Wypracowanie modelowych rozwiązań na rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce – to jeden z celów kończącego się projektu Gospostrateg-NewUrbPact, realizowanego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Instytut Rozwoju Miast i Regionów oraz Uczelnię Łazarskiego. Projekt, w którym przedmiotem badań była Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, podsumowano na konferencji w Warszawie.

Praktycznym celem przedsięwzięcia było wypracowanie modelowych rozwiązań na rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce oraz przygotowanie ich do wdrożenia do zasadniczego nurtu polityk publicznych. W sposób szczególny projekt kładł nacisk na wypracowanie rozwiązań służących podniesieniu jakości i znaczenia planowania przestrzennego oraz wzmocnienia jego roli jako instrumentu zarządzania procesami urbanizacji w Polsce – w tym zwłaszcza w zakresie przeciwdziałania zjawiskom suburbanizacji i kurczenia się miast, które stanowią jedno z głównych wyzwań dla zrównoważonego rozwoju miast i ich obszarów funkcjonalnych.

Przedmiotem badań była Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Dla jej obszaru wykonano liczne analizy o tematyce społeczno-gospodarczej i przestrzennej, z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi informatycznych, baz danych i obrazowania satelitarnego. Wyniki badań i analiz omówiła dr Agnieszka Sobala-Gwosdz, podczas sesji „Pilotaże a rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce w ramach Projektu NewUrbPact. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia i Miasto Radomsko”.

Relację wideo z konferencji można obejrzeć poniżej:

Oprócz prezentacji i sesji dyskusyjnych, w ramach wydarzenia odbyły się warsztaty dla administratorów i użytkowników przestrzeni publicznych. W trakcie zajęć omawiano procesy rewitalizacyjne, a także jakościowe i ilościowe rozwiązania w planowaniu przestrzennym.

Projekt NewUrbPact trwał od stycznia 2019 do września 2022 roku i był współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Wypracowane wnioski i rezultaty będą stanowiły podstawę do opracowywania zmian legislacyjnych w zakresie planowania przestrzennego w Polsce.

Materiały dotyczące Metropolii, które dotychczas wypracowano w ramach projektu NewUrbPact, dostępne są na stronie InfoGZM – LINK.

Urban Lab to innowacyjna forma współpracy, łącząca pomysły mieszkańców z wiedzą i doświadczeniem ekspertów. Takie miejsca funkcjonują już w Gdyni i Rzeszowie. Czy GZM jest gotowy na swój własny Metro Lab? Rozmawiamy na ten temat z Bartoszem Piziakiem z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów.

– Umieszczając Urban Laby w sektorze publicznym, chcieliśmy przełamać pewne stereotypy i bariery, jak funkcjonują urzędy w Polsce – tłumaczy ideę Uran Labów Bartosz Piziak.

Podcast powstał przy okazji Światowego Forum Miejskiego (WUF11), które w czerwcu odbywało się w Katowicach. Na ten czas Metropolia przygotowała przestrzeń wzorowaną na Urban Labach, zlokalizowaną w budynku CINiBA w Katowicach.

Metro Lab – bo tak nazywało się to miejsce – stał się przestrzenią do debat, szkoleń i warsztatów dla mieszkańców, w których udział brali także eksperci zewnętrzni.

W ramach Metrolabu przeprowadzono ciekawe zajęcia (budowanie miasta na stu metrach kwadratowych oraz wysiewanie łąk kwietnych), zorganizowano wycieczki krajoznawcze po Metropolii (przewodnikami byli architekci i publicyści), a także zorganizowano wystąpienia ekspertów i aktywistów, którzy w centrum swojej aktywności postawili sobie miasto.

Partnerska współpraca urzędników, naukowców, przedsiębiorców i obywateli – to idea MetroLabu, narzędzia kooperacji, które pozwoli realizować zadania poprawiające jakość życia w Metropolii. W czwartek (24 marca) w siedzibie GZM zainicjowano prace nad koncepcją MetroLabu.

MetroLab ma być narzędziem wspierającym realizację zadań GZM, tworzonym we współpracy z gminami oraz partnerami z otoczenia nauki, biznesu i organizacji społecznych. Koncepcja jest sprawdzona, bowiem ma ona bazować na idei UrbanLabów – takie inicjatywy odbywają się już w Gdyni i Rzeszowie.

MetroLab można określić mianem miejskiego laboratorium współpracy, które jest otwarte na dialog o mieście i wspólne rozwiązywanie problemów. Ma wspierać zadania Metropolii m.in. w zakresie kształtowania ładu przestrzennego, rozwoju społecznego i gospodarczego, czy transportu. Ważna będzie współpraca z otoczeniem zewnętrznym, jak również integracja zadań w gminach.

Do opracowania koncepcji MetroLabu zaangażowano Instytut Rozwoju Miast i Regionów, który wspiera władze lokalne i państwowe w rozwoju miast i ich obszarów funkcjonalnych.

Podczas czwartkowego spotkania zainaugurowano prace nad koncepcją MetroLabu. Samo narzędzie ma być częścią projektu „Otwarta Metropolia” i docelowo ma być testowane podczas Światowego Forum Miejskiego WUF11, które odbędzie się w czerwcu br. w Katowicach.

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia pracuje nad pionierskim dokumentem, jakim będzie Strategia Rozwoju GZM na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 roku. Dokument określi wizję Metropolii w kilkunastoletniej perspektywie czasowej oraz wskaże cele i kierunki jej rozwoju, nawiązując do współczesnych wyzwań i potrzeb. A tych – jak pokazała konferencja zorganizowana w piątek (17 grudnia) w Katowicach – jest naprawdę wiele. Depopulacja, suburbanizacja, kształtowanie przestrzenne – to niektóre problemy, jakie wymieniali naukowcy, eksperci i samorządowcy uczestniczący w wydarzeniu. W jaki sposób poradzi sobie z nimi pierwsza metropolia w Polsce?

Metropolia na Śląsku i w Zagłębiu liczy aż 2,3 mln mieszkańców, ale problem depopulacji nie jest jej obcy. Jak wskazywał podczas wydarzenia Łukasz Sykała z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów (IRMiR), w ostatnich 10 latach w GZM na skutek ubytku naturalnego i migracyjnego ubyło 107 tys. mieszkańców. W ciągu kolejnych lat procesy depopulacji ulegną pogłębieniu – wg Głównego Urzędu Statystycznego w latach 2020-2030 ubędzie kolejne 140 tys. mieszkańców. Widoczny jest także trend suburbanizacji, ale mniejszy niż w innych obszarach metropolitalnych, np. warszawskim. Dlatego wyzwaniem Metropolii, jak i innych samorządów w Polsce, jest adaptacja do zmian demograficznych.

Walka o mieszkańca

Dr hab. Krzysztof Gwosdz, prof. UJ, podkreślił, że w Metropolii liczba studentów przewyższa już liczbę górników, co jest dość istotne dla regionu, który przez lata opierał się na przemyśle wydobywczym. Obecnie w GZM studiuje blisko 89 tys. osób. Metropolia, z naciskiem na jej stolicę – Katowice, jest także drugim po Warszawie miejscem lokowania największych firm. Profesor Gwosdz podkreślił także widoczne w Metropolii „odrodzenie kulturalne”, które w naturalny sposób ciągnie za sobą odrodzenie gospodarcze.

Kolejni eksperci IRMIR – Jacek Koj i Wojciech Łachowski – zwrócili uwagę na procesy urbanizacyjne. W odniesieniu do licznych terenów poprzemysłowych, ich zdecydowana większość znajduje się w rdzeniu GZM, czyli miastach na prawach powiatu (blisko 85 proc.). Udział zagospodarowanych terenów poprzemysłowych w całej GZM to 41 proc. Z kolei w odniesieniu do mieszkalnictwa, widać globalny trend, jakim jest suburbanizacja – wielkość kompleksów mieszkaniowych w Metropolii rośnie wraz z odległością od rdzenia, jednocześnie gęstość zabudowy staje się coraz mniejsza.

W wystąpieniu Antoniego Matuszko i Agnieszki Gajdy (IRMIR) zwrócono uwagę, że przyrosty demograficzne mają obecnie największy potencjał w gminach wiejskich, przy czym aż 68 proc. małych dzieci w GZM musi być dowożonych do żłobków, które znajdują się w odległości większej niż 15 minut marszu. Dyrektor IRMIR Wojciech Jarczewski dodał, że obecnie w GZM buduje się więcej inwestycji niemieszkaniowych, czyli budynków przemysłowych, magazynowych czy biurowych.

Prace nad Strategią

Zuzanna Bartczak i Michał Smoleń z PwC Polska przedstawili założenia do opracowywanej Strategii Rozwoju GZM na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035. Podkreślili, że będzie to dokument biorący pod uwagę opinię możliwe najszerszego grona interesariuszy. Wskazali, że na etapie tzw. prekonsultacji, osoby ankietowane jako największe wyzwanie Metropolii do 2027 roku wskazywały prowadzenie działań ukierunkowanych na środowisko (odpowiedziało tak 64 proc.). Do innych ważnych wyzwań zaliczono kształtowanie transportu zbiorowego, transformację przemysłową czy zatrzymanie u siebie młodych mieszkańców.

Strategia Rozwoju GZM będzie dokumentem pionierskim – nie tylko dlatego, że dotyczyć będzie pierwszej w Polsce ustawowo powołanej metropolii, ale również dlatego, że zostanie sporządzona według znowelizowanych w listopadzie 2020 r. przepisów prawa, które zintegrowały planowanie strategiczne z przestrzennym.

Dotychczas przeprowadzone zostały takie działania jak m.in.: ankietyzacja służąca pozyskaniu opinii mieszkańców nt. potrzeb i oczekiwań mieszkańców wobec GZM, wywiady indywidualne z ekspertami oraz warsztaty z włodarzami i przedstawicielami gmin z pięciu podregionów GZM. Obecnie realizowany jest II etap prac, związany z diagnozą sytuacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej.

Głos naukowców i samorządowców

Podczas debaty ekspertów, naukowców i prezydentów miast, wiceprzewodnicząca GZM Danuta Kamińska podkreśliła, że strategia ma w pełni wykorzystywać potencjał GZM. Wspomniała o negatywnych prognozach demograficznych, które dotykają wszystkich polskich miast (w trakcie konferencji można było usłyszeć, że ONZ prognozuje, iż do 2100 r. w Polsce może mieszkać tylko 17 mln osób, jeśli nie zacznie się zmieniać na lepsze struktura demograficzna). Strategia ma pomóc w osiągnięciu jednego z głównych celów GZM – zatrzymania mieszkańców u siebie, a także przyciąganiu nowych.

O problemach związanych z depopulacją wspomniał ponownie dr Wojciech Jarczewski. Dodał, że pozytywną rzeczą jest siła gospodarcza Metropolii – druga w kraju, po obszarze metropolitalnym Warszawy. Podkreślił również, że Metropolia powinna zacieśnić współpracę z obszarem metropolitalnym Krakowa, a pomóc w tym powinno szybkie połączenie kolejowe. Rację przyznał mu prof. Marek Szczepański z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zaznaczył, że wzorem dla innych Metropolii powinien być obszar pomiędzy Bostonem i Waszyngtonem, czyli tzw. metropolia BosWash, która liczy 52 mln mieszkańców. Prof. Adam Drobniak z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach dodał, że należy zachować ostrożność w formułowaniu wizji i misji Metropolii.

Następnie głos zabrali samorządowcy. Wiceprezydent Katowic Mariusz Skiba podkreślił, że istnieją elementy, które obligują miasta GZM do współpracy, jak transport zbiorowy czy zakup energii, ale też pojawiają się nowe obszary i wyzwania, które należy rozwiązywać wspólnie – jak rozwój sfery naukowej.

Prezydent Sosnowca Arkadiusz Chęciński zwrócił uwagę na problem smogu, o którym mówili także mieszkańcy w prekonsultacjach do Strategii. Wyraził nadzieję, że kwestia zanieczyszczenia powietrza zostanie rozwiązana w kolejnych latach, ale będzie to możliwe tylko przy odpowiedniej polityce rządowej.

Adam Neumann, prezydent Gliwic, podkreślił ważną rolę współpracy między samorządami – nie tylko w samej Metropolii, ale także na zewnątrz. Z kolei Mariusz Wołosz, prezydent Bytomia, dobrze ocenił funkcjonowanie Metropolii po pierwszych czterech latach jej działalności. Podkreślił, że Metropolia jest od tego, aby radzić sobie z tym, z czym pojedyncze miasta nie są w stanie sobie poradzić. Zachęcanie ludzi do zamieszkania w Metropolii może być też bardziej skuteczne niż zachęcanie do życia w pojedynczych miastach.

Konferencja w Katowicach pt. „Od badania do działania: Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia w wynikach projektu Gospostrateg-NewUrbPact i pracach nad Strategią Rozwoju GZM” była organizowana przez IRMIR, Metropolię GZM i PwC Polska.

Wnioski z projektu Gospostrateg-NewUrbPact oraz stan prac nad Strategią Rozwoju GZM – to główne tematy konferencji, która odbędzie się 17 grudnia br. (piątek) o godz. 9:00 w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. Udział w konferencji jest bezpłatny.

Będzie to okazja do zapoznania się z wynikami prac nt. oceny stanu i kierunków rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Zaprezentowane zostaną:

• wnioski z kończącego się projektu Gospostrateg (realizowanego przez Instytut Rozwoju Miast i Regionów
  w Krakowie we współpracy z Ministerstwem Rozwoju i Technologii),
• stan prac na Strategią Rozwoju GZM, w które zaangażowana jest firma doradcza PwC Polska;

Przewidziany jest również panel dyskusyjny z udziałem przedstawicieli samorządu lokalnego, naukowców
i współorganizatorów.

Projekt Gospostrateg (Nowy model urbanizacji w Polsce – praktyczne wdrożenie zasad odpowiedzialnej urbanizacji oraz miasta zwartego – NewUrbPact), realizowany jest w latach 2019 – 2021, przy współfinansowaniu środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Przedmiotem badań w projekcie jest Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Dla jej obszaru wykonano liczne analizy o tematyce społeczno-gospodarczej i przestrzennej, z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi informatycznych, baz danych i obrazowania satelitarnego. Przykładowe, opracowane zagadnienia tego projektu, to: potencjał gospodarczy, procesy ludnościowo-osadnicze, budżety obywatelskie, zagospodarowanie terenów poprzemysłowych, dynamika inwestycyjna budownictwa mieszkaniowego i niemieszkaniowego, metropolitalny system przyrodniczy, metody bilansowania terenów. Wypracowany został szeroki i treściwy zasób przekrojowej wiedzy o GZM i jej gminach członkowskich, w formie zeszytów metropolitalnych, z bogatą ilustracją graficzną. Wszystkie będą niebawem dostępne na portalu InfoGZM.

Wyniki projektu Gospostrateg-NewUrbPact wykorzystane zostaną w toczących się pracach nad Strategią Rozwoju GZM, która jest opracowywany przy udziale firmy doradczej PwC Polska. Uchwalenie Strategii Rozwoju GZM planowane jest na koniec 2022 r. Dotychczas przerowadzone zostały takie działania jak: m.in. ankietyzacja służąca pozyskaniu opinii mieszkańców nt. potrzeb i oczekiwań mieszkańców wobec GZM, wywiady indywidualne z ekspertami oraz warsztaty z włodarzami i przedstawicielami gmin z pięciu podregionów GZM. Obecnie  realizowany jest II etap prac, związany z diagnozą sytuacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej.

INFORMACJE ORGANIZACYJNE:

Udział w konferencji jest bezpłatny.

Zapraszamy do zapoznania się z ramowym programem wydarzenia a zainteresowanych do wypełnienia formularza rejestracji, która potrwa do 13 grudnia br.

Wydarzenie będzie miało formułę hybrydową, co oznacza ograniczoną liczbę uczestników na miejscu. Dla osób, które nie będą mogły uczestniczyć w Konferencji stacjonarnie, dostępna będzie transmisja online na stronie wydarzenia na portalu Facebook oraz na platformie Youtube. Uczestnictwo online nie wymaga rejestracji.

W razie jakichkolwiek pytań zapraszamy do kontaktu: newurbpact@irmir.pl

WAŻNE DOKUMENTY:

• Klauzula informacyjna RODO obowiązująca w Instytucie Rozwoju Miast i Regionów
• Regulamin Konferencji
• Formularz rejestracji
• Program Ramowy

Panele dyskusyjne, prezentacje eksperckie i bogaty program wydarzeń towarzyszących. To wszystko czeka na uczestników Kongresu Polityki Miejskiej, który odbędzie się w dniach 7-8 czerwca br. To największe w Polsce cykliczne wydarzenie poświęcone problematyce rozwoju miast, a Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jest jego partnerem strategicznym. 

Na specjalnie przygotowanej „Scenie Metropolii” odbędą się dyskusje, prezentacje i warsztaty, które nie powinny ominąć nikogo zainteresowanego tematyką funkcjonowania miast i regionów:

7 czerwca:

Bioodpady kluczem do osiągnięcia poziomów recyklingu?

Poniedziałek / 7 czerwca / 11:00-12:25 

Każdy z nas produkuje odpady, ale czy jest jakaś szansa, aby przestać zanieczyszczać środowisko przez naszą działalność? Na ten temat będą rozmawiać eksperci, samorządowcy, a także przedstawiciel Obszaru Metropolitalnego Barcelony – partnera GZM.

Jak planować mobilność?

Poniedziałek / 7 czerwca / 12:30-14:00 –

Transport zbiorowy, mikrotransport, planowanie podróży, modelowanie ruchu – podczas dyskusji paneliści będą szeroko mówić o mobilności, nie tylko w GZM. 

Warsztat pt. „Efektywne zarządzanie nieruchomościami w celu zwiększenia potencjału adaptacyjnego miast do zmian klimatu oraz poprawy jakości życia mieszkańców – rola zieleni”.

Poniedziałek / 7 czerwca / 13:30-15:00 

W ramach warsztatów uczestnicy będą mieli możliwość zapoznania się z konkretnymi przykładami rozwiązań w zakresie zielonej infrastruktury, ze szczególnym naciskiem na różnych inicjatorów podejmowanych działań, w celu wzbogacania bioróżnorodności w przestrzeniach miejskich. Warsztaty będą swoistą wymianą dobrych praktyk na temat sposobów angażowania różnych grup społecznych oraz poszerzania ich świadomości ekologicznej, w zakresie koniecznych do podjęcia zmian w sposobie myślenia oraz działania w zagospodarowaniu przestrzeni wokół nas, z perspektywy zachodzących zmian klimatycznych. 

Prezentacja Metropolitalnego Obserwatorium Społeczno-Ekonomicznego GZM „infoGZM”

Poniedziałek / 7 czerwca / 14:30-14:55 

InfoGZM to autorski portal utworzony przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię w ramach projektu Metropolitalne Obserwatorium Społeczno-Ekonomiczne. Celem portalu jest gromadzenie, udostępnianie i wizualizacja szeregu danych dot. obszaru GZM. Prezentowane są zarówno podstawowe dane dotyczące powierzchni, ludności GZM oraz jej gmin członkowskich, jak i bardziej szczegółowe zagadnienia branżowe, raporty i opracowania. Podczas wystąpienia zostaną przedstawione główne funkcjonalności portalu, formy prezentacji danych oraz analizy wykonane w ramach prac Obserwatorium.

Prezentacja projektu „Młodzi robią Metropolię

Poniedziałek / 7 czerwca / 15:00-15:25 

Projekt „Młodzi robią Metropolię” jest skierowany do mieszkańców Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii w wieku od 16 do 25 lat, którzy chcą mieć realny wpływ na to, jak rozwija się ich otoczenie. Wspólnie z nimi oraz doradcą strategiczno-naukowym pracujemy nad najważniejszymi postulatami dotyczącymi kierunków rozwoju i działań, tak aby sprzyjała potrzebom jej młodych mieszkańców. Ten projekt to także szansa, aby przeciwdziałać zjawisku migracji osób młodych, które rodzi negatywne konsekwencje dla rozwoju miast i regionów. W trakcie Kongresu odbędzie się ostatnie spotkanie konsultacyjne wstępnej wersji raportu z projektu, które zaplanowano na godz. 15:30-17:00.

Wysoka jakość zielonej infrastruktury obszarów metropolitalnych”

Poniedziałek / 7 czerwca / 15:30-17:00

W ramach panelu poruszone zostaną zagadnienia dotyczące problematyki nienależytego gospodarowania zielenią wysoką na obszarach miejskich jako kluczowym elementem zielonej infrastruktury. Przedstawione zostaną założenia opracowanych standardów ochrony drzew na budowie, oceny drzew, oraz cięć i pielęgnacji drzew. Dodatkowo wskazane zostaną korzyści stosowania standardów w miastach oraz przełożenia tych korzyści na zdrowe i bezpieczne dla otoczenia drzew.

8 czerwca:

Czego nauczyła nas pandemia (panel organizowany przez Zarząd Transportu Metropolitalnego)

Wtorek / 8 czerwca / 10:30-11:30

ZTM zaprasza w nietypową podróż na swoim pokładzie. Będzie można się dowiedzieć, jak będzie wyglądał transport przyszłości w miastach Metropolii, a także jak pandemia przyspieszyła innowacje w pojazdach i dlaczego rozwój transportu miejskiego to sposób na kryzys. Organizator transportu zapowiada, że odpowie na wszelkie nurtujące pytania w ciekawy i przystępny sposób.

Powietrze, którym oddychamy. Czy jest nadzieja na poprawę?”

Wtorek / 8 czerwca / 11:45-13:10 

Na takim wydarzeniu jak Kongres Polityki Miejskiej nie może zabraknąć omówienia jednej z największych bolączek naszej cywilizacji – walki o czyste powietrze i w tym kontekście zbliżającego się terminu realizacji uchwały antysmogowej dla województwa śląskiego. Podczas panelu przedstawiciele GZM wraz z zaproszonymi gośćmi podejmą próbę odpowiedzi na wiele aktualnych kwestii związanych z walką z niską emisją.

Optymalizacja kosztów i efektywne zarządzanie środkami publicznymi. Przykład grup zakupowych GZM

Wtorek / 8 czerwca / 13:30-13:55 

Metropolia w ramach działań integracyjnych i optymalizacyjnych prowadzi projekty grup zakupowych. Członkami projektu są podmioty (urzędy, instytucje, spółki miejskie), w imieniu których kupujemy prąd i gaz oraz pracujemy nad zakupem samochodów elektrycznych – wspólnie jest taniej. Mamy już w tej materii doświadczenie. Zaczęło się od grupy przeznaczonej do wspólnego pozyskania energii elektrycznej. Rok później przygotowaliśmy dwie grupy: energii elektrycznej i gazu. Kontynuacją tych działań stał się projekt o nazwie „Racjonalizacja kosztów dystrybucji energii i gazu na lata 2020-2021”. Realizując grupy zakupowe, przeanalizowaliśmy bowiem koszty, jakie gminy członkowskie ponoszą w związku z zakupem mediów i opracowaliśmy raporty dla tych gmin, wskazujące wymierne oszczędności. Obecnie tworzymy kolejne grupy – energii elektrycznej oraz gazu, z planowaną dostawą na lata 2022 – 2023. Dodatkowo przygotowujemy wspólne postępowanie o udzielenie zamówienia na dostawę samochodów elektrycznych na potrzeby floty gmin GZM.

Przepis na otwartą i inteligentną Metropolię

Wtorek / 8 czerwca / 14:00-15:00 

Informacje o drogach, terenach inwestycyjnych, placówkach edukacji czy zabytkach? To wszystko znajdzie się na platformie otwartych danych GZM Data Store, która tworzona jest we współpracy z międzynarodową firmą doradczą PwC. W projekt zaangażowanych jest 28 gmin Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, które udostępniły gigabajty danych zgromadzonych podczas codziennego funkcjonowania. Tworzony portal będzie jedną z największych tego rodzaju samorządowych platform w Polsce i zapewni przekrój przez różne typy gmin – od dużych miast, przez gminy miejsko-wiejskie, aż po małe miejscowości. Projekt GZM Data Store to początek budowania większego dialogu z mieszkańcami Metropolii, przedsiębiorcami oraz potencjalnymi inwestorami. Platforma ma być symbolicznym pomostem między samorządem a społecznością lokalną, nauką oraz sektorem prywatnym.

Rower i jego kluczowa rola w systemie zrównoważonej mobilności miejskiej GZM” 

Wtorek / 4 czerwca / 15:30-16:25 

W czasach zrównoważonej mobilności, czyli efektywnego wykorzystania wszystkich dostępnych środków transportu, nieodłącznym elementem jest rower. Dlatego Metropolia stawia na ten środek transportu. Chcemy, by stał się on równorzędny wobec innych możliwości codziennego podróżowania. Planujemy zarówno infrastrukturę, w tym metropolitalne velostrady, łączące wiele miast GZM, jak i wypożyczalnię, czyli system Roweru Metropolitalnego. Zrealizowaliśmy już kilka inicjatyw i projektów, promujących jednoślady: „Rowerowy Maj”, „Rowerem lub na kole” czy „Masa Krytyczna”. Opracowaliśmy „Standardy i Wytyczne Kształtowania Infrastruktury Rowerowej” oraz „Studium Systemu Tras Rowerowych dla GZM”.

Metropolia przyjazna dronom

Wtorek / 8 czerwca / 16:30-18:00 

Czy miasta są gotowe na drony? Jak budować świadomość i akceptację społeczną dla czekających je przemian? W bloku tematycznym „Metropolia przyjazna dronom” porozmawiamy o zagospodarowaniu nowego wymiaru przestrzeni miast.  

Ponadto na drugi dzień Kongresu, w godz. 16:15-17:45, zaplanowano sesję Instytutu Rozwoju Miast i Regionów (IRMIR) pn. „Zintegrowane planowanie funkcjonalne w regionach miejskich w Polsce. Studium przypadku GZM”. Prezentowane będą wyniki prac z projektu GOSPOSTRATEG. To efekt listu intencyjnego, który IRMiR i GZM zawarły w drugiej połowie 2020 r. Oba podmioty zadeklarowały wtedy chęć współpracy w ramach projektu NewUrbPact, a prace dotyczyły szeroko rozumianych kwestii polityki przestrzennej i kierunków rozwoju obszaru GZM. W ramach wydarzenia odbędzie się prezentacja dotychczasowych wyników prac, a następnie dyskusja moderowana z udziałem przedstawicieli m.in. zarządu GZM, Ministerstwa Rozwoju, IRMiR.

Szczegółowy program Kongresu Polityki Miejskiej oraz link do rejestracji dostępne są na stronie internetowej: https://kongres.miasta.pl/.  

Panele dyskusyjne, prezentacje eksperckie i bogaty program wydarzeń towarzyszących. To wszystko czeka na uczestników Kongresu Polityki Miejskiej, który odbędzie się w dniach 7-8 czerwca br. To największe w Polsce cykliczne wydarzenie poświęcone problematyce rozwoju miast, a Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jest jego partnerem strategicznym. Rejestracja uczestników już trwa.

Tegoroczny Kongres Polityki Miejskiej odbędzie się w formule hybrydowej, ze studiem nagraniowym w Katowicach. Na uczestników czekają przedstawiciele władz krajowych, samorządowcy, przedsiębiorcy, a także eksperci z zakresu transportu i mobilności, ochrony środowiska, kształtowania przestrzeni oraz finansów publicznych. Są to również zakresy tematyczne, które będą poruszane przez Metropolię GZM. Na specjalnie przygotowanej „Scenie Metropolii” odbędą się dyskusje, prezentacje i warsztaty, które nie powinny ominąć nikogo zainteresowanego tematyką funkcjonowania miast i regionów:

7 czerwca:

• 11:00-12:25 – „Bioodpady kluczem do osiągnięcia poziomów recyklingu?” z udziałem przedstawicieli Obszaru Metropolitalnego Barcelony (środowisko i adaptacja do zmian klimatu)
• 12:30-14:00 – „Jak planować mobilność?” (transport i mobilność miejska)
• 13:30-15:00 – Warsztat pt. „Efektywne zarządzanie nieruchomościami w celu zwiększenia potencjału adaptacyjnego miast do zmian klimatu oraz poprawy jakości życia mieszkańców – rola zieleni”.
• 14:30-14:55 – prezentacja Metropolitalnego Obserwatorium Społeczno-Ekonomicznego GZM „infoGZM” (zarządzanie i finanse publiczne)
• 15:00-15:25 – prezentacja projektu „Młodzi robią Metropolię”, następnie 15:30-17:00 spotkanie konsultacyjne podsumowujące prace nad roboczą wersją raportu z projektu (zarządzanie i finanse publiczne)
• 15:30-17:00 – „Wysoka jakość zielonej infrastruktury obszarów metropolitalnych” (środowisko i adaptacja do zmian klimatu)

8 czerwca:

• 10:30-11:30 – „Czego nauczyła nas pandemia” (panel organizowany przez Zarząd Transportu Metropolitalnego; transport i mobilność miejska)
• 11:45-13:10 – Powietrze, którym oddychamy. Czy jest nadzieja na poprawę?” (środowisko i adaptacja do zmian klimatu)
• 13:30-13:55 – „Optymalizacja kosztów i efektywne zarządzanie środkami publicznymi. Przykład grup zakupowych GZM” (zarządzanie i finanse publiczne)
• 14:00-15:00 – „Przepis na otwartą i inteligentną Metropolię” (zarządzanie i finanse publiczne)
• 15:30-16:25 – Rower i jego kluczowa rola w systemie zrównoważonej mobilności miejskiej GZM” (transport i mobilność miejska)
• 16:30-18:00 – „Metropolia przyjazna dronom” (transport i mobilność miejska)

Ponadto na drugi dzień Kongresu, w godz. 16:15-17:45, zaplanowano sesję Instytutu Rozwoju Miast i Regionów (IRMIR) pn. „Zintegrowane planowanie funkcjonalne w regionach miejskich w Polsce. Studium przypadku GZM”. Prezentowane będą wyniki prac z projektu GOSPOSTRATEG. To efekt listu intencyjnego, który IRMiR i GZM zawarły w drugiej połowie 2020 r. Oba podmioty zadeklarowały wtedy chęć współpracy w ramach projektu NewUrbPact, a prace dotyczyły szeroko rozumianych kwestii polityki przestrzennej i kierunków rozwoju obszaru GZM. W ramach wydarzenia odbędzie się prezentacja dotychczasowych wyników prac, a następnie dyskusja moderowana z udziałem przedstawicieli m.in. zarządu GZM, Ministerstwa Rozwoju, IRMiR.

Tematem wiodącym tegorocznego Kongresu będzie dyskusja propozycji konkretnych rozwiązań do aktualizowanej krajowej polityki miejskiej. Warto zaznaczyć, że duża część Kongresu poświęcona będzie również Światowemu Forum Miejskiemu (World Urban Forum – WUF 11), które w 2022 roku odbędzie się w Katowicach.

Szczegółowy program Kongresu Polityki Miejskiej oraz link do rejestracji dostępne są na stronie internetowej: https://kongres.miasta.pl/.  

„Standardy dostępności ruchu pieszego dla miast i gmin GZM” zostały dostrzeżone i znalazły się na liście dokumentów standaryzujących, opracowanej przez Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR. Prace nad „Standardami…” ruszyły w 2019 r., a celem było stworzenie rekomendacji dla infrastruktury pieszej, tak aby uczynić ją bardziej dostępną. Obecnie miasta i gminy GZM mogą liczyć na dofinansowania projektów w zakresie szeroko rozumianej dostępności, jak również na konsultacje z ekspertami.

Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR opublikowało najważniejsze i najciekawsze jego zdaniem opracowania, które pokazują jak kształtować przestrzenie publiczne, aby lepiej służyły mieszkańcom.

Na liście znalazł się również dokument opracowany przez GZM, w konsultacji z przedstawicielami miast i gmin, przedsiębiorcami, seniorami, osobami z niepełnosprawnościami, organizacjami pozarządowymi i społecznikami.

– Nasze miasta czynią starania, aby przestrzeń dla pieszych i rowerzystów była stale poprawiana – mówi Jacek Woźnikowski, dyrektor Departamentu Rozwoju i Współpracy w GZM. – Metropolia GZM dokłada swoją cegiełkę do tego procesu tworząc wytyczne, dofinansowując projekty, a także świadcząc usługi doradcze w zakresie dostępności infrastruktury dla pieszych i rowerzystów – dodaje.

W 2021 roku Metropolia dofinansowała już kilkanaście inwestycji miast i gmin, które związane są z poprawą infrastruktury zarówno pieszej, jak i rowerowej. Mowa o inwestycjach realizowanych przy wsparciu finansowym Metropolitalnego Funduszu Solidarności oraz Programu na rzecz ograniczania niskiej emisji. Miasta rozumieją wagę tematu, nie pozostając obojętnym na potrzeby osób pieszych i nie tylko.

– Działania na rzecz dostępności podejmujemy w Tychach od kilku lat. To zbliża nas do tworzenia spójnej, planowej i długoterminowej polityki rozwoju przestrzeni publicznych w naszym mieście – mówi Artur Kruczek, dyrektor Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów w Tychach. – Korzystamy ze standardów metropolitalnych, sami również opracowaliśmy dokumenty wspierające spójne kształtowanie przestrzeni publicznych i terenów zielonych – dodaje.

Najzdrowszymi sposobami przemieszczania się po mieście jest chodzenie oraz jeżdżenie na rowerze. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca zdrowym osobom 30 minut umiarkowanej aktywności fizycznej każdego dnia. W praktyce może to być skorzystanie z oddalonego bardziej przystanku autobusowego, spacer do sklepu czy do paczkomatu. Zapotrzebowanie na fizyczną aktywność w ciągu dnia możemy spełnić wykonując podstawowe czynności również w drodze do pracy. Przestrzeń publiczna – jej spójność i dostępność, to jeden z najistotniejszych elementów zrównoważonego rozwoju miast. Kształtowanie przestrzeni publicznych ma również ogromny wpływ na podnoszenie jakości życia mieszkańców.

„Standardy dostępności ruchu pieszego dla miast i gmin GZM” dostępne są TUTAJ.

Z kolei TUTAJ znajdują się „Standardy i wytyczne kształtowania infrastruktury rowerowej”.

Obserwatorium Polityki Miejskiej zostało powołane w ramach działalności Instytutu Rozwoju Miast i Regionów (IRMiR). Jest to platforma spotkań i wymiany wiedzy oraz doświadczeń dla wszystkich osób, którym bliski jest los polskich miast.