Unowocześnienie, usprawnienie i usunięcie wad, wynikających ze starzejącej się technologii. To główne założenia modernizacji systemu poboru opłat w komunikacji miejskiej ZTM, który obsługiwany jest teraz przez system ŚKUP. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia ogłosiła przetarg na wykonanie tych prac, a oferty można składać do 16 lutego. Do czasu przeprowadzenia tej modernizacji, która ze względu na swój zakres może potrwać nawet do końca 2022 roku, obecna wersja systemu ŚKUP zostanie utrzymana i na bieżąco aktualizowana. Ważność wszystkich biletów i kart będzie zachowana. Unowocześniony system będzie otwarty, co w przyszłości pozwoli zintegrować go z innymi środkami transportu (np. rowerami miejskimi), co wpisuje się w ideę budowy systemu zrównoważonej mobilności miejskiej w GZM.  

• Zmodernizowany system będzie działał online, a to przyspieszy zapisywanie transakcji w systemie. Teraz ŚKUP działa offline, co powoduje, że przeniesienie biletu kupionego przez internet na kartę może trwać nawet kilka godzin. 
• Karta będzie jednym z identyfikatorów danych, a nie ich nośnikiem. Dzięki tej zmianie będzie można korzystać z systemu bez potrzeby używania karty.  
• Podstawą unowocześnionego systemu będzie mobilna aplikacja. 
• Bilety kupione online będą aktywowane automatycznie. Nie będzie już potrzeby przykładania karty do kasownika w pojeździe, aby zaktualizować jej stan. 
• Karty nie znikną z obiegu – dalej będą dostępne dla pasażerów, którzy preferują korzystanie z takiej formy płatności.  
• Nowi użytkownicy będą mogli samodzielnie założyć swoje konto poprzez Portal Klienta lub aplikację mobilną. Nie będzie konieczności osobistej wizyty w Punkcie Obsługi Pasażera. Oczywiście opcja stacjonarnej rejestracji zostanie utrzymana. 

– Unowocześnienie systemu pobierania opłat poprzez wdrożenie nowego, otwartego oprogramowania centralnego oraz modernizację infrastruktury systemu ŚKUP, usprawni i poprawi płynność jego działania oraz umożliwi wprowadzenie dodatkowych funkcjonalności. Ponadto dzięki temu, że zmodernizowany system wykorzysta w dużym stopniu używane obecnie urządzenia – kasowniki, komputery pokładowe, automaty biletowe, zaoszczędzimy kilkadziesiąt milionów złotych, które potrzebne byłyby na ich wymianę – zapowiada Jacek Brzezinka, członek zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, który odpowiada za zadania związane z rozwojem systemów informatycznych.  

– Prace możemy rozpocząć, ponieważ dobiega końca okres trwałość projektu ŚKUP, który współfinansowany był z dotacji Unii Europejskiej. Szacujemy, że po pozytywnie zakończonym przetargu, prace nad modernizacją systemu potrwają około półtora roku. Przez ten czas system zostanie utrzymany, a po uruchomieniu zmodernizowanej wersji i wyrażeniu wymaganych zgód przez dotychczasowych użytkowników – ich konta zostaną automatycznie przeniesione do nowej wersji systemu. Wszystkie posiadane bilety zachowają swoją ciągłość, a dotychczas wydane karty – ważność – wyjaśnia Jacek Brzezinka. 

Oto najważniejsze zmiany, które zostaną przeprowadzone podczas modernizacji systemu:  

 Z offline do online 

To najważniejszy element modyfikacji, który przyspieszy funkcjonowanie systemu. Przejście z trybu offline na online oznacza, że wszystkie dokonywane w nim transakcje będą odbywać się w czasie zbliżonym do rzeczywistego. Dzięki temu kupując przez internet np. bilet 30-dniowy, będzie on natychmiast dostępny dla pasażera.  

Zamiast karty, wielofunkcyjna aplikacja mobilna 

Ponadto w zmodyfikowanym systemie karta stanie się identyfikatorem, a nie jedynym nośnikiem danych. Dzięki temu pasażerowie, którzy nie będą odczuwali takiej potrzeby, nie będą musieli z niej korzystać, ponieważ wszystkie potrzebne dane, będzie można odczytać w mobilnej aplikacji. Aplikacja będzie podstawowym elementem funkcjonowania unowocześnionego systemu.  

Transakcje realizowane w czasie rzeczywistym bez potrzeby aktualizacji karty w kasowniku 

Nie będzie też konieczności kilkukrotnego „odbijania” karty w kasowniku po zakupie biletów przez Portal Klienta. Teraz jest to konieczne właśnie ze względu na to, że karta jest nośnikiem danych, a więc żeby ta wirtualna transakcja została na kartę „ściągnięta” i zakodowana na niej, trzeba ją przyłożyć do kasownika lub – co jest możliwe od kwietnia 2020 roku, jeśli posiadamy smartfon obsługujący moduł NFC – do naszego telefonu komórkowego i włączenie aplikacji Mobilny ŚKUP. Gdy karta stanie się identyfikatorem, wszystkie tego typu transakcje będą automatycznie realizowane w systemie centralnym bez konieczności dodatkowego angażowania użytkownika.  

Karty nie znikną, aby z systemu mógł korzystać każdy 

Niemniej karty nie znikną z obiegu, aby z systemu mógł korzystać każdy pasażer. Karty będzie można odebrać w ponad 100 automatach biletowych, 10 Punktach Obsługi Pasażera oraz około 800 punktach doładowań (m.in. kioski Ruch). Jednak i one się zmienią – wizualnie i technologicznie. Nowe karty będą wykonane z trwalszych materiałów, będą miały nową szatę graficzną, nie będą na nich nadrukowane zdjęcia i dane osobowe użytkownika (dane osobowe będą potrzebne do założenia konta imiennego i będą wyświetlane podczas kontroli biletów na terminalu kontrolera). W zmodernizowanym systemie wykorzystany zostanie najnowszy typ kart NFC, czyli będzie podobny do technologii wykorzystywanej w zbliżeniowych kartach płatniczych (EMV). 

Szybsza i samodzielna rejestracja nowych użytkowników 

Wygodniejszy będzie również sposób zarejestrowania się nowych użytkowników. Nie będzie już potrzeby osobistego złożenia wniosku i odbioru karty w Punkcie Obsługi Pasażera. Opcja stacjonarnego założenia konta oczywiście zostanie utrzymana. Po modernizacji systemu będzie można to zrobić samodzielnie w sposób prosty i intuicyjny poprzez Portal Klienta lub aplikację mobilną.  

System będzie otwarty i będzie rozwijany o nowe funkcje  

W ramach utrzymania zmodernizowanego systemu, możliwe będzie szybkie wprowadzania nowych funkcjonalności, co pozwoli utrzymywać system zawsze na najwyższym poziomie, realizując oczekiwania pasażerów. System będzie otwarty i możliwym będzie przyłączanie nowych urządzeń, a w przyszłości również integracja różnych środków transportu (np. systemów rowerowych). Wpisuje się to w rozwój idei systemu zrównoważonej mobilności miejskiej w GZM.  

„Spacerem po miastach Metropolii” – to nazwa projektu, który uzyskał maksymalną liczbę punktów w ramach Metropolitalnej Inicjatywy Senioralnej. Autorem pomysłu jest Klub Seniorów przy Śląskim Forum Organizacji Pozarządowych KAFOS. Inicjatywa ma być realizowana w 2021 roku.

W ramach pilotażu Metropolitalnej Inicjatywy Senioralnej zgłaszano pomysły na usługi, które wpłyną na poprawę jakości życia osób starszych w Metropolii. Łącznie do projektu zgłoszono 10 pomysłów. Wnioski analizowano w oparciu o kryteria zawarte w regulaminie programu.

Maksymalną liczbę punktów uzyskał projekt „Spacerem po miastach Metropolii” autorstwa Klubu Seniorów przy Śląskim Forum Organizacji Pozarządowych KAFOS. W ramach tej inicjatywy seniorzy z jednego miasta będą zapraszać do siebie seniorów z miast sąsiednich. Pełniąc funkcję przewodników, będą pokazywać to, co najpiękniejsze i najbardziej godne do zaprezentowania w swojej małej ojczyźnie. Inicjatywa swoim zasięgiem ma obejmować Będzin, Bytom, Chorzów, Katowice, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Rudę Śląską i Zabrze. Całość zawiera elementy wolontariatu, integracji i edukacji, dzięki czemu wpisuje się w podstawowe kryteria zawarte w regulaminie. Pomysł ma być realizowany w 2021 roku.

Pozostałe inicjatywy, choć nie uzyskały maksymalnej liczby punktów, posłużą jako bogate źródło wiedzy o potrzebach seniorów z obszaru Metropolii. Wyciągnięte w ten sposób wnioski zostaną przekazane jako rekomendacje do miast i gmin GZM z możliwością ich realizacji na poziomie lokalnym.

Metropolitalna Inicjatywa Senioralna to jeden z projektów Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii ukierunkowanych na poprawę jakości życia seniorów. Celem było stworzenie „banku ponadlokalnych pomysłów”, które można przekuć w projekty skierowane do mieszkańców GZM powyżej 60. roku życia.

Przypomnijmy, że od maja 2019 roku funkcjonuje także Metropolitalny zespół ds. polityki senioralnej. W jego skład wchodzą przedstawiciele rad seniorów, organizacji pozarządowych, samorządów i partnerów społeczno-gospodarczych z Metropolii działających na rzecz osób starszych. Zespół jest organem opiniująco-doradczym i inicjatywnym, powołanym dla realizacji projektu „Dążenie do spójnej polityki społecznej wobec osób starszych – Metropolia przyjazna seniorom” ujętego w „Programie działań strategicznych Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii do roku 2022“.

Drodzy Mieszkańcy! Przyjmijcie nasze najserdeczniejsze życzenia z okazji Świąt Bożego Narodzenia.

Niech ten szczególny czas napełni Was radością i siłą, by z optymizmem patrzeć w przyszłość. Życzymy pogodnych Świąt w gronie najbliższych, a także zdrowia i sukcesów w nadchodzącym Nowym Roku!

Do zdecydowanej większość wypadków drogowych z udziałem pieszych, bo w aż 90 proc. sytuacji, dochodzi z winy kierujących pojazdami. Ten rok, pomimo mniejszej mobilności ze względu na obowiązujące restrykcje związane z pandemią koronwirusa, był tragiczny pod względem liczby śmiertelnych potrącań  – do teraz na drogach w Śląskiem zginęło o 11 osób więcej niż przez cały 2019 rok. Dlatego też w trosce o zdrowie i życie mieszkańców, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia oraz Komenda Wojewódzka Policji w Katowicach prowadzą wspólną kampanię „Bądźmy bezpieczni na drodze”. Jej celem z jednej strony jest zwrócenie uwagi kierowcom, że to od ich czujności i ostrożności zależy czy osoby przechodzące przez jezdnię wrócą bezpiecznie do domu, a z drugiej – przypomnienie pieszym, że i oni również muszą pamiętać, by zadbać o siebie np. odkładając telefon komórkowy do kieszeni. Plakaty informacyjne pojawiły się na kilkuset przystankach w miastach GZM. Bezpieczeństwo w ruchu drogowym wszystkich uczestników – pieszych, rowerzystów i kierowców – jest jednym z ważniejszych zagadnień w ramach opracowywanego planu zrównoważonej mobilności dla GZM.

Z danych Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach wynika, że tylko w ostatnich pięciu latach w województwie śląskim doszło do 4980 wypadków z udziałem pieszych, w wyniku których 4700 osób doznało obrażeń ciała, a zginęło 433 pieszych.

– Co roku możemy zaobserwować stale poprawiające się bezpieczeństwo na naszych drogach. Wyraźnym i cieszącym nas wszystkich pozytywnym skutkiem jest zmniejszająca się liczba wypadków, a co za tym idzie – mniejsza liczba osób zabitych i rannych – mówi Adam Jakubczyk z Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach.

– Jednak ten rok był o wiele bardziej tragiczny jeśli chodzi o bezpieczeństwo pieszych. Do teraz na drogach w naszym regionie zginęło  60 osób, czyli o 11 osób więcej niż przez cały 2019 rok. Do co trzeciej z tych tragedii doszło w rejonie przejścia dla pieszych. W zeszłym roku było to 21 śmiertelnych potrąceń, w tym 24 – dodaje funkcjonariusz.

Zima, a co za tym idzie śliska lub mokra nawierzchnia, wydłużająca drogę hamowania; szybko zapadający zmrok lub ostre, oślepiające światło promieni słonecznych; ciemne ubrania, ale również pośpiech lub zwykła nieuwaga mogą przyczynić się do zupełnie niepotrzebnej tragedii.

Niestety – co również wynika z policyjnych statystyk – w zdecydowanej większości sytuacji do wypadków z udziałem pieszych dochodzi z winy kierujących pojazdami. Dlatego Metropolia w ramach podejmowanych przez siebie działań związanych z rozwojem zrównoważonej mobilności miejskiej, chce zaapelować o rozwagę i czujność właśnie do kierowców. 

– Kierowcami bywamy, a pieszymi jesteśmy praktycznie cały czas. Oczywiście każdy z nas musi myśleć o swoim bezpieczeństwie, jednak nie bez powodu pieszych nazywamy „niechronionymi uczestnikami ruchu”. W zderzeniu z samochodem ich szanse są bardzo małe – mówi Jacek Woźnikowski, dyrektor Departamentu Rozwoju Społeczno-Gospodarczego i Współpracy.

– Zagadnienia związane z bezpieczeństwem, a więc i z szukaniem mechanizmów, których celem jest uspokojenie ruchu na naszych drogach, to jeden z ważniejszych elementów naszych prac na planem zrównoważonej mobilności miejskiej. Z jednej strony chodzi o rozwiązania związane z infrastrukturą, ale bardzo istotna jest tutaj współpraca z mieszkańcami. Będziemy korzystać z różnych form komunikacji, aby przypominać tych kilka prostych zasadach, że nasza „ciężka noga na gazie”, pośpiech, nieostrożność i nieuwaga może doprowadzić do czyjejś śmierci lub poważnego uszczerbku zdrowia – podkreśla Jacek Woźnikowski.

W ramach akcji prowadzonej wspólnie z policją, na przystankach komunikacji miejskiej pojawiły się plakaty, przedstawiająca największe zagrożeniami dla pieszych na drodze. Wśród nich to m.in. ryzyko nadmiernej prędkości kierujących lub nie zatrzymanie się przed przejściem mimo że pieszy ma zielone światło, ale to również zwrócenie uwagi na potrzebę zachowania ostrożności podczas przechodzenia przez jezdnię, gdy powinniśmy skoncentrować się na drodze, a nie telefonie.

Grafiki, które znalazły się na plakatach zostały przygotowane przez uczniów Zespołu Szkół Plastycznych w Katowicach.

Pandemia koronawirusa nie zniechęciła mieszkańców Metropolii do korzystania z systemu zintegrowanych wypożyczalni rowerów miejskich. W tegorocznym sezonie wypożyczalnie funkcjonowały w pięciu miastach. W okresie od maja do końca listopada 2020 r. dokonano w sumie 307 tys. wypożyczeń rowerów Nextbike, z czego ponad 20 tys. podróży odbyło się w granicach więcej niż jednego miasta. Pomimo wyjątkowo niesprzyjających warunków liczba użytkowników wzrosła o ponad 21 proc. względem ubiegłego roku.

Start sezonu rowerów miejskich opóźniła w tym roku pandemia koronawirusa i związane z tym rządowe obostrzenia. Po pierwszej fali zakażeń restrykcje zostały złagodzone i od 6 maja miasta zaczęły uruchamiać swoje wypożyczalnie – najpierw Katowice i Siemianowice Śląskie, a niedługo potem Chorzów, Tychy i Sosnowiec. W przeciwieństwie do poprzedniego sezonu, w tym roku wypożyczalni rowerów miejskich nie uruchomiły Gliwice i Zabrze.

– Choć tegoroczny system liczył mniej miast, nie ucierpiała na tym liczba użytkowników, a wręcz przeciwnie, zaobserwowaliśmy ich przyrost. Można nawet powiedzieć, że po złagodzeniu obostrzeń związanych z pierwszą falą zakażeń koronawirusem, sklepy rowerowe i wypożyczalnie rowerów przeżywały prawdziwe oblężenie. Jeśli dodamy do tego fakt, że Światowa Organizacja Zdrowia zaleciła w tym czasie podróżowanie rowerami, jako bezpiecznym i zdrowym środkiem transportu, to jest to wyraźny sygnał, że wszelkie projekty rowerowe powinny być nadal przez nas rozwijane – mówi Marcin Dworak, pełnomocnik zarządu GZM ds. nowej mobilności.

W tym roku z wypożyczalni rowerów Nextbike na terenie Metropolii korzystało blisko 140 tys. mieszkańców – to wzrost o ponad 21 proc. w stosunku do roku ubiegłego. Spadła za to liczba wypożyczeń. Tego roku było ich łącznie ponad 307 tysięcy, zaś rok wcześniej – blisko 730 tysięcy. Rekordowym miesiącem 2020 roku był lipiec, w którym odnotowano blisko 72 tysiące wypożyczeń. W sumie w minionym sezonie dokonano 20,7 tys. przejazdów między miastami.

Standardowo najczęściej pokonywaną trasą między miastami były odcinki: Katowice-Chorzów (7626 przejazdów) i Chorzów-Katowice (7444). Najdłuższy przejechany dystans wyniósł 27 km i odnotowano go na odcinku Sosnowiec-Tychy. Z kolei najchętniej wybieraną stacją, w której parkowano rowery z innych miast, były sosnowieckie Stawiki (137 relokacji).

Zintegrowany system rowerów miejskich Nextbike pozwala na wypożyczenie roweru w jednym mieście, a oddanie go w innym, oczywiście pod warunkiem udziału obu miast w zintegrowanym systemie. Metropolia jest odpowiedzialna za finansowanie relokacji rowerów, co znaczy, że taki zabieg nie wiąże się z żadnymi wydatkami po stronie samorządów, czy samych rowerzystów. To Metropolia jest odpowiedzialna za finansowanie relokacji rowerów. W tym roku łącznie dokonano 3038 takich relokacji.

Należy przy tym pamiętać, że zintegrowany system wypożyczalni obejmuje rowery standardowe. Inne typy – rowery familijne, cargo, dziecięce czy wyposażone w fotelik do przewożenia dzieci, należy nadal zwracać w obrębie tego samego miasta.

Bezpieczeństwo transportu zbiorowego, nasze codzienne wybory mobilnościowe, dbałość o czyste powietrze oraz przepis na Metropolię przyjazną pokoleniom – takie tematy znalazły się w drugim numerze magazynu „W Metropolii”. Zapraszamy do lektury!

W grudniowo-styczniowym numerze naszego magazynu piszemy, jakie działania wdraża Zarząd Transportu Metropolitalnego, aby zapewnić bezpieczeństwo swoim podróżnym w czasie pandemii. Przeczytacie także o tym, co determinuje nasze codzienne podróże i w jaki sposób możemy poprawiać naszą mobilność.

Tematem numeru jest problematyka niskiej emisji i sposoby jej zwalczania. Co robi Metropolia, aby mieszkańcy mogli oddychać czystym powietrzem? Co sami możemy zrobić, aby ograniczyć smog?

Poznacie również przepis na Metropolię przyjazną pokoleniom. Dowiecie się, jakie projekty realizujemy zarówno z myślą o młodzieży, jak i o seniorach.

Celem magazynu „W Metropolii” jest informowanie o naszych działaniach, wizji rozwoju i zamierzeniach. Przekaz kierowany jest do szerokiej grupy mieszkańców – także tych, którzy nie znajdują się w kręgu odbiorców informacji przekazywanych za pośrednictwem mediów społecznościowych.

Magazyn w wersji drukowanej ukazuje się w formie insertu w dwóch gazetach regionalnych – „Dzienniku Zachodnim” i „Gazecie Wyborczej”. Ponadto część nakładu przeznaczona jest do kolportażu prowadzonego bezpośrednio przez gminy wchodzące w skład Metropolii. Magazyn w wersji cyfrowej można pobrać poniżej:

Pierwszy numer dostępny jest TUTAJ.

Wydatki mają wynieść ok 1.4 mld zł. Planowane dochody określono na poziomie 1,3 mld zł. Najwięcej pieniędzy – ok. 1,2 mld zł zostanie przeznaczone na organizację transportu zbiorowego. Budżet został przyjęty przez Zgromadzenie Górnośląsko- Zagłębiowskiej Metropolii w piątek, 18 grudnia 2020 roku.

W 2021 roku dochody Metropolii GZM zaplanowano na poziomie 1,3 mld zł. W tej kwocie około 504 mln zł ma stanowić część zmienna składki rocznej gmin. Jest ona przeznaczona na finansowanie zadań związanych z organizacją przewozów gminnych na rzecz członków Metropolii. Pozostałe dochody pochodzić będą z 5-procentowego udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych – ok. 375 mln zł. Wpływy z usług przewozowych, jak sprzedaż biletów, zostały zaplanowane na kwotę ok. 263 mln zł. Część stała składki gmin członkowskich ma wynieść ok. 37,5 mln zł.

Planowane wydatki z budżetu Metropolii mają wynieść ok. 1,4 mld zł. W 2021 roku na transport ma zostać wydane łącznie ok. 1,3 mld zł. To największa pozycja w budżecie. W tej kwocie ok. 1,2 mld zł zostanie przeznaczone na organizację komunikacji miejskiej. Przypomnijmy, Metropolia organizuje transport w 52 gminach – 40 metropolitalnych oraz 12 z nią sąsiadujących. Wydatki zostaną przeznaczone na przewozy autobusowe, tramwajowe i trolejbusowe. Pieniądze zostaną też wydatkowane na organizację przewozów metropolitalnych do Międzynarodowego Portu Lotniczego „Katowice” w Pyrzowicach. W budżecie zapisano także 10 mln zł na dofinansowanie połączeń kolejowych na obszarze Metropolii.

W budżecie na transport pasażerski przewidziano także wydatki na rozwój i integrację systemów utrzymujących komunikację pasażerską, a także na integrację przewozów. Metropolia planuje wdrożenie ewolucyjnych rozwiązań w systemie ŚKUP, które wyeliminują największe wady systemu. To także utrzymanie solarnych automatów biletowych czy wdrożenie systemu automatycznego zliczania pasażerów.

W budżecie zapisano 24 mln zł na pomoc finansową w formie dotacji celowych dla gmin- liderów w Programie „Kolej+”. Przypomnijmy, że w listopadzie do drugiego etapu programu, który potrwa 12 miesięcy, zakwalifikowano wszystkie 15 wniosków opracowanych i złożonych przy udziale Metropolii. Ma ona sfinansować wymagany 15-procentowy wkład własny projektów, które zostaną zakwalifikowane do realizacji.

W przyszłym roku 16 mln zł ma trafić do Dąbrowy Górniczej. To kontynuacja dwuletniej dotacji na realizację projektu przebudowy infrastruktury kolejowej i drogowej w obszarze stacji Dąbrowa Górnicza. Zadanie to ma sprzyjać rozwojowi ruchu aglomeracyjnego i wpisuje się w rozwój Kolei Metropolitalnej. Na realizację tego projektu na lata 2020-2021 w wieloletniej Prognozie Finansowej zapisano łącznie 26 mln zł.

W strukturze wydatków uwzględniono również 10 mln zł, które zostaną przekazane w ramach Metropolitalnego Funduszu Solidarności w 2021 roku. Kwota ta będzie dodatkowo powiększona o ok. 1,9 mln zł, które nie zostały wykorzystane przez gminy w roku 2020. Oznacza to, że od stycznia do gmin może trafić łącznie ok. 11, 9 mln zł finansowego wsparcia, aby niwelować różnice w rozwoju społeczno-gospodarczym.

W przyszłorocznym budżecie zarezerwowano również ok. 14,6 mln zł na wsparcie działalności gmin członkowskich GZM w ramach Programu Ograniczania Niskiej Emisji (PONE). Do budżetu programu dodatkowo trafi ok. 13,5  mln zł, których nie zdążono wykorzystać przez gminy w PONE tym roku. Finalnie budżet na ten cel zwiększy się do 28,1 mln zł.

Zgromadzenie przyjęło także Wieloletnią Prognozę Finansową na lata 2021-2030. Jej podstawowym założeniem jest realne ujęcie strony dochodów, jak i wydatków Metropolii we wszystkich latach objętych prognozą. Zawiera ona 56 zadań na łączną kwotę ponad 16 mld zł.

W budżecie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na 2021 rok zaplanowano deficyt budżetowy w wysokości ok. 150 mln zł.  Jest to różnica pomiędzy planowanymi dochodami oraz wydatkami. Deficyt ten planuje się sfinansować w pełnej wysokości z przychodów zaplanowanych jako środki pochodzące z nadwyżki budżetowej z lat ubiegłych.

W piątek (18 grudnia) podczas XXX sesji Zgromadzenia Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii została podjęta uchwała w sprawie wyboru nowego wiceprzewodniczącego zarządu GZM. Został nim Henryk Borczyk, który zastąpił rezygnującego z tego stanowiska Grzegorza Podlewskiego, odpowiedzialnego za realizację zadań związanych z rozwojem społeczno-gospodarczym i współpracą.

Henryk Borczyk jest tyszaninem, ukończył krakowską AGH. Posiada wieloletnie doświadczenia kierownicze oraz samorządowe. Wcześniej pracował m.in. jako zastępcą prezydenta Miasta Tychy (2000-2010), gdzie nadzorował obszar inwestycji, usług komunalnych i ochrony środowiska. Był odpowiedzialny za stworzenie i wdrożenie pierwszego w kraju Programu Ograniczenia Niskiej Emisji. Kierował także miejskimi spółkami Agencją Promocji i Rozwoju Gospodarczego oraz tyskim TBS-em.

W latach 2010-2015 był prezesem Tauron Ciepło, a następnie wiceprezesem zarządu ds. korporacji grupy Tauron Polska Energia S.A., odpowiedzialnym za zamówienia strategiczne i konsolidowane. Pełnił również szereg funkcji społecznych jak Wiceprezes Stowarzyszenia Gmin Energie Cities, ekspert Parlamentarnej Komisji Ochrony Środowiska czy członek Regionalnej Rady ds. Energii przy Śląskim Związku Gmin i Powiatów.

Europejskie metropolie wystosowały wspólne stanowisko wypracowane w ramach European Metropolitan Authorities (EMA), na temat roli obszarów metropolitarnych w planowaniu i wdrażaniu Europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Stanowisko, które przesłano w środę (16 grudnia) do instytucji europejskich, wnosi o przyznanie większej roli obszarom metropolitalnym w naprawianiu szkód gospodarczych i społecznych, wyrządzonych pandemią koronawirusa.

Stanowisko, nad którym Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia pracowała w ramach grupy zadaniowej tworzącej ten dokument, ma na celu zaprezentowanie, w jaki sposób obszary metropolitalne mogą przyczyniać się do planowania i wdrażania Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Recovery and Resilience Facility Fund – RRF), tak aby jego efekty były pozytywne dla ich mieszkańców, przedsiębiorców oraz innych podmiotów.

– Dokument zwraca uwagę, że Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności to silne finansowo i bardzo ambitne narzędzie ukierunkowane na transformację, w którym Europejski Zielony Ład, obok transformacji cyfrowej i energetycznej, jest „motorem” rozwoju Unii Europejskiej – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM.

– Rozmowy o planowaniu oraz wdrażaniu instrumentu z pominięciem obszarów metropolitalnych mogą prowadzić do odciągnięcia środków od naprawdę wartościowych projektów, dających największe efekty synergii, których realizacja mogłaby być odpowiedzią na większość dzisiejszych problemów wywołanych pandemią – dodaje przewodniczący Karolczak. 

Stanowisko europejskich metropolii ujmuje takie aspekty, jak konieczność zapewnienia bezpiecznego transportu publicznego i nowej mobilności, gospodarowanie odpadami, mieszkalnictwo, wsparcie dla MŚP oraz innych usług w całym obszarze rynku pracy, zgodnie ze zmieniającymi się potrzebami ludności, w nowych okolicznościach wywołanych przez COVID-19. Dokument nawołuje do przyznania większej roli obszarom metropolitalnym w planowaniu i wdrażaniu Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Realizacja projektów w ramach Instrumentu w skali lokalnej i metropolitalnej to także doskonały sposób na pokazanie wsparcia Unii Europejskiej obywatelom oraz podmiotom gospodarczym i społecznym, które odczuwają skutki pandemii koronawirusa.

Stanowisko zostało wypracowane przez grupę zadaniową sieci EMA, składającą się oprócz GZM z obszarów metropolitalnych Barcelony, Helsinek, Mediolanu, Turynu, Lizbony, Bratysławy, Budapesztu, Krakowa i Warszawy. Dokument został przygotowany przez Ivána Tosicsa z Metropolitalnego Instytutu Badawczego w Budapeszcie. W imieniu całej sieci EMA został przesłany przez jej sekretariat (Obszar Metropolitalny Barcelony) do przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen, komisarzy unijnych, sekretarza Komisji Europejskiej, przedstawicieli Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej, przewodniczącego i wiceprzewodniczącej Parlamentu Europejskiego, europosłów i sprawozdawców, a także przedstawicieli Europejskiego Komitetu Regionów.

Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności powstał po to, aby pomóc w naprawieniu szkód gospodarczych i społecznych, jakie wyrządziła pandemia koronawirusa. Dzięki niemu Europa będzie bardziej przyjazna dla środowiska, bardziej cyfrowa i odporniejsza na kryzysy.

European Metropolitan Authorities (EMA) to dobrowolna sieć łącząca ponad czterdzieści europejskich miast i obszarów metropolitalnych, zamieszkiwanych przez ponad 75 mln mieszkańców. Głównym celem EMA jest stworzenie przestrzeni do dyskusji nad wyzwaniami europejskiego zarządzania metropolią i zdefiniowanie podstaw współpracy między głównymi metropoliami Europy. GZM aktywnie uczestniczy w pracach EMA od 2018 r.

W tym roku z inicjatywy GZM we współpracy z EMA zostały m.in. zorganizowane trzy Europejskie Webinaria Metropolitalne, o których szerzej pisaliśmy poniżej:

Jak koronawirus uderzył w europejskie metropolie? Co zrobić, aby odrodziły się po epidemii?

Metropolie w czasach pandemii. Wspólne problemy i sposoby wyjścia z kryzysu

Koronawirus i transport publiczny w europejskich metropoliach. Jakie wywołał skutki?

Od 31 grudnia każdy, kto będzie chciał latać dronem o masie powyżej 250 g lub dronem posiadającym kamerę, będzie musiał zarejestrować się, przejść szkolenie i zdać test online. Dotychczasowe krajowe prawo zastąpią nowe przepisy, które jednocześnie wchodzą w życie we wszystkich państwach Unii Europejskiej. W Polsce jest prawie 200 tys. użytkowników dronów, dlatego Urząd Lotnictwa Cywilnego startuje z kampanią informacyjną „Miej drony pod kontrolą”. Kampania skierowana jest przede wszystkim do osób latających hobbystycznie.

„Drony to ważna gałąź gospodarki, która bardzo dynamicznie się rozwija, również w Polsce. Jesteśmy w światowej czołówce państw, które z powodzeniem wdrażają systemy dronowe. Potencjał bezzałogowych statków powietrznych szczególnie widoczny jest w czasie pandemii. Już dzisiaj w Polsce drony są wykorzystywane m.in. w transporcie medycznym i innych ważnych dla gospodarki usługach. Nowe przepisy pozwolą ten rozwój jeszcze przyspieszyć a w efekcie polepszyć jakość życia Polaków” -mówi Marcin Horała – wiceminister Infrastruktury.

Co się zmieni?

Operacje bezzałogowymi statkami powietrznymi będą sklasyfikowane w oparciu o ich stopień ryzyka. Powstaną 3 kategorie lotów: otwarta (operacje o najniższym stopniu ryzyka), szczególna (operacje o średnim ryzyku) oraz certyfikowana (operacje o stopniu ryzyka porównywalnym do lotnictwa załogowego). Każdy, kto będzie chciał latać dronem o masie powyżej 250 g lub dronem posiadającym kamerę, zgodnie z wymaganiami kategorii otwartej, będzie musiał zarejestrować się, przejść szkolenie i test on-line na stronie drony.ulc.gov.pl. Operacje w kategorii otwartej mogą być wykonywane tylko w zasięgu widoczności wzrokowej pilota lub obserwatora do maksymalnej wysokości 120 metrów. Wymagane jest również poszanowanie prywatności innych osób oraz zachowanie bezpiecznej odległość między dronem a innymi osobami, zwierzętami oraz statkami powietrznymi.

„Bezpieczeństwo to nasza wspólna wartość, dlatego cieszę się, że zasady lotów dronami będą takie same w całej Europie. To milowy krok w kierunku podniesienia poziomu bezpieczeństwa w przestrzeni powietrznej oraz ułatwień dla rozwoju tej branży. Polska jako jeden z pierwszych krajów na świecie uregulowała rynek bezzałogowych statków powietrznych. Dzięki znajomości branży i doświadczeniu mogliśmy aktywnie uczestniczyć w tworzeniu wspólnych europejskich przepisów” – mówi Piotr Samson – Prezes Urzędu lotnictwa Cywilnego.

Obowiązkowa rejestracja operatorów dronów, szkolenie i testy na platformie internetowej to tylko niektóre nowości. Użytkowanie dronów ma być teraz łatwiejsze m.in. dzięki digitalizacji większości procesów w urzędzie. Przy tej okazji warto wspomnieć o polskim systemie PansaUTM, przy pomocy którego Polska Agencja Żeglugi Powietrznej koordynuje skomplikowane operacje bezzałogowych statków powietrznych. Jest to obecnie najbardziej zaawansowane narzędzie tego typu na świecie.

„Polska jest krajem o najwyższym poziomie cyfryzacji usług wspierających wykonywanie operacji bezzałogowych statków powietrznych. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej jako pierwsza w Europie uruchomiła operacyjnie system do koordynacji lotów dronów PansaUTM. Pozwala on m.in. na szybką, cyfrową, niewerbalną komunikację pomiędzy kontrolerami ruchu lotniczego a operatorami dronów. Dzięki niemu operatorzy dronów mogą szybko sprawdzić możliwości lotu w danym obszarze, złożyć cyfrowo plan lotu oraz uzyskać zgodę na lot w sytuacji, gdy nie zagraża on bezpieczeństwu samolotów. To ogromny krok w kierunku integracji lotnictwa załogowego i bezzałogowego.” – mówi Janusz Janiszewski Prezes Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej.

Nowe przepisy szansą dla polskich przedsiębiorców

Lotnictwo bezzałogowe ma ogromny potencjał. Według szacunków Polskiego Instytutu Ekonomicznego wartość rynku dronów wyniesie do 2026 roku 3,26 mld złotych, ale efekt dla całej gospodarki może wynieść nawet 576 mld złotych. Co więcej, epidemia COVID-19 dała impuls do dalszego rozwoju a drony znalazły wiele nowych zastosowań.

Drony w czasie pandemii wykorzystywane są m.in. do monitoringu miast czy  odkażania przestrzeni publicznej. W Polsce przeprowadzono z powodzeniem pilotażowe loty dronów transportujących testy na Covid-19 pomiędzy warszawskimi szpitalami. Próbne loty odbyły się w Centralnoeuropejskim Demonstratorze Dronów – poligonie do bezpiecznego testowania nowych systemów bezzałogowych.

„Latanie dronem to nie tylko ciekawe hobby ale również niesamowity potencjał biznesowy. W tym roku mijają już dwa lata od powstania Centralnoeuropejskiego Demonstratora Dronów zlokalizowanego na terenie Górnosląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, w którym testowane są m.in. rozwiązania ograniczające ryzyko w operacjach bezzałogowych statków powietrznych zgodnie z nowymi przepisami – mówi przewodniczący Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii Kazimierz Karolczak.

W ramach kampanii Urząd przygotował spot, ulotki oraz plakaty, które będzie można zobaczyć na przystankach autobusowych w Warszawie i Katowicach – miastach, w których odbywa się najwięcej lotów dronami. Istotnym elementem akcji informacyjnej będzie kampania internetowa, która ma trwać około 6 tygodni. Partnerem akcji jest Polska Agencja Żeglugi Powietrznej oraz Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia.