Do GZM trafiły właśnie pierwsze sztuki autobusów elektrycznych, zakupionych w ramach Programu GEPARD II. Łącznie Metropolia kupiła 32 pojazdy, które będą dostarczane do końca czerwca tego roku. Równolegle trwa montaż infrastruktury do ładowania autobusów elektrycznych. Zakup został dofinansowany ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 oraz NFOŚiGW.

Pierwsze sztuki nowoczesnych autobusów elektrycznych trafiają już do czterech metropolitalnych PKM: Katowice, Sosnowiec, Gliwice i Świerklaniec. To efekt umowy z firmą Solaris Bus & Coach na zakup 27 autobusów 12-metrowych oraz pięciu przegubowych o długości 18 metrów. Pojazdy są klimatyzowane, wyposażone w Wi-Fi, ładowarki USB i przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Umowa przewiduje realizację całego zamówienia do 30 czerwca 2023 roku.

Nowe autobusy to pierwsze pojazdy sygnowane jako Transport GZM, który docelowo skupi wszystkie formy mobilności realizowane przez Metropolię. Transport GZM sukcesywnie będzie pojawiać się na wszystkich elementach infrastruktury transportu publicznego organizowanego przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię, a docelowo połączy i ujednolici wizerunek wielu podmiotów budujących system komunikacji w naszym regionie.

Ponadto w ramach projektu zostanie uruchomionych 16 mobilnych ładowarek, z których będą mogły korzystać jednocześnie po dwa autobusy, a także 11 szybkich stacjonarnych ładowarek pantografowych, które pojawiają się w sześciu miastach Metropolii: Będzinie, Gliwicach, Katowicach, Mikołowie, Sosnowcu i Tarnowskich Górach.

Zakup autobusów i infrastruktury ładowania realizowany jest w ramach Programu GEPARD II. Całkowity koszt przedsięwzięcia to ponad 107 mln zł, przy czym prawie 75 mln zł pochodzi z dotacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Dzięki powyższej inwestycji zwiększy się flota ekologicznych, niskoemisyjnych autobusów w GZM. Przypomnijmy, że Metropolia planuje także zakup do 30 autobusów napędzanych wodorem (20 w ramach zamówienia podstawowego oraz kolejnych maksymalnie 10 w ramach prawa opcji). Pojazdy trafią do PKM-ów w Tychach, Katowicach i Świerklańcu. Aktualnie trwa badanie ofert złożonych w przetargu. Docelowo autobusy napędzane wodorem powinny pojawić się w Metropolii w pierwszej połowie 2024 roku.

Przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej w Tychach oraz Świerklańcu podpisały w dniu 1 marca 2023 umowy dofinansowania budowy stacji tankowania wodorem. Na realizację tych inwestycji NFOŚiGW przeznaczył 10 mln zł.

„Stacja tankowania wodoru Świerklaniec” to nazwa projektu realizowanego przez Przedsiębiorstwo Komunikacji Metropolitalnej Sp. z o.o. w Świerklańcu. Powstanie ogólnodostępna stacja wodoru.  Umożliwi tankowanie paliwa na poziomie ok. 150 000 kg/rok, w przeliczeniu daje to ok. 7 tys. tankowań pojazdów.

„Tankuj wodór z PKM Tychy!”. Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej Sp. z.o.o w Tychach planuje budowę ogólnodostępnej stacji wodoru umożliwiającej tankowanie pojazdów wykorzystujących do napędu energię elektryczną wytworzoną z wodoru. Głównym celem budowy stacji jest promocja tzw. „wodoromobilności”, której rozwój przyczynia się do zmniejszenia liczby pojazdów emitujących CO2 i NOx.

Inwestycje są elementem projektu realizowanego przez Górnośląsko- Zagłębiowską Metropolię. Ma on na celu upowszechnianie wodoru jako paliwa dla komunikacji miejskiej. Jest to zarazem element wdrażania strategii bezemisyjnego transportu publicznego.

Zastosowanie wodoru w transporcie publicznym ma podwójne znacznie. Poza aspektem ekologicznym, chodzi o jego wydajność. Czas tankowania autobusów zasilanych ogniwami paliwowymi jest kilkukrotnie krótszy niż pojazdów bateryjnych, a na jednym tankowaniu mogą przejechać nawet dwa razy dłuższy dystans. Nie wymagają również tak rozbudowanej sieci ładowarek.

Przetarg na zakup autobusów wodorowych

Obecnie trwa postępowanie przetargowe na zakup autobusów napędzanych wodorem. Zamówienie podstawowe obejmuje 20 pojazdów. Dodatkowo, w prawie opcji, możliwy będzie zakup kolejnych 10 sztuk.

Całkowity koszt przedsięwzięcia to ponad 110 milionów złotych. 81 milionów pochodzi z dotacji udzielonej Metropolii przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Zamówienie obejmuje zakup o długości ok. 12 metrów wraz z systemem ładowania i obsługą gwarancyjną. Pojazdy mają pomieścić min. 85 pasażerów, z czego co najmniej 25 na miejscach siedzących.

Pojazdy będą użyczone przewoźnikom PKM Tychy, PKM Katowice i PKM Świerklaniec.

Pierwsze autobusy napędzane wodorem powinny trafić do GZM już w pierwszej połowie 2024 roku.

Źródło: Śląski Urząd Wojewódzki, mat. własne

Przydatne linki:

110 mln złotych na projekty z obszaru elektromobilności i energetyki – Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach (katowice.uw.gov.pl)

Postępowanie na zakup autobusów napędzanych wodorem – Metropolia GZM

Dolina Wodorowa powstała w Metropolii. Wodór może stać się nową specjalizacją regionu – Metropolia GZM

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pozytywnie ocenił wniosek Metropolii GZM o dofinansowanie zakupu 20 autobusów zasilanych wodorem. Pierwsze pojazdy mogłyby wyjechać w trasę za około dwa lata. W Katowicach przy ul. Murckowskiej powstanie jeden z pierwszych punktów ładowania wodorem w Polsce. Tankowanie autobusu na wodór będzie trwało ok. 15 minut i pozwoli mu przejechać od ok. 350 do ok. 400 km.

Wykorzystanie wodoru jest częścią strategii GZM w zakresie rozwoju zrównoważonej mobilności miejskiej i elektromobilności obok upowszechniania pojazdów bateryjnych oraz roweru jako pełnoprawnego i alternatywnego środka transportu publicznego.

– Wodór to technologia o ogromnym potencjalnie, która w niedalekiej przyszłości ma szansę rewolucjonizować energetykę i transport publiczny. Tym bardziej cieszy nas informacja, że w perspektywie kilku najbliższych lat będziemy mieli szansę, jako jedni z pierwszych, uruchomić regularne połączenia autobusowe, które będą obsługiwane właśnie przez pojazdy napędzane wodorem – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.  

Będzie to możliwe po otrzymaniu dofinansowania z programu „Zielony Transport Publiczny”, który realizowany jest przez Narodowy Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wniosek GZM został pozytywnie oceniony, a decyzja o przyznaniu dotacji zostanie podjęta po zakończeniu negocjacji, podczas których ustalony zostanie ostateczny zakres i warunki dofinansowania projektu. W jego ramach Metropolia planuje kupić 20 12-metrowych pojazdów, które będą obsługiwały pasażerów linii metropolitalnych. Według dołączonego do wniosku harmonogramu, dostawy pojazdów zaplanowane zostały na lata 2023 i 2024.

Do ich obsługi potrzebne są również specjalne stacje tankowania. Nad ich uruchomieniem Metropolia współpracuje z różnymi partnerami zewnętrznymi, zajmującymi się wdrażaniem tej technologii w naszym kraju. O uruchomieniu dwóch takich punktów ładowania na początku maja poinformowała spółka PKN Orlen, a jeden z nich będzie zlokalizowany przy ul. Murckowskiej w Katowicach. Będzie to również jeden z pierwszych, który powstanie w naszym kraju. W Europie jest ich już ponad 200, z czego ponad połowa zlokalizowana jest w Niemczech.

Wodór to bezpieczne i przyjazne środowisku paliwo. Pozyskiwany jest m.in. z odnawialnych źródeł energii. Po oczyszczeniu może być stosowany w pojazdach elektrycznych, stanowiąc w niedalekiej przyszłości alternatywę dla tradycyjnych paliw kopalnych i baterii litowo-jonowych, szczególnie w transporcie publicznym.

– Pojazdy na wodór są również pojazdami elektrycznymi, ale różnią się technologią zasilania – wyjaśnia Karolina Mucha-Kuś, dyrektor Departamentu Projektów i Inwestycji.

– Autobusy na baterie litowo-jonowe korzystają z ładowarek, które zasilają je energią elektryczną i dzięki temu mogą wyruszyć w trasę. W przypadku autobusów wodorowych – na ich pokładzie znajduje się tzw. ogniwo paliwowe, w którym wodór zamieniany jest w prąd i w ten właśnie sposób pojazdy te są napędzane – wyjaśnia.

Oznacza to, że autobusy wodorowe nie wymagają tak rozbudowanej sieci ładowarek. Ma to olbrzymie znaczenie w przypadku tak dużych obszarów jakim jest Metropolia GZM, bo codziennie na jej drogi wyjeżdża ponad 1500 pojazdów, które rocznie pokonują ponad 100 mln km. Autobusy wodorowe mają też większe zasięgi niż pojazdy na baterie litowo-jonowe. Szacuje się, że tankowanie autobusu na wodór potrwa ok. 15 minut i pozwali przejechać od ok. 350 do ok. 400 km. Pełne naładowanie autobusu bateryjnego – w zależności od typu, mocy baterii i rodzaju wykorzystywanej ładowarki – może zająć od ok. godziny do dwóch godzin, a zasięg takiego pojazdu to ok. 200 km.

Dodajmy, że autobusy wodorowe dołączą do floty pojazdów zasilanych paliwami alternatywnymi, które już teraz obsługują pasażerów Zarządu Transportu Metropolitalnego. W tej chwili takich pojazdów jest ponad 200. To autobusy na sprężony gaz ziemny (149), napęd hybrydowy (41) i elektryczny (13). Wkrótce ich liczba zwiększy się o kolejne 66 „elektryków”, które zostaną kupione przez GZM i PKM-y w ramach innych programów dotacyjnych oraz 15 autobusów i 6 trolejbusów hybrydowych.

Gdy te planowane zakupy zostaną sfinalizowane, wówczas nawet co piąty autobus, jeżdżący pod szyldem ZTM, będzie napędzany niskoemisyjnym paliwem. Uwzględniając w tym zestawieniu również tramwaje (300) i trolejbusy (25), wtedy co trzeci pojazd na drogach GZM będzie zasilany paliwem alternatywnym.

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) podpisały dziś w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego umowę umożliwiającą finansowanie zakupu autobusów nowej generacji dla polskich miast uczestniczących w programie Bezemisyjny transport publiczny.

– Elektromobilność oraz poprawa jakości powietrza to strategiczna kwestia dla rządu. Konsekwentnie tworzymy i wspieramy rozwiązania, których celem jest poprawa jakości życia Polaków. Program Bezemisyjny transport publiczny jest tego najlepszym dowodem. To również przykład tego jak państwo, wykorzystując dostępne środki prawne i finansowe, może kreować rynek dla innowacji z korzyścią dla swoich obywateli – podkreśla Jarosław Gowin, Wiceprezes Rady Ministrów, minister nauki i szkolnictwa wyższego.

Innowacyjna administracja, korzyści dla miast i obywateli

Program Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, agencji wykonawczej Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, jest realizowany w nowatorskiej formule partnerstwa innowacyjnego. To tryb w ustawie o zamówieniach publicznych, w którym państwo występuje w roli inteligentnego zamawiającego, kreującego nowy rynek dla nowatorskich produktów – w tym przypadku w oparciu o potrzeby zgłaszane przez polskie miasta zainteresowane rozwojem ekologicznego transportu miejskiego. Innowacyjne podejście umożliwi stworzenie, zakup i zasilenie floty kilkudziesięciu polskich miast nawet ponad 1000 autobusów nowej generacji. Zastosowane w nich nowatorskie rozwiązania pozwolą zaoferować mieszkańcom zupełnie nową jakość podróży komunikacją miejską, a jednocześnie ograniczyć koszty eksploatacyjne i zanieczyszczanie powietrza.

– Czyste powietrze będzie prawdziwą miarą naszego rozwoju. Walka ze smogiem to warunek sine qua non postępu cywilizacyjnego Polski – mówi wiceminister rozwoju Jadwiga Emilewicz.

– Dlatego cieszy mnie fakt, że już dziś możemy ogłosić porozumienie dotyczące konkretnych i zaplanowanych rozwiązań dla transportu miejskiego, nad którymi pracują wspólnie NCBR, NFOŚiGW i samorządy. Jestem przekonana, że realizując rządową strategię walki o czyste powietrze, pozwolą one mieszkańcom kilkudziesięciu polskich miast korzystać z najnowocześniejszych, przyjaznych środowisku autobusów – wyjaśnia Jadwiga Emilewicz.

Konkretne cele i nawet 100% dofinansowania

Zawarta dziś w Warszawie umowa pomiędzy NCBR a NFOŚiGW dotyczy współpracy w zapewnieniu dofinansowania zakupu autobusów bezemisyjnych przez miasta uczestniczące w programie. Będą one mogły się starać o nawet 100% dofinansowanie zakupu pojazdów.

2,2 mld zł na ten cel będzie pochodziło ze środków Funduszu Niskoemisyjnego Transportu oraz NFOŚiGW, który uruchomi Program Priorytetowy Gepard II.  Współpraca rządowych agencji, środki dedykowane wspieraniu innowacyjnych rozwiązań w zakresie publicznego transportu bezemisyjnego oraz bezpośrednie zaangażowanie samorządów pozwolą osiągnąć pierwsze efekty już w 2020 roku.

– W oparciu o rządową Strategię na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju w programie Bezemisyjny transport publiczny postawiliśmy sobie ambitne, ale bardzo konkretne cele. Wspólnie z samorządami stawiamy na nowatorskie, a jednocześnie bezpieczne w momencie wprowadzenia autobusów do użytku, rozwiązania –  podkreśla prof. Maciej Chorowski, dyrektor NCBR.

– Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w latach 2019-2023 zapewni wsparcie w wysokości ponad 2 mld zł na zakup około 1000 innowacyjnych autobusów bezemisyjnych w ramach – realizowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju – Programu „Bezemisyjny Transport Publiczny”. Dofinansowanie przekazane w jego ramach umożliwi beneficjentom unowocześnienie floty transportu zbiorowego, co będzie odpowiadać wymogom polityki środowiskowej wytyczonej przez polski rząd i przyczyni się do zmniejszenia emisji, czyli  ograniczenia zanieczyszczeń powietrza. Rozwój elektromobilności i wspieranie bezemisyjnego transportu, poza korzyściami ekologicznymi, to bez wątpienia także szansa na wzrost innowacyjności polskiej gospodarki – mówi Kazimierz Kujda, prezes NFOŚiGW.

Polskie miasta stawiają na nowoczesny i ekologiczny transport

W ramach programu Bezemisyjny transport publiczny Narodowe Centrum Badań i Rozwoju współpracuje już z 26 samorządami z całej Polski. Na innowacyjne i przyjazne dla mieszkańców rozwiązania w transporcie publicznym stawiają: Bydgoszcz, Częstochowa, Gdynia, Jaworzno, Kraków, Krosno, Lublin, Łomża, Mielec, Nowy Sącz, Płock, Rzeszów, Siedlce, Sieradz, Sosnowiec, Starachowice, Szczecin, Tczew, Tomaszów Mazowiecki, Toruń, Tychy, Warszawa, Wejherowo, Wrocław, Zakliczyn i Żyrardów oraz gminy zrzeszone w Górnośląsko – Zagłębiowskiej Metropolii (G-ZM).  G-ZM jest w tym gronie liderem, a w trakcie dzisiejszej uroczystości w MNiSW podpisała z NCBR porozumienie zwiększające zaangażowanie w program – do 2023 roku może zakupić łącznie nawet 300 bezemisyjnych autobusów.

– Jako Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia projekt bezemisyjnego transportu publicznego rozumiemy szerzej. To nie tylko wymiana taboru na bardziej ekologiczny i jeden ze sposobów walki ze smogiem, ale okazja do zrobienia kolejnego kroku – powołania do życia podmiotu, który będzie realizował całościowe podejście do mobilności miejskiej na terenie G-ZM. Potrzeby komunikacyjne mieszkańców zmieniają się i musimy za nimi podążać. W naszej ocenie przyszłość mobilności w miastach będzie oparta na pojazdach elektrycznych, autonomicznych i współdzielonych. Naszą rolą jest natomiast zapewnienie mieszkańcom wachlarza komunikacyjnych możliwości, które będą dopasowane do potrzeb danej chwili i ich osobistych preferencji. Pamiętając o tym, że innowacje to nie tylko rozwiązania technologiczne, ale również nowe modele biznesowe i rozwiązania organizacyjne, chcemy, by G-ZM stał się ośrodkiem referencyjnym w tym obszarze. Dzisiaj robimy pierwszy ku temu krok – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący Zarządu G-ZM.

Podpisane przez NCBR z G-ZM porozumienie doskonale wpisuje się w ogłoszony w zeszłym tygodniu przez premiera Morawieckiego „Program dla Śląska”, którego celem jest wzmocnienie istniejących w regionie możliwości i wykorzystanie potencjałów rozwojowych. Kluczowe, wskazane w Programie, będą: innowacyjność, przedsiębiorczość, kapitał ludzki, środowisko, energetyka, a także poprawa warunków rozwojowych miast.