Podczas spotkania Metropolitalnej Rady Rozwoju członkowie zespołu dyskutowali nad powstającym dokumentem Strategii Rozwoju GZM na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r. 

 Strategia Rozwoju GZM to dokument wspólny dla całego obszaru metropolitalnego. Określa priorytety rozwojowe i  zadania do realizacji na najbliższe lata. Ma na celu zdynamizowanie rozwoju społeczno-gospodarczego i wzmacnianie jego spójności przestrzennej.

Podczas spotkania z przedstawicielami Metropolitalnej Rady Rozwoju, dyskutowano nad projektem dokumentu ze szczególnym uwzględnieniem priorytetów, celów i kierunków działania. Omówiono również część planistyczną, jaką jest model struktury funkcjonalno-przestrzennej wraz z rekomendacjami i ustaleniami dotyczącymi poszczególnych priorytetów.

Prace nad dokumentem potrwają do końca roku.

Pracom nad Strategią Rozwoju GZM towarzyszy dyskusja różnych środowisk. W tym celu w grudniu 2021 prace zainaugurowała Metropolitalna Rada Rozwoju.  To interdyscyplinarne gremium ekspertów zewnętrznych o kwalifikacjach i doświadczeniach zawodowych związanych z problematyką obszarów miejskich. Metropolitalna Rada Rozwoju jest płaszczyzną interdyscyplinarnej debaty programowej nad kierunkami rozwoju Metropolii GZM.

W pracach nad opracowaniem projektu uczestniczyli mieszkańcy Metropolii, przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej, uczelnie wyższe i jednostki naukowo-badawcze, środowiska gospodarcze oraz organizacje pozarządowe. Dla nich zostały zorganizowane m.in. warsztaty i spotkania robocze, przeprowadzono wywiady, konsultacje oraz panele dyskusyjne.  Przeprowadzono także badania ankietowe w których uczestniczyło ponad 1300 osób. Mieszkańcy wypowiadali się m.in. na temat swoich oczekiwań oraz wskazywali korzyści i problemy życia w Metropolii.

W najbliższym czasie Metropolia ogłosi konsultacje nad całościowym projektem Strategii Rozwoju GZM.

Przydatne linki:

Strategia Rozwoju GZM

Metropolitalna Rada Rozwoju

Nie w auli czy sali wykładowej, ale przy stole. W czwartkowe przedpołudnie, 10 października, najciekawsze rozmowy na Uniwersytecie Śląskim miały miejsce przy stołach ustawionych przed rektoratem uczelni w ramach Metropolitalnej Szkoły Prototypowania.

Spotkanie stało się okazją do rozmowy, jak przestrzeń kampusu uczelni nad Rawą powinna się zmieniać. Podczas rozmów, również tych, które przy stołach będą się toczyć w najbliższych tygodniach, chcemy sprawdzić, czy proponowane przez nas rozwiązania spełniają ich oczekiwania. Relację filmową ze spotkania zamieściliśmy powyżej.

Uczestnicy Szkoły w ciągu ostatnich dwóch tygodni stworzyli tymczasową aranżację przestrzeni części kampusu. Chodzi o fragment doliny Rawy w okolicy Wydziału Nauk Społecznych. W miejscu zlikwidowanych miejsc parkingowych pojawiła się zieleń i meble miejskie.

Razem budujemy Miasto Nauki!

W przyszłości przywrócona do stanu naturalnego Rawa będzie osią parku rzecznego, łączącego funkcje przyrodnicze, ekologiczne i badawcze. Więcej o Szkole przeczytasz tutaj: https://bit.ly/3xYkwrO

To pierwsza wspólna inauguracja roku akademickiego wszystkich siedmiu publicznych uczelniach wyższych, które działają na  terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Uroczystość  wpisuje się w obchody związane z przyznaniem Katowicom tytułu Europejskiego Miasta Nauki 2024.

Uroczystość międzyuczelnianej inauguracji roku akademickiego 2022/2023 wpisuje się w obchody związane z przyznaniem Katowicom tytułu Europejskiego Miasta Nauki 2024. Pierwszy raz zaszczyt ten przypadł miejscowości z Europy Środkowo-Wschodniej – świadczy to o docenieniu wysiłków miasta związanych z transformacją regionu poprzemysłowego w silny ośrodek naukowy, w którym prężnie rozwijają się nowoczesne technologie.

Zaplanowane na najbliższe lata przedsięwzięcia w Katowicach mają na celu poprawę jakości życia oraz zdrowia mieszkańców i będą oparte o najnowsze zdobycze nauki i techniki. Naturalnym krokiem, umożliwiającym skuteczniejsze wdrażanie przemian oraz wzajemną wymianę myśli, jest zacieśnianie współpracy pomiędzy śląskimi uczelniami i miastem. Jednym z przejawów coraz bliższych więzi jest wspólna inauguracja roku akademickiego 2022/2023 przez członków Konsorcjum Akademickiego Katowice – Miasto Nauki.

Tytuł Europejskiego Miasta Nauki jest również szansą na zwiększenie zaangażowania mieszkańców Górnego Śląska i środowiska naukowego w rozwiązywanie problemów lokalnych. Wzmacnia możliwości pozyskania środków do realizacji planów inwestycyjnych w regionalną naukę oraz zwiększa rozpoznawalność i turystyczną atrakcyjność miasta na arenie międzynarodowej.

Metropolia Nauki: miasta wspierają uczelnie wyższe w GZM

– Uniwersytety nie mogą istnieć bez miasta, tak jak miasta nie mogą rozwijać się bez uniwersytetów. Od lat, to właśnie działalność uczelni wyższych podnosiła rangę ośrodków miejskich na świecie. Właśnie w ten sposób rozwijały się światowe metropolie – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM.

– Dzieje się to z prostego powodu: uniwersytety przyciągają utalentowanych i ambitnych mieszkańców. Bo uniwersytety wyposażają nas w najważniejszy zawodowy kapitał – chęć poznawania i uczenia się, umiejętność stawiania pytań i poszukiwania nowych rozwiązań, poszukiwania nowych odpowiedzi, by zdobywać nową wiedzę i doświadczenie – dodaje.

Czytaj więcej: Profesor Sławek: Uniwersytet to nie podróż w stylu all inclusive

Dlatego tak naturalnym stało się dla całej Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, razem ze wszystkimi jej miastami i gminami, aby wspierać rozwój uczelni wyższych. Stąd powołany program Metropolia Nauki, którego celem jest podnoszenie jakości oferty edukacyjnej i naukowej uczelni, które działają w GZM. To jedno z podejmowanych przez Metropolię działań, aby zahamować postępującą depopulację naszego regionu: zachęcić młodych mieszkańców do związania swojej przyszłości zawodowej właśnie z miastami GZM.

Potencjał intelektualny jest już w naszym regionie. W GZM kształci się obecnie blisko 90 tys. studentów. Gdybyśmy zbudowali osobne miasteczko akademickie dla wszystkich studentów z GZM, to byłoby ono większe od Mysłowic, Siemianowic Śląskich, Tarnowskich Gór czy Będzina.

Sprawia to, że Metropolia ma wszelkie predyspozycje, żeby z byłego regionu górniczego przejść na gospodarkę opartą na wiedzy, w której wykuwają się innowacje i tworzona jest nowa jakość.

Źródło: mat. prasowe Uniwersytet Śląski

Fotoreportaż z inauguracji Roku Akademickiego

Foto: Metropolia GZM

Planowanie zrównoważonego transportu w miastach i włączanie w ten proces mieszkańców – to tematyka wykładów, które poprowadzi dr Maria Kamargianni z University College of London. Zajęcia organizowane przez Akademię WSB, dofinansowane ze środków Metropolii, odbędą się w dniach 4 i 11 października 2022 r.

Dr Maria Kamargianni zaliczana jest do najlepszych ekspertów w dziedzinie transportu na świecie. W swojej pracy badawczej zajmuje się obszarami zachowań podróżnych, nowymi usługami i technologiami mobilności, modelowaniem transportu, analizą systemów transportowych czy badaniami rynku. Ponadto pracuje nad zagadnieniem mobilności jako usługi (MaaS, Mobility as a Service), pełniąc rolę lidera projektu FS-MaaS, ukierunkowanego na poprawę łańcucha transportu w Londynie.

Tematyka poruszana przez dr Kamargianni jest spójna z działaniami Metropolii, gdzie zrównoważony transport rozumiany jest nie tylko jako podróże z punktu A do punktu B, ale cały zestaw codziennych decyzji związanych z poruszaniem się po mieście. To zarówno przemieszczanie się przy użyciu różnorodnych środków komunikacji, jak transport zbiorowy, rower czy podróże piesze, ale też sposób w jaki pracujemy, spędzamy czas wolny i realizujemy podstawowe potrzeby społeczne.

Efektem skutecznego wdrażania idei zrównoważonej mobilności jest m.in. zmniejszenie ruchu samochodowego, ograniczenie emisji zanieczyszczeń, udostępnienie większej przestrzeni dla pieszych, a w konsekwencji – poprawa jakości życia w miastach. Metropolia realizuje te działania poprzez projekty inwestycyjne, jak budowa Kolei Metropolitalnej, wypożyczalni rowerów miejskich i velostrad, ale też inicjatywy pokroju Metropolitalnej Szkoły Prototypowania.

Dr Kamargianni poprowadzi dwa wykłady na Akademii WSB, które będą transmitowane online. Udział w nich jest bezpłatny, wymagana jest wcześniejsza rejestracja.

1. Tools for assisting decision makers in sustainable transport planning

• 4 października 2022 (wtorek), godz. 14:00-15:00
• Link do rejestracji: https://bit.ly/3BVTYsk

2. Involving citizens to sustainable transport planning

• 11 października 2022 (wtorek), godz. 14:00-15:00
• Link do rejestracji: https://bit.ly/3fsuA5Y

Wykłady z dr Marią Kamargianni zostały dofinansowane z Metropolitalnego Funduszu Wspierania Nauki. To program skierowany do uczelni wyższych z obszaru GZM, którego celem jest podnoszenie oferty naukowej i edukacyjnej. W ramach tego działania od 2019 r. w Metropolii odbywają się zajęcia z przedstawicielami takich uniwersytetów jak Stanford, Cambridge, Harvard czy Oxford.

W 2022 r. program został poszerzony o kolejne obszary wsparcia finansowego, kierowanego zarówno do uczelni, jak i studentów oraz doktorantów. Pierwszy nabór projektów do Funduszu Wspierania Nauki w nowej formule trwa do 30 września br.

• O tym czy uniwersytet daje zawód, czy na studiach trzeba się uczyć i czy licencjat potwierdza, że dobrze znosimy nudę – rozmawiamy z prof. Tadeuszem Sławkiem, wybitnym naukowcem i byłym rektorem Uniwersytetu Śląskiego. 
• Prof. Sławek jest autorem m.in. książki „Antygona w świecie korporacji”, która jest zbiorem rozważań o roli uniwersytetu wobec współczesnych oczekiwań m.in. rynku pracy.

Panie Profesorze, budują nowy most nad Rawą [1]!

To prawda, pisałem o tym właśnie.

 [1] Most nad Rawą, który znajduje się przy ulicy Bankowej. Przechodzi się przez niego, wchodząc na kampus uniwersytecki od ul. Warszawskiej.

Ten most jest symboliczny. Oddziela z jednej strony ruch życia metropolitalnego i wprowadza w spokojną „prowincję” uniwersytetu.

Mówi pani o nim teraz w poziomie. Ale o tym moście trzeba też myśleć w pionie. Trzeba zauważyć, co jest pod tym mostem. Rawa jest pod nim. To bardzo ciekawa rzeka. Chociaż różnie o niej mówią. Nie jest wpisana do oficjalnego rejestru rzek z racji tego, że jej znaczący odcinek płynie w sztucznym korycie, czyli w rurze po prostu.

Pisał Pan też, że ten most to przykład naszej ułańskiej brawury. Był wypiętrzony jak most Rialto w Wenecji. Nie raz Pan słyszał, jak samochody wjeżdżały na niego z impetem, a potem uderzały zawieszeniem w to wypiętrzenie. Wbrew zasadom, wbrew logice niektórzy swoją prędkością chcieli zademonstrować siłę tego, co mają pod maską.

Dlatego ten most jest symboliczny. Bo jest przykładem tego, do czego jest też powołany uniwersytet. Żeby wychodząc od przykładu Rawy, przemyśleć pewną sporą część dziedzictwa ludzkiej racjonalności. Okazuje się, że na dłuższą metę więcej w niej jednak pokładów irracjonalności. Dlatego właśnie powinniśmy spojrzeć na ten most również z tej perspektywy. Zresztą w kwestii Rawy wiele się ruszyło ostatnio, m.in. za sprawą ostatniego Festiwalu Nauki i inicjatywy naszej Akademii Sztuk Pięknych [2]. Myślę, że idea, aby powierzyć Rawę artystom, jest bardzo dobrym pomysłem.

[2] Temat Rzeka. Czytaj więcej: Rzeka Rawa zainspirowała studentów ASP

Powstaje nowy most nad Rawą, nasze uczelnie ze sobą współpracują [3], mamy Metropolię, która wspiera naukę i uczelnie [4]. Czy jest nadzieja, że uniwersytet odnajdzie się w rzeczywistości korporacyjnej [5]?

Nadzieja to piękna cnota. Ale musimy pamiętać też o jej innych uwikłaniach i przypomnieniu czyją jest matką. Skoro wraca pani do mostu. Tamten poprzedni miał swoje wady, ale miał też pewną romantykę. Zmieniał się też jego charakter. Ten element ryzyka w postaci tego wypiętrzenia stał się mniej znaczący, gdy zastopowany został ruch na ulicy Bankowej. Pewnie młodsi studenci, a nawet i młodsi pracownicy uniwersytetu nie pamiętają, ale uniwersytet był przedzielony. Przez jego środek biegła ruchliwa ulica. To, że ulicę tę udało się zamienić w plac uniwersytecki jest wielką zasługą panów rektorów. Dzięki temu nasze uczelnie zjednoczyły się nawet przestrzennie. Proszę spojrzeć – od ul. Uniwersyteckiej, aż po Uniwersytet Ekonomiczny mamy jeden ciąg budynków akademickich. Coś jest na rzeczy w tej symbolice przestrzeni.

[3] Przy okazji przyznania Katowicom tytułu „Europejskiego Miasta Nauki 2024”, siedem uczelni publicznych z Metropolii zacieśniło swoją współpracę i powołało Konsorcjum Akademickie Katowice – Miasto Nauki. W skład konsorcjum weszły: Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Politechnika Śląska, Śląski Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Śląski w Katowicach.

[4] Od 2019 r. działa Metropolitalny Fundusz Wspierania Nauki. Dzięki niemu na uczelniach w GZM zajęcia prowadzą znakomici naukowcy z najlepszych na świecie uniwersytetów, m.in. z Cambridge, Oxford, Stanford…

[5] Odwołanie do tytułu książki prof. Sławka „Antygona w świecie korporacji”. Korporacja jako współczesny przykład dzisiejszego rynku pracy, nastawionego na szybkie efekty podejmowanej aktywności biznesowej.

Mówił Pan, że miasto i uniwersytet są jak rodzeństwo, para bliźniaków. Uniwersytet podnosi rangę miasta, ale dzięki uniwersytetowi ta przestrzeń też się zmienia – uspokaja się.

To relacja obustronna. Czasem ktoś zaryzykuje, by w małym ośrodku utworzyć szkołę wyższą. Ona potem zaczyna obrastać mieszkańcami, instytucjami, nowymi firmami. Tak rozwijała się Dolina Krzemowa, która „wypączkowała” z małego miasta, jakim było Palo Alto. Uniwersytet ma wielką siłę miastotwórczą. Ta symbioza jest bardzo wyraźna. Z drugiej strony uniwersytet też nigdy nie mógł narzekać na związki z miastem i z jego otoczeniem. Ostatnimi czasy te relacje jeszcze bardziej się wzmocniły. Jeśli chodzi o współpracę z przemysłem – pewnym uczelniom przychodzi ona w sposób naturalny, bo w ich specyfice leży bliski związek z produkcją, patentowaniem. Ale pamiętajmy, że coraz większe znaczenie przywiązuje się do designe’u, coraz bardziej liczą się wszelkiego rodzaju umiejętności „miękkie”, a świat potrzebuje refleksji, która pomogłaby mu wydobyć się z koleiny kultu nieustannego wzrostu, tyranii rosnących słupków PKB, itp. Tutaj splatają się drogi dyscyplin technicznych, matematyczno-przyrodniczych, humanistycznych i artystycznych.

To chyba pewnego rodzaju konflikt. Zderzenie praktyków z teoretykami. Pan podkreślał, że trzeba patrzeć na cały uniwersytet. To, że fizyka przyciąga mniej studentów, wcale nie oznacza, że tej fizyki na uniwersytecie może nie być, bo przecież się nie opłaca.

Te korzenie sięgają znacznie głębiej, sięgają szkoły. Niestety utrwaliła się u nas taka metoda, że jak podejmujemy się już jakichś reform, to robimy je po kawałku. To zreformujemy szkołę podstawową, a to liceum, a to uniwersytet. Tymczasem edukacja to jedna wielka całość. Proszę zobaczyć, jakie miejsce w szkole zajmują przedmioty artystyczne, które kształtują wyobraźnię? Praktycznie żadne. Jeśli uczeń trafia (a chcę wierzyć w to, że trafia) na dobrego nauczyciela, to taki nauczyciel potrafi przemycić te tematy na lekcję polskiego, języków obcych, historię. W związku z tym nie dziwmy się, że mamy do czynienia ze światem, który uważa, że wystarczą tylko osiągnięcia w sferze innowacyjnej, przemysłowej i patentowej. My zresztą wymagamy od ucznia licealnego czegoś, co jest dla mnie absolutną zbrodnią na młodej duszy i umyśle. Otóż chcemy, żeby ten młody człowiek, który ma 15 lat, wiedział już, kim chce być w przyszłości i żeby wybrał taką szkołę, która go w tym wyspecjalizuje. Moim zdaniem to jest coś nienormalnego! W tym wieku człowiek właśnie ma nie wiedzieć kim chce być. Ma szukać. Rozglądać się. Ma odnosić sukcesy i ponosić porażki. Ma mieć możliwość uczenia się, bo w ten sposób może się czegoś dowiedzieć o sobie. A nie przychodzić do szkoły i mówić: „będę tym!”. Zwłaszcza, że jest duża szansa, że zanim on skończy tę szkołę, to ten zawód będzie już inaczej wyglądał.

O to chciałam dopytać: czy uniwersytet daje nam zawód? Bo te role mocno się odwróciły. Wcześniej to uniwersytet wybierał sobie studenta [6], a teraz uniwersytet jest wybierany przed kandydata.

Nic nie zwolni uniwersytetu z obowiązku wyposażenia człowieka, który go sobie wybrał, w zasób pewnych umiejętności. Jeżeli ktoś chce być np. nauczycielem języka, to musimy go tego języka nauczyć. Itd. Natomiast problem polega na tym, że młodzi ludzie zostali skażeni przedwczesnym zawodowstwem: „miej 15 lat i wyspecjalizuj się”. Dobry profesjonalista jest oczywiście wyposażony w wiedzę, umiejętności, technikę, ale musi mieć też coś więcej. Musi mieć zdolność do refleksji, do bycia z ludźmi, do tworzenia więzów. Znamy przecież lekarzy, którzy są wspaniali, jeśli chodzi o biegłość techniczną, ale których rozmowa z pacjentem pozostawia wiele do życzenia; jakby nie wiedzieli, że rozmowa jest pierwszym etapem terapii. Z tej perspektywy wydaje mi się, że z niedostatków i mankamentów naszej edukacji, uniwersytet ma bardziej utrudnione zadanie niż np. politechnika. Pomijam oczywiście to, że koledzy z politechniki na pewno uskarżają się na słaby poziom matematyki, ale to jest usterka do naprawienia, bo polega na uzupełnieniu braków. Natomiast uniwersytet wymaga czegoś więcej, co trudno zdefiniować, co trudno poddaje się jakiejś tematyzacji, a co jest niezbędne, aby w przyszłości pełnić dobry zawód – jakikolwiek by ten zawód nie był.

[6] Przed reformą szkół wyższych odbywały się egzaminy wstępne.

… programy zajęć też temu czasem nie sprzyjają. Tego jest tyle, że często nie pozostaje czasu na nic innego, jak tylko wkucie tego na pamięć.

To chyba pani będzie w stanie lepiej odpowiedzieć na to pytanie niż ja. Mnie się coraz bardziej wydaje, że coraz więcej studentów nie studiuje, tylko nabywa umiejętności i traktuje uniwersytet jako miejsce swojej pierwszej pracy. Szanuję też ten nowy fenomen studenta pracującego, on może mi w pewnej mierze imponować. Ale jego ciemniejszą stroną jest to, że nie ma czasu na takie rzeczywiste studiowanie. Że nie ma czasu na to, żeby rozglądać się na boki. Właściwie jest to taki marsz po dobrze wyznaczonej autostradzie.

Ja natomiast mam wrażenie, że powstała recepta na wszystko: jak napisać pracę licencjacką, magisterską, a nawet doktorat. Chyba bardziej romantycznie do tego podchodziłam.

Użyła pani ładnego słowa, „romantyczny”. Ten przymiotnik nie jest dzisiaj w modzie z różnych powodów. Wpisany jest w niego jakiś pierwiastek nieposłuszeństwa, pierwiastek anarchii, jakiś element swobody, a na to żadna władza – polityczna czy korporacyjna naszego pracodawcy – nie może sobie pozwolić. „Romantyczność” to nie jest rodzaj pewnej niefrasobliwości, która nie pozwala widzieć tego, co dzieje się dookoła. Wręcz przeciwnie – to jest taka postawa, która dokładnie to wszystko dostrzega, ale próbuje znaleźć inne recepty niż te gotowe, które się takiej osobie podsuwa. Celowo używam słowo recepta. Tak, dzisiaj w sensie dosłownym i przenośnym jesteśmy światem recept. Ludziom podsuwa się gotowe rozwiązania na wszystko.

I tego dotyczy też zdanie z Pana książki, które zapamiętałam na kilkanaście lat. Że dyplom licencjata potwierdza tylko to, że kandydat do pracy dobrze znosi nudę i potrafi wiernie odwzorowywać zasady, których nie należy kwestionować.

Niestety tak się dzieje. Wystarczy spojrzeć, jak wygląda ocena, której niedawno został poddany nasz uniwersytet. To jest arkusz kalkulacyjny, statystyka biegle opracowana. Tutaj powstaje pytanie: jak ma się w tym w tym odnaleźć człowiek, który nie do końca chce żyć w takim świecie, ale którego decyzja o tym, czy pojedzie na konferencję albo opublikuje artykuł zależy od tego, ile za to dostanie punktów [7]? Jest też inne dość istotne niebezpieczeństwo, które mnie martwi. Przez uniwersytet przesuwa się pokolenie młodszych ode mnie kolegów, 40-50-latków, którzy jeszcze wiedzą, jak uniwersytet mógłby wyglądać. Po ich odejściu z uczelni pozostanie już młode pokolenie, dla którego uniwersytet jest już wyłącznie wędrówką od grantu do grantu, od publikacji do publikacji. Natomiast przestanie być już miejscem, w którym człowiek nawiązuje serdeczne więzi, w którym odbywa ważne intelektualne przygody, w którym spotyka swojego mentora. Boję się takiej sytuacji, że oto staniemy się takim – mówiąc nieco metaforycznie – zbiorowiskiem samotnych roninów, którzy pozbawieni swojego samuraja krążą i patrzą, gdzie się nająć, do jakiego grantu, do jakiego projektu.

[7] Pracownicy naukowi uczelni, poprzez udział w konferencjach naukowych i publikację artykułów naukowych, zdobywają punkty. Tak oceniana jest ich praca.

Do tej pory uważałam, że największym kłamstwem, które słyszy student pierwszego roku jest to, że na studiach nie trzeba się uczyć. Tymczasem Pan w zeszłym roku opublikował książkę o przewrotnym tytule „A jeśli nie trzeba się uczyć…”. Teraz pomyślałam: a może jednak to prawda. Może właśnie to jest ta delikatna różnica między „uczeniem się” a „studiowaniem”?

Jeżeli przyjmujemy, że to „uczenie się” na studiach jest takim zdawkowym „uczeniem się szkolnym”, to rzeczywiście, to nie ma wiele wspólnego ze studiowaniem. Szkoła powinna zbliżyć do studiowania.

A propos zbliżania się. Porównał Pan uczenie się do drogi, nawet tak zwyczajnej drogi, którą dziecko odprowadzane jest do budynku szkoły. Zaczęliśmy naszą rozmowę od Rawy. Rzeka płynie, jest w ruchu. Czy jesteśmy trochę jak ci bieguni [8], którzy uważali, że dopóki jesteśmy w ruchu, to uciekamy przed złem tego świata?

Powołaniem rzeki jest płynąć, ale powołaniem rzeki jest też (to bardzo ładna gra słów w języku polskim) – urzekać. Urzekać pięknem, zaciekawiać, pokazywać nowe widoki, które odkrywają się przed nami za każdym jej zakrętem, gdy meandruje. Wydaje mi się, że uniwersytet powinien być właśnie taką lokalną i nieprostą drogą. On nie powinien być autostradą.

[8] „Bieguni” to tytuł powieści polskiej noblistki – Olgi Tokarczuk.

Czyli ta przygoda nie będzie raczej podróżą w stylu all inclusive?

(uśmiech) Uniwersytet to raczej szkoła przetrwania.

Rozmawiała: Kamila Rożnowska

Rozmowa ukazała się w dwumiesięczniku „W Metropolii” nr 12/ wrzesień 2022

Metropolia będzie współorganizatorem konferencji naukowej European Science Open Forum (ESOF), która odbędzie się w 2024 roku w Katowicach. Porozumienie w tej sprawie podpisano w czwartek (22 września) w Planetarium Śląskim. Współpraca przy tym wydarzeniu to część zadań wynikających z tytułu Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024 oraz długofalowych inicjatyw związanych z ideą tzw. Miasta Nauki.

– Tytuł Europejskiego Miasta Nauki, który zaszczytnie przyznano stolicy naszego regionu, trzeba traktować zarówno jako impuls do popularyzacji nauki w Metropolii, jak i osiągnięć naszych uczelni oraz społeczności akademickiej na całym świecie – podkreśla Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM.

– Dawniej nasz region budowała gospodarka węgla i stali, teraz zastanawiamy się co będzie naszą kolejną specjalizacją. Jestem przekonany, że nauka może być naszym przemysłem przyszłości – dodał podczas uroczystości Kazimierz Karolczak.

Z kolei Marcin Krupa, prezydent Katowic podkreślał, że Katowice już teraz są miastem akademickim, a ich największym potencjał jest kapitał ludzki. Prof. Ryszard Koziołek, rektor Uniwersytetu Śląskiego, dodawał, że tytuł Europejskiego Miasta Nauki to szansa dla całego regionu, który powinien być nie tylko dobrym miejscem do studiowania, ale również do życia.

ESOF to wydarzenie o charakterze naukowym, które w lipcu tego roku odbywało się w holenderskiej Lejdzie, czyli Europejskim Mieście Nauki 2022. Wtedy właśnie oficjalnie przekazano ten prestiżowy tytuł Katowicom.

Podczas konferencji w Planetarium Śląskim zaprezentowano również logo Europejskiego Miasta Nauki 2024 – specjalną animację, która została przygotowana przez artystów z katowickiej Akademii Sztuk Pięknych.

Sygnatariuszami porozumienia byli: Prezydent Miasta Katowice, Przewodniczący Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, Wojewoda Śląski, Marszałek Województwa Śląskiego oraz rektorzy uczelni zrzeszonych w Konsorcjum Akademickim „Katowice – Miasto Nauki”.

Instytucją przyznającą tytuł Europejskiego Miasta Nauki oraz organizującą konferencję ESOF jest współpracujące z Komisją Europejską stowarzyszenie EuroScience (European Association for the Advancement of Science and Technology – Europejskie Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Nauki i Technologii).

Popularyzacja i rozwój nauki w regionie to jedno z głównych zadań Metropolii. Dzięki wsparciu finansowemu GZM, uczelnie w regionie uzyskały dofinansowanie na prowadzenie zajęć ze światowej klasy naukowcami, reprezentującymi czołowe uniwersytety na świecie, m.in. Harvard, Oxford, Stanford i Cambridge.

Ponadto GZM rozszerzyła zakres działań Funduszu Wspierania Nauki i od tego roku akademickiego będzie wspierać także działania związane ze wspieraniem doktorantów i pracowników naukowych, nowatorskimi metodami nauczania, konkursami i wydarzeniami naukowymi, a także zachęcaniem do studiowania w Metropolii. Nabór wniosków w tej sprawie trwa do 30 września.

Ponad 180 aktywności w 4 miastach – tak zapowiada się 17. Noc Naukowców Politechniki Śląskiej pod hasłem: „W rytmie eko”. W sobotę 8 października od popołudnia do nocy na uczestników wydarzenia będą czekały wykłady, pokazy, warsztaty, wystawy, koncerty i naukowy talk-show. Niektóre aktywności będą transmitowane na żywo w internecie.

– To już 17. edycja Nocy Naukowców – w tym roku pod hasłem „W rytmie eko”. Zapraszamy na to wielkie wydarzenie popularnonaukowe, podczas którego otwieramy wszystkie naukowe drzwi na Politechnice Śląskiej, żeby pokazać to, co mamy najlepsze. Przygotowaliśmy 180 fantastycznych pokazów nie tylko naukowych, ale też kulturalnych. Będziemy też świętować 20-lecie Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Gliwicach. W tym roku będą więc atrakcje i dla najmłodszych, i dla najstarszych – powiedziała dr hab. Aleksandra Ziembińska-Buczyńska, prof. PŚ, dyrektor Centrum Popularyzacji Nauki Politechniki Śląskiej (jednostki organizującej Noc Naukowców).

–  Politechnika Śląska bardzo intensywnie odpowiada na zapotrzebowanie otoczenia społeczno-gospodarczego – stąd tegoroczne hasło. Zielona energia czy ekologiczne zachowania są bardzo ważne, dlatego postanowiliśmy w tym roku skupić się właśnie na tym temacie. Na pewno będziemy dużo mówili o elektromobilności, alternatywnych źródłach energii czy gospodarce obiegu zamkniętego. W programie mamy również „strefę bajtla” i fantastyczny talk-show z naszymi naukowcami, pod hasłem „eko-plotki” – wskazała dyrektor Ziembińska-Buczyńska.

Dr hab. inż. Tomasz Trawiński, prof. PŚ, prorektor ds. infrastruktury i promocji Politechniki Śląskiej podkreślił, że Noc Naukowców to bardzo ciekawe przedsięwzięcie, które spotkało się z szerokim zainteresowaniem samych naukowców. – Szerzenie wiedzy i dzielenie się nią tylko poprzez formę wykładów czy zajęć ze studentami czasem jest niewystarczające z perspektywy naukowca. Dlatego Noc Naukowców to doskonała okazja, aby opowiedzieć o różnych zjawiskach, złożonych problemach matematycznych, fizycznych, chemicznych – w przystępny sposób – powiedział.

Zdjęcia z poprzednich edycji Nocy Naukowców:

Prezydent Gliwic Adam Neumann podkreślił znaczenie wspierania nauki odnosząc się do współczesnych problemów w świecie. – Dzisiejszy świat stoi przed wielkimi wyzwaniami związanymi z kryzysem energetycznym, kryzysem finansowym, dlatego tak ważne są nowoczesne rozwiązania, które pozwolą nam przetrwać te trudne czasy – powiedział.

Przedstawiciel Zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii Grzegorz Kwitek podkreślił, że metropolia od czasu powstania aktywnie współpracuje ze środowiskiem akademickim i wspiera naukę m.in. poprzez Metropolitalny Fundusz Wspierania Nauki. – Jego celem jest zapraszanie naukowców ze światowych uczelni do współpracy z uczelniami naszego regionu, do prowadzenia tutaj wykładów i pracy ze studentami – powiedział. Grzegorz Kwitek dodał, że tego typu wydarzenia jak Noc Naukowców są bardzo wartościowe, szczególnie dla młodych ludzi, ponieważ mogą przekonać się, jak nauka wpływa na ich codzienne życie.

Gościem konferencji był także Artur Pollak – prezes APA Group. – Dużą wartością Nocy Naukowców jest możliwość przeprowadzenia swobodnej rozmowy z osobami, do którymi na co dzień nie mamy dostępu, bo pracują w laboratoriach, jeżdżą po konferencjach, dzielą się swoją wiedzą gdzieś w świecie. Tutaj ci wszyscy naukowcy są dla nas dostępni – powiedział Artur Pollak.

Ponadto podczas konferencji obecni byli także naukowcy Politechniki Śląskiej, którzy angażują się w promocję nauki i wezmą udział w Nocy Naukowców. Byli to:

• dr inż. Edyta Łaskawiec (Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki), która opowiedziała o tym, czy możliwe jest, by ścieki były tak czyste, że nie odróżnimy ich od wody pitnej
• dr inż. arch. Magdalena Krause-Świerczyńska oraz mgr inż. arch. Jakub Bródka (Wydział Architektury), którzy opowiadali o architekturze ekologicznej i o tym, jak budować ekologicznie i zielono
• dr inż. Paweł Fabiś (Wydział Transportu i Inżynierii Lotniczej), który opowiedział o elektromobilności i konwersji pojazdów spalinowych na napędy elektryczne.
• dr inż. Wojciech Filipowski (Wydział Automatyki, Elektroniki i Informatyki), który opowiedział o pozyskiwaniu energii ze słońca i o tym, jak ocenić sprawność ogniwa fotowoltaicznego.

O NOCY NAUKOWCÓW

W tym roku Noc Naukowców odbędzie się w czterech miastach, w których znajdują się jednostki Politechniki Śląskiej: w Gliwicach, Zabrzu, Katowicach i Rybniku. Impreza rozpocznie się o godz. 15 i potrwa do godz. 22. Tegoroczne hasło – „W rytmie eko” – ma zwrócić uwagę na kwestie ekologiczne m.in. elektromobilności, ochrony środowiska, ekobudownictwa czy ekologii w architekturze.

Wśród wielu propozycji naukowcy spotkań można wymienić takie jak: „Fantastyczny świat mikroorganizmów”, „Zostań pilotem bezzałogowego statku powietrznego”, „Kosmos w naszych rękach”, „Chemiczna eksplozja kolorów”, „Test na astronautę”, „Bibliosfera dla małych, czyli bajki w strefie bajtla”.

Miłośnicy nauki dowiedzą się także m.in.

• jak działa procesor, czyli co wie haker;
• jak wieżowiec przetrwa trzęsienie ziemi;
• jakie bogactwo zawarte jest w kuchennych odpadkach;
• jak roboty widzą nasz świat;
• dlaczego metan jest zawsze groźny;
• dlaczego mikroplastik jest makroproblemem;
• jak lepkość wpływa na przemieszczanie się;
• czy sztuczna inteligencja potrafi fałszować obrazy;
• jak zrobić domowe wskaźniki pH;
• jak zmęczenie wpływa na sprawność manualną i intelektualną;
• co można zobaczyć podczas laparoskopii;
• jak truto ludzi na przestrzeni lat;
• jak sterować dronem;
• jak zbudować łazik z klocków Lego.

Nie zabraknie też kulturalnych aktywności, wśród nich – koncertu Akademickiego Chóru Politechniki Śląskiej i potańcówki z Akademickim Zespołem Tańca „Dąbrowiacy”.

Cały program będzie dostępny w najbliższych dniach na stronie: www.nocnaukowcow.com.pl. Tam też można się już logować, a od 1 października będzie można rejestrować się na aktywności i skomponować swoją własną Noc Naukowców.

Wydarzenie jest bezpłatne.

Wydarzenie dofinansowano z budżetu państwa Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki”. Partnerem wydarzenia jest Prezydent Miasta Gliwice, a partnerem instytucjonalnym Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Sponsorami wydarzenia są: Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, APA Sp. z o.o., Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze S.A, Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Gliwicach, SFW Energia Sp. z o.o., Jastrzębska Spółka Węglowa S.A., Fundacja dla Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej.

Zapraszamy 8 października 2022 roku na moc naukowych wrażeń!

Jesteśmy na:

FB: https://www.facebook.com/NocNaukowcowPolitechnikiSlaskiej

IG: https://www.instagram.com/nocnaukowcowpolsl/

WWW: https://nocnaukowcow.com.pl/

Spot Nocy Naukowców: Noc Naukowców Politechniki Śląskiej 2022. Zagraj z nami w rytmie eko! – YouTube

Wypracowanie modelowych rozwiązań na rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce – to jeden z celów kończącego się projektu Gospostrateg-NewUrbPact, realizowanego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Instytut Rozwoju Miast i Regionów oraz Uczelnię Łazarskiego. Projekt, w którym przedmiotem badań była Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, podsumowano na konferencji w Warszawie.

Praktycznym celem przedsięwzięcia było wypracowanie modelowych rozwiązań na rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce oraz przygotowanie ich do wdrożenia do zasadniczego nurtu polityk publicznych. W sposób szczególny projekt kładł nacisk na wypracowanie rozwiązań służących podniesieniu jakości i znaczenia planowania przestrzennego oraz wzmocnienia jego roli jako instrumentu zarządzania procesami urbanizacji w Polsce – w tym zwłaszcza w zakresie przeciwdziałania zjawiskom suburbanizacji i kurczenia się miast, które stanowią jedno z głównych wyzwań dla zrównoważonego rozwoju miast i ich obszarów funkcjonalnych.

Przedmiotem badań była Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Dla jej obszaru wykonano liczne analizy o tematyce społeczno-gospodarczej i przestrzennej, z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi informatycznych, baz danych i obrazowania satelitarnego. Wyniki badań i analiz omówiła dr Agnieszka Sobala-Gwosdz, podczas sesji „Pilotaże a rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce w ramach Projektu NewUrbPact. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia i Miasto Radomsko”.

Relację wideo z konferencji można obejrzeć poniżej:

Oprócz prezentacji i sesji dyskusyjnych, w ramach wydarzenia odbyły się warsztaty dla administratorów i użytkowników przestrzeni publicznych. W trakcie zajęć omawiano procesy rewitalizacyjne, a także jakościowe i ilościowe rozwiązania w planowaniu przestrzennym.

Projekt NewUrbPact trwał od stycznia 2019 do września 2022 roku i był współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Wypracowane wnioski i rezultaty będą stanowiły podstawę do opracowywania zmian legislacyjnych w zakresie planowania przestrzennego w Polsce.

Materiały dotyczące Metropolii, które dotychczas wypracowano w ramach projektu NewUrbPact, dostępne są na stronie InfoGZM – LINK.

Metropolia opracowała dokument zawierający rekomendacje dla miast i gmin, dotyczący wybranych form zieleni miejskiej, bezpośrednio towarzyszącej zabudowie i układom drogowym. Celem jest stworzenie zestawu informacji przydatnego na etapie projektowym i inwestycyjnym, służącego zwiększaniu udziału zieleni w gminach.

Tereny zielone są integralnym elementem struktury każdego z miast. Warunkują ład przestrzenny, wpływając na regulację mikroklimatu, zapewnienie miejsc codziennego wypoczynku i poprawę estetyki przestrzeni publicznej, a przede wszystkim stanowią przeciwwagę dla powszechnej „betonozy”.

W maju br. GZM zakończyła prace nad rekomendacjami w zakresie kształtowania zieleni miejskiej dla miast i gmin członkowskich. W raporcie nawiązuje do standardów i wytycznych kształtowania zieleni, które obecnie są przedmiotem zainteresowania wielu gmin w Polsce. Raport przedstawia uniwersalny zestaw informacji, który może być przydatny zarówno na etapie projektowym jak i inwestycyjnym.

Przykładowe bloki tematyczne, które zawierają się w Rekomendacjach:

• drzewa i krzewy w mieście (wybrane przepisy ustaw i rozporządzeń, zasady kompozycji i sadzenia, ochrona, współistnienie z zabudową i infrastrukturą);
• katalog proponowanego materiału roślinnego, dobranego do warunków miejskich;
• dobre praktyki związane z wykorzystaniem zieleni miejskiej w kształtowaniu przestrzeni publicznej.

Dokument dostępny jest na Portalu InfoGZM – KLIKNIJ TUTAJ.

Raport jest kontynuacją działań Metropolii w ramach prac nad rozwojem zasobów GreenGZM, które jest swoistą bazą informacji o terenach zieleni publicznej gminach GZM.

Metropolia zaprezentowała swoje najważniejsze projekty podczas „Metropolitan Innovation Summit Ruhr 2022” w Niemczech. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Kraj Związkowy Północnej Nadrenii–Westfalii, Regionalne Zrzeszenie Ruhry oraz Uniwersytet w Bochum.

Uczestnicy „Metropolitan Innovation Summit Ruhr 2022” mieli okazję zapoznać się z projektami w dziedzinie innowacji społecznych, kulturalnych i ochrony środowiska realizowanymi na terenie miast Dortmund, Essen, Bottrop i Bochum. W programie wydarzenia znalazła się także prezentacja  najważniejszych projektów innowacyjnych, realizowanych przez każdego z zaproszonych partnerów.

Metropolię GZM reprezentował przewodniczący zarządu Kazimierz Karolczak. W wygłoszonej prezentacji przybliżył najważniejsze metropolitalne projekty związane z ochroną środowiska, wsparciem uczelni wyższych, zrównoważoną mobilnością czy bezzałogowymi statkami powietrznymi.

Podczas wydarzenia zorganizowano również dyskusje i warsztaty skupione wokół takich zagadnień jak transformacja energetyczna, współpraca między instytucjami publicznymi, zdrowie publiczne czy innowacje społeczne.

Wydarzenie odbyło się w dniach 31 sierpnia – 2 września 2022 r., na terenie Metropolii Ruhry, z którą GZM trzy lata temu podpisała porozumienie o partnerstwie. Oprócz GZM udział wzięli także przedstawiciele Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej oraz Politechniki Śląskiej.

Organizatorzy zaprosili do udziału również inne miasta i obszary metropolitalne, w tym regiony Wielkiego Manchesteru (Wielka Brytania), Pittsburgha (Stany Zjednoczone), Tsukuby (Japonia) oraz Tel Avivu (Izrael).