Zgromadzenie GZM przyjęło Strategię Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r. Dokument określa wspólną dla wszystkich gmin członkowskich wizję Metropolii w kilkunastoletniej perspektywie oraz wskazuje cele i kierunki jej rozwoju. Ważnym elementem prac nad Strategią były konsultacje z szerokim gronem mieszkańców i ekspertów. 

– Strategia Rozwoju GZM powstawała przy dużym zaangażowaniu szerokiego grona interesariuszy, w tym Metropolitalnej Rady Rozwoju, interdyscyplinarnego zespołu ekspertów reprezentujących władze rządowe, samorządowe, świat nauki i gospodarki. Duże też było zaangażowanie przedstawicieli gmin w bieżące konsultowanie zapisów dokumentu i poprzez udział w spotkaniach roboczych. Dziękujemy więc za wszystkie wniesione wskazówki i uwagi oraz wspólną pracę – podkreśla Danuta Kamińska, wiceprzewodnicząca zarządu Metropolii, nadzorująca proces prac nad dokumentem.

Strategia Rozwoju GZM jest narzędziem wspierającym proces zarządzania Metropolią jako instytucją i obszarem. W ramach ustaleń strategicznych wyznacza pięć priorytetów: adaptacja do zmian klimatu i odporność, mobilność i dostępność, przestrzeń i spójność społeczna, metropolitalność i innowacyjność, współpraca i otwartość. W ramach każdego z nich wskazano cele i kierunki działań.

Dokument został sporządzony zgodnie z przepisami prawa znowelizowanymi w drugiej połowie 2020 r., które wprowadziły zmiany mające na celu integrowanie planowania strategicznego z przestrzennym. Oznacza to, że integralnym elementem dokumentu strategicznego stały się  również ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej oraz część graficzna w formie modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej.

Prace nad Strategią Rozwoju GZM trwały około dwóch lat i podzielone były na cztery etapy: prace przygotowawcze; diagnozę stanu GZM; obszary funkcjonalne GZM i Strategię Rozwoju GZM. W cały proces – zależnie od potrzeb i przepisów prawa – angażowane było szerokie grono interesariuszy reprezentujących: władze rządowe i samorządowe, instytucje państwowe, środowiska: akademickie, biznesowe, pozarządowe oraz mieszkańcy.

Dzięki temu powstał wspólnie wypracowany dokument, który wskazuje obszary aktywności do podejmowania przez GZM w najbliższych latach. Ma to służyć sukcesywnemu osiąganiu założonej wizji Metropolii, jaką jest: obszar atrakcyjny do życia, nauki, pracy i wypoczynku, dobrze zintegrowany, wykorzystujący synergię różnorodności, tradycji i dziedzictwa przemysłowego, rozwijający ofertę kulturalną i nowoczesną gospodarkę, podlegający transformacji w dążeniu do neutralności klimatycznej i odporności na kryzysy, o silnej pozycji wśród obszarów metropolitalnych. Z kolei misją GZM (jako instytucji) jest integracja potencjałów gmin, inicjowanie działań oraz inspirowanie do rozwoju poprzez otwartość, współpracę i nowoczesne zarządzanie.

Pod względem spełnienia obligatoryjnych wymagań: przeprowadzona została strategiczna ocena oddziaływania na środowisko do projektu dokumentu, w ramach której przygotowano Prognozę oddziaływania na środowisko (wraz z uzyskaniem pozytywnych opinii Śląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego i Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska), a także uzyskano pozytywną opinię Zarządu Województwa Śląskiego, dotyczącą sposobu uwzględnienia ustaleń i rekomendacji w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w województwie określonych w strategii rozwoju województwa.

Przeprowadzone także zostały ustawowe konsultacje projektu Strategii Rozwoju GZM wraz z Prognozą oddziaływania na środowisko – w tym m.in. z sąsiednimi gminami, gminami członkowskimi GZM, lokalnymi partnerami społecznymi i gospodarczymi, mieszkańcami gmin członkowskich – z właściwym dyrektorem regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”.

Uchwalona Strategia Rozwoju GZM zastępuje Program Działań Strategicznych Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii do roku 2022, przyjęty w 2018 r.

Wszystkie dokumenty powstałe w procesie tworzenia Strategii Rozwoju GZM dostępne są na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Metropolitalnego GZM w zakładce „koncepcje i strategie”.

Rozwinięciem ustaleń strategicznych będzie odrębny dokument programowy,  zawierający zestaw działań do realizacji przez Metropolię, z perspektywą do 2035 r. Dokument zostanie przygotowany w I kwartale 2023 r.

W czwartek (20 października) rozpoczynają się ustawowe konsultacje projektu Strategii Rozwoju GZM. Dokument określi wizję Metropolii w kilkunastoletniej perspektywie czasowej oraz wskaże cele i kierunki jej rozwoju. W ramach konsultacji przewidziano bezpośrednie spotkania w stolicach pięciu podregionów, dwa dodatkowe spotkania online oraz punkty konsultacyjne – otwarte dla mieszkańców. Odpowiednie formularze będą także dostępne na stronach internetowych GZM i w siedzibie Urzędu Metropolitalnego. Opinie będą zbierane do 24 listopada, a prace nad dokumentem zakończą się pod koniec roku.

Podstawą prac nad Strategią Rozwoju GZM było otwarcie na opinię publiczną i wsparcie eksperckie. Projekt dokumentu powstawał we współpracy z szerokim gronem interesariuszy. Prace nad dokumentem rozpoczęły się w III kwartale 2021 r., a zakończenie planowane jest na koniec 2022 r.

Ankieta, wywiady, konferencja

We wrześniu ubiegłego roku udostępniono ankietę na temat wizji rozwoju Metropolii do 2035, którą wypełniło 1318 mieszkańców. Przeprowadzono pogłębione wywiady z przedstawicielami administracji regionalnej i lokalnej, instytucjami naukowymi oraz sektorem gospodarczym, jak i wywiady grupowe z podmiotami z obszaru nauki, społeczeństwa obywatelskiego i gospodarki.

W ramach prac zorganizowano także serię warsztatów z gminami, z podziałem na podregiony oraz konferencję na temat kierunków rozwoju GZM, przy współpracy z Instytutem Rozwoju Miast i Regionów.

Zebrane w ten sposób opinie pozwoliły opracować tzw. Mapę myśli, w której najmocniej wybrzmiewa, że Metropolia powinna być zielona, czysta, przyjazna mieszkańcom i dobrze skomunikowana.

Rozpoczynają się konsultacje

W czwartek, 20 października, projekt Strategii Rozwoju GZM wraz z prognozą oddziaływania na środowisko zostanie upubliczniony i poddany konsultacjom. Proces ten potrwa do 24 listopada. Elektroniczny formularz konsultacyjny zostanie udostępniony na stronie internetowej GZM, Biuletynie Informacji Publicznej oraz – w wersji papierowej – w siedzibie GZM przy ul. Barbary 21a w Katowicach.

Ważnym elementem tego procesu będą otwarte spotkania konsultacyjne (16:00 – 18:00) w każdym z pięciu podregionów Metropolii: bytomskim (21 października), tyskim (24 października), gliwickim (25 października), katowickim (26 października) i sosnowieckim (27 października). W dniach powyższych spotkań będą działać także punkty konsultacyjne, otwarte dla mieszkańców w godzinach od 9:00 do 16:00.

Przewidziano także dwa otwarte, ogólnodostępne spotkania konsultacyjne online: 28 października i 4 listopada – oba w godzinach 11:00-13:00.

Pierwsza taka strategia w kraju

Ustalenia Strategii Rozwoju GZM nawiązują zarówno do globalnych wyzwań i trendów, jak i zjawisk charakterystycznych dla GZM. Do tych pierwszych można zaliczyć 17 celów zrównoważonego rozwoju z Agendy ONZ, adaptację do zmian klimatu i transformację energetyczną. W skali GZM to takie aspekty jak: depopulacja, proces kurczenia się miast i suburbanizacji, a także potrzeba poprawy jakości przestrzeni publicznej.

Strategia Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r. będzie pierwszym dokumentem określającym wspólną politykę rozwoju dla całego związku metropolitalnego. Będzie też dokumentem pionierskim, odnoszącym się do pierwszej w Polsce ustawowo powołanej metropolii. Zostanie sporządzona według znowelizowanych w listopadzie 2020 r. przepisów prawa, które zintegrowały planowanie strategiczne z przestrzennym, co oznacza, że jej integralnym elementem będzie część graficzna w formie tzw. modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej GZM.

Podczas spotkania Metropolitalnej Rady Rozwoju członkowie zespołu dyskutowali nad powstającym dokumentem Strategii Rozwoju GZM na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r. 

 Strategia Rozwoju GZM to dokument wspólny dla całego obszaru metropolitalnego. Określa priorytety rozwojowe i  zadania do realizacji na najbliższe lata. Ma na celu zdynamizowanie rozwoju społeczno-gospodarczego i wzmacnianie jego spójności przestrzennej.

Podczas spotkania z przedstawicielami Metropolitalnej Rady Rozwoju, dyskutowano nad projektem dokumentu ze szczególnym uwzględnieniem priorytetów, celów i kierunków działania. Omówiono również część planistyczną, jaką jest model struktury funkcjonalno-przestrzennej wraz z rekomendacjami i ustaleniami dotyczącymi poszczególnych priorytetów.

Prace nad dokumentem potrwają do końca roku.

Pracom nad Strategią Rozwoju GZM towarzyszy dyskusja różnych środowisk. W tym celu w grudniu 2021 prace zainaugurowała Metropolitalna Rada Rozwoju.  To interdyscyplinarne gremium ekspertów zewnętrznych o kwalifikacjach i doświadczeniach zawodowych związanych z problematyką obszarów miejskich. Metropolitalna Rada Rozwoju jest płaszczyzną interdyscyplinarnej debaty programowej nad kierunkami rozwoju Metropolii GZM.

W pracach nad opracowaniem projektu uczestniczyli mieszkańcy Metropolii, przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej, uczelnie wyższe i jednostki naukowo-badawcze, środowiska gospodarcze oraz organizacje pozarządowe. Dla nich zostały zorganizowane m.in. warsztaty i spotkania robocze, przeprowadzono wywiady, konsultacje oraz panele dyskusyjne.  Przeprowadzono także badania ankietowe w których uczestniczyło ponad 1300 osób. Mieszkańcy wypowiadali się m.in. na temat swoich oczekiwań oraz wskazywali korzyści i problemy życia w Metropolii.

W najbliższym czasie Metropolia ogłosi konsultacje nad całościowym projektem Strategii Rozwoju GZM.

Przydatne linki:

Strategia Rozwoju GZM

Metropolitalna Rada Rozwoju

Wypracowanie modelowych rozwiązań na rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce – to jeden z celów kończącego się projektu Gospostrateg-NewUrbPact, realizowanego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Instytut Rozwoju Miast i Regionów oraz Uczelnię Łazarskiego. Projekt, w którym przedmiotem badań była Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, podsumowano na konferencji w Warszawie.

Praktycznym celem przedsięwzięcia było wypracowanie modelowych rozwiązań na rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce oraz przygotowanie ich do wdrożenia do zasadniczego nurtu polityk publicznych. W sposób szczególny projekt kładł nacisk na wypracowanie rozwiązań służących podniesieniu jakości i znaczenia planowania przestrzennego oraz wzmocnienia jego roli jako instrumentu zarządzania procesami urbanizacji w Polsce – w tym zwłaszcza w zakresie przeciwdziałania zjawiskom suburbanizacji i kurczenia się miast, które stanowią jedno z głównych wyzwań dla zrównoważonego rozwoju miast i ich obszarów funkcjonalnych.

Przedmiotem badań była Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Dla jej obszaru wykonano liczne analizy o tematyce społeczno-gospodarczej i przestrzennej, z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi informatycznych, baz danych i obrazowania satelitarnego. Wyniki badań i analiz omówiła dr Agnieszka Sobala-Gwosdz, podczas sesji „Pilotaże a rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce w ramach Projektu NewUrbPact. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia i Miasto Radomsko”.

Relację wideo z konferencji można obejrzeć poniżej:

Oprócz prezentacji i sesji dyskusyjnych, w ramach wydarzenia odbyły się warsztaty dla administratorów i użytkowników przestrzeni publicznych. W trakcie zajęć omawiano procesy rewitalizacyjne, a także jakościowe i ilościowe rozwiązania w planowaniu przestrzennym.

Projekt NewUrbPact trwał od stycznia 2019 do września 2022 roku i był współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Wypracowane wnioski i rezultaty będą stanowiły podstawę do opracowywania zmian legislacyjnych w zakresie planowania przestrzennego w Polsce.

Materiały dotyczące Metropolii, które dotychczas wypracowano w ramach projektu NewUrbPact, dostępne są na stronie InfoGZM – LINK.

Jaka Metropolia w 2035 roku? Zielona i mniej zanieczyszczona, przyjazna mieszkańcom, oferująca dobrą jakość życia z dobrym systemem komunikacji, innowacyjna i nowoczesna. Taki obraz Metropolii przyszłości uzyskaliśmy w badaniach ankietowych mieszkańców. Zostały one przeprowadzone ostatnim kwartale 2021 roku w ramach toczących się prac nad Strategią Rozwoju Metropolii. Wzięło w nich udział ok. 1,4 tys. osób. Ankiety były dostępne online oraz w miejscach publicznych.

Prezentujemy wstępne wnioski z ankiet (TUTAJ). Pełny raport w przygotowaniu.

Najważniejszymi wyzwaniami wskazywanymi przez mieszkańców stojącymi przed GZM do 2027 roku to przede wszystkim poprawa jakości środowiska, zwiększenie dostępności przyjaznego środowisku transportu zbiorowego (w szczególności szynowego), transformacja przemysłowa (górnictwo) oraz tworzenie szerokiej oferty transportu zapobiegającej wykluczeniu komunikacyjnemu.

Kluczowe działania rekomendowane przez mieszkańców wspierające rozwój Metropolii dotyczyły przede wszystkim rozwoju transportu publicznego i zbiorowego, ochrony i tworzenia nowych terenów zielonych, poprawy jakości standardów planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz ograniczenia niskiej emisji oraz zanieczyszczeń z przemysłu i transportu.

Strategia Rozwoju GZM ma być gotowa do końca 2022 r. Wyznaczy m.in. cele i kierunki jej rozwoju, a także komponent planistyczny w postaci modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej związku metropolitalnego.

Więcej informacji o Strategii: Aktualności – Strategia Rozwoju GZM (metropoliagzm.pl)

Poprawa jakości życia, rozwój funkcji metropolitalnych, wzmacnianie spójności przestrzennej i społeczno-gospodarczej – to wyzwania przed którymi stoi Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Właśnie wybrano wykonawcę, który wspierać będzie GZM w opracowaniu Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r.

Komisja przetargowa za najkorzystniejszą uznała ofertę firmy doradczej PwC Advisory Sp. z o.o. sp. k. z którą będzie tworzyć wspólny dokument. Opracowanie Strategii rozpocznie się od prac analityczno-diagnostycznych oraz wykonania delimitacji obszarów funkcjonalnych GZM, czyli określenia granic dla terenów, które mają wpływ na jej obszar. Dokument będzie opracowany przy współudziale możliwie szerokiego grona interesariuszy i zostanie poddany konsultacjom społecznym. Strategia określi wizję GZM w kilkunastoletniej perspektywie czasowej oraz wskaże cele i kierunki jej rozwoju, nawiązując do współczesnych wyzwań i potrzeb. Będzie narzędziem wzmacniającym proces zarządzania obszarem metropolitalnym.

Strategia Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii będzie dokumentem pionierskim w skali kraju. Przede wszystkim dlatego, że powstanie dla pierwszej w Polsce ustawowo powołanej metropolii, ale też zostanie sporządzony według znowelizowanych w listopadzie 2020 r. przepisów prawa, które zintegrowały planowanie strategiczne z przestrzennym. Jedną z zasadniczych zmian wynikających z nowych przepisów jest opracowanie tzw. modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej, jako obligatoryjnego elementu strategii rozwoju i tym samym rezygnacja z odrębnego dokumentu, jakim miało być ramowe studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

Strategia rozwoju zastąpi obecnie obowiązujący Program działań strategicznych GZM do roku 2022, który od 2018 roku wyznacza główne kierunki działań Metropolii. Zakończenie prac nad strategią planowane jest na IV kwartał 2022 r.

Ruszył proces związany z wyborem wykonawcy na opracowanie Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r. Ma być to narzędzie wspierające proces rozwoju i zarządzania obszarem metropolitalnym, m.in. poprzez określenie wizji Metropolii, a także celów i kierunków działań GZM oraz jej gmin członkowskich w kilkuletniej perspektywie czasowej.

Strategia to dokument wspólny dla całego obszaru metropolitalnego. Ustalenia w niej zawarte będą uwzględniać zarówno tzw. dokumenty wyższego rzędu (w tym krajowe i unijne), jak i nową perspektywę finansową na lata 2021-2027.

– Będzie to pionierski dokument w skali kraju, sporządzony według znowelizowanych w listopadzie 2020 roku przepisów prawa, które zintegrowały planowanie strategiczne z przestrzennym – zapowiada Danuta Kamińska, wiceprzewodnicząca zarządu GZM.

– Jedną z zasadniczych zmian jest opracowanie tzw. modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej, jako obligatoryjnego elementu strategii rozwoju związku metropolitalnego. Zastąpi on ramowe studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla GZM, wynikające z poprzednich zapisów ustawowych – dodaje wiceprzewodnicząca Kamińska.

Strategia ma się koncentrować na kwestiach takich jak: poprawa jakości życia, rozwój funkcji metropolitalnych, wzmacnianie spójności przestrzennej i społeczno-gospodarczej, ale także ma odnosić się do współczesnych wyzwań i potrzeb.

Jej opracowanie zostanie poprzedzone pracami analityczno-diagnostycznymi oraz wykonaniem delimitacji obszarów funkcjonalnych GZM, czyli określeniem granic dla terenów, które mają wpływ na jej obszar. Dokument będzie opracowany przy współudziale możliwie szerokiego grona interesariuszy i zostanie poddany konsultacjom społecznym.

Zakończenie prac nad Strategią planowane jest na IV kwartał 2022 r. Dokument ten zastąpi obecnie obowiązujący „Program Działań Strategicznych”, który wyznaczył główne kierunki działań w pierwszej fazie funkcjonowania Metropolii. Określa on około 30 zadań do realizacji w latach 2018-2022, w ramach pięciu priorytetów rozwojowych.

Termin składania ofert na opracowanie Strategii Rozwoju GZM na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r. upływa 16 kwietnia br.

Link: Przetarg nieograniczony – zamówienie na opracowanie Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r.

Jest ich 26 i mają od 16 do 25 lat. Mieszkają w różnych częściach Metropolii – zarówno w małych gminach, jak i w dużych miastach. Są licealistami, studentami, pracują. Przez najbliższy rok wspólnie będą zastanawiać się jaka powinna być Metropolia, by młodzi ludzie chcieli w niej mieszkać, uczyć się, pracować, a w przyszłości zakładać swoje rodziny. Efekt ich prac zostanie uwzględniony w strategii GZM. W piątek (11 września) odbyło się pierwsze spotkanie w ramach projektu „Młodzi robią Metropolię”.

Młodzi uczestnicy tego projektu zostali wybrani podczas rekrutacji. W swoich zgłoszeniach zostali poproszeni o to, by opowiedzieli jak widzą Metropolię, gdzie spędzają czas i jaki pomysł mają na jej rozwój.

Przez najbliższy rok, w trakcie 10 warsztatów, które poprowadzą dla nich przedstawiciele Uniwersytetu Śląskiego – Instytutu Nauk Politycznych oraz Instytutu Pedagogiki – młodzi uczestnicy będą szukać odpowiedzi na to, jaka powinna być Metropolia GZM, by była atrakcyjnym miejscem do życia, z którym będą chcieli związać swoją przyszłość – zawodową i prywatną.

Podczas cyklu warsztatów będą zastanawiać się nad tym, co oznacza dla nich wysoka jakość życia. Nie zabraknie również wątków związanych z edukacją i rynkiem pracy, a także z kwestiami dotyczącymi ładu przestrzennego, bezpieczeństwa i procesów demograficznych.

– Jako naukowcy chcemy wysłuchać głosu młodych mieszkańców Metropolii i uwzględnić go później w raporcie, który stanie się częścią większej strategii – mówi dr Natalia Stępień-Lampa z Instytutu Nauk Politycznych UŚ.

Wśród uczestników projektu „Młodzi robią Metropolię” jest Magdalena Hoeftmann, która chciałaby zająć się tematami związanymi m.in. z transportem publicznym.

– Transport pasażerski jest bardzo potrzebny do tego, żeby nasza miasta stawały się miejscami, gdzie po prostu lepiej się żyje, które są dobrze dostosowane do potrzeb różnych osób. Ważne są dla mnie kwestie związane m.in. z dostępnością transportową – wylicza Magda.

Z kolei Wojciech Patoń podkreśla, że projekt „Młodzi robią Metropolię” jest wielką szansą dla młodych mieszkańców GZM, bo daje im możliwość podzielenia się swoją wizją na rozwój miejsca, w którym żyją.

– Myślę, że powinniśmy dążyć do zdrowej syntezy nowoczesności z tradycją. To jest nie tylko fajne i dla nas korzystne, ale modnym jest teraz wykorzystywanie różnych tradycyjnych elementów. Mamy postindustrialną kulturę i to właśnie wokół niej powinniśmy budować nowe obiekty kultury, sportu i rekreacji. Te wszystkie miejsca mogą być wykorzystywane do tego, by młodzi ludzie znajdowali tam pracę, a po drugie będą dawać też możliwość spędzenia tam czasu wolnego – mówi Wojtek.

Do projektu „Młodzi robią Metropolię” zgłosiło się 56 osób, z czego 46 złożyło kompletne wnioski.

Ich zgłoszenia zostały ocenione przez przedstawicieli Metropolii, którzy odpowiadają za kwestie związane z rozwojem społeczno-gospodarczym, transportem, planowaniem przestrzennym, inwestycjami i promocją. 

Ponieważ poziom odpowiedzi był bardzo wyrównany, Metropolia przygotowała także ofertę współpracy dla tych, którym nie udało się dostać do 26-osobowej grupy projektowej. Kandydaci zostali zaproszeni do współpracy przy tworzeniu materiałów edukacyjnych dotyczących Metropolii adresowanych do ludzi młodych.  

Więcej o projekcie można przeczytać >> TUTAJ <<