Czeladź

Czeladź to najstarsze miasto powiatu będzińskiego oraz całego Zagłębia Dąbrowskiego, które prawa miejskie otrzymało w XIII wieku. Współcześni językoznawcy wskazują, że nazwa miasta pochodzi od „czeladzi”, czyli ludności wiejskiej będącej na odpłatnej służbie. Dziś w Czeladzi na powierzchni 16,57 km kw. mieszka około 30 tysięcy osób. Miasto graniczy z Będzinem, Sosnowcem, Katowicami i Siemianowicami Śląskimi.

W 1858 roku odkryto tu pierwsze złoża węgla kamiennego. Przez lata w mieście działały dwie kopalnie węgla kamiennego: „Saturn” oraz “Czeladź”, które stały się znaczącymi zakładami przemysłowymi. Wokół nich powstawały kolonie robotnicze, z charakterystycznymi budynkami wielorodzinnymi dla robotników, tzw. familokami w dzielnicy Piaski. W przeciwieństwie do pozostałych osiedli robotniczych nie są one z czerwonej cegły, a z kamienia wapiennego.

Obecnie, w odremontowanym fragmencie kopalni „Saturn”, powstała Galeria Sztuki Współczesnej „Elektrownia”, której wnętrze przypomina czasy maszyn parowych i pierwszych urządzeń elektrycznych. To jeden z bardziej charakterystycznych obiektów na mapie Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Galeria jest otwarta dla zwiedzających, odbywają się tu wystawy malarstwa, grafiki, rzeźby, fotografii oraz wydarzenia muzyczne czy małe formy teatralne.

Charakterystyczną budowlą w mieście jest również wybudowany w stylu neoromańskim kościół św. Stanisława Biskupa Męczennika. Znajdujący się tuż przy samym czeladzkim Rynku, na niewielkim wzniesieniu, jest największym kościołem w Zagłębiu Dąbrowskim.

W Czeladzi urodził się Czesław Słania. To znany na całym świecie projektant znaczków pocztowych i banknotów, który został wpisany do Księgi Rekordów Guinessa jako twórca rekordowej liczby znaczków. Łącznie wykonał ich ponad tysiąc. Filateliści odkryli, że Słania miał zwyczaj podczas grawerowania znaczka umieszczania na nim mikroskopijnych imion swoich bliskich, czyli tak zwanych tajnopisów.

Jednym z najbardziej charakterystycznych obiektów Czeladzi jest Ratusz.