Odbudowa linii kolejowej w Pyskowicach, stworzenie nowego połączenia z Bytomia do Rudy Śląskiej, połączenie Gliwic z Katowicami przez Rudę Śląską Kochłowice i Chorzów Hajduki, zwiększenie przepustowości na trasie Katowice-Orzesze Jaśkowice, a także budowa dziewięciu przystanków w sześciu miastach – to kilka przykładów projektów, które zostały zgłoszone do otrzymania rządowego dofinansowania w ramach programu „Kolej Plus”. Lista propozycji to efekt intensywnej współpracy Metropolii oraz gmin członkowskich, by składane wnioski wpisywały się w koncepcję Kolei Metropolitalnej. Otrzymanie dofinansowania na realizację tych inwestycji przyspieszy proces jej budowy i usprawni funkcjonowanie transportu szynowego na terenie GZM. Łączny koszt wszystkich zgłoszonych projektów to ok. 1,7 mld zł, a szacowany wkład własny, który sfinansuje Metropolia to ponad 200 mln zł.

Łącznie z terenu Metropolii zgłoszonych zostało 15 projektów. Wśród nich znalazło się sześć projektów liniowych, których zadaniem jest usprawnienie połączeń na trasie kilku gmin z miastem wojewódzkim, czyli Katowicami oraz dziewięć punktowych, które mają poprawić funkcjonowanie kolei w ramach jednej gminy.

Lista zgłoszonych projektów, to efekt intensywnych prac i uzgodnień prowadzonych przez Metropolię z miastami i gminami, które ją tworzą oraz z Urzędem Marszałkowskim Województwa Śląskiego, z którym został zgłoszony wspólny wniosek, wykraczający poza granice GZM i dojeżdżający do Orzesza.  

– Chcąc jak najlepiej wykorzystać szanse jakie daje Program “Kolej Plus”, zainicjowaliśmy wspólne prace w naszych strukturach, aby zgłaszane projekty wpisywały się w koncepcję Kolei Metropolitalnej. Wszystkie zgłoszone projekty były konsultowane z gminami, a Metropolia zapewniła wsad merytoryczny do wniosków. Otrzymanie dofinansowania pozwoli nam płynnie przechodzić z fazy planowania do realizacji inwestycji – mówi Grzegorz Kwitek, członek zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, odpowiedzialny za transport.

– Co najważniejsze – Metropolia sfinansuje 15-procentowy wkład własny, natomiast dokumenty planistyczne, które będą wymagane po zakwalifikowaniu do drugiego etapu naboru, będą już opracowane w zleconym przez nas studium wykonalności dla Kolei Metropolitalnej – podkreśla.

Najpierw sześć projektów liniowych. Tu GZM chce, by powstały nowe tory  

W pierwszej kolejności w Programie „Kolej Plus” realizowane będą projekty liniowe, czyli takie, w których rewitalizowane, odbudowywane lub budowane są linie kolejowe pomiędzy poszczególnymi gminami i Katowicami.

Wśród takich projektów jest „Zwiększenie zdolności przepustowej linii kolejowej nr 140 na odc. Katowice Ligota – Orzesze Jaśkowice poprzez budowę drugiego toru i dodatkowych przystanków osobowych”. Liderem tego projektu jest miasto Mikołów. Partnerami obok GZM są Katowice, Łaziska Górne, Orzesze i Województwo Śląskie. Realizacja tego przedsięwzięcia wychodzi poza granice Metropolii. Jego realizacja będzie możliwa dzięki współpracy z Województwem Śląskim.

Bezpośrednie połączenie z Katowicami mogą uzyskać mieszkańcy Pyskowic. Będzie to możliwe po realizacji projektu „Odbudowa rozebranej linii kolejowej nr 198 Pyskowice – Pyskowice Miasto dla przywrócenia połączenia na trasie: Katowice – Gliwice – Pyskowice Miasto”.

Alternatywne połączenie ze stolicą województwa mogą uzyskać także tyszanie. Trzeci liniowy projekt to „Przygotowanie alternatywnego połączenia aglomeracyjnego Tychy – Katowice Murcki – Katowice Ligota linią kolejową nr 142”.

Kolejne liniowe inwestycje, które zostały zgłoszone do programu „Kolej Plus”, to „prace na liniach kolejowych nr 189 i 132 oraz budowa nowej łącznicy Kuźnica – Bytom Bobrek Wschodni w celu stworzenia nowego połączenia Ruda Chebzie – Bytom, w tym budowa nowych przystanków osobowych Ruda Orzegów i Bytom ul. Zabrzańska” oraz łącznicy Ruda Śląska – Ruda Śląska Orzegów, która umożliwi uruchomienie połączeń Bytom – Ruda Śląska Orzegów – Ruda Śląska – Zabrze – Gliwice; „Rewitalizacja linii kolejowej nr 162 na odcinku Dąbrowa Górnicza Strzemieszyce – Dąbrowa Górnicza Huta Katowice (posterunek odgałęźny) oraz jej odbudowa na dalszym odcinku do stacji Dąbrowa Górnicza, wraz z odbudową przystanku osobowego Dąbrowa Górnicza Tworzeń i rozbudową przystanku osobowego Dąbrowa Górnicza Gołonóg”, a także „Przygotowanie alternatywnego połączenia aglomeracyjnego Gliwice – Ruda Kochłowice – Katowice liniami kolejowymi nr 141 na odcinku Gliwice – Ruda Kochłowice, 164 na odcinku Ruda Kochłowice – Hajduki i 651 Hajduki – Gottwald”.

Dziewięć nowych przystanków powstanie w sześciu miastach

Pozostałe wnioski dotyczą punktowych inwestycji. W przypadku GZM to głównie budowa nowych przystanków kolejowych. Zgodnie z przesłanymi projektami nowe przystanki mogą powstać w Świętochłowicach (Mijanka), Zabrzu (Zaborze Północ i ul. Armii Krajowej), Gliwicach (Gliwice Czechowice i ul. Bema), Bytomiu (Os. Arki Bożka i Bytom Rozbark), a także w Mysłowicach (Mysłowice Północ). Ponadto jeden z wniosków dotyczy modernizacji infrastruktury pasażerskiej na stacji Tychy Miasto.

– Każdy ze zgłoszonych projektów został szczegółowo przeanalizowany i omówiony z gminami, miastami GZM, a także z PKP PLK. Wybraliśmy inwestycje, które wpisują się w projekt Kolei Metropolitalnej i mają realne szanse na dofinansowanie – tłumaczy Lucjan Dec, dyrektor Departamentu Komunikacji i Transportu Urzędu Metropolitalnego.

Kolej Plus to dwa etapy naboru wniosków. Pierwsze wyniki planowane w grudniu

Złożenie wniosków to dopiero pierwszy etap. Teraz zostaną one ocenione przez PKP PLK i najpóźniej w grudniu poznamy wnioski, które zakwalifikowały się do II etapu, gdzie wnioskodawcy będą mieli 12 miesięcy na przygotowanie niezbędnych dokumentów aplikacyjnych, w tym opracowanie wstępnego studium planistyczno-prognostycznego. Tutaj również miasta i gminy nie będą musiały takich dokumentów przygotowywać i ponosić dodatkowych kosztów. Metropolia podpisała już umowę na przygotowanie studium wykonalności Kolei Metropolitalnej, w którym – w koncepcji krótkoterminowej – zostaną poddane analizie projekty, który zakwalifikują się do II etapu naboru wniosków.

Po II etapie projekty będą podlegały ocenie wielokryterialnej, której wynikiem będzie utworzenie listy rankingowej projektów i kwalifikacja ich do programu „Kolej Plus”.

Realizacja inwestycji potrwa do 2028 roku. Całkowita kwota dofinansowania wyniesie 5,6 mld zł. Łącznie z wkładem własnym jednostek samorządu terytorialnego wartość programu to 6,5 mld zł.

Koncepcja Kolei Metropolitalnej została zaprezentowana
podczas Międzynarodowych Targów Kolejowych TRAKO w Gdańsku.
Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia zorganizowała konferencję „Kolej
Metropolitalna na obszarze Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii – prezentacja
koncepcji, kierunki i możliwości rozwoju”, połączoną z debatą na temat kolei
regionalnych.

– Metropolia powstała, by realizować dużej projekty.
Zaczynamy od Kolei Metropolitalnej – powiedział Grzegorz Kwitek, członek
zarządu GZM.

Uczestnicy debaty byli zgodni, że na tak dużych obszarach
jak Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia kolej jest kluczowym elementem systemu
transportowego.

– Kolej ma największe możliwości w przewozie dużej liczby
pasażerów. Istotna jest integracja kolei z innymi środkami transportu, jak
tramwaj czy autobus – tłumaczył dr inż. Ryszard Janecki z Politechniki
Śląskiej. Jeden z autorów Koncepcji Kolei Metropolitalnej przed rozpoczęciem
debaty zaprezentował jej założenia.

– Rocznie przewozimy 17 milionów pasażerów, a ta liczba cały czas rośnie. Dlatego inwestycje, musimy planować z wieloletnią perspektywą. Wszystkie elementy transportu publicznego muszą być zintegrowane – podkreślał Aleksander Drzewiecki, prezes Kolei Śląskich.

Kolejnym ważnym etapem w realizacji tego projektu, będzie
studium wykonalności, które da odpowiedź które koncepcyjne rozwiązania, powinny
być realizowane.

– Studium wykonalności to bardzo ważny dokument. Przy
budowie Pomorskiej Kolei Metropolitalnej mieliśmy nawet 16 wariantów.
Zdecydowaliśmy się na ten, który dawał największe szanse na dalszy rozwój.
Okazało się, że wybraliśmy słusznie, ponieważ wkrótce będziemy dalej rozwijać
ten projekt – zaznaczył Krzysztof Rudziński, prezes InnoBaltica.

– Zamierzamy intensywnie i merytorycznie współpracować z
Metropolią przy opracowaniu studium wykonalności. Jestem przekonany, że
wypracujemy optymalne rozwiązanie – zapowiedział Tadeusz Sobotnik, dyrektor
biura strategii PKP PLK.

Część inwestycji, które będą w przyszłości bardzo ważne dla
funkcjonowania Kolei Metropolitalnej, są już zaplanowane.

– Pierwsze inwestycje, związane z budową Kolei
Metropolitalnej, już z naszym udziałem, będą niedługo realizowane. Kwotą 26 mln
zł dofinansowaliśmy przebudowę infrastruktury w rejonie dworców w centrum
Dąbrowie Górniczej i Gołonogu – zaznaczył Grzegorz Kwitek, członek zarządu GZM.

– Na obszarze Metropolii prowadzimy szereg inwestycji, część
z nich nawiązuje wprost do koncepcji Kolei Metropolitalnej. Obecnie kończymy
prace związane z dokumentacją przebudowy węzła katowickiego, od Będzina do tras
wylotowych z Katowic. Te projekty przewidują już układy czterotorowe, co
pozwoli na odseparowanie ruchu regionalnego. Oprócz tego odbudowujemy linię
pomiędzy Tarnowskimi Górami i Zawierciem. Rozpoczynamy także modernizację linii
od Chorzowa Batorego na północ Metropolii – powiedział Tadeusz Sobotnik,
dyrektor biura strategii PKP PLK.

Na kolej stawiają również w innych regionach Polski, m.in. w
Szczecinie, gdzie w najbliższych latach ma zostać uruchomiona Szczecińska Kolej
Metropolitalna.

– Uznaliśmy, że kolej powinna być kręgosłupem transportu
publicznego. Działamy wspólnie z wieloma podmiotami przy budowie Szczecińskiej
Kolei Metropolitalnej. Spółka PKP PLK remontuje infrastrukturę kolejową, a
samorządy budują infrastrukturę wokół stacji i przystanków kolejowych, czyli
drogi dojazdowe i parkingi – stwierdził Roman Walaszkowski, dyrektor biura
Stowarzyszenia Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego.

Podczas konferencji „Kolej Metropolitalna na obszarze
Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii – prezentacja koncepcji, kierunki i
możliwości rozwoju” Grzegorz Kwitek przedstawił również krótką prezentację na
temat GZM, jej zadań i funkcjonowania. Natomiast Lucjan Dec, dyrektor
Departamentu Komunikacji i Transportu opowiedział o zrealizowanych już
projektach transportowych.

TRAKO to największe i najbardziej prestiżowe w Polsce oraz drugie w
Europie spotkanie branży transportu szynowego. Prezentacja aktualnego poziomu
rozwoju systemów transportowych oraz infrastruktury kolejowej w Polsce, Europie
i na świecie.

Dwie oferty wpłynęły do Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii w ramach przetargu na opracowanie koncepcji Kolei Metropolitalnej. Najkorzystniejszą z nich przedstawiła Politechnika Śląska, która dokument opracuje za ponad 233 tys. zł. Koncepcję Kolei Metropolitalnej powinniśmy poznać w grudniu.

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia w poniedziałek (30 lipca) rozstrzygnęła przetarg na opracowanie koncepcji Kolei Metropolitalnej. Do postępowania zgłosiły się dwie firmy, a najkorzystniejszą ofertę przedstawiła Politechnika Śląska. Dokument zostanie opracowany za ponad 233 tys. zł.

– Koncepcja odpowie nam na najważniejsze pytania dotyczące organizacji transportu szynowego na terenie Metropolii, by mógł on realnie konkurować z samochodami – przypomina Grzegorz Kwitek, członek zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, który zajmuje się sprawami związanymi z transportem publicznym.

Po zawarciu umowy na opracowanie tej koncepcji, a powinno się to stać w przyszłym tygodniu, eksperci z Politechniki Śląskiej będą mieć 19 tygodni na opracowanie tego dokumentu. Efekty tych prac powinniśmy poznać w grudniu.

Koncepcja Kolei Metropolitalnej to dokument, w którym zawarte zostaną analizy dotyczące m.in. potoków pasażerów; tego czy, a jeśli tak, to w jakiej formule rozbudowywać trasy kolejowe na terenie Metropolii.

Chodzi o to, by znaleźć odpowiedź na pytania, czy myśląc o kolei powinniśmy stawiać na zakup nowych pociągów, które mogłyby uzupełnić już teraz funkcjonujące połączenia na najbardziej popularnych trasach oraz na to, w jakim kierunku rozwijana i rozbudowywana powinna być metropolitalna sieć połączeń kolejowych w przyszłości. Z opracowanego dokumentu dowiemy się zatem jaki model Kolei Metropolitalnej byłby najbardziej odpowiedni dla tego obszaru. Przeanalizowane zostaną różne warianty i wskazana rekomendacja odnośnie tego, czy Metropolia powinna stawiać na rozbudowę sieci kolei tradycyjnej, a może inwestować w infrastrukturę jednoszynową, czyli monorail, gdzie pociąg zazwyczaj porusza się na specjalnej estakadzie, po jednej szynie.

– Opracowanie koncepcji Kolei Metropolitalnej to początek drogi, której celem jest usprawnienie transportu publicznego. To bardzo ważny dokument, na podstawie którego w przyszłości konstruowane będą projekty szczegółowe – mówił Lucjan Dec, dyrektor Departamentu Komunikacji i Transportu, w połowie czerwca, gdy Metropolia ogłosiła przetarg na opracowanie tej koncepcji.

– Nie jest to zadanie, które zrealizujemy w ciągu roku czy kilku najbliższych lat. Zbudowanie sprawnie działającego systemu Kolei Metropolitalnej to zadanie na co najmniej dekadę, które wymaga również potężnych nakładów finansowych i współpracy wielu partnerów – dodawał.