcie CEDD podkreślił prezes Janusz Janiszewski:

– Wprowadzenie w Polsce europejskiej koncepcji U-space oraz stworzenie dla rynku BSP odpowiedniej i bezpiecznej przestrzeni do rozwoju tego biznesu poprzez integrację załogowego i bezzałogowego ruchu lotniczego to wyzwania dla Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, a jednocześnie nowe możliwości i pola aktywności Agencji. Głównym zadaniem PAŻP jest zapewnienie bezpieczeństwa na polskim niebie dla wszystkich jego użytkowników. Dzięki projektowi CEDD stworzone zostaną solidne ramy dla  bezpiecznej obecności oraz masowego i komercyjnego zastosowania technologii dronowej  w polskiej przestrzeni powietrznej.

Do ulokowania CEDD w Śląskiem odniósł się Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii:

– Cieszę się, że Demonstrator powstanie w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, miejscu, które promuje innowacyjność i nowe technologie. Dzięki CEDD będziemy mogli przetestować systemy dronowe, działające w trybie autonomicznym, zarówno w bezpiecznych warunkach laboratoryjnych, jak również w rzeczywistych warunkach miejskich. Metropolia jest naturalnym miejscem, gdzie takie systemy mogą być wdrażane. Realizacja projektów o znaczeniu ponadlokalnym jest tutaj lepiej skoordynowana, dzięki regulacjom prawnym, zawartym w dedykowanej nam ustawie.

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej, Urząd Lotnictwa Cywilnego oraz Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, podpiszą 12 września o 14:00 w Katowicach porozumienie o powołaniu Centralnoeuropejskiego Demonstratora Dronów (CEDD). Świadkami tej historycznej chwili będą dziennikarze akredytowani na kongres Impact mobility rEVolution’18 oraz internauci obserwujący transmisję online.  

Centralnoeuropejski Demonstrator Dronów, to pionierska inicjatywa skupiona na terenie Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego, której celem jest integracja środowiska bezzałogowych statków powietrznych (BSP, dronów). Dzięki CEDD możliwa będzie skoordynowana współpraca pomiędzy producentami, usługodawcami, usługobiorcami i instytucjami stanowiącymi prawo – nad nową gałęzią polskiej gospodarki, tzw. U-space (UAV Space, tj. Unmanned Aerial Vehicles Space – przestrzeń dla bezzałogowych statków powietrznych). Podmioty z wyżej wymienionych kategorii będą wspólnie realizować różnorakie programy pilotażowe BSP, z których część zostanie wdrożona w samorządach, przemyśle, rolnictwie, ochronie środowiska i transporcie.

Jednym z kluczowych zadań Centralnoeuropejskiego Demonstratora Dronów będzie stworzenie reguł działania rynku BSP oraz wdrożenie infrastruktury lotniczej i teleinformatycznej, która zapewni bezpieczne i efektywne korzystanie z tzw. przestrzeni powietrznej małych wysokości, czyli do 150 m (U-space). Platforma CEDD jest istotnym wkładem Polski w rewolucję inteligentnej mobilności.

Inteligentna mobilność to nowy sposób myślenia o tym w jaki sposób używamy technologii i danych, by łączyć ludzi, miejsca i towary w ramach wszystkich rodzajów transportu. Zrewolucjonizuje ona nasze doświadczenie podróży oraz wymianę towarów, zwiększając jednocześnie efektywność, ekologiczność i bezpieczeństwo systemów transportowych i miast na świecie.

O ile jednak upowszechnienie samochodów autonomicznych czy napędzanych energią z ogniw wodorowych, to pieśń stosunkowo odległej przyszłości, o tyle drony są już obecne nie tylko w świadomości mieszkańców miast. Bawimy się nimi, wykonujemy powietrzne akrobacje, robimy zdjęcia i filmy z lotu ptaka (a raczej drona). Wśród wielu innych szeroko znanych zastosowań bezzałogowych statków powietrznych są m.in.: patrolowanie stref katastrof i klęsk żywiołowych, dostawy lekarstw i krwi do przychodni i szpitali oraz w trudno dostępne regiony świata. Drony służą także strażakom, geodetom oraz wojsku, zarówno w działaniach rozpoznawczych, jak i w misjach bojowych. Na lotniskach są wykorzystywane do płoszenia ptaków stanowiących zagrożenie dla samolotów, a niebawem zostaną użyte przez jedną z brytyjskich linii lotniczych do analizy stanu poszycia maszyn pasażerskich przed startem i po lądowaniu.

Inicjatorami powołania Centralnoeuropejskiego Demonstratora Dronów są: Polska Agencja Żeglugi Powietrznej, Urząd Lotnictwa Cywilnego oraz Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia zrzeszająca 41 gmin.

Konferencję prasową, podczas której odbędzie się podpisanie porozumienia o powołaniu CEDD, zaplanowano na 12 września na godz. 14:00 w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach przy ul. plac Sławika i Antalla 1, w czasie Impact mobility rEVolution’18.

Dodatkowe informacje o wydarzeniu na:

https://impactcee.com/mobilityrevolution/2018/pelna-agenda/