Wnioski można składać do końca lutego 2023 r. Uczelnie z obszaru Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM) mogą zgłaszać swoje pomysły w pięciu obszarach tematycznych: światowej klasy naukowcy w Metropolii; wsparcie badań; nowatorskie metody kształcenia; konkursy i wydarzenia naukowe; studiuj w Metropolii. Budżet Metropolitalnego Funduszu Wspierania Nauki w tym roku wynosi 2 mln zł.

– Fundusz to narzędzie finansowe, poprzez które wspieramy projekty naszych uczelni, aby zwiększać ich atrakcyjność naukową i edukacyjną. Chcemy w ten sposób zachęcać młodych mieszkańców do związania swojej przyszłości zawodowej z naszymi miastami i gminami – mówi Henryk Borczyk, wiceprzewodniczący zarządu GZM.

– Dotychczas w ramach funduszu nasze uczelnie zrealizowały 24 projekty na łączną kwotę ponad 1,8 mln zł. Były to aktywności dydaktyczne i badawcze, które poprowadzili przedstawiciele najlepszych uczelni świata. Obecnie jesteśmy na etapie podpisywania umów o dofinansowanie dla 15 kolejnych projektów. Zostały one wybrane do dofinansowania w wyniku naboru przeprowadzonego we wrześniu 2022 roku. Wtedy to po raz pierwszy przyjmowaliśmy wnioski w ramach nowych obszarów tematycznych, a większość z nich została zaplanowana do realizacji w tym roku – dodaje.

Nowe projekty, które będą realizowane w najbliższych miesiącach, dotyczą m.in. organizacji aktywności naukowych, skierowanych do uczniów szkół średnich z Metropolii i które mają zachęcić ich do podejmowania dalszej nauki w tutejszych ośrodkach akademickich. Kolejne projekty dotyczą udziału studentów i kół naukowych w krajowych i międzynarodowych wydarzeniach naukowych, nowatorskich metod kształcenia, a także wspólnych przedsięwzięć badawczych, edukacyjnych i naukowych z przedstawicielami najlepszych ośrodków akademickich na świecie.

Fundusz w nowej odsłonie

Przypomnijmy, że w 2022 r. formuła Funduszu została rozszerzona o kolejne obszary działań. Pierwszy obszar tematyczny dotyczy dofinansowania dla zajęć ze światowej klasy naukowcami. Uczelnie dalej mogą zapraszać do siebie osoby reprezentujące czołowe uniwersytety na świecie albo laureatów znaczących nagród w skali globalnej. W przypadku uczelni artystycznych mogą to być uznani artyści o znaczącym dorobku.

Drugi obszar dotyczy wsparcia badań – zarówno niezbędnych w procesie uzyskania stopnia naukowego doktora, jak i dla doktorów, którzy prowadzą projekty naukowo-badawcze. Poziom dofinansowania z Metropolii wynosi w tym obszarze 90 proc.

Wsparcie nowatorskich metod kształcenia to trzeci z obszarów Funduszu, który polega na aktywnym włączaniu do współpracy partnerów społeczno-gospodarczych. Na takie działania uczelnie będą mogły pozyskać 90 proc. dofinansowania.

W czwartym obszarze dofinansowane zostaną konkursy i wydarzenia naukowe. Chodzi o różnego rodzaju wydarzenia oparte o współzawodnictwo naukowe, które będą realizowane na obszarze GZM, przy zaangażowaniu studentów i kół naukowych. Metropolia dofinansuje 90 proc. kosztów kwalifikowalnych.

Piąty obszar zatytułowano „Studiuj w Metropolii” i skierowany jest do uczniów szkół ponadpodstawowych oraz studentów pierwszego roku. Chodzi o organizację inicjatyw naukowych, mających zachęcić do studiowania w GZM, a także realizowania indywidualnych programów kształcenia dla szczególnie uzdolnionych studentów. Poziom dofinansowania wynosi 90 proc.

Cztery nabory w roku

Trwający obecnie lutowy nabór wniosków o dofinansowanie jest pierwszym z zaplanowanych w 2023 roku. Kolejne terminy to kwiecień, czerwiec oraz wrzesień br. Nabory te będą ogłaszane w zależności od dostępnych środków finansowych.

Zgodnie z regulaminem Funduszu, każda dotacja musi zostać wydana i rozliczona w ciągu jednego roku kalendarzowego, zgodnie z wnioskiem o dofinansowanie. Ewentualne oszczędności wracają do łącznej puli dostępnych w ramach Funduszu środków. Budżet programu na lata 2023-2024 wynosi około 3.8 mln złotych.

Link do ogłoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej

Metropolia rozszerza zakres działania Funduszu Wspierania Nauki, który jest skierowany do uczelni działających na jej terenie. Poza zajęciami prowadzonymi przez najlepszych naukowców na świecie, wsparciem zostaną objęci m.in. doktoranci oraz koła naukowe studentów.

• Do tej pory w ramach Funduszu uczelnie publiczne i niepubliczne mogły pozyskać dofinansowanie na organizację zajęć ze światowej klasy naukowcami. Taka możliwość wciąż pozostanie jako jeden z pięciu obszarów tematycznych.
• Dzięki temu zajęcia na uczelniach w GZM prowadzą naukowcy z takich uniwersytetów, jak Stanford, Cambridge, Harvard czy Oxford.
• Metropolia rozszerza jednocześnie zakres funduszu o kolejne cztery obszary: wspieranie doktorantów i pracowników naukowych; nowatorskie metody nauczania; konkursy i wydarzenia naukowe; zachęcanie do studiowania w GZM.
• W sumie do 2024 r. na wsparcie uczelni Metropolia zamierza przeznaczyć ponad 6 mln zł.
• Ważna zmiana dla uczelni: nabór wniosków będzie prowadzony dwa razy w roku – do końca września oraz do końca lutego. Aktualnie trwa pierwszy nabór.

– Fundusz ma wspierać uczelnie w podnoszeniu atrakcyjności ich oferty naukowej i edukacyjnej, a w dalszej perspektywie – zachęcać młodych ludzi do studiowania w Metropolii i związania z nią swojej przyszłości – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM. – Rozszerzenie Funduszu o kolejne obszary tematyczne to także efekt ponad dwuletnich doświadczeń zebranych od początku realizacji programu – dodaje.

Pierwszy obszar dotyczy dofinansowania zajęć ze światowej klasy naukowcami. Uczelnie dalej będą mogły zapraszać do siebie naukowców reprezentujących czołowe uniwersytety na świecie albo laureatów znaczących nagród w skali globalnej, a Metropolia udzieli im wsparcia w wysokości od 60 do 99 proc. kosztów kwalifikowanych. Szczególnie promowane będą angażujące formy zajęć, stawiające na bezpośrednią współpracę ze studentami. W regulaminie pojawi się także wyjątek dla kierunków artystycznych – uczelnie będą mogły zatrudniać uznanych artystów, którzy nie są związani z żadnymi uniwersytetami, ale ich dorobek jest znaczący. Budżet przewidziany na to działanie wynosi 3,3 mln zł.

Drugi obszar dotyczy wsparcia badań – zarówno niezbędnych w procesie uzyskania stopnia naukowego doktora, jak i dla doktorów, którzy prowadzą projekty naukowo-badawcze. Poziom dofinansowania z Metropolii wynosi w tym obszarze 90 proc., a budżet – 1 mln zł.

Wsparcie nowatorskich metod kształcenia to trzeci z obszarów Funduszu. Szczególnie punktowane będą programy skupione na aktywnym włączaniu partnerów oraz realizowane we współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym. Na takie działania uczelnie będą mogły pozyskać 90 proc. dofinansowania, a całkowity budżet wyniesie 750 tys. zł.

W czwartym obszarze dofinansowane zostaną konkursy i wydarzenia naukowe. Chodzi o różnego rodzaju wydarzenia oparte o współzawodnictwo naukowe, które będą realizowane na obszarze GZM, przy zaangażowaniu studentów i kół naukowych. Metropolia dofinansuje 90 proc. kosztów kwalifikowanych, przy budżecie 500 tys. zł.

Piąty obszar zatytułowano „Studiuj w Metropolii” i skierowany jest do uczniów szkół ponadpodstawowych oraz studentów pierwszego roku. Chodzi o organizację inicjatyw naukowych, mających zachęcić do studiowania w GZM, a także indywidualnych programów kształcenia dla szczególnie uzdolnionych studentów. Poziom dofinansowania wynosi 90 proc., przy budżecie 750 tys. zł.

– Nowe obszary w ramach Funduszu Wspierania Nauki to efekt naszych obserwacji i późniejszych rozmów z uczelniami – mówi Henryk Borczyk, wiceprzewodniczący zarządu GZM. – Chcemy kontynuować ten dialog, stąd powołany został zespół doradczy, złożony z przedstawicielu uczelni z obszaru GZM. Chcemy wspólnie wypracowywać jak najlepsze rozwiązania dla rozwoju nauki w Metropolii – zaznacza.

Nabory wniosków będą prowadzone w turach, dwa razy w roku, rozpisane na lata 2022-2024 wraz z wysokością środków przeznaczonych do rozdysponowania. Pierwszy nabór trwa do końca września br. Łączny budżet programu wynosi ponad 6 mln zł.

Do tej pory z Funduszu Wspierania Nauki po dotację na przeprowadzenie zajęć ze światowej klasy naukowcami sięgnęły m.in. Uniwersytet Śląski, Uniwersytet Ekonomiczny, Śląski Uniwersytet Medyczny i Akademia WSB. Zajęcia poprowadziło 18 naukowców z czołowych uczelni na świecie (m.in. Oxford, Harvard, Stanford). Do czerwca 2022 r. Metropolia przeznaczyła na ten cel 1,7 mln zł.

Wstępne wyniki matur są już znane. Egzamin dojrzałości w Polsce zdało 78,2 proc. tegorocznych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych.  Na podobnym poziomie była zdawalność w woj. śląskim. Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych w Metropolii mają do dyspozycji 24 uczelnie publiczne i prywatne. Łącznie w GZM kształci się blisko 89 tys. studentów. 

Średnia zdawalność tegorocznych matur w kraju wynosi 78,2 proc. Podobnie wyniki wyglądają w woj. śląskim, natomiast w podziale na powiaty, najlepiej poradzili sobie uczniowie z Gliwic i Dąbrowy Górniczej – z danych OKE wynika, że zdawalność w tych miastach była na poziomie 83 proc.

Decydując się na studia w Metropolii, absolwenci mogą wybierać spośród 18 uczelni wyższych i 6 filii zamiejscowych, w tym 8 uczelni publicznych i 16 niepublicznych. Czekają na nich ciekawe kierunki i innowacyjne sposoby nauczania. Przykładowo Śląski Uniwersytet Medyczny od przyszłego roku akademickiego ma wykorzystywać w edukacji sztuczną inteligencję, tzw. „wirtualnego pacjenta”, potrafiącego symulować 50 tys. różnych objawów chorób. Z kolei na Politechnice Śląskiej uruchomiony zostanie kierunek poświęcony inżynierii lotniczej i kosmicznej. Osoby zainteresowane branżą gamingową też znajdą wiele dla siebie – 6 uczelni wyższych na obszarze GZM oferuje kształcenie na kierunkach powiązanych z grami wideo.

Dodatkową zachętą jest Metropolitalny Fundusz Wspierania Nauki – autorski program, mający podnosić ofertę uczelni z obszaru GZM. Dzięki niemu uczelnie mogą zapraszać do siebie światowej klasy naukowców, reprezentujących czołowe uniwersytety na świecie (np. Harvard, Oxford, Stanford). Innym działaniem jest konkurs na najlepsze prace licencjackie, inżynierskie i magisterskie – w tym roku Metropolia przyznała absolwentom pierwsze nagrody! To część działań w ramach szerszego programu, jakim jest „Metropolia Nauki”.

W GZM obecnie kształci się blisko 89 tys. studentów – to mniej niż w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu i Poznaniu, ale więcej niż w Trójmieście, Łodzi i Lublinie. Za to analizując liczbę studentów przypadających na 1000 mieszkańców, Katowice zajmują pod tym względem wysokie drugie miejsce (177 żaków), ustępując jedynie Poznaniowi (191).

Rozwój naukowy i badawczy, wzmacnianie pozycji 28 uczelni, działających na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii i zachęcenie młodych mieszkańców, również z innych części kraju, do związania swojej przyszłości naukowej i zawodowej z jej miastami i gminami. To założenia projektów, wpisujących się w strategiczny program „Metropolia Nauki”. Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM, podczas konferencji prasowej, zapowiadającej 5. edycję Śląskiego Festiwalu Nauki, podsumował dotychczasowe projekty zrealizowane w ramach Funduszu Wspierania Nauki, na które przeznaczono ponad 1 mln zł. Poinformował również o kolejnych działaniach: Metropolia jeszcze w tym roku ogłosi konkurs na prace licencjackie, inżynierskie i magisterskie studentów z GZM, które będą poruszać zagadnienia związane z rozwojem miast i obszarów metropolitalnych.   

Śląski Festiwal Nauki, to wydarzenie organizowane przez uczelnie wyższe, a jego celem jest promowanie potencjału naukowego, edukacyjnego i badawczego regionu.

Od lat cieszy się niesłabnącą popularnością wśród mieszkańców regionu, którzy biorą udział w spotkaniach, warsztatach i wykładach z różnorodnych dyscyplin naukowych.

Śląski Festiwal Nauki. Więcej informacji

Tegoroczna, 5. edycja festiwalu odbędzie się od 9 do 15 października w formule wyjątkowej: publiczność festiwalowa zaproszona zostanie tym razem – ze względu na obostrzenia pandemiczne – na jeden dzień na bulwary katowickiej Rawy, a przez pięć kolejnych dni – do przestrzeni internetowej. Jedna ze stref specjalnych 5. ŚFN będzie poświęcona wybitnemu pisarzowi science fiction Stanisławowi Lemowi. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jest współgospodarzem tego wydarzenia.

Kolejne narzędzie. Nagrody za prace dyplomowe o rozwoju miast i obszarów metropolitalnych

Wspieranie potencjału naukowego i badawczego uczelni, działających na terenie Metropolii, jest jednym z jej strategicznych działań m.in. w ramach Metropolitalnego Funduszu Wspierania Nauki.  

Czytaj więcej: InfoGZM: Raport na temat studentów i uczelni wyższych w Metropolii

Ponadto GZM tworzy cały program pod nazwą „Metropolia Nauki”, który ma stanowić pakiet narzędzi – finansowych i organizacyjnych, wspierających uczelnie w podnoszeniu swojej oferty edukacyjnej, a przez to wzmacniających jej rolę jako ośrodka akademickiego i badawczo-rozwojowego.

Metropolia chce w ten sposób zachęcać młodych mieszkańców, jak również ich rówieśników z innych części kraju, do związania swojej przyszłości zawodowej z jej miastami i gminami i znajdowania zatrudnienia w wielu obecnych tu branżach gospodarczych – od automotive, energetyki czy medycyny, po IT i technologie przyszłości.

– Chcemy zrobić wkrótce kolejny krok. Planujemy, że w październiku tego roku ogłosimy konkurs na prace dyplomowe – licencjackie, inżynierskie, magisterskie dla studentów uczelni z obszaru GZM. Wkrótce będziemy chcieli przedstawić szczegóły, również techniczne, tego nowego projektu – zapowiada Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM.

Dodaje, że właśnie poprzez takie działania Metropolia chce wspierać i współtworzyć zaplecze naukowo-badawcze dla miast i gmin GZM. Tematy zgłaszanych prac będą mogły dotyczyć dowolnych aspektów związanych z rozwojem miast. Szczególna uwaga zostanie poświęcona tym pracom, które będą poruszać zagadnienia dotyczące obszarów i projektów, którymi zajmuje się Metropolia, np. analiza czynników zachęcających i zniechęcających do wyboru transportu publicznego na przykładzie obszaru metropolitalnego GZM, otwarte dane jako element smart city w cyfrowej administracji publicznej na przykładzie metropolitalnego projektu GZM Data Store, czy retencja wody jako antidotum na jej brak – dobre praktyki z obszaru GZM oraz perspektywy rozwoju.

Do pierwszej edycji konkursu, Metropolia planuje zaprosić autorów prac dyplomowych, które powstawały od roku akademickiego 2018/2019, czyli zbiegły się w czasie z rozpoczęciem działalności przez GZM. W następnych latach – będą mogły być zgłaszane prace obronione w minionym roku.

Konkurs ma również stanowić wkład Metropolii w promowanie osiągnięć naukowych uczelni działających na jej obszarze.

Fundusz Wspierania Nauki: 17 projektów ze światowej klasy naukowcami. W puli jeszcze 7 mln zł

Pierwszym rozpoczętym przez GZM projektem na rzecz wzmocnienia oferty edukacyjnej metropolitalnych uczelni, był powołany dwa lata temu – Metropolitalny Fundusz Wspierania Nauki. Dzięki niemu uczelnie mają szanse zaprosić mentorów, światowej klasy naukowców z uczelni zajmujących najwyższe miejsca w prestiżowych rankingach, by poprowadzili zajęcia dla naszych studentów i pracowników naukowych.

– To ma ogromne znaczenie, gdy myślimy o przyszłości i rozwoju naszego regionu. O tym, by przechodził na coraz wyższe poziomy zaawansowania technologicznego i w ten sposób mogły być tworzone miejsca, w których nie tylko montowany jest produkt końcowy, ale projektowane są idee, które leżą u jego podstaw – by te idee wytwarzane były u nas; u nas badane, testowane, a następnie wdrażane – mówił Kazimierz Karolczak.

Do tej pory dofinansowanie w wysokości ponad 1 mln zł otrzymało 17 projektów. Cztery z nich zostały zakończone, a w przeprowadzonych wykładach udział wzięło ponad tysiąc osób. W budżecie funduszu uczelnie mają do dyspozycji jeszcze ok. 7 mln zł.

Coraz częściej również rozpoczęte w ramach MFWM projekty, znajdują swoją kontynuację. Na przykład: Akademia WSB planuje przeprowadzić badania nad analfabetyzmem wtórnym wraz z Panią Profesor z Uniwersytetu z San Diego, która brała udział w projekcie w ramach Funduszu Wspierania Nauki. Podczas 5. Śląskiego Festiwalu Nauki będzie można wysłuchać wystąpień dwóch profesorów, zaproszonych na niego również w ramach MFWN. Ich wykłady będą dotyczyć kompetencji przyszłości.