Nagrodę w wysokości do 10 000 euro mogą zdobyć gminy, szkoły czy stowarzyszenia, które wezmą udział w konkursie o Nagrodę Królowej Rychezy, organizowanym przez kraj związkowy Nadrenia Północna -Westfalia (Niemcy). Projekty dotyczące polsko-niemieckiego wsparcia dla Ukrainy można zgłaszać do 15 stycznia 2023 r.

Nagroda została ustanowiona po raz pierwszy w 2009 r. przez kraj związkowy Nadrenia Północna -Westfalia. Patronka nagrody, królowa Rycheza, pierwsza koronowana królowa Polski, której szczątki spoczywają w katedrze w Kolonii, symbolizuje historyczne więzi między Polską i Nadrenią Północną-Westfalią. Poprzez to wyróżnienie kraj związkowy Nadrenia Północna-Westfalia wyraża swoje szczególne, historycznie ugruntowane i nadal bliskie więzi z Polską oraz przyczynia się do dalszego wzmacniania i pogłębienia stosunków polsko-niemieckich. W obecne, piątej edycji konkursu tematem przewodnim jest „Nadrenia Północna -Westfalia i Polska razem dla Ukrainy”.

Informacje o konkursie

Zgłaszany projekt może być inicjatywą społeczną, wydarzeniem dyskusyjnym, działaniem artystycznym, spotkaniem lub inną formą, która ma charakter międzykulturowy, wzmacnia, rozszerza lub inicjuje polsko-niemieckie wsparcie dla Ukrainy oraz wspiera tworzenie sieci i dialog między tymi trzema krajami.

W obecnej edycji konkursu kraj związkowy Nadrenia Północna-Westfalia oferuje nagrody w wysokości do 5000 euro. Szczególnie innowacyjne, merytoryczne i wybiegające w przyszłość projekty mogą również otrzymać nagrodę w wysokości do 10 000 euro.

Warunki uczestnictwa

Wnioski o Nagrodę Królowej Rychezy mogą składać gminy, stowarzyszenia, szkoły oraz inne placówki i instytucje z siedzibą w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia do 15 stycznia 2023 roku.  W sytuacji, gdy dana instytucja nie może złożyć takiego wniosku, może za nią to zrobić zaprzyjaźniona szkoła, dom kultury czy inna instytucja z Nadrenii Północnej-Westfalii, z którą placówka z GZM współpracuje. Przykładowo wśród nagrodzonych projektów w 2019 r., znalazły się partnerstwa takie jak Gesamtschule Essen i III Liceum Ogólnokształcące w Zabrzu albo projekty realizowane w Niemczech i w Katowicach, Chorzowie oraz Gliwicach.

Projekty mogą być realizowane zarówno w Nadrenii Północnej-Westfalii, jak i w Polsce, najlepiej we współpracy z polskimi i ukraińskimi podmiotami. Co ważne, muszą być zrealizowane w okresie od 1 kwietnia do 31 października 2023 r.

Szczegółowe informacje o konkursie (w j. niemieckim) są dostępne na stronie https://www.mbei.nrw/richeza-preis

Regulamin konkursu  (w j. niemieckim) znajduje się na stronie:

https://www.mbei.nrw/sites/default/files/asset/document/richeza-preis-wettbewerbsbedingungen.pdf

Ostatnia uroczystość wręczenia Nagród Królowej Rychezy odbyła się w 2019 roku. Nagrodę otrzymały 32 projekty w zakresie współpracy polsko-niemieckiej. Lista nagrodzonych projektów (w j. niemieckim) znajduje się poniżej.

Projekty nagrodzone w 2019 r. 

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia została wyróżniona nagrodą „Najbardziej Zrównoważony Wystawca” na targach  Smart City Expo World Congress (SCEWC), które odbywają się 15-17 listopada w Barcelonie.

Tegoroczne targi Smart City Expo World Congress to już 11. edycja tego zorientowanego na smart-city wydarzenia. Dla GZM była to okazja do zaprezentowania między innymi projektów związanych z dronami, w tym międzynarodowego projektu ASSURED-UAM, projektów dotyczących wykorzystania wodoru w transporcie publicznym oraz koncepcją miasta 15-minutowego.

Przedstawiciele GZM uczestniczyli również w panelu Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, który prezentował podczas SCEWC efekty finansowanego z programu Horyzont 2020 projektu Cinderella.

Obecność GZM na targach stworzyła możliwość do spotkania i rozmowy z Iloną Kałdońską, nowo powołaną Konsul Generalną RP w Barcelonie. Rozmowa dotyczyła m.in. dobrej współpracy z Metropolią Barcelony (AMB), z którą GZM współpracuje od marca 2021 roku, wyzwań stojących przed samorządami, a także przyszłych możliwości współpracy z Konsulatem RP w Barcelonie.

Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii podczas SCEWC towarzyszył Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego oraz miasto Gliwice, które podczas targów podsumowało udział
w programie 100 Intelligent Cities Challenge.

Organizatorzy postanowili wyróżnić także Metropolię nagrodą „Najbardziej Zrównoważonego Wystawcy”, którą przyznano za piękne, zielone i ekologiczne stoisko.

Organizowane w Barcelonie od 2011 roku Targi Smart City Expo World Congress to wydarzenie ukierunkowane na prezentację technologii typu smart-city, zharmonizowanych z przestrzenią miejską oraz wygodą życia jej mieszkańców. Ich uczestnikami są m.in. reprezentanci świata biznesu zajmujący się produktami i usługami typu smart-city, przedstawiciele administracji rządowej, miast i obszarów metropolitalnych, instytucji europejskich oraz mediów.

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia przedstawiła projekt Metropolitalnej Szkoły Prototypowania podczas Corocznego Szczytu Międzynarodowego Programu Współpracy Miejskiej i Regionalnej (IURC Annual Event) w Brukseli, który odbył się 8 listopada w Brukseli  2022 r. W programie IURC uczestniczy 139 miast i 40 regionów oraz metropolii z całego świata. Jego celem jest opracowanie i wdrożenie innowacyjnych projektów służących zrównoważonemu rozwojowi tych obszarów. Program jest finansowany w ramach Instrumentu Partnerstwa UE i korzysta ze strategicznego wsparcia Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej. 

Program IURC dąży do wypracowania dobrych praktyk i innowacyjnych rozwiązań pomiędzy miastami, metropoliami oraz regionami z krajów Unii Europejskiej i spoza niej, które stawią czoła wspólnym wyzwaniom oraz będą możliwe do łatwego zaadaptowania w innych częściach świata. GZM uczestniczy w tym programie od 2021 roku. W jego ramach została nawiązana współpraca z Metropolią Kansas City. Współpraca ta skupiona jest wokół trzech obszarów tematycznych: efektywność energetyczna w budynkach; zrównoważona mobilność miejska i transport; edukacja, praca i umiejętności zawodowe ze szczególnym uwzględnieniem centrów innowacji i klastrów. Podczas wydarzenia w Brukseli zostały przedstawione efekty dotychczasowej współpracy GZM oraz Metropolii Kansas City, a także dalsze zamierzenia, których realizacja w znacznym stopniu będzie się opierać o wykorzystanie doświadczeń GZM wynikających z już przeprowadzonych oraz wdrażanych inicjatyw w ramach Metropolitalnej Szkoły Prototypowania.   

Na uwagę zasługuje także fakt, że idea Metropolitalnej Szkoły Prototypowania została wybrana jako jeden z zaledwie kilku projektów, który zaprezentowano podczas IURC Annual Event w Brukseli. Dla Metropolii była to okazja do przedstawienia efektów działań w gronie około 120 ekspertów reprezentujących miasta, metropolie i regiony z całego świata, biorących udział w tym wydarzeniu w sposób stacjonarny, a także wśród szerokiego grona uczestników online. Koszty udziału przedstawiciela GZM są pokrywane przez organizatorów programu IURC. 

Prezentacja i omówienie międzynarodowych projektów mobilnościowych były tematem spotkania, które odbyło się we wtorek (18 października) w siedzibie Metropolii. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele miast i gmin GZM z obszaru planowania transportowego i urbanistycznego, ochrony środowiska i zarządzania kryzysowego, a także eksperci związani z międzynarodowymi konsorcjami.

Metropolia od 2018 roku jest partnerem projektów badawczo-rozwojowych w obszarze zrównoważonej mobilności, finansowanych ze środków Komisji Europejskiej w ramach Programu HORYZONT 2020. GZM współpracuje z ponad 30 partnerami z całej Europy w ramach konsorcjów:

• HARMONY – Holistic Approach for Providing Spatial & Transport Planning Tools and Evidence to Metropolitan and Regional Authorities to Lead a Sustainable Transition to a New Mobility Era
• ASSURED-UAM – Acceptance, Safety and Sustainability Recommendations for Efficient Deployment of UAM

Projektem Harmony kieruje prof. Maria Kamargianni z University College London, natomiast Assured-UAM reprezentowała Anna Stańczyk z Sieci Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa.

Efekty powyższych projektów mają przysłużyć się gminom i ich mieszkańcom, wspierając władze miast w budowaniu zrównoważonej i czystej mobilności wszystkich wymiarów – w tym również przy użyciu bezzałogowych statków powietrznych.

Podczas spotkania w siedzibie GZM przekazywano wiedzę i opinie na temat różnych aspektów mobilności miejskiej. W pierwszej części spotkania zaprezentowano narzędzie HARMONY MS, zaprojektowane w celu wsparcia władz miasta w modelowaniu wydajności systemu transportowego, aspektów środowiskowych czy zagospodarowania terenu. Prezentacji dokonała prof. Maria Kamargianni z University College London, która jest zaliczana do najlepszych ekspertów w dziedzinie transportu na świecie. Prof. Kamargianni w ostatnim czasie poprowadziła także serię wykładów na Akademii WSB, dofinansowanych ze środków Metropolii.

W drugiej części spotkania przystąpiono do dyskusji na temat potencjalnych obszarów wpływu nowych form mobilności (bezzałogowych statków powietrznych) na błękitno-zieloną infrastrukturę w miastach, w tym w szczególności potencjalnych zagrożeń dla fauny i flory.

Budowa międzynarodowej sieci współpracy to jeden z celów Metropolii. Poprzez udział w konsorcjach i partnerstwach, GZM ma możliwość wymiany wiedzy z innymi metropoliami na świecie, zawierania porozumień dających wymierne korzyści w postaci wspólnych przedsięwzięć, jak również uczestnictwa w programach unijnych.

Metropolia zaprezentowała swoje najważniejsze projekty podczas „Metropolitan Innovation Summit Ruhr 2022” w Niemczech. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Kraj Związkowy Północnej Nadrenii–Westfalii, Regionalne Zrzeszenie Ruhry oraz Uniwersytet w Bochum.

Uczestnicy „Metropolitan Innovation Summit Ruhr 2022” mieli okazję zapoznać się z projektami w dziedzinie innowacji społecznych, kulturalnych i ochrony środowiska realizowanymi na terenie miast Dortmund, Essen, Bottrop i Bochum. W programie wydarzenia znalazła się także prezentacja  najważniejszych projektów innowacyjnych, realizowanych przez każdego z zaproszonych partnerów.

Metropolię GZM reprezentował przewodniczący zarządu Kazimierz Karolczak. W wygłoszonej prezentacji przybliżył najważniejsze metropolitalne projekty związane z ochroną środowiska, wsparciem uczelni wyższych, zrównoważoną mobilnością czy bezzałogowymi statkami powietrznymi.

Podczas wydarzenia zorganizowano również dyskusje i warsztaty skupione wokół takich zagadnień jak transformacja energetyczna, współpraca między instytucjami publicznymi, zdrowie publiczne czy innowacje społeczne.

Wydarzenie odbyło się w dniach 31 sierpnia – 2 września 2022 r., na terenie Metropolii Ruhry, z którą GZM trzy lata temu podpisała porozumienie o partnerstwie. Oprócz GZM udział wzięli także przedstawiciele Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej oraz Politechniki Śląskiej.

Organizatorzy zaprosili do udziału również inne miasta i obszary metropolitalne, w tym regiony Wielkiego Manchesteru (Wielka Brytania), Pittsburgha (Stany Zjednoczone), Tsukuby (Japonia) oraz Tel Avivu (Izrael).

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia organizuje ciekawe wydarzenia w ramach 11. sesji Światowego Forum Miejskiego (World Urban Forum 11 – WUF11). Tegoroczna edycja odbywać się będzie od 26 do 30 czerwca 2022 roku w Katowicach.

• Główną część wydarzeń zaplanowano w Spodku i Międzynarodowym Centrum Kongresowym. Metropolia będzie dysponować własnym stoiskiem.
• Ponadto w ramach Forum prowadzone będą spotkania w 11 strefach miejskich zlokalizowanych w centrum Katowic – jedną z nich będzie Metrolab w budynku CiNiBA.
• 27 czerwca przedstawiciele polityczni sieci Europejskich Władz Metropolitalnych spotkają się, by debatować o wyzwaniach i możliwościach w zarządzaniu metropoliami oraz podpisać doroczną deklarację sieci.
• Zaplanowano także szereg aktywności związanych z bezzałogowymi statkami powietrznymi.

Światowe Forum Miejskie to prestiżowa międzynarodowa konferencja organizowana przez agendę ONZ, tj.  UNHabitat, ds. rozwoju obszarów miejskich i osiedli ludzkich. WUF to najważniejsze globalne wydarzenie dotyczące polityki, transformacji i rozwoju miast. W tym roku odbywa się w Katowicach, przy zaangażowaniu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, która zaplanowała szereg aktywności w różnych częściach miasta.

W miasteczku przy Międzynarodowym Centrum Kongresowym będzie można odwiedzić liczące prawie 150 m kw. stoisko Metropolii. Będzie ono miejscem spotkań z partnerami, przedstawicielami innych metropolii, jak również mieszkańcami uczestniczącymi w WUF. Na miejscu będą prezentowane również projekty Metropolii, jak InfoGZM i otwarte dane.

Metrolab w budynku CiNiBA

Metrolab, jako jedna z 11 oficjalnych stref Światowego Forum Miejskiego, będzie miejscem dyskusji i debat dotyczących „miasta” i „miejskości” w różnorodnych kontekstach – transportu i mobilności, planowania przestrzennego, ekologii, gospodarki, jak również tożsamości społeczno-kulturowej. Na miejscu będzie można dowiedzieć się o projektach realizowanych przez GZM. Działania będą miały formę warsztatów, spotkań tematycznych, debat społecznych lub spotkań typu world café, a także wykładów. Zajęcia poprowadzą zarówno pracownicy GZM, jak i zewnętrzni eksperci, w tym m.in. Gil Penalosa, założyciel kanadyjskiej organizacji 8 80 cities, amabasador World Urban Parks i doradca w zakresie tworzenia miast przyjaznych ludziom.

Metrolab będzie działał od 27 do 30 czerwca w budynku Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej (CiNiBA), przy ul. Bankowej 11a. Pierwsze trzy dni strefa będzie otwarta od godz. 10 do 21, a ostatniego dnia od godz. 10 do 17.

Podpisanie deklaracji sieci EMA

Światowe Forum Miejskie to doskonała okazja do zacieśniania współpracy z międzynarodowymi partnerami. Dlatego podczas tegorocznego wydarzenia odbędzie się forum European Metropolitan Authorities (EMA), którą tworzy ok. 20 europejskich metropolii. GZM współpracuje z siecią EMA od 2018 roku. To inicjatywa tworząca przestrzeń do debaty politycznej dla europejskich obszarów metropolitalnych. Ma na celu wymianę doświadczeń, wspieranie wspólnych projektów, a także podejmowanie wspólnych działań na rzecz wzmacniania roli obszarów metropolitalnych w agendach Unii Europejskiej oraz w projektowanych instrumentach finansowych.

Podczas spotkań Forum sieci EMA podpisywane są deklaracje, które stanowią manifest ideowy, podkreślający najważniejsze kierunki rozwojowe, które są wspólne i ważne dla wszystkich biorących udział w spotkaniu europejskich metropolii. W ubiegłym roku deklaracja była podpisywana podczas forum miejskiego w Porto. Już wtedy zapowiedziano, że kolejną deklarację przedstawiciele europejskich władz metropolitalnych podpiszą w Katowicach. Uroczystość odbędzie się 27 czerwca w Międzynarodowym Centrum Kongresowym, a po niej nastąpi seria debat.

Miejska mobilność powietrzna

Dużą część aktywności GZM wypełnią działania związane z bezzałogowymi statkami powietrznymi (BSP) w kontekście miejskiej mobilności. Na świecie trwają przygotowania do budowy trzeciego wymiaru miasta, czyli zagospodarowania przestrzeni do wysokości 120 metrów nad ziemią. Ma ona być miejscem dla nowych usług dronowych, które będą świadczone w sposób zorganizowany i bezpieczny. Mając to na uwadze, Metropolia współpracuje z partnerami w Polsce i zagranicą, tworząc ramy do budowy ekosystemu dla BSP w miastach.

Podczas WUF11, w ramach oficjalnych wydarzeń w MCK będzie można poznać potencjał dronów z bliska, wymienić się doświadczeniami i poglądami, oraz pomóc wyznaczać kierunki rozwoju dla tej technologii. W trakcie wydarzenia odbędą się warsztaty poświęcone szeroko rozumianym usługom dronowym w przestrzeni miejskiej. W tym samym czasie na lotnisku Katowice-Muchowiec będzie trwać Droniada, czyli konkurs technologiczny z wykorzystaniem BSP. W ramach WUF podczas konkursu odbędzie się event plenerowy 29 czerwca.   Na uczestników Forum czekają także interesujące debaty.

Rejestracja do 22 czerwca

Światowe Forum Miejskie to wydarzenie, które nie mogłoby się odbyć bez najważniejszych uczestników, czyli samych mieszkańców. Dlatego każdy może stać się częścią WUF11. Jak podkreślają organizatorzy, rejestracja jest bezpłatna, a przeżycia i wyniesiona wiedza – bezcenne. Zapisy trwają do 22 czerwca na stronie: https://www.unevents.org/Home/Register

Zrównoważona mobilność, efektywność energetyczna oraz edukacja i zatrudnienie – to obszary współpracy pomiędzy Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią oraz Metropolią Kansas City. Przedstawiciele GZM przebywają obecnie na wizycie studyjnej w Ameryce Północnej, finansowanej przez największy na świecie program współpracy między miastami, regionami i obszarami metropolitalnymi – IURC.

GZM rozpoczęła współpracę z Metropolią Kansas City we wrześniu 2021 r. Po serii telekonferencji, przyszedł czas na wizytę studyjną w celu szerszej wymiany doświadczeń. Wizyta skupiona jest wokół trzech obszarów tematycznych: efektywność energetyczna w budynkach; zrównoważona mobilność miejska i transport; edukacja, praca i umiejętności zawodowe ze szczególnym uwzględnieniem centrów innowacji i klastrów.

– Dobrze, że program współpracy zakłada wymianę doświadczeń na poziomie metropolitalnym. Mamy nadzieję, że dzięki niej będziemy mogli wzajemnie transferować wiedzę i innowacje, przyczyniając się tym samym do wspólnego działania na rzecz zrównoważonego rozwoju – mówi Kamila Okoń z Departamentu Infrastruktury i Środowiska GZM.

GZM również będzie gościć Metropolię Kansas City u siebie. Okazja do tego będzie już w czerwcu, podczas Światowego Szczytu Miejskiego odbywającego się w Katowicach. Oba obszary metropolitalne będą kontynuować współpracę przynajmniej do grudnia 2023 r., opracowując plan działania w zakresie współpracy metropolitalnej, który obejmuje działania i projekty pilotażowe, mogące następnie znaleźć zastosowanie w innych metropoliach czy regionach.

Wizyta w Metropolii Kansas City jest możliwa dzięki Programowi Międzynarodowej Współpracy Miejskiej i Regionalnej Unii Europejskiej w Ameryce Północnej (IURC North America). IURC to największy na świecie program współpracy między miastami, regionami i obszarami metropolitalnymi służący innowacjom miejskim i zrównoważonemu rozwojowi miast. Program jest finansowany w ramach Instrumentu Partnerstwa UE i korzysta ze strategicznego wsparcia Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej.

Dowiedz się więcej o IURC NA: iurc.eu/na/

Aby uzyskać więcej informacji, skontaktuj się z info-na@iurc.eu

Około 20 europejskich metropolii, podczas dorocznego spotkania sieci European Metropolitan Authorities (EMA), podpisały deklarację o wzmocnieniu roli obszarów metropolitalnych oraz konieczności podejmowania działań na rzecz neutralności klimatycznej oraz zrównoważonego i ekologicznego mieszkalnictwa. Wśród sygnatariuszy jest także Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, która będzie gospodarzem przyszłorocznego forum. Odbędzie się ono w Katowicach podczas Światowego Szczytu Miejskiego (WUF11) i zostanie zwieńczone podpisaniem deklaracji katowickiej. 

 Górnośląsko- zagłębiowska Metropolia współpracuje z European Metropolitan Authorities od 2018 roku. To inicjatywa, tworząca przestrzeń do debaty politycznej dla europejskich obszarów metropolitalnych. Ma na celu wymianę doświadczeń, wspieranie wspólnych projektów, a także podejmowanie wspólnych działań na rzecz wzmacniania roli obszarów metropolitalnych w agendach Unii Europejskiej oraz w projektowanych instrumentach finansowych.

Głównym wątkiem tegorocznej sesji sieci EMA, były tematy związane z ekologią, działaniami na rzecz neutralności klimatycznej oraz nowymi wyzwaniami, przed którymi stanął świat w dobie pandemii konorwirusa W forum wzięli udział prezydenci europejskich miast, przedstawiciele obszarów metropolitalnych, unijni urzędnicy oraz przedstawiciele administracji publicznej. Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię reprezentował Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu.

Podczas spotkań Forum sieci EMA podpisywane są deklaracje, które stanowią manifest ideowy, podkreślający najważniejsze kierunki rozwojowe, które są wspólne i ważne dla wszystkich biorących udział w spotkaniu europejskich metropolii.

Podpisana w Porto deklaracja podkreśla gotowość obszarów metropolitalnych do stosowania innowacyjnych rozwiązań w zarządzaniu na rzecz podnoszenia jakości życia mieszkańców. W dokumencie zasygnalizowano także gotowość do wdrażania projektów metropolitalnych przy wykorzystaniu środków z unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności (Recovery and Resilience Facility), związanych z transformacją cyfrową i energetyczną.

– Deklaracja sieci EMA wskazuje na konieczność nowego podejścia do roli metropolii w sytuacji, którą wytworzyła pandemia koronawirusa oraz kryzys klimatyczny – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM.

– Te ostatnie trudne lata pokazują, że to właśnie metropolie odgrywają bardzo ważną rolę w skutecznym rozwiązywaniu nowych problemów, ponieważ są najbliżej mieszkańców. Dlatego też tak ważnym jest wzmocnienia ich roli poprzez np. umożliwienie korzystania z unijnych instrumentów finansowych na rzecz odbudowy i odporności – tłumaczy Kazimierz Karolczak.

Podczas posiedzenia w Porto, przewodniczący Karolczak zaprosił również przedstawicieli sieci EMA do wzięcia udziału w przyszłorocznym forum, którego GZM będzie gospodarzem. Odbędzie się ono w Katowicach podczas Światowego Szczytu Miejskiego (WUF11) i zakończy się podpisaniem „deklaracji katowickiej”. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia będzie uczestniczyć w pracach nad treścią tego stanowiska.

Realizacja projektu na rzecz poprawy efektywności energetycznej ELENA, przystąpienie do Sieci Europejskich Regionów i Obszarów Metropolitalnych oraz harmonogram prac nad Strategią Rozwoju Metropolii – to jedne z głównych punktów, które zostało przyjęte przez Zgromadzenie GZM. Podczas sesji, która odbyła się we wtorek (9 listopada), uchwalona została również wysokość składki zmiennej na 2022 rok. Wyniesie ona 586 mln zł i będzie o ok. 8 proc. wyższa niż w mijającym roku.

Składka zmienna na organizację transportu publicznego w 2022 roku

Składka zmienna to pieniądze wpłacane przez gminy, z których finansowane jest funkcjonowanie komunikacji miejskiej w następnym roku. W 2022 roku wyniesie ona 586,4 mln zł i będzie o ok. 8 proc. wyższa niż w mijającym roku.

Na ten wzrost mają przede wszystkim wpływ: zakończenie inwestycji przez Tramwaje Śląskie i przywrócenie połączeń tramwajowych (m.in. Chorzów i Świętochłowice); waloryzacja umów z operatorami, którzy obsługują poszczególne linie komunikacji miejskiej na zlecenie ZTM. Na waloryzację umów mają z kolei wpływ czynniki dynamiczne, które powiązane są z wysokością inflacji, cenami paliw oraz energii elektrycznej, wzrostem płacy minimalnej. W 2022 roku średni koszt obsługi 1 kilometra, przejeżdżanego przez autobusy, wzrośnie o ok. 11 proc. (w 2021 roku średni koszt 1 kilometra wynosił ok. 6,06 zł, natomiast w 2022 roku wzrośnie do prawie 6,72 zł). Cena 1 km pokonywanego przez trolejbusy wzrośnie z 8,95 zł do 9,85 zł, a tramwajów średnio wzrośnie z 13,4 zł do 14,99 zł.

Z uwagi na fakt, że rozwój transportu szynowego, w tym również tramwajowego, jest jednym z kluczowych działań podejmowanych przez Metropolię, dlatego też podjęta została decyzja o wzroście o 48,5 mln zł zaangażowanie Metropolii w działalność inwestycyjną Tramwajów Śląskich w 2022 roku.

Zmiana na stanowisku Przewodniczącego Zgromadzenia GZM

Zgodnie z niepisaną zasadą, która została ustalona na początku funkcjonowania Metropolii, a która dotyczy tego, że co roku, rotacyjnie, dokonywana jest zmiana Przewodniczącego Zgromadzenia GZM, po roku sprawowania tej funkcji – Mariusz Wołosz, prezydent Bytomia przekazał ją nowowybranemu na nią – Adamowi Neumannowi, prezydentowi Gliwic.

Nowe działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej

Metropolia wraz z 18 gminami ma realizować projekt mający na celu przygotowania dokumentacji do przyszłych inwestycji związanych z poprawę efektywności energetycznej w budynkach wielorodzinnych komunalnych w ramach Programu European Local Energy Assistance (ELENA). Zgodnie z uchwałą podjętą podczas dzisiejszej sesji Zgromadzenia GZM ma stanąć na czele konsorcjum projektowego.

W ramach tego programu, realizowanego przez Komisję Europejską, gminy otrzymają wsparcie w zakresie doradztwa, przygotowania opracowań technicznych oraz pomoc przy przygotowaniu wniosków o dofinansowanie termomodernizacji oraz wymiany źródeł ciepła w budynkach o całkowitej powierzchni ok. 125 tys. m2.

Według szacunku koszt realizacji projektu, który obejmuje przygotowanie dokumentacji ma wynieść łącznie ok. 9,7 mln zł.  W tej kwocie gminy mogą pozyskać do 90% dofinansowania z instrumentu Horyzont 2020 poprzez Europejski Bank Inwestycyjny.

Przygotowanie tej dokumentacji ma być podstawą do starań o dofinansowanie inwestycji z różnych źródeł zewnętrznych.

Podjęcie uchwały o realizacji programu poprzedziły działania Metropolii, mające na celu realizację tej ścieżki postępowania. W lipcu 2021 roku EBI pozytywnie ocenił tzw. wniosek preaplikacyjny Metropolii. Dało to zielone światło do złożenia właściwego wniosku o uzyskanie dofinansowania.

Udział w programie ELENA to nie jedyne działanie Metropolii na rzecz ograniczania niskiej emisji, której źródłem są budynki i domy mieszkalne. Kilka miesięcy temu zainicjowała realizację rządowo- samorządowego programu STOP SMOG. Projektem jest zainteresowanych jest 17 gmin. Dzięki wspólnemu działaniu, wymiana źródeł ciepła oraz termomodernizacja może objąć ponad 425prywatnych domów jednorodzinnych, które należą do osób, których nie stać na takie inwestycje. Wartość programu STOP SMOG w GZM, to około 22,5 mln zł.

Metropolia GZM będzie działać w europejskiej sieci METREX

Zgromadzenie wyraziło zgodę na rozpoczęcie współpracy z Siecią Europejskich Regionów i Obszarów Metropolitalnych METREX. Zmiany klimatyczne, polityka spójności, gospodarka obiegu zamkniętego, system zdrowia oraz opieka społeczna- to przykłady głównych zagadnień, którymi zajmuje się METREX.  Metropolia GZM będzie czwartym, po Szczecinie i Wrocławiu oraz Mazowieckim Biurze Planowania Regionalnego w Warszawie, reprezentantem polskich samorządów w tym gremium liczącym ok. 50 członków z całej Europy.

Uczestnictwo Metropolii w tym międzynarodowym gremium daje możliwość wymiany wiedzy i doświadczenia. To także szansa na możliwość współtworzenia rozwiązań w takich ważnych obszarach rozwoju obszarów wielkomiejskich jak planowanie przestrzenne, transport, infrastruktura energetyczna, rozwój gospodarczy czy nowoczesna mobilność.

 W stronę Strategii Rozwoju Metropolii

Podczas sesji, Zgromadzenie poruszyło sprawę harmonogramu prac nad przygotowaniem projektu Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r. Prace nad dokumentem trwają od lipca tego roku. We wrześniu zakończono I etap prac, którego celem było zebranie opinii mieszkańców na temat funkcjonowania i rozwoju GZM. W ramach tego etapu udostępniony został formularz ankietowy, w którym mieszkańcy GZM mogli się oni podzielić opiniami nt. warunków życia w Metropolii, wizji rozwoju oraz proponowanych działań.

Do prac nad dokumentem zaproszeni będą mieszkańcy Metropolii, przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej, uczelnie wyższe i jednostki naukowo-badawcze, środowiska gospodarcze oraz organizacje pozarządowe. Dla nich zostaną zorganizowane m.in. warsztaty i spotkania robocze, będą prowadzone wywiady, konsultacje oraz panele dyskusyjne.

W obecnym kwartale rozpoczęto prace w ramach II etapu prac nad opracowaniem Strategii Rozwoju GZM, który poświęcony jest diagnozie stanu GZM.

W drugiej połowie listopada przeprowadzone zostaną m.in. spotkania z włodarzami gmin w podregionach. Planowane są również zogniskowane wywiady grupowe (FGI) z przedstawicielami gospodarki, świata nauki i społeczeństwa obywatelskiego (m.in. przedstawiciele organizacji reprezentujących seniorów, młodzież, osoby z niepełnosprawnościami) oraz wywiady indywidualne (IDI).

Zgodnie z harmonogramem dokument powinien być przyjęty w IV kwartale 2022 roku.

Strategia Rozwoju GZM to dokument wspólny dla całego obszaru metropolitalnego, który określa priorytety rozwojowe i zadania do realizacji na najbliższe lata w celu dynamizowania rozwoju społeczno-gospodarczego i wzmacniania jego spójności przestrzennej.

Obecnie obowiązującym dokumentem wyznaczającym główne kierunki działań funkcjonowania Metropolii jest Program Działań Strategicznych. Określa on ok. 30 zadań do realizacji w latach 2018-2022 w ramach 5 priorytetów rozwojowych.

Link: projekty uchwał

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia rozpoczyna współpracę z Metropolią Kansas (USA) w ramach Programu Międzynarodowej Współpracy Miejskiej i Regionalnej, prowadzonego przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej (DG REGIO). Spotkanie inaugurujące program współpracy europejskich miast, regionów i obszarów metropolitalnych z partnerami z Ameryki Północnej i Łacińskiej odbyło się 28 września.

Współpraca GZM i Kansas dotyczyła będzie takich zagadnień jak efektywność energetyczna w budynkach, edukacja, praca i kwalifikacje, przeciwdziałanie ubóstwu w miastach, mobilność i transport, transformacja cyfrowa czy inteligentne miasta. Czas realizacji projektu wyniesie od 18 do 24 miesięcy.

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jest jednym z kilku europejskich obszarów metropolitalnych oraz jedynym z Polski, które zostały wybrane w ramach naboru do Programu Międzynarodowej Współpracy Miejskiej i Regionalnej. Pozytywna ocena wniosku złożonego przez GZM otworzyła drzwi do udziału w wyżej wymienionym programie, którego  celem jest ułatwienie metropoliom i miastom liczącym powyżej 100 tys. mieszkańców, a także obszarom funkcjonalnym z terenu całej Unii Europejskiej, nawiązanie dwu- i wielostronnej współpracy z ponad 300 samorządami lokalnymi i regionalnymi w ramach międzynarodowej sieci obejmującej Amerykę Północną i Południową, Azję oraz Pacyfik.

Program finansowany jest z funduszy zewnętrznych.