Rozwój nowoczesnej mobilności, współpraca między samorządami m.in. w zakresie ochrony środowiska oraz wspieranie zmian ustawowych inicjujących i wzmacniających rozwój obszarów metropolitalnych w naszym kraju – to kilka najważniejszych elementów listu intencyjnego o współpracy pomiędzy Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią a samorządami zrzeszonymi w stowarzyszeniu Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot. Dokument został podpisany podczas kongresu Smart Metropolia, który 6 września odbywa się w stolicy Pomorza.

Tegoroczna edycja kongresu Smart Metropolia stała się okazją do podsumowania 10 lat współpracy pomorskich samorządów w ramach stowarzyszenia Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot.

Jednym z jego podstawowych celów statutowych jest działanie na rzecz powołania pomorskiego związku metropolitalnego na wzór rozwiązań prawnych, na mocy których cztery lata temu powstała – jedyna jak dotąd w naszym kraju – Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia.

Podpisany w poniedziałek (6 września) list intencyjny pomiędzy GZM a OMGGS wyraża chęć zacieśnienia współpracy w zakresie strategicznych obszarów rozwoju obu regionów.

– Chociaż nasze regiony terytorialnie leżą po dwóch różnych końcach Polski, to przy okazji różnych spotkań, już niejednokrotnie przekonaliśmy się jak bardzo bliskie są nasze wyzwania i marzenia o budowie regionów, zapewniających wysoką jakość i komfort życia mieszkańcom – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM.

– Podpisanie tego listu intencyjnego, to formalne zacieśnienie naszej współpracy na rzecz m.in. promocji rozwoju idei metropolii jako narzędzia do rozwiązywania kluczowych problemów miejskich. Jesteśmy przekonani, że współpraca ta może przyczynić się umacniania i pogłębiania samorządności – dodaje.

Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot (OMGGS) to stowarzyszenie 59 gmin, miast i powiatów, w których mieszka ponad 1,6 mln mieszkańców. Swoją działalność rozpoczął 15 września 2011 roku. Do głównych celów instytucji należy między innymi: zacieśnienie współpracy i doprowadzenie do harmonijnego rozwoju całego obszaru metropolitalnego wokół Trójmiasta.

– Pomorskie samorządy od lat z niesłabnącą determinacją, pracują nad tym, aby możliwie jak najszybciej, nasza współpraca mogła wznieść się na wyższy poziom, jaki daje ustawowe powołanie związku metropolitalnego – mówi Michał Glaser, prezes zarządu stowarzyszenia Obszar Metropolitalny Gdańsk – Gdynia – Sopot.

– Metropolia GZM od czterech lat korzysta z tych narzędzi i już teraz możemy widzieć tego efekty w postaci m.in. integracji organizacji transportu publicznego czy sprawniejszego skoordynowania np. wspólnych inwestycji związanych z rozbudową systemu dróg rowerowych. Nasz region również potrzebuje takich rozwiązań, aby zapewnić spójny i zrównoważony rozwój w tak ważnych dla nas wszystkich obszarach jak ochrona środowiska czy mobilność miejska. Mamy nadzieję, że niebawem razem z Metropolią GZM będziemy mogli świętować wspólne urodziny – dodaje.

Wśród strategicznych obszarów współpracy związanych m.in. z transportem publicznym i kształtowaniem ładu przestrzennego, w liście intencyjnym wskazano również zagadnienia dotyczące budowy systemów zrównoważonej mobilności miejskiej, wymiana doświadczeń dobrych praktyk w zakresie organizowania grup zakupowych, rozwijaniem idei smart city czy współpraca w obszarach dotyczących transformacji energetycznej i ochrony środowiska.

Efektem współpracy Metropolii GZM oraz Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot ma być wzajemne promowanie idei metropolitalnych poprzez m.in. organizowanie lub obejmowanie patronatem różnego rodzaju wydarzeń, poruszających kwestie związane z wymienionymi strategicznymi obszarami współpracy.

Dziś do rozpoczęcia eksploatacji złoża węgla potrzebna jest pozytywna opinia samorządu. Wkrótce może być inaczej. Zaproponowany przez posłów PiS projekt specustawy zmieniającej Prawo geologiczne i górnicze pozbawia gminy i mieszkańców wpływu na to, czy pod ich domami można wybierać węgiel.

Decyzją rządu będzie można określić specjalny obszar wydobycia węgla kamiennego lub brunatnego i bez zgody samorządu rozpocząć wydobycie węgla w nowym, dogodnym miejscu – zarówno pod osiedlem mieszkaniowym czy węzłem autostrad.

Ten problem był tematem konferencji prasowej, zorganizowanej w górniczej gminie Gierałtowice. W spotkaniu z dziennikarzami udział wzięli: prezydent Rudy Śląskiej – Grażyna Dziedzic, wójt Gierałtowic – Leszek Żogała oraz prezydent Gliwic – Zygmunt Frankiewicz.

– Doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, jak ważne jest górnictwo dla naszego miasta – podkreśliła Grażyna Dziedzic. – Współpracujemy i dalej chcemy współpracować z kopalniami, ale musimy myśleć przede wszystkim o bezpieczeństwie naszych mieszkańców. Do tej pory uzgadnialiśmy eksploatację nowych złóż i opiniowaliśmy plany ruchów. Te opinie są w tej chwili brane pod uwagę. Jest dobra współpraca z kopalniami i poszanowanie wzajemnych interesów.

– Dbamy o bezpieczeństwo naszych mieszkańców, a musimy pamiętać, że Ruda Śląska to przede wszystkim zabudowa wielorodzinna, która jest wyjątkowo narażona na szkody górnicze. Chcemy, aby nasze miasto harmonijnie się rozwijało i żeby szanowane były prawa każdej strony. Niestety proponowane zmiany w prawie zaburzają równowagę między interesami kopalni i mieszkańców – stwierdziła prezydent Rudy Śląskiej.

Nowe przepisy odbiją się także na Gierałtowicach, które są klasyczną gminą górniczą. – Eksploatacja węgla trwa na naszym terenie od 100 lat – tłumaczył Leszek Żogała. Wiąże się to oczywiście ze szkodami górniczymi. Niektóre miejsca na terenie naszej gminy obniżyły się o ponad 20 m. Nauczyliśmy się żyć z tym sąsiedztwem. Relacje z kopalniami bywają trudne, ale potrafimy dochodzić do porozumienia. Dla mieszkańców najważniejsze jest, żeby prawo pozwalało na szybkie usuwanie szkód górniczych. Tak właśnie dzieje się wszędzie tam, gdzie wypracowujemy kompromisy bezpośrednio między gminą a kopalnią.

– W przypadkach takich jak uskok na jezdni, przy której się dzisiaj znajdujemy, gdzie decyzje, jak tłumaczy nam kopalnia, muszą zapaść w Warszawie, problem jest niezałatwiony już od ponad 1,5 roku. Dlatego obawiamy się nowego prawa górniczego, które odbiera nam udział w decyzjach o nowych obszarach wydobycia. Nie chcemy, żeby odbierano nam to pole do kompromisu, do wzajemnego porozumienia i współpracy, na poziomie gminy. Obawiam się, że wszelkie regulacje, które przenoszą decyzje wyżej są ze szkodą dla mieszkańców naszej gminy – mówił wójt Gierałtowic.

– W uzasadnieniu projektu zmiany prawa górniczego składający go posłowie PiS napisali, że ma on na celu usunięcie przeszkód prawnych komplikujących realizację inwestycji polegającej na wydobyciu węgla. Trzeba powiedzieć wprost, że te przeszkody to na przykład plany miejscowe, które chronią własność i interesy mieszkańców i inwestorów z innych branż – zauważył prezydent Gliwice Zygmunt Frankiewicz.

– Obecne przepisy zapewniają równowagę między pozycją mieszkańców i reprezentujących ich samorządów, a przedsiębiorstwami górniczymi. Na ich podstawie możliwa jest dobra współpraca, która ma miejsce w Gliwicach oraz, jak słyszeliśmy, w Rudzie Śląskiej i Gierałtowicach. Górnictwo jest z pewnością ważne dla naszego regionu, sam bardzo aktywnie zaangażowałem się w obronę kopalni Sośnica, która miała być zlikwidowana 5 lat temu, a dzisiaj dobrze sobie radzi. Proponowane zmiany w prawie odbierające prawa samorządom budzą jednak nasz sprzeciw. Bulwersujący jest również tryb ich procedowania jako projekt poselski, z wyłączeniem konsultacji – dodał Frankiewicz.

Najważniejsze zmiany w opublikowanym na stronie internetowej Sejmu projekcie węglowej specustawy dotyczą tego, że firmy górnicze, zanim dostaną koncesję na wydobycie węgla kamiennego lub brunatnego, będą musiały uzyskać od ministra środowiska decyzję o „utworzeniu obszaru specjalnego przeznaczenia”. Stroną postępowania będzie tylko i wyłącznie firma, która złoży wniosek w tej sprawie. Samorządy będą miały zaledwie 14 dni na wydanie opinii, ale nie będzie ona wiążąca. Jednocześnie kopalnie zostaną zwolnione z obowiązku uzgodnienia wniosku o wydobycie z lokalnym samorządem.

Decyzja o utworzeniu obszaru specjalnego przeznaczenia ma podlegać natychmiastowemu wykonaniu. Projekt ustawy nakazuje samorządom uwzględnienie jej w studiach uwarunkowania rozwoju oraz planach zagospodarowania przestrzennego. I nie będzie od tego odwołania. Miasta i gminy będą musiały wyznaczyć miejsce pod wydobycie, a jeśli tego nie zrobią, uczyni to za radnych wojewoda.

Spółka górnicza koncesję na wydobycie węgla dostanie w ciągu 21 dni od złożenia wniosku w tej sprawie. „Zaproponowane zmiany wychodzą naprzeciw postulatom przedsiębiorców zajmujących się wydobywaniem węgla kamiennego lub węgla brunatnego ze złóż” – głosi uzasadnieniu ustawy.

Mieszkańcy śląskich miast i gmin stracą jakikolwiek wpływ na to, gdzie wydobywany będzie węgiel. Zagrożone są nie tylko tereny obecnie zamieszkałe. Decyzją ministra zmieniane będą plany zagospodarowania przestrzennego, co oznacza, że właściciele działek położonych na „obszarach specjalnego przeznaczenia” muszą liczyć się ze znacznym spadkiem ich wartości, a o ewentualne odszkodowanie z tego tytułu będą musieli występować do przedsiębiorcy górniczego. Możliwość takiej ingerencji w plan miejscowy będzie zniechęcać przedsiębiorców do lokowania nowych inwestycji w naszym regionie, znacząco podnosząc ryzyko wiążące się z takimi planami.

Tak ważna zmiana przepisów przedkładana jest jako projekt poselski. Oznacza to, że przy jej procedowaniu można całkowicie pominąć konsultacje społeczne i opinię samorządów zrzeszonych w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Projekt został złożony 9 września i ma być procedowany już na najbliższym posiedzeniu Sejmu zaplanowanym na 15-16 października.

Projekt wywołuje protesty środowisk samorządowych. Jednoznacznie negatywną opinię o nim wyraził w swoim stanowisku Związek Miast Polskich.

Prezydent Gliwic Zygmunt Frankiewicz został wybrany na prezesa Związku Miast Polskich VII kadencji. Podczas Zgromadzenia Ogólnego ZMP wybrano także członków zarządu oraz komisji rewizyjnej. Oprócz prezydenta Frankiewicza, w skład tych gremiów weszli także inni prezydenci z miast Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii: prezydent Tychów Andrzej Dziuba, prezydent Sosnowca Arkadiusz Chęciński oraz prezydent Dąbrowy Górniczej Marcin Bazylak.

Zygmunt Frankiewicz został wybrany na prezesa ZMP już po raz drugi. Po objęciu funkcji prezesa na kolejną kadencję, prezydent poprosił wszystkich członków zarządu o duże zaangażowanie podczas przyszłych prac, szczególnie przy opiniowaniu projektów ustaw i rozporządzeń, które odnoszą się do samorządów.

Oprócz Zygmunta Frankiewicza, do zarządu ZMP weszli także Andrzej Dziuba – prezydent Tychów oraz Arkadiusz Chęciński – prezydent Sosnowca. Warto dodać, że wszyscy trzej przewodniczą także Zgromadzeniu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Andrzej Dziuba pełni funkcję przewodniczącego Zgromadzenia, natomiast Zygmunt Frankiewicz i Arkadiusz Chęciński są jego wiceprzewodniczącymi.

Na Zgromadzeniu Ogólnym ZMP wybrano także 5-osobowy skład komisji rewizyjnej. Zastępcą przewodniczącego komisji został Marcin Bazylak, prezydent Dąbrowy Górniczej.

Skład zarządu ZMP na lata 2019-2024 wybrano we wtorek (5 marca), podczas Zgromadzenia Ogólnego ZMP. Na wydarzeniu był również obecny – w charakterze gościa – Kazimierz Karolczak, przewodniczący Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Nowy zarząd liczy w sumie 30 przedstawicieli. Są nimi wójtowie, burmistrzowie oraz prezydenci miast członkowskich.

ZMP jest stowarzyszeniem miast, mającym na celu wspieranie idei samorządu terytorialnego oraz dążenie do gospodarczego i społeczno-kulturalnego rozwoju polskich miast. Jest to największa tego typu organizacja w Polsce, skupiającą w swojej strukturze ponad 300 samorządów.

Pełny Zarząd Związku Miast Polskich VIII kadencji
Zygmunt Frankiewicz, prezydent Gliwic – Prezes ZMP
Krzysztof Żuk, prezydent Lublina – Wiceprezes ZMP
Paweł Osiewała, prezydent Sieradza – Wiceprezes ZMP
Krzysztof Kosiński, prezydent Ciechanowa – Sekretarz
Tomasz Andrukiewicz, prezydent Ełku
Ryszard Brejza, prezydent Inowrocław
Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca
Andrzej Dziuba, prezydent Tychów
Mieczysław Grzegorz Gołuński, burmistrz Kartuz
Jarosław Górczyński, prezydent Ostrowca Świętokrzyskiego
Bogusław Karakula, burmistrz Sokołowa Podlaskiego
Jacek Karnowski, prezydent Sopotu
Tadeusz Krzakowski, prezydent Legnicy
Adam Lewandowski, burmistrz Śremu
Jacek Majchrowski, prezydent Krakowa
Edward Maniura, burmistrz Lublińca
Krzysztof Matyjaszczyk, prezydent Częstochowy
Anna Mieczkowska, prezydent Kołobrzegu
Beata Moskal-Słaniewska, prezydent Świdnicy
Andrzej Pietrasik, burmistrz Płońska
Piotr Płudowski, burmistrz Łukowa
Piotr Psikus, burmistrz Kępna
Elżbieta Radwan, burmistrz Wołomina
Jacek Sutryk, prezydent Wrocławia
Roman Szełemej, prezydent Wałbrzycha
Tadeusz Truskolaski, prezydent Białegostoku
Wadim Tyszkiewicz, prezydent Nowej Soli
Jacek Wiśniewski, prezydent Mielca
Radosław Witkowski, prezydent Radomia
Marcin Wojdat, sekretarz Warszawy

Komisja Rewizyjna VIII kadencji
Janusz Żmurkiewicz, prezydent Świnoujścia – Przewodniczący
Marcin Bazylak, prezydent Dąbrowy Górniczej – Zastępca przewodniczącego
Marcin Gołaszewski, przewodniczący RM Łodzi
Franciszek Marszałek, burmistrz Krotoszyna
Marcin Witko, prezydent Tomaszowa Mazowieckiego