Prezydenci, burmistrzowie i urzędnicy podpisali deklarację na rzecz współpracy i wdrażania niezbędnych przekształceń, które wpłyną na rozwój europejskich obszarów metropolitalnych. Jednym z sygnatariuszy dokumentu, który podpisano w czwartek (21 listopada), jest Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Wydarzenie odbyło się podczas 9. szczytu European Metropolitan Authorities w Amsterdamie.

– Metropolia to myślenie i działanie poza granicami pojedynczych gmin, tak osiąga się spójność metropolitalną – mówiła Elisenda Alamany, wiceprzewodnicząca ds. relacji międzynarodowych i metropolii cyfrowej Obszaru Metropolitalnego Barcelony.

– Wiele wyzwań, takich jak mieszkalnictwo, transport, gospodarka zasobami wodnymi czy zarządzanie odpadami, można skuteczniej podejmować w skali metropolitalnej. Wzywamy instytucje europejskie do uznania znaczenia wymiaru metropolitalnego oraz do uwzględnienia go w projektowaniu i wdrażaniu europejskich strategii, polityk i przyznawania finansowania – dodała przedstawicielka Obszaru Metropolitalnego Barcelony, który zainicjował szczyt EMA w 2015 roku.

Z kolei tegoroczny szczyt European Metropolitan Authorities odbył się w Regionie Metropolitalnym Amsterdamu (MRA).

– Z przedstawicielami europejskich regionów metropolitalnych łączą nas liczne wyzwania, szanse i ambicje dotyczące poprawy dobrostanu naszych mieszkańców – zaznaczył Hein Van Der Loo, przewodniczący zgromadzenia ogólnego Regionu Metropolitalnego Amsterdamu i burmistrz Almere.

– Choć wydarzenia za naszymi granicami często wydają się odległe, coraz bardziej wpływają na codzienne życie obywateli. W tym roku, gdy Zaanstad obchodzi 50-lecie swojego istnienia, mamy wyjątkową okazję do nauki z przeszłości i spojrzenia w przyszłość z wizją wspólnego dobra – dodał burmistrz Almere.

Podpisaną w czwartek deklarację zatytułowano „Metropolitalne perspektywy dobrobytu. Równoważenie społeczeństwa, gospodarki i ekologii”. W dokumencie wyszczególniono 10 obszarów współpracy:

• strategiczna koordynacja z instytucjami UE;
• przystępne cenowo i zrównoważone budownictwo mieszkaniowe;
• przyspieszenie transformacji energetycznej;
• czysty przemysł i zdrowsze środowisko życia;
• zwiększanie produktywności poprzez innowacje, uczenie się przez całe życie i sprawiedliwość społeczna;
• zwiększanie skali i priorytetowe traktowanie gospodarki o obiegu zamkniętym;
• zrównoważona mobilność;
• bezpieczeństwo żywnościowe i odnowa przyrody;
• cyfryzacja jako kluczowy czynnik konkurencyjności i włączenia społecznego;
• woda jako warunek pierwotny jakości życia w mieście.

Pełny dokument: Deklaracja polityczna regionu metropolitalnego – EMA

Sieć European Metropolitan Authorities (EMA) od dziewięciu lat jest platformą dialogu politycznego pomiędzy obszarami metropolitalnymi, miastami, instytucjami europejskimi i rządami krajowymi. Obecnie zrzesza 58 metropolii z 21 krajów.

Przedstawiciele EMA spotykają się co roku. Dwa lata temu forum odbyło się w Katowicach, podczas Światowego Szczytu Miejskiego WUF11. W przyszłym roku gospodarzem wydarzenia ponownie będzie Obszar Metropolitalny Barcelony.

25 burmistrzów, prezydentów, wiceprezydentów i przedstawicieli największych europejskich metropolii spotyka się, by omówić kwestie rozwoju metropolitalnego oraz by promować perspektywę metropolitalną na poziomie UE. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia również bierze udział w dziewiątej edycji Forum politycznego Europejskich Władz Metropolitalnych (ang. European Metropolitan Authorithies), które odbywa się w dniach 20-21 listopada w Amsterdamie. 

Temat przewodni spotkania to „Metropolitalna perspektywa na rzecz dobrobytu”. Uczestnicy podejmą próbę znalezienia równowagi, z perspektywy metropolitalnej, pomiędzy rozwojem gospodarczym, dobrostanem społecznym a ekologią. Koncepcja dobrobytu wspomoże Unię Europejską oraz metropolie, miasta i regiony w ustalaniu priorytetów oraz w podejmowaniu zrównoważonych decyzji, które znaczenie mają już dziś i będą je miały także w przyszłości.

Przedstawiciele sieci EMA spotykają się co roku w innym europejskim mieście lub regionie metropolitalnym. W dyskusjach udział biorą również członkowie Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej oraz Komitetu Regionów. Gospodarzem tegorocznego forum jest Region Metropolitalny Amsterdamu (MRA). Warto dodać, że Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia gościła sieć EMA w 2022 roku, podczas Światowego Szczytu Miejskiego (WUF11).

Sieć European Metropolitan Authorities (EMA) założona została w 2015 roku przez Obszar Metropolitalny Barcelony. Od tego czasu EMA stała się platformą dialogu politycznego pomiędzy obszarami metropolitalnymi, miastami, instytucjami europejskimi i rządami krajowymi. Obecnie zrzesza 58 metropolii z 21 krajów europejskich i Turcji, reprezentując łącznie 122 miliony mieszkańców.

Europejskie metropolie zrzeszone w sieci European Metropolitan Authorities (EMA) podpisały doroczną deklarację o współpracy na rzecz rozwoju obszarów metropolitalnych. W piątek (29 września) podczas kolejnego Forum sieci, które w tym roku odbywa się w Helsinkach, obszary metropolitalne m.in. GZM, Helsinek, Barcelony, Turynu, Neapolu i Marmary, wzięły udział w debatach i warsztatach na temat wspólnego kierunku względem polityki UE i dostrzeżenia w niej istoty obszarów metropolitalnych.

Tegoroczna deklaracja oraz rozmowy podczas Forum, skupiają się na takich zagadnieniach jak wspieranie gospodarki obiegu zamkniętego, działania w dziedzinie klimatu, rozwój umiejętności na rzecz transformacji ekologicznej i cyfrowej, podnoszenie strategicznej konkurencyjności Europy, tworzenie godnego zaufania krajobrazu cyfrowego, czy wreszcie wzmocnienie pozycji obszarów metropolitalnych w politykach europejskich. W ubiegłym roku deklarację o współpracy w ramach sieci podpisywano w Katowicach, podczas 11. Światowego Forum Miejskiego.

Współpraca GZM z siecią  European Metropolitan Authorities (EMA), którą tworzy ponad
20 europejskich metropolii, istnieje już od 2018 roku. Głównym celem EMA jest stworzenie przestrzeni do dyskusji nad wyzwaniami europejskiego zarządzania metropolią i zdefiniowanie podstaw współpracy między głównymi metropoliami Europy.

Fot. EMA

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia organizuje ciekawe wydarzenia w ramach 11. sesji Światowego Forum Miejskiego (World Urban Forum 11 – WUF11). Tegoroczna edycja odbywać się będzie od 26 do 30 czerwca 2022 roku w Katowicach.

• Główną część wydarzeń zaplanowano w Spodku i Międzynarodowym Centrum Kongresowym. Metropolia będzie dysponować własnym stoiskiem.
• Ponadto w ramach Forum prowadzone będą spotkania w 11 strefach miejskich zlokalizowanych w centrum Katowic – jedną z nich będzie Metrolab w budynku CiNiBA.
• 27 czerwca przedstawiciele polityczni sieci Europejskich Władz Metropolitalnych spotkają się, by debatować o wyzwaniach i możliwościach w zarządzaniu metropoliami oraz podpisać doroczną deklarację sieci.
• Zaplanowano także szereg aktywności związanych z bezzałogowymi statkami powietrznymi.

Światowe Forum Miejskie to prestiżowa międzynarodowa konferencja organizowana przez agendę ONZ, tj.  UNHabitat, ds. rozwoju obszarów miejskich i osiedli ludzkich. WUF to najważniejsze globalne wydarzenie dotyczące polityki, transformacji i rozwoju miast. W tym roku odbywa się w Katowicach, przy zaangażowaniu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, która zaplanowała szereg aktywności w różnych częściach miasta.

W miasteczku przy Międzynarodowym Centrum Kongresowym będzie można odwiedzić liczące prawie 150 m kw. stoisko Metropolii. Będzie ono miejscem spotkań z partnerami, przedstawicielami innych metropolii, jak również mieszkańcami uczestniczącymi w WUF. Na miejscu będą prezentowane również projekty Metropolii, jak InfoGZM i otwarte dane.

Metrolab w budynku CiNiBA

Metrolab, jako jedna z 11 oficjalnych stref Światowego Forum Miejskiego, będzie miejscem dyskusji i debat dotyczących „miasta” i „miejskości” w różnorodnych kontekstach – transportu i mobilności, planowania przestrzennego, ekologii, gospodarki, jak również tożsamości społeczno-kulturowej. Na miejscu będzie można dowiedzieć się o projektach realizowanych przez GZM. Działania będą miały formę warsztatów, spotkań tematycznych, debat społecznych lub spotkań typu world café, a także wykładów. Zajęcia poprowadzą zarówno pracownicy GZM, jak i zewnętrzni eksperci, w tym m.in. Gil Penalosa, założyciel kanadyjskiej organizacji 8 80 cities, amabasador World Urban Parks i doradca w zakresie tworzenia miast przyjaznych ludziom.

Metrolab będzie działał od 27 do 30 czerwca w budynku Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej (CiNiBA), przy ul. Bankowej 11a. Pierwsze trzy dni strefa będzie otwarta od godz. 10 do 21, a ostatniego dnia od godz. 10 do 17.

Podpisanie deklaracji sieci EMA

Światowe Forum Miejskie to doskonała okazja do zacieśniania współpracy z międzynarodowymi partnerami. Dlatego podczas tegorocznego wydarzenia odbędzie się forum European Metropolitan Authorities (EMA), którą tworzy ok. 20 europejskich metropolii. GZM współpracuje z siecią EMA od 2018 roku. To inicjatywa tworząca przestrzeń do debaty politycznej dla europejskich obszarów metropolitalnych. Ma na celu wymianę doświadczeń, wspieranie wspólnych projektów, a także podejmowanie wspólnych działań na rzecz wzmacniania roli obszarów metropolitalnych w agendach Unii Europejskiej oraz w projektowanych instrumentach finansowych.

Podczas spotkań Forum sieci EMA podpisywane są deklaracje, które stanowią manifest ideowy, podkreślający najważniejsze kierunki rozwojowe, które są wspólne i ważne dla wszystkich biorących udział w spotkaniu europejskich metropolii. W ubiegłym roku deklaracja była podpisywana podczas forum miejskiego w Porto. Już wtedy zapowiedziano, że kolejną deklarację przedstawiciele europejskich władz metropolitalnych podpiszą w Katowicach. Uroczystość odbędzie się 27 czerwca w Międzynarodowym Centrum Kongresowym, a po niej nastąpi seria debat.

Miejska mobilność powietrzna

Dużą część aktywności GZM wypełnią działania związane z bezzałogowymi statkami powietrznymi (BSP) w kontekście miejskiej mobilności. Na świecie trwają przygotowania do budowy trzeciego wymiaru miasta, czyli zagospodarowania przestrzeni do wysokości 120 metrów nad ziemią. Ma ona być miejscem dla nowych usług dronowych, które będą świadczone w sposób zorganizowany i bezpieczny. Mając to na uwadze, Metropolia współpracuje z partnerami w Polsce i zagranicą, tworząc ramy do budowy ekosystemu dla BSP w miastach.

Podczas WUF11, w ramach oficjalnych wydarzeń w MCK będzie można poznać potencjał dronów z bliska, wymienić się doświadczeniami i poglądami, oraz pomóc wyznaczać kierunki rozwoju dla tej technologii. W trakcie wydarzenia odbędą się warsztaty poświęcone szeroko rozumianym usługom dronowym w przestrzeni miejskiej. W tym samym czasie na lotnisku Katowice-Muchowiec będzie trwać Droniada, czyli konkurs technologiczny z wykorzystaniem BSP. W ramach WUF podczas konkursu odbędzie się event plenerowy 29 czerwca.   Na uczestników Forum czekają także interesujące debaty.

Rejestracja do 22 czerwca

Światowe Forum Miejskie to wydarzenie, które nie mogłoby się odbyć bez najważniejszych uczestników, czyli samych mieszkańców. Dlatego każdy może stać się częścią WUF11. Jak podkreślają organizatorzy, rejestracja jest bezpłatna, a przeżycia i wyniesiona wiedza – bezcenne. Zapisy trwają do 22 czerwca na stronie: https://www.unevents.org/Home/Register

Metropolie w obliczu wyzwań demograficznych to temat dyskusji w ramach V Europejskiego Webinarium Metropolitalnego, które odbyło się 6 lipca br. Wydarzenie organizowała Metropolia GZM wspólnie z siecią European Metropolitan Authorities.

W dyskusji powadzonej przez GZM uczestniczyli przedstawiciele Obszaru Metropolitalnego Wielkiego Manchesteru, Miasta Amsterdam oraz organizacji 8.80 Cities.

Obszar Metropolitalny Wielkiego Manchesteru

Jako pierwsi głos w dyskusji zabrali przedstawiciele Obszaru Metropolitalnego Wielkiego Manchesteru. Wspominali, że konurbację tę zamieszkuje 2,8 mln osób. Jest to silny ośrodek ekonomiczny w Wielkiej Brytanii, przewyższający swoją wielkością m. in. gospodarkę Irlandii Północnej i Walii. Znaczny odsetek jej mieszkańców stanowią osoby powyżej pięćdziesiątego roku życia. Z myślą o nich realizowane są projekty mające na celu zapewnienie im miejsc pracy oraz dobrobytu. Kwestia starzenia się społeczeństwa została zaliczona do dziesięciu priorytetów władz metropolitalnych Manchesteru.

Opracowano programy podnoszące jakość zdrowia publicznego i opieki zdrowotnej, ukierunkowane m. in. na aktywność fizyczną osób starszych, a także ich właściwe odżywanie, nawodnienie oraz szereg innych kwestii. Wdrażany jest program stanowiący połączenie innowacyjności, rozwoju i kwestii starzenia się. Obszar Metropolitalny Wielkiego Manchesteru chce wykorzystać fakt starzenia się społeczeństwa oferując mu stosowne produkty i usługi. Duża uwaga jest również przywiązywana do sektora mieszkalnictwa i planowania. Obecna oferta nie zawsze spełnia wymagania osób starzejących się – np. co do metrażu mieszkań. Prowadzone są również działania na rzecz włączenia cyfrowego osób starzejących się oraz zapewnienia im odpowiedniego wsparcia finansowego, pozwalającego na spokojne przejście z wieku średniego w podeszły.

W marcu 2020, tuż po wybuchu pandemii, podjęto działania na rzecz zapewnienia odpowiedniej komunikacji i informacji z osobami starszymi nie mającymi dostępu do Internetu (ok. 250 tys. mieszkańców tej metropolii). W tym celu rozdystrybuowano 150 tys. egzemplarzy magazynu zawierającego wskazówki co do możliwości uzyskania wsparcia psychologicznego, finansowego oraz w jaki sposób można podtrzymywać kontakt z przyjaciółmi i znajomymi w nowej pandemicznej rzeczywistości. Utworzono agencję kreatywną, która nakręciła serię filmów ze wskazówkami dla osób starszych na czas pandemii a także podkreślających ich znaczenie i wkład, jaki mogą wnieść w życie metropolii podczas lockdownu.

Obszar Metropolitalny Wielkiego Manchesteru był także zaangażowany – wraz z innymi ponad czterdziestoma miastami i społecznościami z Wielkiej Brytanii – w proces tworzenia najlepszych działań praktycznych, które pozwalałyby na zmianę sposobu myślenia o procesie starzenia się. Zdaniem przedstawicieli tej metropolii kluczem do pomyślnej realizacji programów skupionych wokół tematyki starzenia się społeczeństwa jest wsłuchiwanie się w głos społeczności, dobra współpraca między naukowcami, decydentami, obywatelami i przedstawicielami sektora biznesu, wsparcie polityczne dla podejmowanych działań, a także zaangażowanie mieszkańców (mocni liderzy). Nie można zapominać, że działania te muszą być stale ukierunkowane na podnoszenie jakości życia osób starzejących się.

8.80 Cities

W dalszej części spotkania głos zabrała Amanda O’Rourke. Motywem przewodnim jej prezentacji były zdrowe i integracyjne miasta dla osób w każdym wieku. Punktem wyjścia dla działań podejmowanych przez 8.80 Cities są osoby powyższej 80 roku życia, niemniej jednak działania te obejmują wszystkie grupy wiekowe oraz społeczne. Organizacja wyznaje zasadę, że każdy mieszkaniec ma prawo do mobilności, możliwości skorzystania z przestrzeni publicznych oraz partycypacji. Prawo do mobilności oznacza, że każdy – niezależnie od wieku oraz sprawności ruchowej – ma prawo do bezpiecznego i niezależnego poruszania się  dzięki nadaniu priorytetów pieszym, rowerzystom oraz transportowi publicznemu ze względu na walory zdrowotne i przyczynek do bardziej zrównoważonego transportu.

8.80 Cities współpracuje z miastami m. in. na rzecz przebudowy dróg oraz zapewnienia bezpiecznego ruchu rowerowego i pieszego. Większość tych działań nie wymaga dużego wkładu finansowego ze strony miast, a efekty są widoczne bardzo szybko. Organizacja ta została założona przez Guillermo Penalosę, twórcę programu Ciclovia w Bogocie (Kolumbia) polegającego na zamykaniu niektórych ulic w tym mieście dla samochodów i przekształcaniu ich w strefy ruchu pieszego i rowerowego. Projekt ten przyczynił się do znacznego polepszenia integracji społecznej w Bogocie. Z kolei prawo do korzystania z przestrzeni publicznych oznacza, że każdy obywatel – niezależnie od miejsca zamieszkania – ma prawo do korzystania z wysokiej jakości parków  i innych miejsc publicznych, gdyż są one jednym z warunków dobrej jakości życia dla osób w każdym wieku. Celem jest, aby każda osoba miała dostęp do dobrego  parku lub przestrzeni publicznej w zasięgu 10 minut spacerem. Przestrzenie publiczne muszą być przy tym bezpieczne i zaprojektowane z myślą o wszystkich mieszkańcach – niezależnie od wieku, dając im okazję do wzmacniania więzi społecznych i międzypokoleniowych w każdej porze roku. Możliwość wpływu na kształtowanie parków i przestrzeni publicznych przez mieszkańców, poprzedzone zapewnieniem jasnej i pełnej informacji ze strony władz lokalnych,  jest nieodzowną częścią wspomnianego wcześniej prawo do partycypacji.

Miasto Amsterdam

Ostatnie wystąpienie należało do Toma van Benthema, starszego doradcy ds. zdrowia publicznego w Amsterdamie. Na wstępie swojej prezentacji reprezentant Amsterdamu przedstawił sytuację demograficzną tego miasta. Obecnie zamieszkuje je ponad 870 tys. osób, z czego 12 proc. to mieszkańcy w wieku 65 lat i więcej (90 tys. osób). Szacuje się, że do roku 2040 ludność Amsterdamu przekroczy milion, a 16 proc. będzie miało ukończonych 65 lat i więcej (160 tys. osób), natomiast liczba osób w wieku 85 lat i starszych wzrośnie ponad dwukrotnie.

Wyzwaniem dla Amsterdamu jest obecnie zapewnienie warunków do pomyślnego starzenia się w rozwijającym, zmieniającym się mieście oraz określenie właściwych polityk w wymiarze przestrzennym i społecznym. W kwestiach przestrzeni mowa była m.in. o wprowadzaniu planu zagospodarowania przestrzennego – w szczególności w nowych dzielnicach Amsterdamu – uwzględniającego już teraz uwarunkowania wynikające ze starzenia się tamtejszej społeczności, dającego możliwość korzystania z przestrzeni publicznej zarówno dzieciom, jak i osobom w sile wieku oraz seniorom, zapewniającego możliwość aktywnego spędzania czasu – w tym bezpiecznych spacerów i jazdy na rowerze. Kolejnym celem jest o zaprojektowanie – z zachowaniem procesu  partycypacji społecznej  – w innych częściach miasta dróg i szlaków przyjaznych starzeniu się np. do supermarketów, placów zabaw i innych miejsc znajdujących się w sąsiedztwie. Ciekawym pomysłem jest również wprowadzanie specjalnych adaptacyjnych planów mieszkaniowych dla osób starzejących się, które nie chcą wyprowadzać się ze swojego sąsiedztwa, a jedynie dopasować mieszkanie do potrzeb wynikających z wieku.

Z kolei w wymiarze społecznym przedstawiciel Amsterdamu wymienił działania takie jak: uczynienie Amsterdamu żywotnym i zdrowym miejscem do życia, także dla osób starszych (strategia, która obowiązuje do 2040 roku); długoterminowa polityka z wieloma celami, ukierunkowana na osoby starsze; budowa domów opieki i zapewnienie opieki przyjaznej osobom LGBTQI+; różne instrumenty ułatwiające życie w swoim domu tak długo, jak to możliwe, np. budowa windy, aby osoba starsza mogła dotrzeć do swojego mieszkania na drugim piętrze.

Dyskusja odbyła się w ramach V Europejskiego Webinarium Metropolitalnego, w ramach cyklu „ROZMOWY METROPOLITALNE: Jak odrodzić się po COVID-19. Definiowanie wspólnych problemów, uniwersalizacja różnic”. Pierwsze tego typu spotkanie odbyło się w czerwcu 2020 r. Przy organizacji spotkań Metropolia GZM współpracuje z siecią European Metropolitan Authorities.