Wymiana doświadczeń między regionami górniczymi jest głównym
zagadnieniem 2. Forum Burmistrzów Solidarnej i Sprawiedliwej
Transformacji (Just Transition) w Weisswasser w Niemczech. Uczestniczy w
nim wiceprezydent Bytomia Michał Bieda.
Na forum zjechali włodarze wielu europejskich miast (m.in. z Polski,
Niemiec, Grecji, Czech, Węgier, Belgii, Bułgarii i Bośni i Hercegowiny),
lokalni aktywiści, przedstawiciele związanych z górnictwem firm,
górniczych związków zawodowych, a także Komisji Europejskiej. Bierze w
nim udział również minister środowiska Niemiec Svenja Schutze.
Burmistrzowie i prezydenci wspólnie podpisali „Deklarację o solidarnej i
sprawiedliwej transformacji”. Przypomnijmy, w grudniu 2018 r., na
szczycie klimatycznym w Katowicach, taką deklarację przyjęli przez
aklamację przedstawiciele 45 państw. Jej sygnatariusze potwierdzili, że
dla powodzenia działań zmierzających do stworzenia gospodarki
niskoemisyjnej, kluczowa jest społeczna aprobata dla zachodzących zmian.
Dlatego w pierwszej kolejności należy zapewnić bezpieczeństwo socjalne
pracownikom, których miejsca pracy ulegać będą likwidacji bądź
przekształceniu. Solidarność ma oznaczać również wspólną
odpowiedzialność wszystkich państw za środowisko naturalne.
Pierwsze Forum Burmistrzów Just Transition odbyło się we wrześniu 2018
r. Z inicjatywy Lefterisa Ioannidisa, ówczesnego burmistrza greckiego
miasta Kozani. Kozani jest stolicą regionu zachodniej Macedonii w
północno-zachodniej Grecji, jednym z największych centrów węgla
brunatnego na świecie.
Warto wspomnieć, że pod koniec 2017 r. Komisja Europejska uruchomiła nową inicjatywę skierowaną do regionów górniczych będących w okresie transformacji w Unii Europejskiej (Coal Regions in Transition). Na specjalnej platformie zbierano projekty mogące wspomóc transformacje regionów górniczych. W jej ramach pracowały dwie grupy robocze. Pierwsza skupiała się nad nowymi, m.in. prośrodowiskowymi technologiami, druga z kolei zajęła się wpływem społeczno-gospodarczym działań restrukturyzacyjnych w górnictwie. W lipcu 2018 r. strona polska wybrała 12 z zaproponowanych wstępnie 36 projektów do realizacji w ramach unijnego programu wsparcia dla regionów górniczych będących w transformacji. W kwietniu 2019 roku w Brukseli został otwarty stały sekretariat, obsługujący ten program. Realizacja konkretnych projektów nastąpi w ramach budżetu europejskiego na lata 2021-2027.
W Europie jest około 40 regionów, gdzie wybywa się węgiel, a wiele z nich stoi przed podobnymi wyzwaniami: stworzenie nowych miejsc pracy oraz sprawiedliwy podział unijnej pomocy na łagodzenie skutków transformacji.
