1

Metropolia zaprasza do udziału w konsultacjach na temat działań strategicznych

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia rozpoczęła konsultacje projektu zmiany „Metropolitalnego Programu Działań Strategicznych”.

Metropolitalny Program Działań Strategicznych (MPDS) to program rozwoju służący do realizacji celów zawartych w Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027, z perspektywą do 2035 r.

MPDS podlega okresowej aktualizacji, z uwagi na potrzeby związku metropolitalnego oraz zmieniające się uwarunkowania prawne, instytucjonalne i finansowe.

Konsultacje będą prowadzone od 12 marca do 15 kwietnia 2024 r. Uwagi można zgłaszać za pomocą formularza konsultacyjnego dostępnego do pobrania ze strony internetowej  bip.metropoliagzm.pl

Dodatkowo, 3 kwietnia w Kato Science Corner x Metrolab GZM (Młyńska 2, 40-098 Katowice) w godzinach 09.00-16.00 będzie działać punkt konsultacyjny, a w godzinach od 16.00-17.00 odbędzie się spotkanie konsultacyjne nt. zmiany MPDS.

Projekt dokumentu zmiany Metropolitalnego Programu Działań Strategicznych dostępny jest przez cały czas trwania konsultacji w siedzibie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (ul. Barbary 21A, 40-053 Katowice, pokój nr 222 w godzinach 8:00-15:00).

Więcej informacji – zasady uczestnictwa i dokumentacja: Obwieszczenie Zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii – Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Metropolitalny Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii




Strategia Metropolii odpowie na współczesne potrzeby i wyzwania

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia pracuje nad pionierskim dokumentem, jakim będzie Strategia Rozwoju GZM na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 roku. Dokument określi wizję Metropolii w kilkunastoletniej perspektywie czasowej oraz wskaże cele i kierunki jej rozwoju, nawiązując do współczesnych wyzwań i potrzeb. A tych – jak pokazała konferencja zorganizowana w piątek (17 grudnia) w Katowicach – jest naprawdę wiele. Depopulacja, suburbanizacja, kształtowanie przestrzenne – to niektóre problemy, jakie wymieniali naukowcy, eksperci i samorządowcy uczestniczący w wydarzeniu. W jaki sposób poradzi sobie z nimi pierwsza metropolia w Polsce?

Metropolia na Śląsku i w Zagłębiu liczy aż 2,3 mln mieszkańców, ale problem depopulacji nie jest jej obcy. Jak wskazywał podczas wydarzenia Łukasz Sykała z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów (IRMiR), w ostatnich 10 latach w GZM na skutek ubytku naturalnego i migracyjnego ubyło 107 tys. mieszkańców. W ciągu kolejnych lat procesy depopulacji ulegną pogłębieniu – wg Głównego Urzędu Statystycznego w latach 2020-2030 ubędzie kolejne 140 tys. mieszkańców. Widoczny jest także trend suburbanizacji, ale mniejszy niż w innych obszarach metropolitalnych, np. warszawskim. Dlatego wyzwaniem Metropolii, jak i innych samorządów w Polsce, jest adaptacja do zmian demograficznych.

Walka o mieszkańca

Dr hab. Krzysztof Gwosdz, prof. UJ, podkreślił, że w Metropolii liczba studentów przewyższa już liczbę górników, co jest dość istotne dla regionu, który przez lata opierał się na przemyśle wydobywczym. Obecnie w GZM studiuje blisko 89 tys. osób. Metropolia, z naciskiem na jej stolicę – Katowice, jest także drugim po Warszawie miejscem lokowania największych firm. Profesor Gwosdz podkreślił także widoczne w Metropolii „odrodzenie kulturalne”, które w naturalny sposób ciągnie za sobą odrodzenie gospodarcze.

Kolejni eksperci IRMIR – Jacek Koj i Wojciech Łachowski – zwrócili uwagę na procesy urbanizacyjne. W odniesieniu do licznych terenów poprzemysłowych, ich zdecydowana większość znajduje się w rdzeniu GZM, czyli miastach na prawach powiatu (blisko 85 proc.). Udział zagospodarowanych terenów poprzemysłowych w całej GZM to 41 proc. Z kolei w odniesieniu do mieszkalnictwa, widać globalny trend, jakim jest suburbanizacja – wielkość kompleksów mieszkaniowych w Metropolii rośnie wraz z odległością od rdzenia, jednocześnie gęstość zabudowy staje się coraz mniejsza.

W wystąpieniu Antoniego Matuszko i Agnieszki Gajdy (IRMIR) zwrócono uwagę, że przyrosty demograficzne mają obecnie największy potencjał w gminach wiejskich, przy czym aż 68 proc. małych dzieci w GZM musi być dowożonych do żłobków, które znajdują się w odległości większej niż 15 minut marszu. Dyrektor IRMIR Wojciech Jarczewski dodał, że obecnie w GZM buduje się więcej inwestycji niemieszkaniowych, czyli budynków przemysłowych, magazynowych czy biurowych.

Prace nad Strategią

Zuzanna Bartczak i Michał Smoleń z PwC Polska przedstawili założenia do opracowywanej Strategii Rozwoju GZM na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035. Podkreślili, że będzie to dokument biorący pod uwagę opinię możliwe najszerszego grona interesariuszy. Wskazali, że na etapie tzw. prekonsultacji, osoby ankietowane jako największe wyzwanie Metropolii do 2027 roku wskazywały prowadzenie działań ukierunkowanych na środowisko (odpowiedziało tak 64 proc.). Do innych ważnych wyzwań zaliczono kształtowanie transportu zbiorowego, transformację przemysłową czy zatrzymanie u siebie młodych mieszkańców.

Strategia Rozwoju GZM będzie dokumentem pionierskim – nie tylko dlatego, że dotyczyć będzie pierwszej w Polsce ustawowo powołanej metropolii, ale również dlatego, że zostanie sporządzona według znowelizowanych w listopadzie 2020 r. przepisów prawa, które zintegrowały planowanie strategiczne z przestrzennym.

Dotychczas przeprowadzone zostały takie działania jak m.in.: ankietyzacja służąca pozyskaniu opinii mieszkańców nt. potrzeb i oczekiwań mieszkańców wobec GZM, wywiady indywidualne z ekspertami oraz warsztaty z włodarzami i przedstawicielami gmin z pięciu podregionów GZM. Obecnie realizowany jest II etap prac, związany z diagnozą sytuacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej.

Głos naukowców i samorządowców

Podczas debaty ekspertów, naukowców i prezydentów miast, wiceprzewodnicząca GZM Danuta Kamińska podkreśliła, że strategia ma w pełni wykorzystywać potencjał GZM. Wspomniała o negatywnych prognozach demograficznych, które dotykają wszystkich polskich miast (w trakcie konferencji można było usłyszeć, że ONZ prognozuje, iż do 2100 r. w Polsce może mieszkać tylko 17 mln osób, jeśli nie zacznie się zmieniać na lepsze struktura demograficzna). Strategia ma pomóc w osiągnięciu jednego z głównych celów GZM – zatrzymania mieszkańców u siebie, a także przyciąganiu nowych.

O problemach związanych z depopulacją wspomniał ponownie dr Wojciech Jarczewski. Dodał, że pozytywną rzeczą jest siła gospodarcza Metropolii – druga w kraju, po obszarze metropolitalnym Warszawy. Podkreślił również, że Metropolia powinna zacieśnić współpracę z obszarem metropolitalnym Krakowa, a pomóc w tym powinno szybkie połączenie kolejowe. Rację przyznał mu prof. Marek Szczepański z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zaznaczył, że wzorem dla innych Metropolii powinien być obszar pomiędzy Bostonem i Waszyngtonem, czyli tzw. metropolia BosWash, która liczy 52 mln mieszkańców. Prof. Adam Drobniak z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach dodał, że należy zachować ostrożność w formułowaniu wizji i misji Metropolii.

Następnie głos zabrali samorządowcy. Wiceprezydent Katowic Mariusz Skiba podkreślił, że istnieją elementy, które obligują miasta GZM do współpracy, jak transport zbiorowy czy zakup energii, ale też pojawiają się nowe obszary i wyzwania, które należy rozwiązywać wspólnie – jak rozwój sfery naukowej.

Prezydent Sosnowca Arkadiusz Chęciński zwrócił uwagę na problem smogu, o którym mówili także mieszkańcy w prekonsultacjach do Strategii. Wyraził nadzieję, że kwestia zanieczyszczenia powietrza zostanie rozwiązana w kolejnych latach, ale będzie to możliwe tylko przy odpowiedniej polityce rządowej.

Adam Neumann, prezydent Gliwic, podkreślił ważną rolę współpracy między samorządami – nie tylko w samej Metropolii, ale także na zewnątrz. Z kolei Mariusz Wołosz, prezydent Bytomia, dobrze ocenił funkcjonowanie Metropolii po pierwszych czterech latach jej działalności. Podkreślił, że Metropolia jest od tego, aby radzić sobie z tym, z czym pojedyncze miasta nie są w stanie sobie poradzić. Zachęcanie ludzi do zamieszkania w Metropolii może być też bardziej skuteczne niż zachęcanie do życia w pojedynczych miastach.

Konferencja w Katowicach pt. „Od badania do działania: Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia w wynikach projektu Gospostrateg-NewUrbPact i pracach nad Strategią Rozwoju GZM” była organizowana przez IRMIR, Metropolię GZM i PwC Polska.




Metropolitalna Rada Rozwoju. Eksperci będą wspierać GZM w pracach nad strategią

Wsparcie merytoryczne Zarządu Metropolii podczas trwających prac nad Strategią Rozwoju GZM na lata 2022-2027 – to główne zadanie Metropolitalnej Rady Rozwoju. Do wzięcia udziału w jej pracach zaproszenie przyjęli przedstawiciele władzy rządowej i samorządowej, środowisk społeczno-gospodarczych oraz naukowo-badawczych.  Do zadań rady należeć będzie wskazywanie istotnych kierunków rozwoju pierwszej Metropolii w Polsce oraz weryfikowanie ustaleń powstającego dokumentu. Nominacje wręczono podczas inauguracyjnego posiedzenia w czwartek 16 grudnia br.

– Opracowanie strategii rozwoju, jako dokumentu efektywnego i skutecznego, wymaga szerokiej dyskusji różnych środowisk. Odpowiedzią na tę potrzebę jest właśnie powołanie Metropolitalnej Rady Rozwoju – mówi Danuta Kamińska, wiceprzewodnicząca zarządu GZM.

Rada ma pełnić rolę konsultacyjno-doradczą dla Zarządu GZM. To interdyscyplinarne gremium ekspertów zewnętrznych o kwalifikacjach i doświadczeniach zawodowych związanych z problematyką obszarów miejskich. Metropolitalna Rada Rozwoju będzie płaszczyzną interdyscyplinarnej debaty programowej nad kierunkami rozwoju Metropolii GZM. W czwartek (16 grudnia) odbyło się inauguracyjne posiedzenie rady, na której wręczone zostały nominacje.

– Strategia rozwoju związku metropolitalnego, nad którą pracujemy, będzie narzędziem wspierającym proces zarządzania obszarem metropolitalnym. Jako Metropolia mamy duży wewnętrzny potencjał rozwojowy. Wymaga on jednak wzmocnienia. W prace nad tym dokumentem staramy się zaangażować jak najwięcej reprezentantów różnych środowisk – tłumaczy Danuta Kamińska.

– Musimy wychodzić naprzeciw globalnym trendom rozwoju, jak chociażby transformacja energetyczna, poprawa jakości środowiska, hamowanie zjawiska depopulacji. Nie możemy też zapominać o tworzeniu dobrych warunków rozwoju gospodarczego i budowania konkurencyjności Ważne jest też wsparcie nauki, zwiększanie potencjału badawczego i tworzenie sprzyjających warunków do współpracy wyższych uczelni czy instytutów naukowych z sektorem biznesu. To wszystko ma służyć podnoszeniu jakości życia mieszkańców, tak by Metropolia była atrakcyjnym miejscem pracy, inwestowania, zamieszkania i spędzania czasu wolnego – podkreśla.

W czwartek (16 grudnia 2021 r.) odbyło się inauguracyjne posiedzenie rady, na której wręczone zostały nominacje. Do wzięcia udziału w jej pracach zaproszenie przyjęli przedstawiciele władz rządowych – Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwa Infrastruktury, oraz władz samorządowych reprezentujących podregiony, a także reprezentanci takich organizacji jak np. Unia Metropolii Polskich oraz Śląski Związek Gmin i Powiatów. Zaproszeni zostali też rektorzy uczelni publicznych: Politechniki Śląskiej, Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu Ekonomicznego oraz przedstawiciele Głównego Instytutu Górnictwa, Urzędu Statystycznego w Katowicach, Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych i oddziału śląskiego Towarzystwa Urbanistów Polskich. Środowiska gospodarcze w radzie będą reprezentować Regionalna Izba Gospodarcza oraz Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna.

Parterem wspierającym GZM w procesie opracowania Strategii Rozwoju GZM jest firma doradcza PwC. Na posiedzeniu rady przedstawiła podsumowane dotychczas wykonanych prac. Zakończony został już pierwszy etap prac przygotowawczych, w tym ważnym komponent pozyskiwania opinii publicznej. Uzyskano ponad 1300 odpowiedzi ankietowych, gdzie mieszkańcy mogli wypowiedzieć się nt. swoich oczekiwań i deficytów odnośnie do Metropolii, a także odpowiedzieć na pytanie o jej wizję rozwoju.  Przeprowadzono też wywiady indywidualne z ekspertami oraz warsztaty z włodarzami i przedstawicielami gmin z pięciu podregionów GZM. Obecnie realizowany jest II etap prac, związany z diagnozą sytuacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej.

Strategia Rozwoju GZM ma być gotowa do końca przyszłego 2022 r. Wyznaczy m.in. cele i kierunki jej rozwoju, a także komponent planistyczny w postaci modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej związku metropolitalnego (co jest nowością wprowadzoną rok temu do przepisów prawa).

Obecnie obowiązującym dokumentem, wyznaczającym główne kierunki działań w pierwszej fazie funkcjonowania Metropolii, jest Program Działań Strategicznych do roku 2022. Określa on ok. 30 zadań do realizacji w latach 2018-2022 w ramach 5 priorytetów rozwojowych i jest zwany „mała strategią”.

Szczegółowe informacje dotyczące prac nas Strategią Rozwoju GZM można znaleźć na stronie strategia.metropoliagzm.pl

W skład Metropolitalnej Rady Rozwoju wchodzą przedstawiciele następujących instytucji:

  • Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej: Konrad Saganowski, Naczelnik Wydziału Instrumentów Terytorialnych w Departamencie Regionalnych Programów Operacyjnych;
  • Ministerstwo Infrastruktury: Maria Perkuszewska, Naczelnik Wydziału Innowacyjnej i Zrównoważonej Mobilności w Departamencie Strategii Transportu;
  • Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego: Barbara Szafir, Zastępca Dyrektora Departamentu Rozwoju Regionalnego;
  • Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach: prof. dr hab. inż. Celina M. Olszak, Rektor;
  • Uniwersytet Śląski w Katowicach: prof. dr hab. Ryszard Koziołek, Rektor;
  • Politechnika Śląska: prof. dr hab. inż. Marek Pawełczyk, Prorektor ds. Nauki i Rozwoju;
  • Towarzystwo Urbanistów Polskich, Oddział Śląski: dr hab. inż. arch. Katarzyna Ujma-Wąsowicz, Prezes Śląskiego Oddziału TUP;
  • Związek Gmin i Powiatów Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego: Karolina Jaszczyk, Dyrektor Biura Związku;
  • Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych: Piotr Cofałka, Zastępca Dyrektora ds. Badań i Rozwoju;
  • Główny Instytut Górnictwa: prof. dr hab. inż. Stanisław Prusek, Dyrektor;
  • Urząd Statystyczny w Katowicach: Aurelia Hetmańska, Dyrektor;
  • Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach: Tomasz Zjawiony, Prezes;
  • Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna: dr Janusz Michałek, Prezes KSSE;
  • Miasto Katowice: Mariusz Skiba, Wiceprezydent Miasta Katowice;
  • Miasto Tychy: Andrzej Dziuba, Prezydent Miasta Tychy;
  • Miasto Sosnowiec: Michał Mercik, Pełnomocnik Prezydenta Miasta Sosnowca ds. Kultury, Rozwoju i Dialogu Społecznego;
  • Miasto Gliwice: Adam Neumann, Prezydent Miasta Gliwice;
  • Miasto Bytom: Mariusz Wołosz, Prezydent Miasta Bytom;
  • Unia Metropolii Polskich: Tomasz Fijołek, Dyrektor Biura;
  • Śląski Związek Gmin i Powiatów: Witold Magryś, Dyrektor.



Kolejny krok na drodze do opracowania Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii

Poprawa jakości życia, rozwój funkcji metropolitalnych, wzmacnianie spójności przestrzennej i społeczno-gospodarczej – to wyzwania przed którymi stoi Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Właśnie wybrano wykonawcę, który wspierać będzie GZM w opracowaniu Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r.

Komisja przetargowa za najkorzystniejszą uznała ofertę firmy doradczej PwC Advisory Sp. z o.o. sp. k. z którą będzie tworzyć wspólny dokument. Opracowanie Strategii rozpocznie się od prac analityczno-diagnostycznych oraz wykonania delimitacji obszarów funkcjonalnych GZM, czyli określenia granic dla terenów, które mają wpływ na jej obszar. Dokument będzie opracowany przy współudziale możliwie szerokiego grona interesariuszy i zostanie poddany konsultacjom społecznym. Strategia określi wizję GZM w kilkunastoletniej perspektywie czasowej oraz wskaże cele i kierunki jej rozwoju, nawiązując do współczesnych wyzwań i potrzeb. Będzie narzędziem wzmacniającym proces zarządzania obszarem metropolitalnym.

Strategia Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii będzie dokumentem pionierskim w skali kraju. Przede wszystkim dlatego, że powstanie dla pierwszej w Polsce ustawowo powołanej metropolii, ale też zostanie sporządzony według znowelizowanych w listopadzie 2020 r. przepisów prawa, które zintegrowały planowanie strategiczne z przestrzennym. Jedną z zasadniczych zmian wynikających z nowych przepisów jest opracowanie tzw. modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej, jako obligatoryjnego elementu strategii rozwoju i tym samym rezygnacja z odrębnego dokumentu, jakim miało być ramowe studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

Strategia rozwoju zastąpi obecnie obowiązujący Program działań strategicznych GZM do roku 2022, który od 2018 roku wyznacza główne kierunki działań Metropolii. Zakończenie prac nad strategią planowane jest na IV kwartał 2022 r.




Metropolia wybierze wykonawcę na opracowanie strategii rozwoju

Ruszył proces związany z wyborem wykonawcy na opracowanie Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r. Ma być to narzędzie wspierające proces rozwoju i zarządzania obszarem metropolitalnym, m.in. poprzez określenie wizji Metropolii, a także celów i kierunków działań GZM oraz jej gmin członkowskich w kilkuletniej perspektywie czasowej.

Strategia to dokument wspólny dla całego obszaru metropolitalnego. Ustalenia w niej zawarte będą uwzględniać zarówno tzw. dokumenty wyższego rzędu (w tym krajowe i unijne), jak i nową perspektywę finansową na lata 2021-2027.

– Będzie to pionierski dokument w skali kraju, sporządzony według znowelizowanych w listopadzie 2020 roku przepisów prawa, które zintegrowały planowanie strategiczne z przestrzennym – zapowiada Danuta Kamińska, wiceprzewodnicząca zarządu GZM.

– Jedną z zasadniczych zmian jest opracowanie tzw. modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej, jako obligatoryjnego elementu strategii rozwoju związku metropolitalnego. Zastąpi on ramowe studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla GZM, wynikające z poprzednich zapisów ustawowych – dodaje wiceprzewodnicząca Kamińska.

Strategia ma się koncentrować na kwestiach takich jak: poprawa jakości życia, rozwój funkcji metropolitalnych, wzmacnianie spójności przestrzennej i społeczno-gospodarczej, ale także ma odnosić się do współczesnych wyzwań i potrzeb.

Jej opracowanie zostanie poprzedzone pracami analityczno-diagnostycznymi oraz wykonaniem delimitacji obszarów funkcjonalnych GZM, czyli określeniem granic dla terenów, które mają wpływ na jej obszar. Dokument będzie opracowany przy współudziale możliwie szerokiego grona interesariuszy i zostanie poddany konsultacjom społecznym.

Zakończenie prac nad Strategią planowane jest na IV kwartał 2022 r. Dokument ten zastąpi obecnie obowiązujący „Program Działań Strategicznych”, który wyznaczył główne kierunki działań w pierwszej fazie funkcjonowania Metropolii. Określa on około 30 zadań do realizacji w latach 2018-2022, w ramach pięciu priorytetów rozwojowych.

Termin składania ofert na opracowanie Strategii Rozwoju GZM na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r. upływa 16 kwietnia br.

Link: Przetarg nieograniczony – zamówienie na opracowanie Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na lata 2022-2027 z perspektywą do 2035 r.




Dwa lata Metropolii. Raport podsumowujący [POBIERZ]

Integracja i rozwój transportu publicznego, wspólny zakup energii elektrycznej i gazu, prace nad dokumentami związanymi m.in. z rozwojem infrastruktury rowerowej czy przebiegiem dróg krajowych i wojewódzkich. To tylko kilka przykładów zadań, zrealizowanych przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię w pierwszych dwóch latach działalności. Zachęcamy do zapoznania się z raportami podsumowującymi dwa lata GZM i pierwszego roku funkcjonowania Zarządu Transportu Metropolitalnego.

W raporcie, podsumowującym pierwsze dwa lata działalności Metropolii GZM, opisanych zostało 28 zadań, realizowanych w czterech obszarach:

  1. Komunikacja i Transport
  2. Projekty i Inwestycje
  3. Rozwój Społeczno-Gospodarczy
  4. Planowanie Strategiczne i Przestrzenne.

Znalazły się w nim również dodatkowe informacje dotyczące m.in. działań promocyjnych, liczby publikacji medialnych oraz szacowanego ekwiwalentu reklamowego w latach 2018-2019.

Każde z podjętych zadań opisuje sytuację, jaka w danym obszarze występowała przed powstaniem Metropolii oraz podjęte przez GZM działania. Ponadto przedstawione zostały cele, przyświecające poszczególnym projektom oraz to, w jaki sposób Metropolia chce je osiągać.

Zachęcamy do zapoznania się z tymi dokumentami.