Zgromadzenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii udzieliło Zarządowi absolutorium za wykonanie budżetu za rok 2023. Integracja transportu miejskiego, zakupy zeroemisyjnego taboru, prace nad utworzeniem Kolei Metropolitalnej i infrastruktury dla rowerów- velostrady to jedne z kierunków działań Metropolii w ubiegłym roku.
Wydatki w 2023 roku wyniosły ok. 1,95 mld. zł. W tej kwocie największe środki – ok.1,66 mld zł wydano na organizację i rozwój transportu miejskiego.
Dochody Metropolii GZM zamknęły się kwotą ok. 1,68 mld zł. Największy udział – 639,85 mln zł stanowiła część zmienna składki rocznej. Część stała składki rocznej wyniosła 14,47 mln zł. Wpływy z usług przewozowych, w tym przede wszystkim sprzedaż biletów przyniosły ok. 224,91 mln zł dochodu.
Do budżetu Metropolii trafiło ok. 375,70 mln zł. Te pieniądze pochodzą z udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych, który wynosi obecnie 5,75%.
Integracja transportu pasażerskiego
We wrześniu 2023 roku Metropolia uruchomiła system Transport GZM, który obsługuje m.in. płatności za komunikację miejską. Nowy system zastąpił dotychczasowy ŚKUP.
W ramach zmian uruchomiono Aplikację i Portal Transport GZM. Kolejne funkcjonalności pojawiły się w aplikacji w kolejnych wydaniach. Uruchomiona została opcja Podróż Start/Stop, w ramach której dostępne będą bilety 5-, 10- i 15-minutowe, a także 30-minutowa bezpłatna pauza na przesiadkę i optymalizacja przejazdów.
W grudniu 2023 Metropolia zawarła porozumienie z Województwem Śląskim, Kolejami Śląskimi oraz POLREGIO w sprawie integracji biletowej. Na jej podstawie od 1 marca 2024 roku pasażerowie mogą korzystać ze wspólnego biletu na transport realizowany przez tych dwóch przewoźników kolejowych oraz tramwaje, autobusy i trolejbusy w Metropolii. Nowością w taryfie Transport GZM jest Metrobilet Obszarowy 30, zastępujący dotychczasowe „kolorowe” Metrobilety.
Metropolia sfinansowała na kwotę 21 mln zł 94 połączenia kolejowe na swoim obszarze. Finansowanie połączeń kolejowych to realizacja podstawowego wariantu Koncepcji Kolei Metropolitalnej. Ma on na celu poszerzenie oferty przewozowej pociągów pasażerskich na najbardziej obciążonych ruchem ciągach kolejowych w obszarze GZM, przy wykorzystaniu obecnych możliwości infrastruktury kolejowej.
Z budżetu GZM w całości finansowane jest połączenie Gliwice-Bytom, które cieszy się wśród pasażerów coraz większą popularnością.
Metropolia w 2023 roku wydatkowała środki również na bardzo ważne dokumenty dla przyszłości transportu szynowego w regionie. Opracowywane jest Wstępne Studium Wykonalności. Dokument, który określi kluczowe kwestie dla Kolei Metropolitalnej powstanie do końca tego roku.
Oprócz tego GZM zabezpieczyła środki na realizację sześciu projektów liniowych
w ramach Programu „Kolej+”.
Zakończono natomiast prace nad przygotowaniem Studium Wykonalności dla inwestycji w infrastrukturę kolejową na odcinku Katowice-Gliwice. Najważniejszy wniosek z tego opracowania to konieczność budowy dodatkowej pary torów, która oddzieli ruch pociągów aglomeracyjnych od pospiesznych.
Zwiększył się tabor niskoemisyjnych pojazdów
W roku 2023 na drogi Metropolii wyjechały 32 nowe elektryczne autobusy oraz pojawiła się infrastruktura ich ładowania. Koszt tej inwestycji wyniósł 107,8 mln zł, z czego 75 mln zł to dofinansowanie otrzymane w 2021 roku w ramach programu GEPARD II.
Dzięki temu na drogach GZM pojawiło się 27 autobusów 12-metrowych, 5 przegubowych o długości 18 metrów. Zakupiono także 16 mobilnych ładowarek, z których będą mogły korzystać jednocześnie po dwa autobusy. Ponadto w sześciu miastach zostało wybudowanych 11 szybkich ładowarek pantografowych.
Tabor został przekazany spółkom PKM do bezpłatnej eksploatacji. Autobusy obsługują linie PKM Gliwice, Katowice, Sosnowiec i Świerklaniec.
W stronę velostrad i systemu Metroroweru
W czerwcu 2023 Metropolia podpisała umowy na wykonanie szczegółowej dokumentacji technicznej dla dwóch velostrad – Katowice – Sosnowiec (9,7 km), Katowice – Mysłowice (9,1 km), planowanych w ramach Metropolitalnej Sieci Tras Rowerowych. To efekt porozumień inwestycyjnych zawartych w 2022 roku przez Metropolię z miastami. Do końca zeszłego roku gotowe były już dokumentacje techniczne,
W 2023 GZM podpisała także umowy dotyczące dofinansowania prac nad velostradami w kilku miastach. W lutym podpisano umowę na finansowanie Programu Funkcjonalno-Użytkowego Velostrady nr 1 i 7 w Sosnowcu, w czerwcu na budowę odcinka Velostrady nr 1 w obrębie ul. Sedlaka w Sosnowcu, we wrześniu na finansowanie Programu Funkcjonalno-Użytkowego Velostrady nr 3 a w październiku na nabycie nieruchomości pod Velostradę nr 6 w Mysłowicach.
Latem oddano do użytku pierwszy odcinek Velostrady nr 1 w Sosnowcu, a jesienią ogłoszono przetarg na wykonanie robót budowlanych Velostrady nr 6 w Katowicach. Na odcinku od Brynowa do Giszowca. prace budowlane rozpoczęto wiosną 2024 roku.
W październiku 2023 GZM podpisała z Nextbike GZM sp. z o.o. umowę dotyczącą wdrożenia i zarządzania systemem Roweru Metropolitalnego. Obejmuje 924 stacje rowerowe i 7000 rowerów w 31 gminach. Start systemu nastąpił w pierwszym kwartale 2024 a jego wdrażanie zakończy się z końcem lipca b.r..
W 2023 roku Metropolia realizowała Fundusz Odporności. Ma on na celu wsparcie rozwoju gmin. Pieniądze są kierowane na m.in. inwestycje związane z ograniczeniem niskiej emisji. To termomodernizacja budynków, budowa instalacji OZE, energooszczędne oświetlenie oraz modernizacja sieci ciepłowniczych. Na wsparcie realizacji 63 zadań inwestycyjnych wydano ok. 134,9 mln zł ze środków Funduszu.
