130 lamp typu LED na 11 ulicach w ramach zadania oświetleniowego dofinansowanego ze środków Unii Eurpejskiej oraz 33 lampy LED na dwóch kolejnych ulicach w ramach zadania dofinansowanego ze środków Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii – to plany oświetleniowe Gminy na 2021 rok, których realizacja ruszy, jak tylko pogoda pozwoli. Rewolucja oświetleniowa swoim zasięgiem obejmuje kolejne obszary Bierunia, a Miasto sięga po wszelkie dostępne środki, by maksymalnie ją przyśpieszyć.

Zobaczcie na poniższych mapach, jakie obszary objęte są rewolucją oświetleniową. Na czerwono zaznaczyliśmy lokalizacje, gdzie wymieniono oświetlenie w roku 2020, natomiast na niebiesko miejsca, gdzie nowe oświetlenie pojawi się w roku 2021.

BIERUŃ NOWY

Bieruń Nowy (2), Czarnuchowice, Zabrzeg

Oświetlenie wymienione w 2020 roku:

1. ul. Kościelna, św. Barbary, Majowa – 94 oprawy

2. ul. Węglowa (teren przed SP nr 3) – 10 opraw

3. ul. Królowej Jadwigi (skatepark) – 8 opraw

4. ul. Jagiełły (teren wokół Triady) – 31 opraw

5. ul. Warszawska (teren przed halą sportową i łącznik z Plantami Karola – 14 opraw

6. ul. Nasypowa, Sokolska i Bażantów – 18 opraw

7. ul. Solecka (plac przed Domem Pogrzebowym) – 6 opraw

Oświetlenie przeznaczone do wymiany w 2021 roku:

1. ul. Wawelska (teren obok Poczty Polskiej) – 5 opraw

2. ul. Prywatna – 8 opraw

3. ul. Wawelska (od przejazdu kolejowego w kierunku Chełmu Śląskiego) – 18 opraw

4. dwie ulice boczne ul. Skowronków – 7 opraw

5. pętla autobusowa na Zabrzegu – 4 opraw

6. plac przy OSP Czarnuchowic – 8 opraw

7. ul. Tatarakowa – 10 opraw

CENTRALNA CZĘŚĆ BIERUNIA

 Ściernie, Jajosty, Bieruń Nowy (1)

Oświetlenie wymienione w 2020 roku:

1. ul. Turystyczna (teren wokół budynku Centrum Inicjatyw Gospodarczych i budynku Komendy Powiatowej Policji) – 16 opraw

2. ul. Bojszowska (teren przy „Zajeździe Jajosty”) – 8 opraw

Oświetlenie przeznaczone do wymiany w 2021 roku:

1. Warszawska (na wysokości automyjni) – 8 opraw

2. Kamienna (teren przedszkola) – 6 opraw

3. Warszawska (od zjazdu do Powiatowego Zarządu Dróg do ronda im. Strajku Górników) – 32 oprawy

BIERUŃ STARY

Bieruń Stary

Oświetlenie wymienione w 2020 roku:

1. ul. Ekonomiczna – 65 opraw

2. ul. Turyńska i Chemików – 51 opraw

3. ul. Zdrowia – 8 opraw

4. ul. Kadłubowa (parking) – 6 opraw, 6 słupów

5. ul. Szarych Szeregów (parking przy 5. hali sportowej) – 6 opraw

6. ul. Pilnikowa i Marcina (boczna) – 20 opraw

7. ul. Mikołaja i Krótka – 28 opraw

Oświetlenie przeznaczone do wymiany w 2021 roku:

1. ul. Chemików (od skrzyżowania z ul. Kopcową do wysokości  skrzyżowania z ul. Solidarności) – 22 oprawy

2. ul. Świerczyniecka (od przejazdu kolejowego do ul. Oświęcimskiej) – 21 opraw

3. ul. Domy Polne – 15 opraw ( od skrzyżowania z ul. Świerczyniecką na wysokości bloków do końca zabudowy jednorodzinnej)

ZADANIE I

W ramach tego zadania, na 11 ulicach Bierunia wymienionych zostanie w sumie ponad 130 opraw oświetleniowych. Wykonawcą robót będzie firma ELMAX Żywicki Spółka z o.o. z siedziba w Tychach. Koszt realizacji to 656 704 zł. Na realizację tej inwestycji Miasto Bieruń pozyskało dofinansowanie o wartości 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego.

ZADANIE II

W ramach Programu działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji w roku 2021 zrealizowane zostanie zadanie pn. Instalacja efektywnego energetycznie oświetlenia na terenie Gminy Bieruń – etap IV.  Dofinansowanie wynosi blisko 372 tysiące złotych. Projekt swym zakresem obejmuje budowę oświetlenia ulicznego w Bieruniu. W ramach projektu powstanie nowa infrastruktura oświetleniowa – będą to 33 sztuki słupów aluminiowych oraz 33 oprawy LED (18 opraw wzdłuż ul. Wawelskiej i 15 opraw wzdłuż ul. Domy Polne.

Zobaczcie film podsumowujący #RewolucjęOświetleniową zrealizowana w 2020 roku!

Źródło: UM Bieruń

To wiadomość, na którą czekali kierowcy oraz mieszkańcy Sosnowca. 15 lutego, po raz pierwszy w historii, na przebudowywanym skrzyżowaniu DK94 i ulicy Długosza, dostępne będą po dwa pasy ruchu w obu kierunkach.

To oznacza, że rozpoczęta w czerwcu 2019 roku, warta prawie 100 mln zł przebudowa, jest już prawie na ukończeniu. – Przed wykonawcą jeszcze prace w dużej mierze kosmetyczne, sprzątanie oraz malowanie linii. Dlatego nadal proszę o ostrożną jazdę w rejonie przebudowy – mówi Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca.

Co obejmowały prace na DK94?
W miejscu sygnalizacji świetlnej, na skrzyżowaniu DK94 i ul. Długosza, powstało dwupoziomowe bezkolizyjne skrzyżowanie. Dołem, po jezdniach z obniżonym poziomem, została poprowadzona główna nitka DK94, a górą ruch lokalny.
Na długości kilkuset metrów zostały wybudowane ekrany akustyczne, co znacznie zmniejszy hałas wokół drogi. Inwestycja obejmowała również budowę nowego oświetlenia ulicznego oraz przebudowę fragmentów ulicy Długosza wraz z chodnikami, a także budowę drogi rowerowej na wiadukcie i samej ul. Długosza. Na skrzyżowaniu zamontowano sześć kamer monitoringu miejskiego, w tym dwie obrotowe.

Warto pamiętać, że DK94 jest alternatywną drogą dla mieszkańców podróżujących pomiędzy Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią a Krakowem.

Źródło: UM Sosnowiec

Rozpoczyna się jeden z ostatnich etapów prac przed uruchomieniem Centrum Edukacji Ekologicznej przy Rynku 9. W środę 10 lutego podpisana została umowa z firmą, która opracuje treści multimedialne, między innymi edukacyjne filmy i interaktywne gry dla najmłodszych.

To już prawie koniec prac przy budynku Działu Kultury Dawnej Miejskiego Ośrodka Kultury w Sławkowie. Gruntowny remont, możliwy dzięki środkom pozyskanym przez miasto w ramach Zagłębiowskiego Parku Linearnego zmienił budynek nie do poznania. Pojawiła się nowa elewacja i dach. Konstrukcja budynku została specjalnie wzmocniona. Na poddaszu gotowe są już pomieszczenia, w których powstanie Centrum Edukacji Ekologicznej. Dzięki nowoczesnemu sprzętowi multimedialnemu młodzi mieszkańcy i turyści poprzez zabawę będą mogli poznawać bogactwo przyrodnicze Sławkowa. Będą multimedialne gry, quizy, filmy i infokioski i stanowiska odsłuchowe z lektorem.

– Krok za krokiem zbliżamy się do chwili zakończenia prac i oddania obiektu z nowymi funkcjami do użytkowania. Pracownie warsztatowe, wyposażone w sprzęt multimedialny, będą służyć nie tylko działalności edukacyjnej w zakresie środowiska przyrodniczego, ale także pozwolą na rozszerzenie oferty kulturalnej sławkowskiego ośrodka kultury – mówi burmistrz Sławkowa Rafał Adamczyk. – Wyremontowane podwórko stanie się przyjazną przestrzenią do organizacji wielu wydarzeń kulturalnych. W ten sposób obiekt ten, w połączeniu z istniejącym muzeum, uzyska nową atrakcyjność dla mieszkańców Sławkowa w każdym wieku, jak i osób odwiedzających nasze miasto – dodaje. Prace nad treściami multimedialnymi mają zakończyć się w pierwszej połowie roku.

foto: Krzysztof Kozieł

Korzystając z okazji, MOK własnymi siłami i środkami odświeża też wygląd sal wystawienniczych, znajdujących się na parterze budynku. Zmienia się także wygląd części biurowej i punktu informacji turystycznej.

foto: MOK Sławków

Koszt opracowania treści multimedialnych to prawie 190 tys. zł. Wartość całej inwestycji przy budynku Działu Kultury Dawnej przekroczy 2,5 mln zł. Wszystkie zadania w ramach Zagłębiowskiego Parku Linearnego kosztować mają ponad 6,4 mln zł. Projekt współfinansowany jest przez Unię Europejską.

Niebawem kolejna placówka oświatowa przejdzie metamorfozę. Dzięki pozyskanym środkom zewnętrznym już w przyszłym tygodniu rozpocznie się drugi etap zapowiadanej termomodernizacji budynku Zespołu Szkół Sportowych. Inwestycja przyczyni się do zmiany wyglądu szkoły i wpłynie na obniżenie kosztów jej ogrzewania, poprawę komfortu cieplnego w szkolnych pomieszczeniach jak również redukcję emisji zanieczyszczeń do powietrza.

Umowa na realizację zadania pn. „Kompleksowa termomodernizacja budynku Zespołu Szkół Sportowych przy ul. Mikołaja 3 – etap 2”, została podpisana dzisiaj (12.02) i opiewa na kwotę 6.187.537,12 zł. Przedsięwzięcie zostanie dofinansowane ze środków unijnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego 2014-2020 kwotą ok. 3,6 mln zł oraz przy pomocy dotacji z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych w wysokości 2,6 mln zł. Zakres zaplanowanych prac budowlanych obejmie m. in.: ocieplenie ścian zewnętrznych, ścian przyziemia i cokołów, ocieplenie stropodachów, wykonanie nowego pokrycia dachu, wymianę instalacji c.o. wraz z wymianą grzejników, wymianę wymiennikowni dla c.o. i c.w.u., wymianę instalacji c.w.u., wymianę okien i drzwi zewnętrznych oraz instalacji odgromowej, a także zabudowę hydrantów i montaż klap oddymiających. Termin zakończenia remontu zaplanowano na początek 2022 roku.

Przypomnijmy, że w 2018 roku w ZSS zakończył się pierwszy etap kompleksowej termomodernizacji ZSS wraz z zastosowaniem rozwiązań z odnawialnych źródeł energii (OZE). Wówczas w ramach inwestycji przeprowadzono remont całego budynku pływalni, wymieniono stolarkę okienną, docieplono obiekt, wymieniono centralne ogrzewanie i zastosowano nowe instalacje wodno-kanalizacyjne. Ponadto wydłużono nieckę basenową do pełnych wymiarów 25 m oraz wprowadzono nowatorską metodę podgrzewu wody, wykorzystującej OZE.

Źródło: UM Siemianowice Śląskie/ autor: Dagmara Brudek-Schulz UM

W 2021 roku miasto Pyskowice planuje realizację kolejnego etapu modernizacji sieci ciepłowniczej. Samorząd pozyskał na ten cel 939 067,00 zł z Górnośląsko – Zagłębiowskiej Metropolii (GZM).

W bieżącym roku przewidziano zabudowę nowoczesnych węzłów kompaktowych w budynkach wielorodzinnych, co pozwoli uruchomić dostarczanie ciepła wysokoparametrową siecią ciepłowniczą już w następnym sezonie grzewczym. Prace prowadzone będą w rejonie ulic Lompy, Matejki Boczna i Wojska Polskiego.

W ramach tegorocznej inwestycji zaplanowano również przyłączenie do sieci ciepłowniczej budynku przy ul. Szopena 8.

Zadanie stanowi kontynuacją działań rozpoczętych w roku ubiegłym. Modernizacja sieci spowoduje zmniejszenie strat przesyłowych, ograniczenie do minimum ryzyka awarii oraz umożliwi rozbudowę systemu ciepłowniczego i przyłączanie kolejnych budynków, które obecnie korzystają z indywidualnych źródeł ciepła.

Jednocześnie miło nam poinformować, że miasto otrzymało na przedsięwzięcie pomoc finansową z GZM. Kwota 333 333,00 zł pochodzi z programu „Metropolitalny Fundusz Solidarności”, a dotacja w wysokości 605 734,00 zł z Programu działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji w 2021r.

Źródło: UM Pyskowice

– Wdrożenie tak rewolucyjnych zmian osłabi i tak już nadwątloną rolę samorządów w Polsce, a także obniży jakość usług medycznych świadczonych na rzecz społeczności lokalnej. Będzie to kolejny „gwóźdź do trumny” samorządności w Polsce – tak prezydent Rudy Śląskiej Grażyna Dziedzic ocenia rządowy pomysł restrukturyzacji szpitali. Najprawdopodobniej miałaby ona nastąpić poprzez ich centralizację i zmianę struktury właścicielskiej. W ten sposób rudzki samorząd mógłby utracić spółkę wartą ponad 64 mln zł. W tej sprawie rudzcy samorządowcy wysłali pismo do parlamentarzystów, w tym także do premiera Mateusza Morawieckiego.

– Zgadzam się z przekonaniem, że system ochrony zdrowia w Polsce wymaga naglącej i zdecydowanej zmiany. Co do tego nie mam najmniejszych wątpliwości. Istota problemu nie tkwi jednak w strukturze własnościowej, ale w braku odpowiednich środków na finansowanie służby zdrowia. Niedobory w tym zakresie starają się na bieżąco rekompensować samorządy, które przeznaczają pokaźną część swoich budżetów i majątku na dokapitalizowanie szpitali powiatowych – zauważa prezydent Dziedzic.

Obawy władz Rudy Śląskiej zrodziły się przede wszystkim w kontekście utworzenia przez Ministra Zdrowia zespołu, który ma przygotować projekt ustawy, obejmującej swym zakresem m.in. restrukturyzację szpitali (w tym ich zobowiązań), przekształcenia właścicielskie, konsolidację sektora szpitalnictwa, czy też przeprofilowanie szpitali oraz zmianę struktury świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych przez szpitale. – W tej sprawie bezpośredni udział powiatów oraz należących do nich lecznic, które bez wątpienia bezpośrednio odczują skutki prawne i ekonomiczne planowanych działań restrukturyzacyjnych, został całkowicie pominięty. Świadczy o tym dobitnie fakt, że w skład powołanego przez Ministra Zdrowia nie został powołany żaden przedstawiciel korporacji samorządowych czy też organizacji zrzeszających szpitale – alarmuje wiceprezydent Rudy Śląskiej Krzysztof Mejer. – Ubolewam, że przy podejmowaniu strategicznych dla samorządów i mieszkańców decyzji nie bierze się pod uwagę głosu najbardziej zainteresowanych stron, a o tak kluczowych dla nas działaniach dowiadujemy się z mediów – dodaje.
W tym poglądzie władze Rudy Śląskiej nie są odosobnione. W podobnym tonie wypowiedział się również Zarząd Związku Powiatów Polskich, który w stanowisku z dnia 14 stycznia 2021 roku podkreślił, że „przygotowanie jakiejkolwiek dużej reformy systemowej nie może odbywać się z pominięciem przedstawicieli samorządów powiatowych oraz samych podmiotów leczniczych.

Tymczasem w składzie Zespołu znaleźli się przede wszystkim przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia oraz Narodowego Funduszu Zdrowia. Brakuje w nim ludzi mających praktyczne doświadczenie w zarządzaniu podmiotami leczniczymi i znających realia funkcjonowania systemu ochrony zdrowia, z innej strony niż perspektywa regulatora i płatnika”.

Szpital Miejski w Rudzie Śląskiej działający w formie spółki z o.o. został utworzony w 2009 roku na bazie działającego w mieście samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Od tego czasu Miasto Ruda Śląska poniosło wielomilionowe wydatki na dostosowanie infrastruktury do wymogów zmieniającego się prawa, poniosło koszty związane ze spłatą zobowiązań zlikwidowanego spzoz-u (15 mln zł), a także nakłady na systematyczne doposażanie nowej jednostki w sprzęt i aparaturę medyczną. – Kwota wynikająca z tego tytułu opiewa na ponad 48 mln zł. Z kolei majątek rudzkiego szpitala warty jest ponad 64 mln zł. Niepokojące jest to, że na tym etapie nie wiadomo, w jaki sposób miałby on zostać przejęty – czy za odszkodowaniem czy poprzez wywłaszczenie – zaznacza prezydent Grażyna Dziedzic.

– Sprawne zarządzanie i możliwość reagowania na zmieniające się potrzeby wspólnoty samorządowej w zakresie dostępności do określonych świadczeń zdrowotnych zaowocowały m.in. utworzeniem w naszym szpitalu w ostatnich latach specjalistycznych oddziałów udzielających świadczeń w zakresie rehabilitacji, opieki paliatywnej czy zakładu opiekuńczo-leczniczego – mówi prezes rudzkiej lecznicy dr Katarzyna Adamek. Warto też dodać, że w okresie braku finansowania Oddziału Okulistyki ze środków NFZ jego działalność była współfinansowana z budżetu miasta w zakresie zabiegów usuwania zaćmy w kwocie ponad 300 tys. zł.

– Obecny stan prawny, w którym funkcjonują szpitale powiatowe, jak również struktura właścicielska, pozwalają na skuteczne reagowanie na potrzeby zdrowotne społeczności naszego miasta nie tylko poprzez sprawną organizację pracy, ale także poprzez realizację nowych niezbędnych usług medycznych – uważa dr Adamek.

W piśmie do parlamentarzystów władze Rudy Śląskiej podkreśliły, że centralizacja podmiotów leczniczych może przyczynić się do znacznego pogorszenia dostępności do świadczeń medycznych i dalszego pogłębienia problemów finansowych placówek ochrony zdrowia. W liście zaapelowano też o podjęcie zdecydowanych kroków w tym temacie: „Działając w oparciu o zapisy Konstytucji RP gwarantujące jednostkom samorządu terytorialnego ochronę prawa własności i innych praw majątkowych, a także uczestnictwo w sprawowaniu władzy publicznej i wykonywaniu zadań własnych gminy w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb mieszkańców w sprawach ochrony zdrowia, prosimy o podjęcie pilnych działań zmierzających do obrony uprawnień i kompetencji samorządów, które reprezentują interesy lokalnej społeczności”.

Źródło: UM Ruda Śląska

Decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, dwa schrony bojowe: „Sowiniec” oraz obiekt zlokalizowany na zachód od ul. Pszczyńskiej, za OSP w Wyrach zostały wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.

Schrony stanowią dzieła minionej epoki, jako część Pododcinka „Wyry” Odcinka „Mikołów” Obszaru Warownego „Śląsk”. Są niezwykle ważne dla regionu, ze względu na swoją wartość architektoniczną, a przede wszystkim historyczną. Świadczą bowiem o dawnym przebiegu polskich linii fortyfikacyjnych przy dawnej granicy II Rzeczpospolitej z Niemcami oraz o strategicznym znaczeniu tego obszaru w przygotowaniach do ewentualnej wojny z III Rzeszą. Wartość historyczna wynika także z roli, jaką pełnił cały Obszar Warowny „Śląsk” podczas kampanii wrześniowej w 1939 r.

Schron „Sowiniec”

Choć nie brał udziału w walkach w pierwszych dniach września 1939 roku, z pewnością jest niemym świadkiem historii, jaka się tu rozegrała…

Akwarela autorstwa Sonii i Ireneusza Botorów

We wrześniu 1939 roku schron nie był jeszcze ukończony. Jego budowę rozpoczęto latem. W chwili wybuchu wojny posiadał już strop i ściany, jednak beton nie związał jeszcze wystarczająco, żeby móc wykorzystać go do walki. Przekazy mieszkańców wskazują, że aby niedokończony schron nie rzucał się w oczy przeciwnika, rozebrano częściowo szalunki i zamieniono go w stóg słomy.

Jednak zacznijmy od początku… W 1933 roku również na Śląsku rozpoczęto budowę stałych fortyfikacji. Najpierw utworzono punkty oporu, czyli samodzielne zespoły schronów, następnie połączono je w ciągłą linię stałych umocnień. Uzupełniała je druga linia schronów, koszary, sieć telefoniczna, ciągła linia przeszkód, a także zalewy na rzece Brynica. Umocnienia o długości 32 km zostały nazwane Obszarem Warownym „Śląsk”. Ich linia przebiegała także przez rejon Mikołowa. Jednak budowę fortyfikacji w tzw. Odcinku „Mikołów”, do którego należy nasz Sowiniec rozpoczęto dopiero w 1939 roku, przez co przed wybuchem wojny nie został ukończony. Trzeba podkreślić, że choć najbardziej znany, „Sowiniec” nie jest jedynym obiektem tzw. Pododcinka „Wyry”. Ale o tym za chwilę.

Stan obecny schronu „Sowiniec”

Ostrzelanie schronu

„Sowiniec” to najprawdopodobniej nazwa nadana przez miejscowych. Ani jego numer taktyczny, ani kryptonim nie jest znany. Grubość ścian schronu wynosiła od 90 cm (tylna oraz wewnętrzne), do 150 cm (ściana czołowa). Załogę schronu stanowiło 9-10 żołnierzy. Ich celem miało być zwalczanie sił przeciwnika, który nadejść miał z rejonu między lasem Jastrzębiec, a lasem Wyry. Zasięg ognia obejmował teren od Wicia na północy do drogi Gostyń – Żwaków na południu.

 „Sowiniec” przed renowacją

„Sowiniec” to jednokondygnacyjny schron bojowy broni maszynowej. We wnętrzu znajduje się sześć izb, z czego dwie to izby bojowe. Obiekt wzniesiono w klasie odporności „C”, w konstrukcji żelbetowej monolitycznej zbrojonej prętami stalowymi. Żelbetowy strop wzmocniono stalowymi belkami  z zabezpieczeniem odstępów pasami z blachy stalowej. Schron wzniesiono na nieregularnym rzucie, zbliżonym kształtem do pięciokąta, z zaokrąglonymi narożnikami ścian i stropu. Strop wraz ze ścianą od strony zach. jest obsypany ziemią. Ściana od strony pn., wsch. i pd. jest odsłonięta. Ściany zewnętrzne obecnie pokryte są farbomaskowaniem. W stropie znajdują się haki do mocowania siatki maskującej. W ścianie pn. zlokalizowana jest strzelnica ckm, wyposażona w tarczę pancerną i uskokowe zabezpieczenie przeciw-rykoszetowe. Po lewej stronie znajduje się odtworzona wyrzutnia ładunków oświetlających oraz zrzutnia granatów. W ścianie wsch. znajduje się wejście główne, chronione drzwiami pancernymi (odtworzonymi). Po prawej stronie otworu wejściowego, w uskoku ściany mieści się strzelnica broni ręcznej, wyposażona w uskokowe zabezpieczenie przeciw-rykoszetowe. Po stronie lewej zlokalizowana jest czerpnia powietrza. W pd. części ściany wsch. mieści się wyjście zapasowe. W ścianie pd. znajduje si strzelnica ckm, wyposażona w tarczę pancerną oraz uskokowe zabezpieczenie przeciw-rykoszetowe, usytuowana za uskokiem ściany i pod okapem stropu oraz wyrzutnia ładunków oświetlających. Wewnątrz znajduje się przedsionek z wejściem do pn. izby bojowe. Dalej usytuowane jest wejście do magazynu amunicji, izby dowódcy, izby załogi i izby bojowej pd. Obiekt był wyposażony w instalację filtrowentylacyjną, system chłodzenia ckm oraz system łączności telefonicznej i radiowej. Uzbrojenie stanowiły 2 ckm, 1 rkm oraz indywidualne uzbrojenie załogi.

Prace restauracyjne wykonywane przez członków Stowarzyszenia na Rzecz Zabytków Fortyfikacji „Pro Fortalicium”

Schron nie wziął jednak udziału w walce i przetrwał działania wojenne. Po wojnie schronem zainteresowali się miejscowi – z biegiem czasu rozebrali szalunki, drzwi oraz inne elementy. Dopiero w latach 50 XX. wieku wnętrze schronu zostało wyczyszczone, a strzelnice oraz wejścia zamurowane. Schron zyskał także wówczas nasyp ziemny i w takim kształcie zachował się do dziś.

Do dziś „Sowiniec” skrywa kilka zagadek – nie przewidziano kopuły pancernej i łączności optycznej, lecz schron wyposażono nie wiadomo w jakim celu w otwór-rurę w stropie centralnej izby w części gazoszczelnej.

Prace restauracyjne wykonywane przez członków Stowarzyszenia na Rzecz Zabytków Fortyfikacji „Pro Fortalicium”

Obiekt charakteryzuje się bardzo dobrym stanem zachowania. Nieprzekształcona pozostaje bryła, rzut oraz sposób ukształtowania nasypów. Spośród najważniejszych elementów obronnych zachowały się pancerze strzelnic ckm. Brakujące elementy, takie jak drzwi pancerne, wyrzutnia ładunków oświetlających oraz elementy wyposażenia wnętrza schronu zostały odtworzone. W pobliżu eksponowane są repliki przeszkód przeciwpiechotnych. Obecny wygląd schronu jest zgodny ze stanem z 1939 r. Schron został wyremontowany w  latach 2002-2004 przez Stowarzyszenie na Rzecz Zabytków Fortyfikacji „Pro Fortalicium”, naszego partnera w corocznej organizacji Bitwy Wyrskiej – Boju o Gostyń. Od tego czasu przeznaczony jest do zwiedzania. Chętni mogą skontaktować się z Kołem terenowym „Tychy” —> Przewodniczący koła: Tomasz Jałowy, tel. kom: (+48) 605 697 696. Schron jest udostępniany do zwiedzania w trakcie dni otwartych w sezonie (maj-wrzesień) w drugą i czwartą niedzielę miesiąca w godz. 15:00-18:00. Dla zorganizowanych grup istnieje możliwość zwiedzania poza wyznaczonymi terminami po uprzednim kontakcie telefonicznym lub mailowym – kontakt: tychy@profort.org.pl. Zwiedzanie podczas dni otwartych jest bezpłatne. Obecnie, w czasie epidemii zwiedzanie schronu jest niemożliwe, jednak nic straconego. Na stronie internetowej Stowarzyszenia „Pro Fortalicium” dostępny jest wirtualny spacer po „Sowińcu„.

Schron bojowy, zlokalizowany na zachód od ul. Pszczyńskiej w okolicy wyrskiej Ochotniczej Straży Pożarnej

Kolejny schron wpisany do rejestru zabytków powstał na wzgórzu zajętym obecnie przez zabudowę Wyr w okolicy wyrskiej Ochotniczej Straży Pożarnej. Obiekt wyróżnia się tym, że jako jedyny z ponad 160 schronów Obszaru Warownego „Śląsk”, brał udział w walkach z najeźdźcą we wrześniu 1939 roku, i który do dziś nosi ślady niemieckich pocisków.

Wygląd zewnętrzny schronu jest zgodny ze stanem z 1939 r.  

Obiekt wzniesiono w klasie  odporności „D”, w konstrukcji żelbetowej monolitycznej zbrojonej prętami stalowymi. Żelbetowy strop wzmocniono stalowymi belkami z zabezpieczeniem odstępów pasami z blachy stalowej. Schron wzniesiono jako obiekt jednokondygnacyjny, na nieregularnym rzucie, zbliżonym kształtem do prostokąta, z zaokrąglonymi narożnikami ścian i stropu. Ściany od strony pd.-zach. i pn.-zach. są obsypane ziemią. Ściany od strony pd.­ wsch. i pn.-wsch. są odsłonięte. W ścianie pd.-wsch. zlokalizowane jest wejście główne, chronione drzwiami pancernymi (odtworzonymi).

Wartość historyczna obiektu wynika z faktu, iż brał on udział w walkach z piechotą niemiecką

W pn.-zach. części stropu znajduje się szyb kopuły. Kopuła ostatecznie nie została zamontowana, ze względu na zbyt późne rozpoczęcie prac. Po prawej stronie otworu wejściowego znajduje się czerpnia powietrza, po stronie lewej strzelnica rkm wyposażona w uskokowe zabezpieczenie przeciw-rykoszetowe. Strzelnica oraz drzwi zostały umieszczone w uskokach ścian i pod okapem stropu. W pd.-wsch. narożniku schronu usytuowane jest wyjście zapasowe. W ścianie pd.-wsch. mieści się strzelnica ckm, chroniona tarczą pancerną i umiejscowiona obok strzelnica rkm. Obie strzelnice zostały wyposażone w uskokowe zabezpieczenia przeciw-rykoszetowe i umieszczone w uskokach ścian i pod okapem stropu. Pod strzelnicą rkm mieści się zrzutnia łusek. Wewnątrz prawdopodobnie znajduje się przedsionek wejściowy, pomieszczenia przeznaczone dla załogi i  izba bojowa. Obiekt był wyposażony w instalację wentylacyjną. Uzbrojenie stanowił 1 ckm, 2 rkm oraz armata przeciwpancerna wytaczana na stanowisko polowe.

Obiekt charakteryzuje się bardzo dobrym stanem zachowania. Nieprzekształcona pozostaje bryła oraz sposób ukształtowania nasypów. Ściany zewnętrzne są częściowo porośnięte przez mech i porosty oraz pokryte śladami dewastacji. Otwory zewnętrzne nie zostały zamurowane. Odtworzono drzwi wejściowe, zamknięcie wyjścia zapasowego oraz osłony czerpni powietrza i przewodów wentylacyjnych. Zachował się pancerz strzelnicy ckm.

Jakie inne pamiątki walk skrywają lasy i zakamarki naszej gminy?

W gostyńskim lesie znajduje się fragment umocnień, które miały zostać wzmocnione poprzez budowę żelbetowych schronów bojowych. W tym rejonie udało się wznieść tylko jeden schron bojowy fortyfikacji polowych w rejonie tzw. Starej Piły. Na uzbrojenie tego obiektu składały się 2 ckm-y oraz broń osobista załogi. Wejście było chronione specjalną przelotnią oraz dwoma strzelnicami broni ręcznej, znajdującymi się po obu stronach przelotni. Jednocześnie w schronie mogło walczyć do 6 żołnierzy obsługujących broń maszynową. Wewnątrz schronu znajduje się jedna izba. Co ciekawe, zamiast drewnianych stołów do ustawiania ckm-ów, ustawiono lawety forteczne. Ponadto w schronie użyto specjalnych metalowych zamknięć służących do ochrony otworu strzelnicy. Schron miał być również wyposażony w fitowentylator do odsysania gazów bojowych. W sprawie tego schronu toczy się obecnie postepowanie dotyczące wpisania również i jego do rejestru zabytków.

Schron bojowy fortyfikacji polowych w rejonie tzw. Starej Piły

W tamtym rejonie rozpoczęto też budowę dwóch kolejnych schronów, po których do dziś zachowały się tylko płyty fundamentów (znajdują się w gostyńskim lesie około 700 m od ul. Tyskiej).

Około 250 m na północny wschód od schronu przy ul. Pszczyńskiej, znajduje się wykop z fundamentem kolejnej tego typu budowli, której jednak nie zdążono wybudować. Zagłębienie to dziś zamieniło się już w porośnięty dziką zielenią pagórek.

Ostatni ze schronów zaczęto budować na południowym zboczu wyrskiego wzgórza w rejonach ulic Widok i Tysiąclecia. Do dziś pozostało tam wyraźne miejsce budowy w postaci wypełnionego wodą wykopu.

Oba wyrskie schrony wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego, otrzymały najwyższą formę ochrony. Mamy pewność że obiekty nie zostaną zniszczone.

Źródło: UG Wyry

Bibliografia:

• Wyry – monografie historyczne Ludwika Musioła i Stefana Strzępy
• Gostyń od średniowiecza do współczesności – Lidia Borowian Cyba, Henryk Cyba, Joanna Pasierbek-Konieczny
• Fortyfikacje Obszaru Warownego „Śląsk”. Historia, Przewodnik – Stowarzyszenie na Rzecz Zabytków Fortyfikacji „Pro Fortalicium”
• Schron Bojowy „Sowiniec”. Obszar Warowny „Śląsk” – Jerzy Sadowski

Przedszkola w Nakle Śląskim, Nowym Chechle, Orzechu i Świerklańcu otrzymały po 2 oczyszczacze powietrza w ramach drugiej edycji kampanii edukacyjno-informacyjnej pn. „MOGĘ! Zatrzymać SMOG – Przedszkolaku złap oddech” współfinansowanej przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Oczyszczacze zakupione zostały ze środków Województwa Śląskiego.

Zaraz po zakończeniu ferii zimowych oczyszczacze otrzymały: przedszkole w Nakle Śląskim, przedszkole przy szkole podstawowej w Nowym Chechle, Akademia Malucha przy szkole podstawowej w Świerklańcu oraz przedszkole w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Orzechu. Akcja ma na celu podniesienie świadomości ekologicznej dzieci, ich rodziców i opiekunów, a także nauczycieli w przedszkolach.

Przypomnijmy, że pod koniec 2019 roku w ramach pierwszej edycji kampanii „MOGĘ! Zatrzymać SMOG – Przedszkolaku złap oddech” 4 oczyszczacze powietrza otrzymało już Przedszkole pod Zielonym Listkiem w Świerklańcu.

Źródło: UG Świerklaniec

Miejski Konserwator Zabytków w Piekarach Śląskich przypomina, że zgodnie z uchwałą nr V/61/19 Rady Miasta Piekary Śląskie z dnia 31 stycznia 2019 r. w sprawie określenia zasad udzielenia dotacji celowej na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków lub znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków, położonych na obszarze miasta Piekary Śląskie niestanowiących jego wyłącznej własności do dnia 28 lutego br. można składać wnioski o dotację celową na ww. prace.

Wzór wniosku określa Zarządzenie Nr ORo.0050.192.2019 Prezydenta Miasta Piekary Śląskie z dnia 21 marca 2019 r. Z treścią dokumentów można zapoznać się na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Miasta Piekary Śląskie.

Ponadto zgodnie z art. 73 i 74 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (tekst jednolity Dz.U. z 2020 r. poz. 282 z późn. zm.) właściciel, posiadacz lub posiadacz w trwałym zarządzie zabytku wpisanego do rejestru może ubiegać się o udzielenie dotacji celowej z budżetu państwa. Wniosek o dofinansowanie, za pośrednictwem odpowiednich komórek, kierować należy do ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego oraz do właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Szczegółowe warunki i tryb udzielania dotacji celowej na prace jw. określa rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 16 sierpnia 2017 r. (Dz.U. z 2017 r., poz. 1674) w sprawie dotacji celowej na prace konserwatorskie lub restauratorskie przy zabytku wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków.

W związku z powyższym Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego działając w oparciu o obowiązujące akty prawne, opublikował program Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2021 pn. „Ochrona Zabytków”, w sprawie udzielania w/w dotacji. Z programem zapoznać się można, a także złożyć odpowiedni wniosek, poprzez poniższą stronę internetową: www.gov.pl

Informacje dotyczące zasad i sposobu składania stosownego wniosku do Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach o udzielenie dotacji, zawarte zostały na stronie internetowej: www.wkz.katowice.pl

Wszelkich informacji udziela także Miejski Konserwator Zabytków, działający przy Urzędzie Miasta Piekary Śląskie – ul. Bytomska 92, p. 213, nr tel. (32) 77 61 446.

Źródło: UM Piekary Śląskie

Na 300 m odcinku ulicy Dębowej w Preczowie zamontowano 8 słupów wraz z oprawami i kablowymi liniami oświetlenia zewnętrznego.

Od połowy grudnia na ulicy Dębowej jest znacznie bezpieczniej. Wszystko dzięki nowemu oświetleniu ulicznemu. Do tej pory końcowy odcinek drogi do granicy z Będzinem nie był w ogóle doświetlony, dlatego też Gmina Psary zleciła w 2016 roku wykonanie projektu technicznego oświetlenia ulicznego. Prace budowlane zakończono w pierwszej połowie grudnia, a wykonawcą oświetlenia był Zakład Elektroinstalacyjny Michał Wyszyński z Siewierza. Koszt przedsięwzięcia wyniósł 68 500 zł.

Źródło: UG Pary