Rok 2020 upłynął pod znakiem pandemii koronawirusa, która wymusiła zmiany w wielu obszarach naszego życia. Mimo licznych przeciwności, objawiających się spowolnieniem w rozwoju gospodarczym oraz ograniczeniami w kontaktach międzyludzkich, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia nie tylko rozwijała projekty zainicjowane w latach ubiegłych, ale także rozpoczęła szereg nowych działań. Zapraszamy do zapoznania się z raportem podsumowującym działalność GZM w latach 2018-2020.

Dokument liczący blisko 100 stron został podzielony na dziewięć obszarów:

1. Zrównoważona mobilność miejska

2. Fundusze

3. Innowacje

4. Ochrona środowiska

5. Metropolia Mieszkańców

6. Grupy zakupowe

7. Współpraca międzynarodowa

8. Strategia i polityka przestrzenna

9. Dodatkowe informacje

W raporcie wyodrębniono projekty, które zainicjowano przed rokiem 2020, jak również te, które wystartowały w ubiegłym roku.

Wśród tych drugich wymienić można szereg działań związanych z ochroną środowiska, jak zintegrowana gospodarka odpadami, utworzenie klastrów energii czy program poprawy jakości powietrza. Nowym działaniem była również pomoc szpitalom w walce z koronawirusem, w ramach której Metropolia przeznaczyła ponad 10 mln zł dotacji na przeprowadzenie inwestycji potrzebnych do skuteczniejszej walki z COVID 19.

Wśród działań kontynuowanych z lat poprzednich, najwięcej miejsca poświęcono zagadnieniom priorytetowym dla Metropolii, związanym z komunikacją miejską, transportem szynowym oraz szerzej – zrównoważoną mobilnością.  

Zachęcamy do zapoznania się z publikacją!

W rozkładzie jazdy na 2021 rok Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia dofinansuje na swoim obszarze dodatkowych 48 połączeń kolejowych, które będą realizowane przez Koleje Śląskie. Na ten cel przeznaczy kwotę około 9,2 mln zł. Umowa z Województwem Śląskim podpisana.  

– Dofinansowanie połączeń Kolei Śląskich świadczy, że nie wstrzymujemy naszych działań na rzecz tworzenia efektywnego systemu komunikacji publicznej, opartego w przyszłości na tworzonej przez nas Kolei Metropolitalnej – mówi Grzegorz Kwitek, członek zarządu Metropolii GZM.

– Szczególnie teraz, w trudnych czasach pandemii, gdy sytuacja na rynku przewozów ulega poważnym zawirowaniom, dajemy mieszkańcom Metropolii sygnał, że transport kolejowy ma duży potencjał rozwoju. Rozwijając współpracę z samorządem województwa, który jest właścicielem Kolei Śląskich, zdecydowaliśmy się przeznaczyć około 9,2 mln zł na realizację 48 nowych połączeń w nowym rozkładzie jazdy. Jest to o 3,2 mln zł więcej w porównaniu poziomem dofinansowania w ubiegłym roku  – wyjaśnia Grzegorz Kwitek.

Najwięcej, 20 połączeń, dotyczy trasy Gliwice – Katowice. Finansowane przez GZM kursy zostaną wprowadzone także na kierunkach: Tychy Lodowisko – Dąbrowa Górnicza Ząbkowice (12 połączeń), Tychy Lodowisko – Katowice (11 połączeń), Sosnowiec Główny – Gliwice
(3 połączenia) oraz Dąbrowa Górnicza Ząbkowice – Gliwice (2 połączenia).

– W 2021 roku praca eksploatacyjna dofinansowanych przez GZM połączeń wyniesie ponad 390 tysięcy pociągokilometrów, to jest o około 100 tysięcy więcej niż w poprzednim. Wynika to z faktu, że dofinansowaniem zostanie objętych więcej kursów pociągów w dni robocze, a część z nich pojedzie w dłuższych relacjach – tłumaczy Lucjan Dec, dyrektor Departamentu Komunikacji i Transportu.

Liczba pociągów, które są finansowane z budżetu GZM jest uzależniona od ilości taboru, jakim dysponują Koleje Śląskie, a także od przepustowości linii kolejowych. Na głównych szlakach jest ona bliska wyczerpania, dlatego tak istotne jest dobudowanie dodatkowych torów dla pociągów aglomeracyjnych. Takie rozwiązanie zakładają wszystkie trzy inwestycyjne warianty przygotowanej przez Metropolię Koncepcji Kolei Metropolitalnej. Obecnie trwają pracę nad Studium Wykonalności. Ma określić, które z rozwiązań zaproponowanych w Koncepcji są możliwe do realizacji oraz w jakim zakresie.

Wobec ograniczeń w infrastrukturze Metropolia realizuje obecnie jedyny realny do wykonania „wariant 0”. Zakłada on poprawę oferty przewozowej przy lepszym wykorzystaniu obecnych możliwości. Co ważne każdego roku GZM zwiększa dofinansowanie połączeń kolejowych na swoim obszarze. W 2019 roku było to 1,2 mln zł, w 2020 roku kwota wzrosła do 6 mln zł, a w obecnym wyniesie około 9,2 mln zł.

Zobacz także: Koncepcja Kolei Metropolitalnej

Kolej Metropolitalna: wiemy kto przygotuje Studium Wykonalności

Interaktywna, przejrzysta i łatwa w analizie, to atuty mapy infrastruktury kolejowej, którą przygotowała Metropolia w portalu InfoGZM. Można na niej zobaczyć nie tylko rzeczywistą sieć, ale także zobaczyć, jaki będzie przebieg przyszłej Kolei Metropolitalnej. To nie wszystko. Można dowiedzieć się, jaki jest potencjał pasażerski stacji i przystanków kolejowych.

W ramach upowszechniania wiedzy o Metropolii, na portalu InfoGZM została opublikowana mapa infrastruktury kolejowej w GZM, która w sposób interaktywny, prezentuje elementy systemu – zarówno istniejące, jak i planowane. Spośród najważniejszych elementów, jakie zostały przedstawione, można wymienić linie kolejowe, stacje i przystanki oraz cztery warianty przebiegu Kolei Metropolitalnej wyznaczone w Koncepcji Kolei Metropolitalnej).

Na mapie przedstawiony został również układ Transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T, propozycje przebiegów kolei Centralnego Portu Komunikacyjnego, torowiska oraz przystanki tramwajowe. Ważne są także warstwy przedstawiające potencjał pasażerski istniejących i planowanych stacji/przystanków kolejowych. Prezentują one liczbę ludności zamieszkującą obszar wokół stacji, w promieniu 800 m. Mapa została także wzbogacona o siatkę rozmieszczenia ludności (PESEL). Przeglądanie mapy jest łatwiejsze, dzięki możliwości zmiany podkładów mapowych oraz dołączonemu zestawowi narzędzi.

W trakcie pojawiania się nowych istotnych danych, mapa będzie na bieżąco uzupełniana.

Portal InfoGZM – opracowany i prowadzony przez Departament Strategii i Polityki Przestrzennej GZM – stanowi integralny element jednego ze strategicznych działań GZM, czyli Metropolitalnego Obserwatorium Społeczno-Ekonomicznego. Celem Obserwatorium jest monitorowanie zmian i procesów zachodzących w Metropolii oraz gromadzenie danych, które potencjalnie mogą wspierać proces programowania rozwoju społeczno-gospodarczego GZM.

Przydatne linki:

Mapa infrastruktury kolejowej w GZM [KLIKNIJ]

Koncepcja Kolei Metropolitalnej [KLIKNIJ]

Tradycyjna, lekka i jednoszynowa. To koncepcja Kolei Metropolitalnej [KLIKNIJ]

Projekt rewitalizacji połączenia kolejowego Pyskowice – Pyskowice Miasto, podobnie jak wszystkie wnioski Górnośląsko – Zaglębiowskiej Metropolii (GZM) w ramach budowy Kolei Metropolitalnej, przeszedł do drugiego etapu Programu „Kolej +”.  Dla naszego miasta oznacza to, że przybliżyła się szansa na uruchomienie szybkiego pociągu na trasie Pyskowice Miasto – Gliwice. Co więcej, są spore możliwości, że inwestycja powstanie bez  finansowego wkładu gminy, albo przy minimalnym udziale jej środków.   

Odbudowa linii kolejowej Pyskowice – Pyskowice miasto jest jednym z dziewięciu tzw. projektów punktowych zakwalifikowanych do dalszych prac w ramach Programu „Kolej +”. Oprócz tego Metropolia zgłosiła również sześć projektów liniowych, których zadaniem jest usprawnienie połączeń na trasie kilku gmin z miastem wojewódzkim, czyli Katowicami.

Zgłoszone projekty to efekt intensywnych prac i uzgodnień prowadzonych przez Metropolię z miastami i gminami, które ją tworzą oraz z Urzędem Marszałkowskim Województwa Śląskiego, z którym został zgłoszony wspólny wniosek.  

W drugim etapie do każdego wniosku konieczne jest opracowanie wstępnego studium planistyczno-prognostycznego lub dokumentu równoważnego. Wnioskodawcy muszą również m.in. złożyć dokumenty potwierdzające zabezpieczenie finansowe na wkład własny.

– Wymagane wstępne studium planistyczno-prognostyczne planujemy zrealizować w ramach opracowywanego obecnie Wstępnego Studium Wykonalności Kolei Metropolitalnej. Zatem gminy nie będą musiały ponosić żadnych dodatkowych kosztów na opracowanie tego dokumentu – mówi cytowany w informacji prasowej Grzegorz Kwitek, członek zarządu GZM.

Jak podkreśla G.Kwitek, Metropolia sfinansuje także wymagany w programie 15-procentowy wkład własny kosztów kwalifikowalnych każdego z projektów.

Program „Kolej Plus” jest szansą na szybszą realizację kluczowych inwestycji pod kątem budowy Kolei Metropolitalnej, która w przyszłości ma być kręgosłupem systemu transportowego regionu. Udział Pyskowic w przedsięwzięciu, to zaś  wyjątkowa okazja na ożywienie inwestycyjne i pobudzenie rozwoju miasta.

Plany spotkały się z pozytywnym przyjęciem przez mieszkańców Pyskowic. W internetowej sondzie, w której pytaliśmy o preferencje komunikacyjne w sytuacji uruchomienia nowego połączenia kolejowego, aż 72 proc. uczestników (3079 głosów) zadeklarowało wybór pociągu zamiast samochodu na trasie Pyskowice Gliwice.

Realizacja całości inwestycji ma potrwać do 2028 roku. Całkowita kwota dofinansowania w Programie „Kolej Plus” wyniesie 5,6 mld zł. Łącznie z wkładem własnym jednostek samorządu terytorialnego wartość to 6,5 mld zł.

Źródło: UM Pyskowice

Wszystkie 15 projektów, zgłoszonych z terenu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii zostało zakwalifikowanych do drugiego etapu Programu „Kolej Plus”. Wśród nich znalazło się sześć projektów liniowych, których zadaniem jest usprawnienie połączeń na trasie kilku gmin z miastem wojewódzkim, czyli Katowicami oraz dziewięć punktowych, które mają poprawić funkcjonowanie kolei w ramach jednej gminy. Każdy wyremontowany, zrewitalizowany czy wybudowany kilometr torów lub nowo powstały przystanek w ramach Programu „Kolej Plus”, będzie elementem Kolei Metropolitalnej.

Zgłoszone projekty to efekt intensywnych prac i uzgodnień prowadzonych przez Metropolię z miastami i gminami, które ją tworzą oraz z Urzędem Marszałkowskim Województwa Śląskiego, z którym został zgłoszony wspólny wniosek, wykraczający poza granice GZM i dojeżdżający do Orzesza.

– To nasz wspólny sukces. Cieszy nas bardzo, że wszystkie projekty, w których uczestniczymy znalazły się w drugim etapie Programu „Kolej Plus”. To dowód, że zostały one odpowiednio wyselekcjonowane i profesjonalnie przygotowane – tłumaczy Grzegorz Kwitek, członek zarządu GZM.

Jakie projekty zostały zgłoszone? Czytaj WIĘCEJ

W drugim etapie do każdego wniosku konieczne jest opracowanie wstępnego studium planistyczno-prognostycznego lub dokumentu równoważnego. Ponadto niezbędne jest m.in. złożenie deklaracji, że po zakończeniu inwestycji przez minimum pięć lat na odcinkach objętych inwestycjami będą kursować co najmniej cztery pary pociągów. Oprócz tego wnioskodawcy muszą złożyć dokumenty potwierdzające zabezpieczenie finansowe na wkład własny.

– Jesteśmy w pełni gotowi do drugiego etapu, mamy zabezpieczone na ten cel fundusze. Wymagane wstępne studium planistyczno-prognostyczne planujemy zrealizować w ramach opracowywanego obecnie Wstępnego Studium Wykonalności Kolei Metropolitalnej. Zatem gminy nie będą musiały ponosić żadnych dodatkowych kosztów na opracowanie tego dokumentu – mówi Grzegorz Kwitek.

– Ponadto Metropolia sfinansuje także wymagany w Programie 15-procentowy wkład własny kosztów kwalifikowalnych każdego z projektów – dodaje członek Zarządu GZM.

Program „Kolej Plus” jest szansą na szybszą realizację kluczowych inwestycji pod kątem budowy Kolei Metropolitalnej, która w przyszłości ma być kręgosłupem systemu transportowego dla mieszkańców Metropolii.

– Od początku jesteśmy mocno zaangażowani w Program „Kolej Plus”. Nasze działania rozpoczęliśmy w czerwcu od spotkania z przedstawicielami gmin. Później przez dwa kolejne miesiące intensywnie pracowaliśmy nad przygotowaniem wniosków od strony merytorycznej i formalno-prawnej. Wszystkie z nich znalazły się w drugim etapie, co potwierdza, że nasza praca okazała się skuteczna – podkreśla Lucjan Dec, Dyrektor Departamentu Komunikacji i Transportu GZM.

Do drugiego etapu, który potrwa 12 miesięcy, zakwalifikowano łącznie 79 projektów, z czego 18 z województwa śląskiego, w tym 15 z terenu Metropolii.

Po przygotowaniu niezbędnej dokumentacji, projekty będą podlegały ocenie wielokryterialnej, której wynikiem będzie utworzenie listy rankingowej projektów i kwalifikacja ich do Programu „Kolej Plus”.

Realizacja inwestycji potrwa do 2028 roku. Całkowita kwota dofinansowania w Programie „Kolej Plus” wyniesie 5,6 mld zł. Łącznie z wkładem własnym jednostek samorządu terytorialnego wartość to 6,5 mld zł.

Odbudowa linii kolejowej w Pyskowicach, stworzenie nowego połączenia z Bytomia do Rudy Śląskiej, połączenie Gliwic z Katowicami przez Rudę Śląską Kochłowice i Chorzów Hajduki, zwiększenie przepustowości na trasie Katowice-Orzesze Jaśkowice, a także budowa dziewięciu przystanków w sześciu miastach – to kilka przykładów projektów, które zostały zgłoszone do otrzymania rządowego dofinansowania w ramach programu „Kolej Plus”. Lista propozycji to efekt intensywnej współpracy Metropolii oraz gmin członkowskich, by składane wnioski wpisywały się w koncepcję Kolei Metropolitalnej. Otrzymanie dofinansowania na realizację tych inwestycji przyspieszy proces jej budowy i usprawni funkcjonowanie transportu szynowego na terenie GZM. Łączny koszt wszystkich zgłoszonych projektów to ok. 1,7 mld zł, a szacowany wkład własny, który sfinansuje Metropolia to ponad 200 mln zł.

Łącznie z terenu Metropolii zgłoszonych zostało 15 projektów. Wśród nich znalazło się sześć projektów liniowych, których zadaniem jest usprawnienie połączeń na trasie kilku gmin z miastem wojewódzkim, czyli Katowicami oraz dziewięć punktowych, które mają poprawić funkcjonowanie kolei w ramach jednej gminy.

Lista zgłoszonych projektów, to efekt intensywnych prac i uzgodnień prowadzonych przez Metropolię z miastami i gminami, które ją tworzą oraz z Urzędem Marszałkowskim Województwa Śląskiego, z którym został zgłoszony wspólny wniosek, wykraczający poza granice GZM i dojeżdżający do Orzesza.  

– Chcąc jak najlepiej wykorzystać szanse jakie daje Program “Kolej Plus”, zainicjowaliśmy wspólne prace w naszych strukturach, aby zgłaszane projekty wpisywały się w koncepcję Kolei Metropolitalnej. Wszystkie zgłoszone projekty były konsultowane z gminami, a Metropolia zapewniła wsad merytoryczny do wniosków. Otrzymanie dofinansowania pozwoli nam płynnie przechodzić z fazy planowania do realizacji inwestycji – mówi Grzegorz Kwitek, członek zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, odpowiedzialny za transport.

– Co najważniejsze – Metropolia sfinansuje 15-procentowy wkład własny, natomiast dokumenty planistyczne, które będą wymagane po zakwalifikowaniu do drugiego etapu naboru, będą już opracowane w zleconym przez nas studium wykonalności dla Kolei Metropolitalnej – podkreśla.

Najpierw sześć projektów liniowych. Tu GZM chce, by powstały nowe tory  

W pierwszej kolejności w Programie „Kolej Plus” realizowane będą projekty liniowe, czyli takie, w których rewitalizowane, odbudowywane lub budowane są linie kolejowe pomiędzy poszczególnymi gminami i Katowicami.

Wśród takich projektów jest „Zwiększenie zdolności przepustowej linii kolejowej nr 140 na odc. Katowice Ligota – Orzesze Jaśkowice poprzez budowę drugiego toru i dodatkowych przystanków osobowych”. Liderem tego projektu jest miasto Mikołów. Partnerami obok GZM są Katowice, Łaziska Górne, Orzesze i Województwo Śląskie. Realizacja tego przedsięwzięcia wychodzi poza granice Metropolii. Jego realizacja będzie możliwa dzięki współpracy z Województwem Śląskim.

Bezpośrednie połączenie z Katowicami mogą uzyskać mieszkańcy Pyskowic. Będzie to możliwe po realizacji projektu „Odbudowa rozebranej linii kolejowej nr 198 Pyskowice – Pyskowice Miasto dla przywrócenia połączenia na trasie: Katowice – Gliwice – Pyskowice Miasto”.

Alternatywne połączenie ze stolicą województwa mogą uzyskać także tyszanie. Trzeci liniowy projekt to „Przygotowanie alternatywnego połączenia aglomeracyjnego Tychy – Katowice Murcki – Katowice Ligota linią kolejową nr 142”.

Kolejne liniowe inwestycje, które zostały zgłoszone do programu „Kolej Plus”, to „prace na liniach kolejowych nr 189 i 132 oraz budowa nowej łącznicy Kuźnica – Bytom Bobrek Wschodni w celu stworzenia nowego połączenia Ruda Chebzie – Bytom, w tym budowa nowych przystanków osobowych Ruda Orzegów i Bytom ul. Zabrzańska” oraz łącznicy Ruda Śląska – Ruda Śląska Orzegów, która umożliwi uruchomienie połączeń Bytom – Ruda Śląska Orzegów – Ruda Śląska – Zabrze – Gliwice; „Rewitalizacja linii kolejowej nr 162 na odcinku Dąbrowa Górnicza Strzemieszyce – Dąbrowa Górnicza Huta Katowice (posterunek odgałęźny) oraz jej odbudowa na dalszym odcinku do stacji Dąbrowa Górnicza, wraz z odbudową przystanku osobowego Dąbrowa Górnicza Tworzeń i rozbudową przystanku osobowego Dąbrowa Górnicza Gołonóg”, a także „Przygotowanie alternatywnego połączenia aglomeracyjnego Gliwice – Ruda Kochłowice – Katowice liniami kolejowymi nr 141 na odcinku Gliwice – Ruda Kochłowice, 164 na odcinku Ruda Kochłowice – Hajduki i 651 Hajduki – Gottwald”.

Dziewięć nowych przystanków powstanie w sześciu miastach

Pozostałe wnioski dotyczą punktowych inwestycji. W przypadku GZM to głównie budowa nowych przystanków kolejowych. Zgodnie z przesłanymi projektami nowe przystanki mogą powstać w Świętochłowicach (Mijanka), Zabrzu (Zaborze Północ i ul. Armii Krajowej), Gliwicach (Gliwice Czechowice i ul. Bema), Bytomiu (Os. Arki Bożka i Bytom Rozbark), a także w Mysłowicach (Mysłowice Północ). Ponadto jeden z wniosków dotyczy modernizacji infrastruktury pasażerskiej na stacji Tychy Miasto.

– Każdy ze zgłoszonych projektów został szczegółowo przeanalizowany i omówiony z gminami, miastami GZM, a także z PKP PLK. Wybraliśmy inwestycje, które wpisują się w projekt Kolei Metropolitalnej i mają realne szanse na dofinansowanie – tłumaczy Lucjan Dec, dyrektor Departamentu Komunikacji i Transportu Urzędu Metropolitalnego.

Kolej Plus to dwa etapy naboru wniosków. Pierwsze wyniki planowane w grudniu

Złożenie wniosków to dopiero pierwszy etap. Teraz zostaną one ocenione przez PKP PLK i najpóźniej w grudniu poznamy wnioski, które zakwalifikowały się do II etapu, gdzie wnioskodawcy będą mieli 12 miesięcy na przygotowanie niezbędnych dokumentów aplikacyjnych, w tym opracowanie wstępnego studium planistyczno-prognostycznego. Tutaj również miasta i gminy nie będą musiały takich dokumentów przygotowywać i ponosić dodatkowych kosztów. Metropolia podpisała już umowę na przygotowanie studium wykonalności Kolei Metropolitalnej, w którym – w koncepcji krótkoterminowej – zostaną poddane analizie projekty, który zakwalifikują się do II etapu naboru wniosków.

Po II etapie projekty będą podlegały ocenie wielokryterialnej, której wynikiem będzie utworzenie listy rankingowej projektów i kwalifikacja ich do programu „Kolej Plus”.

Realizacja inwestycji potrwa do 2028 roku. Całkowita kwota dofinansowania wyniesie 5,6 mld zł. Łącznie z wkładem własnym jednostek samorządu terytorialnego wartość programu to 6,5 mld zł.

Gdzie powinny powstać nowe przystanki kolejowe? Ile dodatkowych pociągów jest potrzebnych, aby kolej stała się środkiem transportu pierwszego wyboru? Czy pociągi zmieszczą się na już istniejących torach, a jeśli nie, to gdzie w pierwszej kolejności powinny zostać wybudowane nowe? To najważniejsze pytania, na które odpowiedź poznamy za 18 miesięcy. Zostaną one zawarte w tzw. koncepcji krótkoterminowej, która będzie jedną z części studium wykonalności dla Kolei Metropolitalnej. Całość będzie gotowa za 4 lata. Umowa na opracowanie tego dokumentu właśnie została podpisana.

– Podpisaniem umowy na opracowanie studium wykonalności Kolei Metropolitalnej, wchodzimy już w zaawansowany etap przygotowujący nas do rozpoczęcia budowy tej priorytetowej dla nas inwestycji – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

– Oczywiście mówiąc, że cały dokument będzie gotowy za cztery lata, może wydawać się, że to bardzo długi okres, który dzieli nas od realnego wbicia pierwszej łopaty w ziemię. Niemniej należy pamiętać, że w inwestycjach finansowanych z pieniędzy publicznych, opracowanie tego rodzaju studium, to jeden z obowiązkowych etapów, po którego zrealizowaniu można przejść już do kolejnych działań. Prace nad dokumentem podzieliliśmy na etapy, aby w ich trakcie otrzymywać analizy częściowe, które pozwolą nam rozpocząć prace w miejscach, które są kluczowe dla dalszego rozwoju transportu szynowego w Metropolii. Już teraz wiemy, że wzmocnienia wymagają szlaki na trasie Gliwice – Katowice – Dąbrowa Górnicza Ząbkowice oraz Tychy Lodowisko – Katowice – Tarnowskie Góry – wyjaśnia.

Studium wyznaczy priorytety i zweryfikuje techniczne możliwości oraz koszty

Studium wykonalności to dokument, który uszczegółowi założenia, które zostały zawarte w koncepcji Kolei Metropolitalnej. Oceni również ich zasadność, techniczne możliwości ich zastosowania oraz oszacuje koszty związane z ich realizacją. Celem jest to, aby w Metropolii to właśnie kolej była środkiem transportu pierwszego wyboru i stała się tym samym kręgosłupem systemu transportu publicznego. Podróżując pociągiem można znacznie szybciej dotrzeć do celu niż korzystając m.in. z prywatnego samochodu.

– Przykładem mogą być tutaj funkcjonujące już dzisiaj połączenia na trasach pomiędzy Tychami, Katowicami, Gliwicami i Dąbrową Górniczą – wylicza Grzegorz Kwitek, członek zarządu GZM, który odpowiada za tematy związane z transportem publicznym.

– Czas przejazdu pociągiem jest bezkonkurencyjny w porównaniu do podróży samochodem. Podmycie wiaduktu na DK86 i utrudnienia drogowe z tym związane, pokazują, jak ważnym jest stworzenie sprawnie działającego systemu kolejowego na naszym obszarze, gdzie ruch aglomeracyjny byłby odseparowany od dalekobieżnego – podkreśla.  

Grzegorz Kwitek zaznacza również, że opracowanie studium będzie również pomocne w realizacji inwestycji w ramach rządowego programu Kolej+, z którego o dofinansowanie będzie się starać Metropolia wraz z gminami członkowskimi.

Kolej Metropolitalna to 400 km torów i 130 nowych przystanków

Przypomnijmy, że koncepcja Kolei Metropolitalnej oraz uzupełniający ją suplement, zawiera kilka wariantów rozbudowy infrastruktury torowej na terenie GZM – od najbardziej podstawowego, jakim jest zwiększenie częstotliwości kursowania na już istniejących trasach, po najbardziej zaawansowany, który zakłada m.in. budowę torów przeznaczonych dla lekkiej kolei miejskiej, przejeżdżającej przez Gliwice, Tychy, Rudę Śląską, Mikołów, Gliwice i Knurów oraz budowę kolei jednoszynowej (monorail), która miałaby połączyć miasta Śląska i Zagłębia z Międzynarodowym Portem Lotniczym Katowice w Pyrzowicach. W przypadku tej ostatniej – już w koncepcji zaznaczono, że jej powstanie uzależnione będzie od rozwoju Katowice Airport, które powinno obsługiwać rocznie 10 mln pasażerów. Z szacunków portu lotniczego wynika, że mogłoby się to stać w okolicach 2030 roku.

Ponadto koncepcja Kolei Metropolitalnej zakłada, że cała sieć kolejowa będzie miała długość niemal 400 km i połączyłaby m.in. Pyskowice z Dąbrową Górniczą, Nowy Bieruń z Tarnowskimi Górami. To również nowe przystanki, których miałoby być prawie 130. Najwięcej nowych lokalizacji ma być w Katowicach, m.in. przy Politechnice Śląskiej i na osiedlu Witosa. Trzy przystanki są planowane w Sosnowcu, m.in. na Środuli. Pojawią się także w Gliwicach (m.in. osiedle Kopernika) czy Mikołowie (m.in. ul. Krakowska).

Model ruchu Kolei Metropolitalnej obejmie 100 linii

– Model ruchu kolejowego, jaki docelowo powstanie w ramach opracowania studium, będzie największym modelem w Polsce obejmującym ponad 100 linii kolejowych – mówi Joanna Sarbiewska, dyrektor Departamentu Planowania Transportu w spółce Databout, która przetarg na opracowanie studium wygrała.

– W obszarze węzła kolejowego poruszają się dziennie tysiące pociągów nie tylko pasażerskich, ale również towarowych. Odwzorowanie i analityka wszystkich występujących zależności na tak dużym obszarze będą wyzwaniem, biorąc pod uwagę cel – uzyskanie jak najbardziej optymalnego rozkładu jazdy, przy jednoczesnym zachowaniu cykliczności i dużej częstotliwości kursowania pociągów.  Rozwiązań w tym przypadku będzie wiele, jednakże w poszukiwaniu najlepszego założyliśmy wsparcie w tym projekcie databout.tools, naszych autorskich narzędzi stworzonych do wielowariantowych analiz. Na obszarze zamieszkałym przez ponad 2 mln osób, o gęstej zabudowie i występujących szkodach górniczych, rozwój kolej jest szczególnie ważny, gdyż nie ma możliwości rozbudowy infrastruktury drogowej do takich parametrów, aby zapewnić swobodne przemieszczanie. Dodatkowo, obszar ten jest bogaty w istniejącą infrastrukturę kolejową – warto to wykorzystać. W trakcie realizacji studium zamierzamy ją krytycznie przeanalizować i wskazać nowe kierunki rozwoju – dodaje.

Metrobilet, dodatkowe połączenia i dofinansowanie inwestycji kolejowych

Metropolia już teraz podejmuje liczne działania, których celem jest usprawnienie transportu szynowego na swoim obszarze. Realizuje tym samym wariant podstawowy koncepcji Kolei Metropolitalnej, którego celem jest to, by w godzinach szczytu pociągi kursowały co 15 minut.

Od 2019 roku uruchomiony został Metrobilet, czyli wspólna oferta Zarządu Transportu Metropolitalnego i Kolei Śląskich. Metrobilet dostępny jest w wersji miesięcznej oraz 6-godzinnej.

W ciągu dwóch lat GZM przekazała 7,2 mln zł dofinansowania na uruchomienie dodatkowych połączeń Kolei Śląskich. W ubiegłym roku dzięki temu na torach pojawiło się więcej o 15 kursów, w tym – 40.

Dąbrowa Górnicza otrzyma łącznie 26 mln zł wsparcia na realizację projektu przebudowy infrastruktury kolejowej w obszarze stacji w centrum miasta. Pieniądze mają zostać przeznaczone na realizację inwestycji w części kolejowej związanej z budową peronów i torów. Zadanie to ma sprzyjać rozwojowi ruchu aglomeracyjnego i wpisuje się w rozwój Kolei Metropolitalnej. 10 mln zł zostanie przekazane w tym roku, a umowa na wykonanie tej inwestycji została podpisana przez władze miasta w miniony poniedziałek (10 sierpnia).

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia dofinansuje najważniejsze inwestycje, które wpisują się w projekt budowy Kolei Metropolitalnej. Zgromadzenie GZM podjęło uchwałę, na podstawie której kwotą 10 mln złotych dofinansowana zostanie inwestycja w Dąbrowie Górniczej. Ponadto Metropolia razem z gminami i miastami zamierza zgłosić projekty do Programu „Kolej+”.

W centrum Dąbrowy Górniczej przebudowana zostanie infrastruktura drogowa i kolejowa. Inwestycja zostanie przeprowadzona pod kątem powstania Kolei Metropolitalnej i budowy dodatkowej pary torów, tylko dla pociągów aglomeracyjnych. Ponadto pasażerowie będą mogli korzystać też z centrum przesiadkowego.

Na realizację tej inwestycji Metropolia przeznaczy w tym roku 10 mln zł. W Wieloletnim Planie Finansowym na przyszły rok kwota dofinansowania przewiduje kolejne 16 mln zł.

Metropolia wraz z gminami i miastami zamierza również zgłosić kilka projektów inwestycyjnych w ramach Programu „Kolej+”. Zgodnie z jego założeniami inwestycje mogą zostać dofinansowane z budżetu państwa nawet w 85%. Pozostałe 15% kosztów muszą pokryć jednostki samorządu terytorialnego. GZM jest gotowa wspomóc finansowo gminy i miasta w tym zakresie.

– Jesteśmy po spotkaniu informacyjnym z gminami. Opracowaliśmy razem z ekspertami wstępny harmonogram wspólnych działań z gminami i miastami Metropolii. Przed nami kolejne spotkania, na których będzie rozmawiać o wybranych projektach – tłumaczy Grzegorz Kwitek, członek Zarządu GZM.

– Mam nadzieję, że finalnie do spółki PKP PLK S.A., która prowadzi nabór wniosków trafi kilka projektów inwestycyjnych, wpisujących się w plany budowy Kolei Metropolitalnej – dodaje.

Głównym celem programu Kolej+ jest uzyskanie lub usprawnienie połączenia miejscowości powyżej 10 tys. mieszkańców z miastem wojewódzkim. Projekty muszą zostać przesłane do PKP PLK  S.A. do 26 sierpnia br. Następnie zostaną one ocenione pod względem merytorycznym przez zarządcę infrastruktury. W II etapie wnioskodawcy opracują wstępne studia planistyczno-prognostyczne dla projektów, które zostały pozytywnie zaopiniowane przez PKP PLK S.A. Najpóźniej w lutym 2022 roku będą znane projekty, zakwalifikowane do dofinansowania, a ich realizacja ma zakończyć się do grudnia 2028 roku.

Górnośląsko- Zagłębiowska Metropolia rozstrzygnęła przetarg na przygotowanie Wstępnego Studium Wykonalności Kolei Metropolitalnej. Wybrano ofertę firmy Databout sp. z o.o (wcześniej WYG International Sp. z o.o.). Opracowanie tego dokumentu to jeden z ważniejszych etapów w drodze do usprawnienia transportu szynowego na terenie GZM.

Wstępne Studium Wykonalności jest kolejnym etapem budowy Kolei Metropolitalnej. Ma określić, które z rozwiązań zaproponowanych w Koncepcji Kolei Metropolitalnej są możliwe do realizacji oraz w jakim zakresie.

Opracowanie Wstępnego Studium Wykonalności ma potrwać około czterech lat. Gotowy dokument ma zawierać dwa rodzaje koncepcji rozwoju. Pierwsza z nich tzw. Koncepcja krótkoterminowa zostanie opracowana do 18 miesięcy od podpisania umowy z Wykonawcą. Obejmie m.in. budowę nowych przystanków i zmiany lokalizacji istniejących. Ma odpowiadać na kwestie integracji z transportem zbiorowym i indywidualnym poprzez integrację rozkładów jazdy, uwzględnienie stacji przesiadkowych oraz parkingów dla samochodów. Ma także zawierać odpowiedzi dotyczące zapotrzebowania na tabor oraz lokalizacji i wielkości zapleczy technicznych Kolei Metropolitalnej.

Koncepcja docelowa zostanie opracowana do 48 miesięcy od podpisania umowy z Wykonawcą. Obejmie ona m.in. prognozę ruchu osób, propozycję oferty przewozowej wraz z koncepcją rozkładu jazdy pociągów oraz analizę zapotrzebowania na tabor. Ma wskazywać także lokalizacje i wielkość obiektów zapleczy technicznych Kolei Metropolitalnej.

Wykonawca ma przygotować także plan działań inwestycyjnych wraz z koncepcją układów torowych, zaproponować model integracji z transportem zbiorowym i indywidualnym.  Jego zadaniem będzie również przeanalizowanie różnych modeli własności operatora Kolei Metropolitalnych – własna spółka GZM, czy też zewnętrzna. Studium ma zawierać rekomendacje dotyczące sposobu pozyskania taboru, odpowiedzieć na kwestie związane z jego serwisowaniem oraz utrzymaniem zaplecza technicznego. Dokument ma też zawierać analizy dotyczące finansowania inwestycji.

Podczas prac nad Studium wykonawca musi także wziąć pod uwagę realizowane i planowane inwestycje kolejowe przez spółkę PKP PLK S.A., a także plany budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego.

Przetarg na Wstępne Studium Wykonalności Kolei Metropolitalnej został ogłoszony przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię w drugiej połowie lutego b.r.

Decyzja Komisji Przetargowej o wyborze oferty Databout sp. z o.o. (wcześniej WYG International Sp. z o.o.) uprawomocni się 19 czerwca b.r.

Link: Warunki przetargu i informacja o rozstrzygnięciu

Oferty na przygotowanie studium wykonalności Kolei Metropolitalnej zostały otwarte w piątek (3 kwietnia). Teraz oceni je komisja przetargowa. Opracowanie tego dokumentu to jeden z ważniejszych etapów w drodze do usprawnienia transportu szynowego na terenie GZM.

Przetarg na „Wstępne Studium Wykonalności Kolei Metropolitalnej” został ogłoszony przez Górnośląsko- Zagłębiowską Metropolię w drugiej połowie lutego b.r.

To opracowanie,
które jest kolejnym etapem budowy Kolei Metropolitalnej ma określić, które z
rozwiązań zaproponowanych w „Koncepcji Kolei metropolitalnej” – są
możliwe do realizacji oraz w jakim zakresie.

Opracowanie Wstępnego Studium Wykonalności ma potrwać około czterech lat.
Gotowy dokument ma zawierać dwa rodzaje koncepcji rozwoju. Pierwsza z nich tzw.
„koncepcja krótkoterminowa” dotyczy budowy nowych przystanków i zmiany
lokalizacji istniejących. Ma odpowiadać na kwestie integracji z
transportem zbiorowym i indywidualnym poprzez integrację rozkładów jazdy,
uwzględnienie stacji przesiadkowych oraz parkingów dla samochodów. Ma także
zawierać odpowiedzi dotyczące zapotrzebowania na tabor oraz lokalizacji i
wielkości zapleczy technicznych Kolei Metropolitalnych. Działania na tym
obszarze mają być określone do 2025 roku.

„Koncepcja docelowa” to prognoza ruchu osób, propozycja oferty przewozowej
wraz z koncepcją rozkładu jazdy pociągów oraz analiza zapotrzebowania na tabor.
Ma wskazywać także lokalizację i wielkość obiektów zapleczy technicznych Kolei
Metropolitalnej.

Wykonawca ma przygotować także plan działań inwestycyjnych wraz z koncepcją
układów torowych, zaproponować model integracji z transportem zbiorowym i
indywidualnym.  Jego zadaniem będzie również przeanalizowanie różnych
modeli własności operatora Kolei Metropolitalnych – własna spółka GZM, czy też
zewnętrzna. Studium ma zawierać rekomendacje dotyczące sposobu pozyskania
taboru, odpowiedzieć na kwestie związane z jego serwisowaniem oraz utrzymaniem
zaplecza technicznego. Dokument  ma też zawierać analizy dotyczące
finansowania inwestycji.

Podczas prac nad Studium wykonawca musi także wziąć pod uwagę realizowane i
planowane inwestycje kolejowe przez spółkę PKP PLK SA, a także plany budowy
Centralnego Portu Komunikacyjnego.

Link: Warunki przetargu z informacją z otwarcia ofert